03 điểm mới tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng 2020

03 điểm mới tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng mới được thông qua (Ảnh minh họa)

1. NLĐ làm việc ở nước ngoài sẽ được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng khi bị ngược đãi, quấy rối tình dục

Tại Luật sửa đổi quy định quyền của người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cụ thể như sau:

• Quyền được cung cấp thông tin về chính sách, pháp luật của Việt Nam về người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; chính sách, pháp luật và phong tục, tập quán của nước tiếp nhận lao động có liên quan đến người lao động; quyền, nghĩa vụ của các bên khi đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

• Được tư vấn, hỗ trợ để thực hiện quyền, nghĩa vụ và hưởng lợi ích trong hợp đồng lao động, hợp đồng đào tạo nghề;

• Hưởng tiền lương, tiền công, chế độ khám bệnh, chữa bệnh, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm tai nạn lao động, chế độ và quyền lợi khác theo hợp đồng lao động; chuyển về nước tiền lương, tiền công, thu nhập và tài sản hợp pháp khác của cá nhân theo quy định của pháp luật;

• Được bảo hộ, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng trong thời gian làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng phù hợp với pháp luật Việt Nam, pháp luật của nước tiếp nhận lao động, pháp luật và thông lệ quốc tế;

• Đơn phương chấm dứt hợp đồng khi bị người sử dụng lao động ngược đãi, cưỡng bức lao động hoặc có nguy cơ rõ ràng đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe hoặc bị quấy rối tình dục trong thời gian làm việc ở nước ngoài;

• Không phải đóng bảo hiểm xã hội hoặc thuế thu nhập cá nhân hai lần ở Việt Nam và ở nước tiếp nhận lao động nếu Việt Nam và nước đó đã ký Hiệp định về bảo hiểm xã hội hoặc Hiệp định tránh đánh thuế hai lần...

Theo đó, Luật sửa đổi đã bổ sung quyền cho phép người lao động được đơn phương chấm dứt hợp đồng khi bị người sử dụng lao động ngược đãi, cưỡng bức lao động hoặc có nguy cơ rõ ràng đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe hoặc bị quấy rối tình dục trong thời gian làm việc ở nước ngoài. Đây là quy định mới hoàn toàn so với hiện hành.

2. Các hình thức người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng

Tại khoản 1 Điều 5 Dự thảo Luật đã đề ra hai phương án quy định các hình thức người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cụ thể như sau:

Phương án 1: Theo hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài ký với đơn vị sự nghiệp công lập để thực hiện điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế, bao gồm:

• Đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ;   

• Trung tâm dịch vụ việc làm do Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành lập theo quy định của Luật Việc làm”.

Phương án 2:  Theo hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài ký với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ để thực hiện điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế.

Theo đó, Quốc hội đã thống nhất tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài chính thức sẽ thực hiện theo phương án 2. Như vậy, các hình thức người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng sẽ bao gồm:

- Theo hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài ký với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ để thực hiện điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế.

- Theo hợp đồng hoặc thỏa thuận bằng văn bản ký với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, bao gồm:

• Doanh nghiệp Việt Nam hoạt động dịch vụ đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

• Doanh nghiệp Việt Nam trúng thầu, nhận thầu công trình, dự án ở nước ngoài;

• Doanh nghiệp Việt Nam đưa người lao động đi đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề ở nước ngoài;

• Tổ chức, cá nhân Việt Nam đầu tư ra nước ngoài.

- Theo hợp đồng lao động do người lao động trực tiếp giao kết.

3. NLĐ vẫn phải trả một phần phí dịch vụ khi đi làm việc ở nước ngoài

Trong quá trình thảo luận Dự thảo Luật sửa đổi, nhiều ý kiến tán thành quy định NLĐ không phải trả tiền dịch vụ để đi làm việc ở nước ngoài (theo tinh thần của Tổ chức Lao động quốc tế). Tuy nhiên, tại Luật sửa đổi, Quốc hội đã thống nhất quy định trường hợp bên nước ngoài tiếp nhận lao động đã trả tiền dịch vụ, thì doanh nghiệp dịch vụ chỉ được thu từ người lao động số tiền còn thiếu so với mức tiền dịch vụ đã thỏa thuận.

Bên cạnh đó, Luật mới cũng quy định mức trần tiền dịch vụ mà doanh nghiệp được thu từ người lao động, cụ thể như sau:

• Mức trần tiền dịch vụ thu từ người lao động không quá 1 tháng tiền lương của người lao động theo hợp đồng cho mỗi 12 tháng làm việc. Đối với sỹ quan và thuyền viên làm việc trên tàu vận tải biển, mức trần là không quá 1,5 tháng tiền lương cho mỗi 12 tháng làm việc;

• Trường hợp thỏa thuận trong hợp đồng đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài từ 36 tháng trở lên thì tiền dịch vụ không được quá 3 tháng tiền lương của người lao động;

• Trường hợp có thỏa thuận về việc thu tiền dịch vụ cho thời gian gia hạn hợp đồng, thì mức tiền dịch vụ tối đa cho mỗi 12 tháng gia hạn làm việc không quá 0,5 tháng tiền lương của người lao động;

• Đối với một số thị trường, ngành, nghề, công việc cụ thể, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định mức trần tiền dịch vụ thấp hơn các quy định trên.

Có thể thấy, quy định này về cơ bản kế thừa quy định hiện hành. Đồng thời, Quốc hội cụng quy định chặt chẽ hơn về nguyên tắc thu tiền dịch vụ so với trước đây nhằm bảo đảm tính công khai, minh bạch.

>>> Xem thêm: Chính thức: Quốc hội đồng ý mức lương cơ sở 2021 sẽ không tăng

Lê Vy