Chương trình cấp bù lãi suất cho doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua Ngân hàng thương mại được quy định như thế nào?

Mục lục bài viết

• Nguồn kinh phí và việc ban hành hướng dẫn chính sách hỗ trợ lãi suất cho DNNVV được thực hiện thế nào?
• Chương trình cấp bù lãi suất thông qua Ngân hàng thương mại được quy định như thế nào?
• Việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được thực hiện theo nguyên tắc nào?

Nguồn kinh phí và việc ban hành hướng dẫn chính sách hỗ trợ lãi suất cho DNNVV được thực hiện thế nào?

Việc ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp nhỏ và vừa:

Căn cứ tại Mục 2 Công văn 7853/BKHĐT-PTDN năm 2022 hướng dẫn về việc ban hành hướng dẫn chính sách hỗ trợ lãi suất cho DNNVV như sau:

- DNNVV khởi nghiệp sáng tạo và DNNVV tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị là hai đối tượng hỗ trợ trọng tâm quy định tại Luật Hỗ trợ DNNVV nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang phát triển theo chiều sâu, dựa trên đổi mới sáng tạo;

Đồng thời tăng cường kết nối giữa các khu vực kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp Việt nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Chính sách hỗ trợ lãi suất cho hai đối tượng này đã được quy định tại Luật Hỗ trợ DNNVV, tuy nhiên đến nay sau gần 5 năm ban hành Luật, chính sách chưa được cụ thể hóa để tổ chức thực hiện.

- Đồng thời, chính sách này cũng khác với chính sách cấp bù lãi suất cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội dự kiến thực hiện trong 2 năm 2022 - 2023 theo Nghị quyết 43/2022/QH15, Nghị định 31/2022/NĐ-CP về hỗ trợ lãi suất từ NSNN đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh.

Do đó, việc tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý để có thể triển khai được chính sách này trong thời gian tới là cần thiết và góp phần hiện thực hoá chính sách hỗ trợ quy định tại Luật Hỗ trợ DNNVV trong thực tiễn.

Nguồn kinh phí thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp nhỏ và vừa:

- Khoản 6 Điều 5 Luật Đầu tư công 2019 quy định về đối tượng đầu tư công như sau: Cấp bù lãi suất tín dụng ưu đãi, phí quản lý; cấp vốn điều lệ cho các ngân hàng chính sách, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; hỗ trợ đầu tư cho các đối tượng chính sách khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Căn cứ quy định tại Điều 40 Nghị định 40/2020/NĐ-CP có quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đầu tư công, việc cấp bù lãi suất đối với các ngân hàng thương mại thuộc đối tượng đầu tư công được quy định trong luật.

- Căn cứ quy định tại khoản 4 Điều 81 Luật Đầu tư công 2019, Bộ Tài chính có nhiệm vụ: “Chủ trì trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công”.

Đồng thời, căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 26 Luật Ngân sách Nhà nước 2015, Bộ Tài chính có nhiệm vụ: “Xây dựng nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ chi thường xuyên của ngân sách nhà nước; các chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách, cơ chế quản lý tài chính - ngân sách nhà nước, chế độ kế toán, thanh toán, quyết toán, mục lục ngân sách nhà nước, chế độ báo cáo… thống nhất trong cả nước”.

Vì vậy, Bộ Tài chính là cơ quan được giao hướng dẫn về quản lý, thanh toán, quyết toán chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với chênh lệch lãi suất thực hiện chính sách cho vay hỗ trợ DNNVV theo Nghị định 80/2021/NĐ-CP là phù hợp với quy định pháp luật hiện hành.

- Theo quy định hiện hành, đầu mỗi kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn 05 năm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, bố trí nguồn vốn và kế hoạch vốn khi có đủ căn cứ pháp lý, quy định về trình tự, thủ tục, cơ chế thực hiện, sau khi đã xác định được nhu cầu của nhiệm vụ nêu trên. Trong mỗi kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, NSTW đều bố trí một khoản dự phòng để xử lý những trường hợp phát sinh nhưng chưa bố trí được nguồn.

Do đó, sau khi cơ chế hướng dẫn chính sách cấp bù lãi suất được hoàn thiện và căn cứ nhu cầu cấp bù chênh lệch lãi suất cho vay hỗ trợ DNNVV thông qua Ngân hàng thương mại tại thời điểm đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quy định việc sử dụng dự phòng ngân sách trung ương của kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Chương trình cấp bù lãi suất cho doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua Ngân hàng thương mại được quy định như thế nào?

Chương trình cấp bù lãi suất thông qua Ngân hàng thương mại được quy định như thế nào?

Theo quy định tại Mục 3 Công văn 7853/BKHĐT-PTDN năm 2022 về chương trình cấp bù lãi suất thông qua Ngân hàng thương mại như sau:

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất bổ sung dự toán đầu tư công để thanh toán dứt điểm cho các ngân hàng thương mại (NHTM) đã thực hiện các chương trình tín dụng chính sách của nhà nước trước đây nhưng chưa được ngân sách nhà nước (NSNN) thanh toán, cụ thể:

- Cấp bù lãi suất cho vay giảm tổn thất trong nông nghiệp

+ Đối với các chính sách cấp bù lãi suất cho vay từ 31/12/2020 trở về trước: Tại các Quyết định liên quan của Thủ tướng Chính phủ không quy định việc bố trí nguồn vốn đầu tư phát triển (ĐTPT) để thực hiện chính sách cấp bù lãi suất. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính có trách nhiệm hướng dẫn và thực hiện việc cấp bù lãi suất theo quy định của các Quyết định này.

