Nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ với lượng sán cao có thể dẫn đến nguy cơ tử vong? Những triệu chứng mắc bệnh mà người dân cần biết?

Mục lục bài viết

• Bệnh sán lá ruột nhỏ có nguy hiểm không?
• Bệnh sán lá ruột nhỏ được lây nhiễm từ những nguồn bệnh nào?
• Người nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ sẽ có những triệu chứng như thế nào?
• Chu kỳ nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ như thế nào?

Bệnh sán lá ruột nhỏ có nguy hiểm không?

Căn cứ vào Mục 1 Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1572/QĐ-BYT năm 2022 của Bộ Y tế đã có những cảnh báo về bệnh sán lá ruột nhỏ như sau:

- Bệnh sán lá ruột nhỏ lây truyền từ động vật sang người gồm 69 loài trong 11 họ, trong đó thường do một số loài thuộc họ Heterophyidae (31 loài) và Echinostomatidae (21 loài) gây nên, sán thường ký sinh ở ruột non. Nhiễm số lượng sán ít thường không có triệu chứng; khi nhiễm với số lượng lớn có thể gây tiêu chảy kéo dài, buồn nôn, đau quặn bụng, mệt mỏi, khó chịu, chán ăn, suy dinh dưỡng, thiếu máu, bạch cầu ngoại biên tăng cao. Có thể có tổn thương cơ tim, van tim, hoặc sọ não, thủng ruột dẫn đến tử vong.

Theo đó, nếu người bệnh nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ với số lượng sán nhiều thì có thể bị tiêu chảy kéo dai, biếng ăn, suy dinh dưỡng, thiếu máu. Có thể tổn thương cơ tim, van tim hoặc sọ não, thủng ruột dẫn đến tình trạng tử vong.

Như vậy, với những thông tin như trên thì bệnh sán lá ruột nhỏ rất nguy hiểm cho người bệnh.

Nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ với lượng sán cao có thể dẫn đến nguy cơ tử vong? Những triệu chứng mắc bệnh mà người dân cần biết?

Bệnh sán lá ruột nhỏ được lây nhiễm từ những nguồn bệnh nào?

Căn cứ vào Mục 1 Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1572/QĐ-BYT năm 2022 của Bộ Y tế đã hướng dẫn về những nguồn lây bệnh sán lá ruột nhỏ như sau:

- Nguồn bệnh:

+ Nguồn bệnh là sán lá ruột nhỏ trên người và động vật bị nhiễm bệnh.

+ Sự lưu hành: Trên thế giới, bệnh sán lá ruột nhỏ tìm thấy ở Nhật Bản, Trung Quốc, Đài Loan, Philippines, Indonesia, Hàn Quốc, Thái Lan, Lào... Tại Việt Nam, ít nhất 18 tỉnh trong cả nước: Yên Bái, Phú Thọ, Điện Biên, Lào Cai, Bắc Kạn, Quảng Ninh, Bắc Giang, Hà Nội, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Hải Phòng, Thái Bình, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Phú Yên, Bình Định, Lâm Đồng, Đồng Nai và An Giang...

+ Ổ chứa: Vật chủ chính là người, gia súc, gia cầm, chim tự nhiên ...

+ Vật chủ trung gian của sán lá ruột nhỏ là ốc nước ngọt, cá nước ngọt, nước lợ.

- Phương thức lây truyền

+ Người nhiễm bệnh do ăn cá nhiễm nang ấu trùng sán lá ruột nhỏ chưa được nấu chín.

- Tính cảm nhiễm và miễn dịch

+ Mọi người đều có thể nhiễm sán lá ruột nhỏ, miễn dịch không đặc hiệu, không bền vững.

Theo đó, con người có thể bị nhiễm bệnh khi ăn phải cá nhiễm nang ấu trùng sán lá ruột nhỏ nhưng không nấu chín. Bệnh sán lá ruột nhỏ được lây nhiễm trên tất cả mọi người, không phân biết giới tính hay lứa tuổi.

Ngoài ra, tính miễn dịch của bệnh sán lá ruột nhỏ cũng không đặc hiệu và không bền vững.

Người nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ sẽ có những triệu chứng như thế nào?

Theo Mục 2 Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1572/QĐ-BYT năm 2022 của Bộ Y tế đã hướng dẫn về triệu chứng lâm sàn của bệnh sán lá ruột nhỏ như sau:

“2. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

2.1. Triệu chứng lâm sàng

- Hầu hết trường hợp nhiễm sán lá ruột nhỏ thường không có triệu chứng.

