5+ Viết bài nghị luận đánh giá tác phẩm truyện lớp 10 hay nhất? Nội dung kiến thức tiếng Việt môn Ngữ văn lớp 10?

Trong dòng chảy văn học Việt Nam, Nguyễn Tuân nổi bật với phong cách nghệ thuật tài hoa, uyên bác và đặc biệt là sự tôn thờ cái đẹp. Chữ người tử tù là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông trước Cách mạng tháng Tám, thể hiện trọn vẹn tư tưởng thẩm mỹ về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Không chỉ đơn thuần là câu chuyện về một người nghệ sĩ tài hoa, tác phẩm còn là một bản tuyên ngôn sâu sắc về cái đẹp, về sự chiến thắng của nghệ thuật trước bạo lực và quyền lực.

Nguyễn Tuân luôn dành trọn tình yêu và sự ngưỡng mộ cho những con người tài hoa, bất kể họ thuộc tầng lớp nào trong xã hội. Trong Chữ người tử tù, ông đã xây dựng hình tượng Huấn Cao – một con người hội tụ đầy đủ vẻ đẹp của tài năng, nhân cách và khí phách.

Huấn Cao không chỉ là một nghệ sĩ thư pháp bậc thầy mà còn là một người anh hùng, dám chống lại triều đình phong kiến, bất chấp cái chết để giữ trọn lý tưởng của mình. Ở ông, vẻ đẹp nghệ thuật và vẻ đẹp con người hòa quyện, tạo nên hình tượng của một bậc chính nhân quân tử. Ông quan niệm rằng cái đẹp không thể bị đem ra mua bán một cách rẻ mạt, mà chỉ dành cho những người thực sự biết trân quý. Chính vì thế, ban đầu ông đã tỏ thái độ khinh bạc với viên quản ngục, bởi ông cho rằng đó chỉ là một kẻ tay sai tầm thường của cường quyền. Nhưng khi nhận ra tấm lòng chân thành của người này, ông đã quyết định tặng chữ – một món quà thiêng liêng mà chỉ những người xứng đáng mới có thể nhận được.

Cái đẹp trong tác phẩm không chỉ dừng lại ở nghệ thuật thư pháp mà còn là vẻ đẹp nhân cách. Huấn Cao không phải là một nghệ sĩ chỉ biết đến cái đẹp mà còn là một con người chính trực, có bản lĩnh kiên cường. Dù đối diện với cái chết, ông vẫn ung dung, không hề run sợ. Thậm chí, trong những ngày cuối cùng của cuộc đời, ông vẫn để lại dấu ấn nghệ thuật và nhân cách cao đẹp của mình qua cảnh cho chữ thiêng liêng.

Truyện ngắn Chữ người tử tù không chỉ ca ngợi cái đẹp mà còn đặt cái đẹp vào thế đối lập với cái xấu, cái ác. Nguyễn Tuân đã chọn bối cảnh nhà tù – nơi tăm tối, bẩn thỉu, nơi quyền lực cai trị và con người bị giam cầm cả thể xác lẫn tinh thần – để làm nền cho sự tỏa sáng của cái đẹp. Cách đặt tình huống này đã tạo nên sự tương phản sâu sắc, giúp làm nổi bật triết lý thẩm mỹ của tác phẩm.

Cảnh cho chữ là một trong những cảnh tượng hiếm có trong văn học Việt Nam, nơi mà trật tự xã hội bị đảo lộn: kẻ nắm quyền lực – viên quản ngục – lại quỳ xuống trước một tử tù, thành kính đón nhận nét chữ của ông. Đây chính là sự chiến thắng của nghệ thuật trước bạo lực, của ánh sáng trước bóng tối. Trong khung cảnh tù ngục bẩn thỉu, tối tăm, nét chữ của Huấn Cao lại rực sáng, thể hiện sự bất diệt của cái đẹp. Cái đẹp không những không bị hủy diệt mà còn trở thành thứ quyền lực lớn hơn tất cả, cảm hóa cả những con người tưởng chừng như thuộc về bóng tối.

Viên quản ngục là minh chứng rõ nét nhất cho sức mạnh của nghệ thuật. Sống và làm việc trong môi trường nhà tù đầy tội ác, nhưng ông vẫn giữ trong lòng niềm khao khát với cái đẹp. Ông ngưỡng mộ Huấn Cao không phải vì quyền lực hay danh tiếng, mà chính vì tài năng và nhân cách của ông. Lòng kính trọng đó khiến viên quản ngục sẵn sàng bỏ qua mọi luật lệ, thậm chí sẵn sàng đánh đổi tất cả để xin được chữ của Huấn Cao. Nhân vật này cho thấy rằng cái đẹp không chỉ hiện diện trong nghệ thuật mà còn tồn tại trong tâm hồn những con người biết trân quý nó.

Không chỉ là một câu chuyện về thư pháp, Chữ người tử tù còn chứa đựng một triết lý sâu sắc về nghệ thuật và cuộc đời. Cái đẹp không chỉ là thứ để ngưỡng mộ mà còn có sức mạnh cứu rỗi con người. Viên quản ngục, dù sống giữa chốn lao tù, vẫn giữ cho mình một tâm hồn thanh cao nhờ tình yêu với nghệ thuật.

