Hướng dẫn lập dàn ý nghị luận về tác phẩm văn học? Yêu cầu phát triển năng lực văn học cho học sinh THCS là gì?

Lập dàn ý nghị luận về một tác phẩm văn học

Mở bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Nêu rõ tên tác giả, tác phẩm, thể loại, xuất xứ (nếu có).

Nêu vấn đề nghị luận: Trình bày vấn đề mà bạn muốn phân tích, đánh giá trong tác phẩm. Đây có thể là một nhân vật, một tình huống, một ý tưởng, một giá trị nghệ thuật...

Đưa ra ý kiến đánh giá ban đầu: Nêu ngắn gọn quan điểm của bạn về vấn đề này.

Ví dụ:

"Truyện ngắn "Lão Hạc" của Nam Cao là một tác phẩm giàu tính nhân văn, đã để lại trong lòng người đọc nhiều cảm xúc sâu sắc. Qua số phận bi thảm của lão Hạc, nhà văn đã tố cáo xã hội thực dân nửa phong kiến tàn bạo, đồng thời ca ngợi phẩm chất cao quý của người nông dân Việt Nam. Trong bài viết này, tôi sẽ tập trung phân tích hình ảnh lão Hạc để làm rõ hơn những ý nghĩa sâu xa mà tác giả muốn gửi gắm."

Thân bài

Phân tích chi tiết vấn đề:

Giải thích vấn đề: Làm rõ khái niệm, ý nghĩa của vấn đề bạn đang bàn luận.

Dẫn chứng: Trích dẫn những đoạn văn, câu nói tiêu biểu trong tác phẩm để minh họa cho ý kiến của mình.

Phân tích: Giải thích ý nghĩa của các dẫn chứng, làm rõ các phương thức nghệ thuật mà tác giả sử dụng (như miêu tả, biểu cảm, độc thoại nội tâm...).

Đánh giá: Đánh giá ý nghĩa của vấn đề đối với tác phẩm và đối với người đọc.

Phân tích các khía cạnh liên quan:

Mối quan hệ giữa vấn đề với các yếu tố khác trong tác phẩm: Nhân vật, tình huống, không gian, thời gian...

Giá trị nghệ thuật của tác phẩm: Cách sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, bố cục...

Ý nghĩa xã hội: Phản ánh hiện thực xã hội, đặt ra những vấn đề nhân sinh...

Ví dụ (tiếp theo):

Phân tích hình ảnh lão Hạc:

Lão Hạc là một người nông dân nghèo khổ, lương thiện.

Tình yêu thương con của lão Hạc được thể hiện qua hành động bán chó và cái chết đau khổ.

Cái chết của lão Hạc là một sự phản kháng xã hội, là một hành động đầy ý nghĩa.

Giá trị nghệ thuật:

Ngôn ngữ giản dị, giàu hình ảnh.

Kết cấu truyện chặt chẽ, giàu kịch tính.

Sử dụng các thủ pháp nghệ thuật như đối lập, tương phản.

Kết bài

Khẳng định lại vấn đề: Nhắc lại vấn đề đã nêu ở mở bài.

Tổng kết những ý chính: Tóm tắt những ý quan trọng đã phân tích ở thân bài.

Đưa ra nhận xét đánh giá chung: Đánh giá toàn diện về tác phẩm, nêu ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân và xã hội.

Mở rộng: Liên hệ với thực tế cuộc sống hoặc các tác phẩm khác.

Ví dụ (tiếp theo):

"Qua hình ảnh lão Hạc, nhà văn Nam Cao đã vẽ nên một bức tranh sinh động về cuộc sống khổ đau của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Tác phẩm không chỉ có giá trị hiện thực mà còn mang ý nghĩa nhân đạo sâu sắc, khơi gợi lòng trắc ẩn của người đọc. Lão Hạc mãi mãi là một hình ảnh tượng trưng cho những con người nhỏ bé nhưng giàu lòng tự trọng."