- Trường hợp nhiễm nặng có thể có triệu chứng: Chướng bụng, tiêu chảy, đau bụng quặn từng cơn, buồn nôn, phản ứng dị ứng, phù mặt, phù chân và có thể có thiếu máu, suy dinh dưỡng.

- Nhiễm sán lá ruột nhỏ thuộc họ Echinostomatidae với lâm sàng như đau bụng, đi ngoài, hay mệt mỏi là những triệu chứng cơ bản biểu hiện một cách rầm rộ hơn so với biểu hiện lâm sàng khi nhiễm sán lá thuộc họ Heterophyidae do sự phá hủy niêm mạc ruột thậm chí gây loét nhiều hơn tại niêm mạc ruột.

2.2. Thể lâm sàng

2.2.1. Thể nhẹ

Người bệnh thường không có triệu chứng lâm sàng.

2.2.2. Thể trung bình

Người bệnh xuất hiện các triệu chứng sau:

- Toàn thân: mệt mỏi, buồn nôn, chán ăn.

- Đau bụng: thường đau ở vùng thượng vị, đau bụng có thể kèm theo tiêu chảy.

2.2.3. Thể nặng

Nếu nhiễm số lượng sán lá ruột nhỏ nhiều và nếu không được điều trị, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn nặng với những triệu chứng như sau:

- Toàn thân: cơ thể suy nhược, giảm cân.

- Tiêu chảy: tiêu chảy có thể kéo dài nhiều ngày hoặc nhiều tuần lễ.

- Tình trạng đau bụng và rối loạn tiêu hóa trầm trọng hơn.

- Nếu sán lá ruột nhỏ xâm nhập vào dưới niêm mạc tạo thành u hạt và tìm cách lưu thông trong máu tới tim, não, tủy sống... có thể gây nên những biểu hiện về suy tim, các triệu chứng về thần kinh như co giật...”

Theo đó, khi nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ thì người bệnh sẽ được chia thành những cấp độ nhiễm bệnh khác nhau. Tại mỗi cấp độ nhiễm bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng được hướng dẫn theo nội dung như trên.

Chu kỳ nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ như thế nào?

Theo Mục 1 Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1572/QĐ-BYT năm 2022 của Bộ Y tế đã hướng dẫn về chu kỳ nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ như sau:

(1) Sán lá ruột nhỏ (SLR) trưởng thành đẻ trứng trong vật chủ nhiễm bệnh cuối cùng, trứng SLR nhỏ phát triển hoàn chỉnh tạo phôi và đào thải theo phân ra ngoài.

(2) Vật chủ trung gian thứ 1 là ốc nuốt trứng SLR nhỏ. Trong ốc, trứng phát triển thành miracidia và xâm nhập vào ruột ốc rồi phát triển thành các giai đoạn khác nhau và tăng về số lượng (2a, 2b, 2c), đến giai đoạn cuối là ấu trùng đuôi cercariae, thì rời khỏi vật chủ trung gian thứ 1.

(3) Ấu trùng đuôi cercariae bơi tự do trong nước.

(4) Ấu trùng đuôi cercariae xâm nhập vật chủ trung gian thứ 2 - thường là cá nước ngọt/nước lợ; ký sinh và phát triển thành metacercariae.

(5) Vật chủ cuối cùng (người, chó/mèo, gia cầm, chim...) bị nhiễm bệnh sau khi ăn vật chủ trung gian thứ 2 chứa metacercariae chưa nấu chín.

(6) Khi vào cơ thể vật chủ cuối cùng, ấu trùng metacercariae thoát nang và bám vào niêm mạc ruột non, tá tràng.

(7) Và phát triển thành sán lá ruột nhỏ trưởng thành có KT 1.0 - 1.7mm x 0.3 - 0.4mm.

(8) Vật chủ cuối cùng (người, gia súc, gia cầm...) khi ăn phải cá có chứa ấu trùng metacercariae có thể mắc bệnh SLR nhỏ. Thời gian kể từ khi nhiễm SLR nhỏ đến lúc SLR nhỏ phát triển thành con trưởng thành có khả năng đẻ trứng khoảng 5-7 ngày.

Theo đó, chu kỳ nhiễm bệnh sán lá ruột nhỏ được mô tả theo hướng dẫn như trên.