"Ở đây lẫn lộn, ta khuyên thầy Quản nên tìm về quê mà ở đã, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chơi chữ."

Lời dặn dò ấy không chỉ là một lời khuyên đơn thuần mà còn là một triết lý sống. Con người chỉ có thể thực sự thưởng thức và gìn giữ cái đẹp khi sống trong một môi trường trong sạch, không bị vấy bẩn bởi quyền lực hay cường bạo. Nguyễn Tuân muốn nhấn mạnh rằng cái đẹp đích thực không thể tồn tại trong bóng tối của cường quyền, mà cần một môi trường xứng đáng để tỏa sáng.

Tác phẩm Chữ người tử tù không chỉ thành công ở nội dung mà còn đặc biệt ấn tượng về mặt nghệ thuật. Nguyễn Tuân đã sử dụng bút pháp lãng mạn để xây dựng hình tượng Huấn Cao như một con người lý tưởng, hội tụ đủ tài năng, nhân cách và khí phách hiên ngang. Nhân vật này không chỉ được khắc họa qua hành động mà còn qua những đối lập mạnh mẽ giữa hoàn cảnh khắc nghiệt và phong thái ung dung, tạo nên vẻ đẹp phi thường của người nghệ sĩ chân chính.

Cách sử dụng nghệ thuật đối lập là một điểm sáng nổi bật trong tác phẩm. Nguyễn Tuân đã tạo nên sự tương phản giữa cái đẹp và cái xấu, giữa ánh sáng và bóng tối, giữa người tử tù và viên quản ngục. Sự đối lập này không chỉ làm nổi bật chủ đề tác phẩm mà còn khẳng định rằng cái đẹp có sức mạnh lớn lao, vượt lên trên mọi giới hạn của quyền lực và bạo lực.

Ngôn ngữ trong Chữ người tử tù giàu chất tạo hình, giàu tính hội họa. Mỗi nét chữ của Huấn Cao không chỉ là thư pháp mà còn là biểu tượng cho hoài bão, lý tưởng sống của một con người tài hoa. Cảnh cho chữ được miêu tả không chỉ bằng từ ngữ mà còn bằng những hình ảnh có tính gợi hình mạnh mẽ, biến tác phẩm thành một bức tranh sống động đầy ý nghĩa.

Truyện ngắn Chữ người tử tù không chỉ là một câu chuyện về nghệ thuật thư pháp mà còn là một tuyên ngôn về cái đẹp, về nhân cách và khí phách con người. Nguyễn Tuân đã để lại một tác phẩm không chỉ đẹp về nghệ thuật mà còn chứa đựng triết lý sâu sắc: Cái đẹp đích thực có sức mạnh cảm hóa con người, có thể chiến thắng cường quyền và bạo lực. Tác phẩm đã trở thành một viên ngọc quý trong nền văn học Việt Nam, khẳng định giá trị trường tồn của nghệ thuật và nhân cách con người.

Trong nền văn học hiện thực trước Cách mạng tháng Tám, Thạch Lam được biết đến như một nhà văn có phong cách nhẹ nhàng, sâu lắng, không đi sâu vào những mâu thuẫn gay gắt nhưng lại chứa đựng những triết lý nhân sinh tinh tế và giàu tính nhân văn. Hai đứa trẻ là một truyện ngắn tiêu biểu, thể hiện rõ phong cách và tư tưởng nghệ thuật của ông. Tác phẩm không chỉ khắc họa bức tranh phố huyện nghèo nàn, tối tăm mà còn gửi gắm nỗi niềm cảm thương đối với những kiếp người nhỏ bé, quẩn quanh trong bế tắc. Đồng thời, ánh sáng của đoàn tàu trong đêm tối cũng chính là hình ảnh tượng trưng cho khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Truyện ngắn Hai đứa trẻ đã vẽ lên một bức tranh hiện thực đầy xót xa về cuộc sống nghèo khổ nơi phố huyện. Từ khung cảnh thiên nhiên đến con người, tất cả đều gợi lên sự quẩn quanh, đơn điệu, thiếu sức sống.

Thạch Lam đã mở đầu câu chuyện bằng hình ảnh buổi chiều tàn với những nét đặc trưng của sự tàn lụi: "Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào." Dưới ánh hoàng hôn, cảnh vật nhuốm màu u buồn, sự sống như đang tàn lụi dần theo ánh mặt trời. Hình ảnh "rác rưởi lẫn trong ánh sáng còn sót lại" không chỉ là một nét vẽ chân thực về cuộc sống nghèo khổ mà còn mang ý nghĩa tượng trưng, ám chỉ những kiếp người nhỏ bé, mờ nhạt bị bỏ quên nơi phố huyện.

Trong không gian ấy, những con người xuất hiện với số phận bị giam cầm trong vòng lặp đơn điệu, không lối thoát. Chị em Liên và An là những đứa trẻ phải gánh vác trách nhiệm mưu sinh khi còn quá nhỏ. Cuộc sống của hai đứa trẻ gắn với quầy tạp hóa nhỏ, với những món hàng ít ỏi mà chỉ có vài ba người dân nghèo đến mua.