Do đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chưa đủ cơ sở để báo cáo cấp có thẩm quyền bố trí vốn đầu tư công thực hiện cấp bù lãi suất cho các NHTM thực hiện cho vay theo chương trình này.

+ Đối với các chính sách cấp bù lãi suất dự kiến phát sinh trong giai đoạn 2021-2025: Quyết định 68/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp quy định “NSNN chỉ hỗ trợ lãi suất và cấp bù chênh lệch lãi suất đối với các khoản vay đã ký hợp đồng vay vốn tại các NHTM trước ngày 31/12/2020”, do đó không có cơ sở để thực hiện cấp bù lãi suất trong giai đoạn 2021-2025.

- Cấp bù lãi suất cho vay nâng cấp, đóng mới tàu cá

Việc bố trí nguồn chi ĐTPT để thực hiện chính sách cấp bù lãi suất được quy định tại Nghị định 17/2018/NĐ-CP và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2018.

Do đó, việc bố trí vốn đầu tư công để cấp bù lãi suất phát sinh trước ngày 01/01/2018 là không có cơ sở.

Theo quy định tại khoản 19 Điều 1 Nghị định 17/2018/NĐ-CP: “Thời gian ký kết hợp đồng tín dụng đóng mới, nâng cấp tàu theo quy định tại khoản 1 Điều 4 được thực hiện đến hết ngày 31/12/2017. Trường hợp khoản vay giải ngân sau ngày 31/12/2018 thì lãi suất cho vay do ngân hàng thương mại và khách hàng tự thỏa thuận phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành”.

Do đó, chỉ các khoản vay ký kết hợp đồng tín dụng đến hết ngày 31/12/2017 mới được xem xét cấp bù lãi suất theo quy định.

Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, bố trí vốn đầu tư công để cấp bù phần lãi suất (phải cấp bù) phát sinh từ ngày 01/01/2018 cho các hợp đồng được ký kết đến ngày 31/12/2017. Tuy nhiên, hiện nay NHNN chưa tách các khoản vay theo các giai đoạn nêu trên do đó chưa đủ cơ sở để bố trí cấp bù cho chương trình này.

- Cấp bù lãi suất cho vay nhà ở xã hội

Theo quy định tại Điều 4 Quyết định 18/2018/QĐ-TTg, việc cấp bù lãi suất cho các NHTM chỉ áp dụng trong giai đoạn 2016-2020. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2016-2020, các NHTM chưa thực hiện giải ngân cho vay theo chương trình nêu trên, do vậy việc cấp bù trong giai đoạn 2021-2025 là không có cơ sở cho các NHTM (trừ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dự kiến năm 2020 có phát sinh cấp bù).

- Cấp bù lãi suất cho vay phát triển trồng rừng

Điểm a khoản 4 Điều 10 Nghị định 75/2015/NĐ-CP quy định: Bộ Tài chính có trách nhiệm bố trí ngân sách thực hiện các chính sách quy định tại Nghị định này. Do đó, việc bố trí vốn đầu tư công để thực hiện cấp bù là chưa có cơ sở.

- Cấp bù lãi suất cho vay hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo

Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP các văn bản hướng dẫn có liên quan không có quy định về việc bố trí nguồn vốn ĐTPT để thực hiện cấp bù lãi suất cho các NHTM. Do đó, không có cơ sở để bố trí vốn đầu tư công thực hiện cấp bù lãi suất cho các NHTM.

- Cấp bù lãi suất cho vay hỗ trợ thực hiện tổ chức lại sản xuất và chuyển đổi sở hữu đối với các Công ty, Nhà máy đường

Quyết định 28/2004/QĐ-TTg và các văn bản hướng dẫn có liên quan không có quy định về việc bố trí nguồn vốn ĐTPT để thực hiện cấp bù lãi suất cho các NHTM. Do đó, không có cơ sở để bố trí vốn đầu tư công thực hiện cấp bù lãi suất cho các NHTM.

Việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được thực hiện theo nguyên tắc nào?

Căn cứ quy định tại Điều 4 Nghị định 80/2021/NĐ-CP về nội dung này như sau:

- Căn cứ vào khả năng cân đối nguồn lực và định hướng ưu tiên hỗ trợ trong từng thời kỳ, cơ quan, tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa quyết định số lượng doanh nghiệp đủ điều kiện được nhận hỗ trợ đảm bảo nguyên tắc như sau:

+ Doanh nghiệp nhỏ và vừa nộp hồ sơ trước được hỗ trợ trước;

+ Doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ, doanh nghiệp nhỏ và vừa sử dụng nhiều lao động nữ và doanh nghiệp nhỏ và vừa là doanh nghiệp xã hội theo quy định của pháp luật được hỗ trợ trước.

- Trường hợp doanh nghiệp nhỏ và vừa đồng thời đáp ứng điều kiện của các mức hỗ trợ khác nhau trong cùng một nội dung hỗ trợ theo quy định của Nghị định này và quy định khác của pháp luật có liên quan thì doanh nghiệp được lựa chọn một mức hỗ trợ có lợi nhất.

- Ngoài các nội dung hỗ trợ riêng theo quy mô doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa quy định chi tiết tại Nghị định này, các nội dung hỗ trợ chung cho doanh nghiệp nhỏ và vừa được áp dụng cho cả doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa đáp ứng điều kiện hỗ trợ quy định tại Nghị định này.

- Doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi từ hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị được hưởng các nội dung hỗ trợ theo quy định tại Chương IV và các nội dung hỗ trợ khác không trùng lặp quy định tại Chương III Nghị định này.

- Căn cứ chức năng, nhiệm vụ và trên cơ sở năng lực thực hiện, cơ quan, tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trực tiếp cung cấp dịch vụ hỗ trợ hoặc phối hợp với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực để cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa đủ điều kiện.