Nhiễm sán dây chó và những điều cần biết? Trẻ em có được sử dụng thuốc đặc hiệu để điều trị bệnh sán dây chó không?
Sử dụng phương pháp nào để xét nghiệm, chẩn đoán bệnh sán dây chó ở người?
Căn cứ vào Mục 3, Mục 4 Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1658/QĐ-BYT năm 2022 của Bộ Y tế đã hướng dẫn về những phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán bệnh sán dây chó ở người như sau:
“3. CẬN LÂM SÀNG
3.1. Xét nghiệm
- Soi tươi dịch hút từ nang kén thấy hình ảnh đầu sán và móc bám.
- Xét nghiệm huyết thanh học nhằm phát hiện kháng thể kháng sán dây chó (kỹ thuật ELISA).
- Kỹ thuật khuếch tán miễn dịch hoặc điện di miễn dịch nhằm phát hiện kháng nguyên sán dây chó Echinococcus.
- Công thức máu: tỷ lệ bạch cầu ái toan tăng cao khi nang kén vỡ.
- Xét nghiệm mô bệnh học: hình thái nang đại thể đặc trưng của thể nang nước/nang tổ ong sau khi phẫu thuật.
- PCR: Phát hiện đoạn gen đặc hiệu của sán dây chó Echinococcus.
3.2. Chẩn đoán hình ảnh
- Siêu âm: là kỹ thuật cơ bản để chẩn đoán bệnh Echinococcosis. Hình ảnh tổn thương là các nang kén thuộc khu vực ổ bụng.
- Xquang tim phổi: Phát hiện hình ảnh nang kén ở phổi, vùng ngực, xương.
- CT scan hoặc MRI hoặc chụp Cộng hưởng từ mật tụy (Magnetic Resonance Cholangiopancreatography - MRCP): Phát hiện hình ảnh các nang kén ở vị trí khó, đa nang.
4. CHẨN ĐOÁN
4.1. Trường hợp bệnh nghi ngờ
- Người bệnh từng sống trong vùng dịch tễ có bệnh lưu hành, ăn các món ăn có nguy cơ nhiễm ấu trùng của Echinococcus.
- Chẩn đoán hình ảnh phát hiện một hay nhiều khối dạng nang phát triển chậm.
- Triệu chứng lâm sàng tùy thuộc vào vị trí, kích thước, số lượng, hình dạng nang.
4.2. Trường hợp bệnh xác định
Là trường hợp bệnh nghi ngờ và kèm theo một trong các tiêu chuẩn sau:
- Tổn thương điển hình của thể nang nước/nang tổ ong phát hiện qua chẩn đoán hình ảnh và phát hiện được kháng thể đặc hiệu bằng ELISA.
- Kết quả soi tươi dịch hút từ nang kén có hình ảnh tương ứng với hình thái ký sinh trùng trong thể nang nước/nang tổ ong.
- Kỹ thuật sinh học phân tử phát hiện được loài E. granulosus hoặc E. multilocularis hoặc loài khác trong bệnh phẩm.
4.3. Chẩn đoán phân biệt
- Các khối u lành/ác tính.
- Áp xe gan do amip.
- Nang tạng bẩm sinh.
- Nang lao.
- Nấm nội tạng”
Theo đó, theo phương pháp cận lâm sàn thì có thể sử dụng cách xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh để xác định bệnh sán dây chó ở người.
Đối với việc chẩn đoán bệnh sán dây chó ở người thì sẽ chẩn đoán dựa vào các trường hợp bệnh nghi ngờ, bệnh xác định và chẩn đoán phân biệt theo nội dung của hướng dẫn trên.
Nhiễm sán dây chó và những điều cần biết? Trẻ em có được sử dụng thuốc đặc hiệu để điều trị bệnh sán dây chó không? (Hình từ internet)
Trẻ em có được sử dụng thuốc đặc hiệu để điều trị bệnh sán dây chó ở người hay không?
Căn cứ vào Mục 5 Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1658/QĐ-BYT năm 2022 đã hướng dẫn về cách điều trị bệnh sán dây chó ở người như sau:
"5. ĐIỀU TRỊ
5.1. Nguyên tắc điều trị
- Phẫu thuật bóc tách nang kén là cách duy nhất điều trị tiệt căn trong phần lớn các trường hợp CE. Cần phối hợp với điều trị nội khoa bằng thuốc đặc hiệu.
- Ngoài ra, một số phương pháp điều trị khác như:
+ Chọc hút dịch nang
+ Kỹ thuật PAIR (hút dưới da, tiêm hóa chất, hút lại)
- Trong một số trường hợp, không điều trị mà chỉ theo dõi (conservative “watch and wait” approach).
- Đối với thể AE, kết hợp phẫu thuật và dùng thuốc, thay gan.
5.2. Điều trị đặc hiệu
- Điều trị ngoại khoa:
+ Phẫu thuật bóc tách nang
+ Chọc hút dịch nang
+ Kỹ thuật hút dưới da, tiêm hóa chất, hút lại.