Bên cạnh hai chị em Liên là những con người sống trong cảnh lay lắt, tàn tạ: bác phở Siêu lặng lẽ với gánh phở nhưng chẳng mấy ai mua, mẹ con bác xẩm nghèo nàn, sống nhờ vào lòng thương hại của người khác, bà cụ Thi với những cơn điên dại, tìm đến rượu để quên đi hiện thực tăm tối. Họ hiện lên như những cái bóng mờ nhạt, lặp đi lặp lại những sinh hoạt thường ngày mà không có hi vọng thay đổi cuộc đời.

Bằng những chi tiết đơn giản nhưng giàu sức gợi, Hai đứa trẻ đã tái hiện một xã hội tù đọng, bế tắc trước Cách mạng tháng Tám. Cuộc sống của người dân nghèo bị giam cầm trong một thực tại tối tăm, nơi mọi ước mơ dường như bị dập tắt.

Dù bức tranh phố huyện nhuốm màu tăm tối, nhưng Hai đứa trẻ không hoàn toàn bi quan. Giữa sự tù túng của thực tại, Thạch Lam vẫn để lại một tia sáng hy vọng, tượng trưng qua hình ảnh đoàn tàu – niềm mơ ước của con người về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Hằng đêm, chị em Liên luôn háo hức chờ đợi đoàn tàu đi qua. Với hai đứa trẻ, đoàn tàu không chỉ mang đến ánh sáng rực rỡ, âm thanh náo nhiệt, mà còn gợi lên trong lòng chúng một thế giới khác – giàu sang, phồn hoa và tươi đẹp hơn cuộc sống nơi phố huyện. Đoàn tàu là ký ức về Hà Nội, về những ngày tháng êm ấm trước khi gia đình rơi vào cảnh nghèo khó.

Nhưng đáng buồn thay, đoàn tàu chỉ vụt qua trong chốc lát rồi mất hút trong màn đêm, để lại phố huyện với bóng tối nặng nề, tịch mịch. Sự xuất hiện chớp nhoáng của đoàn tàu giống như một giấc mơ đẹp nhưng xa vời, không thể chạm tới. Điều này làm tăng thêm nỗi xót xa, bởi dù con người khao khát thay đổi, họ vẫn bị cuộc sống nghèo đói vây chặt, không thể thoát ra được.

Qua Hai đứa trẻ, Thạch Lam không kêu gọi đấu tranh hay chỉ trích xã hội, mà âm thầm bày tỏ lòng thương cảm sâu sắc với những con người nhỏ bé, nghèo khổ. Đồng thời, tác phẩm cũng khơi gợi trong lòng người đọc một niềm trăn trở về cuộc đời, về những kiếp người bị bỏ quên trong bóng tối.

Không chỉ thành công về nội dung, Hai đứa trẻ còn là một tác phẩm giàu giá trị nghệ thuật, tiêu biểu cho phong cách của Thạch Lam.

Trước hết, truyện mang đậm chất hiện thực xen lẫn lãng mạn trữ tình. Tác phẩm không có cốt truyện kịch tính, không có mâu thuẫn gay gắt, mà chỉ là những lát cắt đời sống bình dị, nhưng lại chứa đựng bao tầng ý nghĩa sâu sắc.

Bên cạnh đó, nghệ thuật miêu tả không gian và bút pháp tương phản cũng là điểm sáng của tác phẩm. Khung cảnh phố huyện được khắc họa với sự đối lập giữa bóng tối và ánh sáng, giữa sự tù túng và niềm khao khát đổi thay. Bóng tối bao trùm phố huyện, nhưng trong đó vẫn có ánh sáng leo lét của những ngọn đèn dầu, ánh sáng rực rỡ của đoàn tàu – những hình ảnh gợi lên hy vọng le lói trong thực tại bế tắc.

Giọng văn của Thạch Lam trong truyện nhẹ nhàng, dung dị, không lên án, không bi thương quá mức, nhưng lại khiến người đọc day dứt. Tác phẩm không đơn thuần là câu chuyện về hai đứa trẻ, mà còn là một bản nhạc trầm buồn về số phận con người trong xã hội cũ.

Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam là một tác phẩm đầy tính hiện thực nhưng cũng chan chứa chất thơ, phản ánh chân thực cuộc sống nghèo khổ của những con người nhỏ bé nơi phố huyện. Tác phẩm thể hiện niềm cảm thương sâu sắc của tác giả với những số phận quẩn quanh, đồng thời gửi gắm khát vọng về một cuộc sống tươi sáng hơn.

Dù đã ra đời hơn 80 năm, Hai đứa trẻ vẫn giữ nguyên giá trị và sức hấp dẫn đối với người đọc hôm nay. Truyện không chỉ giúp ta hiểu hơn về một thời kỳ lịch sử, mà còn khơi dậy tình yêu thương, sự đồng cảm với những mảnh đời khốn khó trong xã hội.