Những thay đổi dự kiến ở kỳ thi THPT quốc gia

Tại cuộc họp bàn về phương án tổ chức thi, xét công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng sau năm 2020 diễn ra sáng nay ở Hà Nội, ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho biết dự kiến năm 2020 kỳ thi THPT quốc gia giữ ổn định như năm 2019 với mục tiêu tổ chức gọn nhẹ, giảm áp lực, đảm bảo độ khách quan, tin cậy và có thể đánh giá được năng lực học sinh.

Giai đoạn 2021-2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến có một số thay đổi. Về đối tượng dự thi, tất cả học sinh không bắt buộc phải tham gia. Thay vào đó, những em hoàn thành chương trình lớp 12, nếu không có nhu cầu lấy bằng tốt nghiệp THPT mà vẫn đáp ứng các điều kiện theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, sẽ được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT. Chỉ những em có nhu cầu lấy bằng mới cần tham dự kỳ thi THPT quốc gia.

Cục trưởng Quản lý chất lượng Mai Văn Trinh. Ảnh: Dương Tâm

Nội dung thi sẽ nằm trong chương trình THPT hiện hành, chủ yếu là lớp 12. Phương thức thi vẫn là trên giấy như hiện nay, nhưng đồng thời chuẩn bị các điều kiện để tổ chức thi trên máy tính theo lộ trình đảm bảo tính khả thi.

Đối với phương thức thi trên máy tính, thí sinh có thể dự thi một số đợt trong năm tại địa điểm của các tổ chức khảo thí độc lập, đáp ứng theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Kết quả của đợt thi nào cao nhất sẽ được lựa chọn sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp THPT và có thể được các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp tham khảo, sử dụng trong tuyển sinh.

Để phù hợp với thực tế phương thức tổ chức thi, đặc biệt là thi trên máy tính, các bài thi bắt buộc gồm Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ được giữ ổn định như năm 2019, nhưng các bài tổ hợp có thể thay đổi. Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến cấu trúc lại các câu hỏi trong bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội.

"Số câu hỏi trong từng bài thi có thể giảm, nhưng vẫn giữ được độ phân hóa để tạo thành một bài thi tổng hợp, đồng thời từng bước hoàn thiện thành bài thi tích hợp phù hợp với lộ trình đổi mới chương trình, sách giáo khoa", ông Trinh nói và cho biết thêm dự kiến mỗi bài tổ hợp khi chấm chỉ cho ra một đầu điểm thay vì bốn đầu điểm như hiện nay.

Nói về đơn vị tổ chức, ông Mai Văn Trinh nhấn mạnh trong giai đoạn 2021-2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ giữ vai trò chỉ đạo chung, như: ban hành quy chế, ra đề thi, thanh kiểm tra, giám sát và chủ trì tổ chức chấm bài thi trắc nghiệm. Việc tổ chức kỳ thi tại địa phương do UBND các địa phương chịu trách nhiệm. Các trường đại học được Bộ điều động tham gia khâu thanh tra, kiểm tra, giám sát trong quy trình tổ chức kỳ thi, chấm thi và phúc khảo.

Ở giai đoạn sau năm 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ có những điều chỉnh phù hợp tiếp theo, đặc biệt là việc hoàn thiện phương thức thi trên máy tính. Khi triển khai hình thức thi này, Bộ sẽ công bố trước một năm để phụ huynh và học sinh chủ động trong dạy học, ôn tập và chuẩn bị tham gia kỳ thi.

Nguyên phó chủ tịch nước, Chủ tịch hội khuyến học Việt Nam Nguyễn Thị Doan cơ bản đồng ý với lộ trình và hướng đổi mới kỳ thi THPT quốc gia của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bà Doan ủng hộ việc đưa công nghệ vào kỳ thi THPT quốc gia, tiến tới cho học sinh thi trên máy tính, nhưng phải chuẩn bị kỹ về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị. Bộ cũng phải huy động các chuyên gia, giáo viên, ngay cả học sinh vừa tốt nghiệp, học sinh giỏi trong các kỳ thi để phát triển ngân hàng đề thi.

Ông Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, đánh giá cao thành công của kỳ thi năm 2019 vì đã giúp giảm áp lực thi cử, đem lợi lợi ích kinh tế và giảm thiểu tình trạng học lệch, học tủ. Thời gian tới, ông Dũng cho rằng kỳ thi nên tiếp tục phát huy điểm đã làm tốt và khắc phục hạn chế.

Với việc ứng dụng công nghệ, thi trên máy tính, ông Dũng cho rằng cần được thí điểm ở một số thành phố lớn, đủ điều kiện trước chứ không nên vội vàng áp dụng trên cả nước bởi các vùng ở Việt Nam phát triển không đồng đều, nhiều địa phương còn nhiều khó khăn, không thể đáp ứng được.

Ông Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Đại học Sư phạm kỹ thuật TP HCM. Ảnh: Dương Tâm

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định những thay đổi trong thi cử là cần thiết và nhiều nước cũng phải làm. Thực tế cho thấy sau nhiều lần thay đổi ở giai đoạn từ năm 2019 trở về trước, áp lực thi cử đã giảm nhiều, học sinh bớt học lệch, học tủ, không phải đăng ký nguyện vọng trước khi biết điểm theo kiểu "đánh xổ số". 

Tuy nhiên, một số áp lực vẫn còn. Ví dụ, chỉ một nửa số học sinh có nhu cầu xét tuyển đại học, cao đẳng nhưng hiện tất cả học sinh vẫn phải thi mới được tốt nghiệp. Điều này sẽ được thay đổi ở các kỳ thi tới khi luật đã ra quy định cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT cho những học sinh đủ điều kiện nhưng không có nhu cầu thi.

Theo Phó thủ tướng, một trong những xu hướng cần đưa vào kỳ thi THPT quốc gia là đưa công nghệ vào để thí sinh được thi trên máy tính và giảm sự can thiệp không cần thiết của con người. Tuy nhiên, muốn thi được trên máy thì trong quá trình học, học sinh phải thao tác trên máy được. "Không có chuyện các cháu không thao tác được lại bắt thi trên máy hay không dùng quen máy này lại bắt phải thi trên máy đó", ông Đam nói và cho rằng sau này khi áp dụng thi trên máy tính, một bộ phận học sinh vẫn phải thi trên giấy.

Phó thủ tướng nhấn mạnh việc triển khai thi trên máy cần có sự chắc chắn nhưng cũng cần tích cực chuẩn bị tốt cả về cơ sở hạ tầng và cán bộ để làm.

Dương Tâm