- Điều trị nội khoa bằng thuốc diệt ấu trùng thuộc nhóm benzimidazole, chỉ định trong một số trường hợp sau:
+ Bệnh nhân có nang nước ở gan, phổi nhưng không thể mổ.
+ Bệnh nhân có nhiều nang ở hai hoặc nhiều cơ quan khác nhau, hoặc có nang ở màng bụng.
+ Với các nang có kích thước nhỏ < 5 cm.
+ Phòng tránh tái phát sau phẫu thuật.
+ Với thể nang tổ ong, thời gian dùng thuốc đặc hiệu liên tục tối thiểu là 2 năm.
5.2.1. Phác đồ 1: albendazol (viên nén 200mg và 400mg)
a) Liều dùng
- Người lớn: 800mg/ngày, chia 2 lần/ngày x 28 ngày.
- Trẻ em > 1 tuổi: 10 - 15mg/kg/ngày (tối đa 800mg/ngày), chia 2 lần/ngày x 28 ngày.
b) Liệu trình
Phác đồ 28 ngày dùng albendazol lặp lại ít nhất 3 lần, xen giữa các đợt điều trị là khoảng nghỉ 14 ngày, cần lưu ý các tác dụng phụ của thuốc.
c) Chống chỉ định của albendazole:
- Người có tiền sử quá mẫn với benzimidazole.
- Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
- Trẻ em < 1 tuổi.
- Người có tiền sử nhiễm độc tủy xương.
d) Lưu ý
- Thận trọng khi dùng albendazole với người suy gan, suy thận.
- Các tác dụng phụ của albendazole, trong đó có giảm bạch cầu hạt, mất bạch cầu hạt, giảm các loại huyết cầu và ảnh hưởng chức năng gan khi dùng kéo dài. Do đó, cần làm xét nghiệm công thức máu và chức năng gan (các transaminase) khi bắt đầu mỗi chu kỳ điều trị và ít nhất 2 tuần một lần trong khi điều trị. Nếu enzyme gan tăng nhiều, nên ngừng dùng albendazol. Sau đó có thể tiếp tục điều trị nếu enzyme gan trở về mức trước khi điều trị, nhưng cần xét nghiệm thường xuyên hơn khi tái điều trị.
5.2.2. Phác đồ 2: mebendazol (viên nén 100mg và 500mg)
a) Liều dùng: 40 - 50 mg/kg/ngày chia 3 lần/ngày x nhiều tháng liên tục.
b) Chống chỉ định của mebendazole:
- Người có tiền sử quá mẫn với benzimidazole.
- Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
- Trẻ em < 1 tuổi.
- Người có tiền sử nhiễm độc tủy xương.
c) Lưu ý
- Thận trọng khi dùng mebendazole với người suy gan, suy thận.
- Các tác dụng phụ của mebendazole, trong đó có giảm bạch cầu hạt và ảnh hưởng chức năng gan khi dùng kéo dài.
5.3. Điều trị triệu chứng
Tùy theo triệu chứng lâm sàng để chỉ định các thuốc điều trị phù hợp.
5.4. Điều trị ngoại khoa
Chuyển bệnh nhân khám chuyên khoa để có chỉ định phù hợp.
5.5. Theo dõi sau điều trị
Bệnh nhân cần được theo dõi, đánh giá định kỳ trong thời gian dài."
Theo đó, trẻ em vẫn sẽ được sử dụng thuốc đặc hiệu để điều trị bệnh sán dây chó. Căn cứ vào độ tuổi của trẻ để chọn phác đồ điều trị phù hợp theo nội dung được hướng dẫn bên trên.
Những phương pháp nào được dùng để phòng bệnh sán dây chó ở người?
Căn cứ vào Mục 7 Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1658/QĐ-BYT năm 2022 đã có hướng dẫn liên quan đến việc phòng bệnh sán dây chó ở người như sau:
"7. PHÒNG BỆNH
- Tránh tiếp xúc phân chó, chú ý vấn đề rửa tay.
- Cắt đường lây truyền bằng cách không cho chó ăn các phủ tạng chưa được nấu chín. Giám sát các lò mổ súc vật.
- Đốt hoặc chôn sâu các phủ tạng của vật chủ trung gian bị chết.
- Tẩy sán định kỳ cho đàn chó có nguy cơ cao, giảm số lượng cá thể đàn.
- Nhân viên thực địa và phòng xét nghiệm bảo đảm an toàn sinh học."
Theo đó, để phòng bệnh sán dây chó ở người hiệu quả thì cần thực hiện các biện pháp theo nội dung hướng dẫn bên trên.
LawNet
- Đây là nội dung tóm tắt, thông báo văn bản mới dành cho khách hàng của Law Net Nếu quý khách còn vướng mắc vui lòng gửi về Email:info@lawnet.vn
- Nội dung bài viết chỉ mang tính chất tham khảo;
- Bài viết có thể được sưu tầm từ nhiều nguồn khác nhau;
- Điều khoản được áp dụng có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm bạn đang đọc;
- Mọi ý kiến thắc mắc về bản quyền của bài viết vui lòng liên hệ qua địa chỉ mail banquyen@lawnet.vn;
