Bản án về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm số 48/2024/HS-ST

TOÀ ÁN NHÂN DÂN HUYỆN TL, TỈNH HÀ NAM

BẢN ÁN 48/2024/HS-ST NGÀY 21/06/2024 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 21 tháng 6 năm 2024, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện TL, tỉnh Hà Nam xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự sơ thẩm thụ lý số 56/2024/TLST- HS ngày 29 tháng 5 năm 2024 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm số 50/2024/QĐXXST-HS ngày 07 tháng 6 năm 2024, đối với bị cáo:

- Hoàng Hữu N - sinh năm 1974; nơi cư trú: thôn ĐB, xã TN, huyện TL, tỉnh Hà Nam; nghề nghiệp: lao động tự do; trình độ văn hoá: 7/10; dân tộc: Kinh; giới tính: nam; tôn giáo: không; quốc tịch: Việt Nam; con ông Hoàng Hữu Th và bà Đinh Thị Q; có vợ là Phạm Thị Tr; con: có 01 con sinh năm 2018; tiền án, tiền sự: không. Bị cáo bị bắt, tạm giữ từ ngày 27/12/2023 đến ngày 05/01/2024 chuyển tạm giam, hiện đang bị tạm giam tại Trại tạm giam - Công an tỉnh Hà Nam; có mặt tại phiên tòa.

- Người bào chữa cho bị cáo: ông Nguyễn Văn C - Luật sư, cộng tác viên thuộc Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Hà Nam; có mặt.

- Người làm chứng:

1. Chị Phạm Thị Tr - sinh năm 1991; vắng mặt.

2. Bà Đinh Thị Q - sinh năm 1948; vắng mặt.

- Người chứng kiến: anh Đặng Văn Ch - sinh năm 1984; vắng mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Khoảng 11 giờ ngày 27/12/2023, lực lượng Công an huyện TL phối hợp với Công an xã TN kiểm tra hành chính tại chỗ ở của chị Phạm Thị Tr - sinh năm 1991, trú tại: thôn PG, xã TN, huyện TL, đã phát hiện ở kệ tủ kê trong phòng khách có 01 bình thủy tinh màu trắng hình trụ tròn, bên trong chứa chất lỏng màu vàng nhạt và 01 cá thể rắn đã chết. Thời điểm kiểm tra, chồng chị Tr là Hoàng Hữu N - sinh năm 1974, trú tại thôn ĐB, xã TN, huyện TL cũng có mặt tại phòng khách và khai nhận cá thể này là rắn hổ mang chúa, N bắt được, mang về giết ngâm rượu để bán. Lực lượng Công an đã lập biên bản bắt người phạm tội quả tang, thu giữ 01 bình thủy tinh hình trụ tròn màu trắng, chiều cao 60cm, đường kính đáy bình 27cm, đường kính cổ bình 20cm, được quấn vải màu đỏ, trên vỏ bình có dán mảnh giấy ô li ghi dãy số “2-9-2022”, nắp bình được đậy kín cố định bằng băng dính màu trắng, bên trong chứa chất lỏng màu vàng nhạt và 01 cá thể rắn được niêm phong ký hiệu QT01.

Cũng trong ngày 27/12/2023, cơ quan CSĐT - Công an huyện TL tiến hành khám xét khẩn cấp chỗ ở của Hoàng Hữu N tại: thôn ĐB, xã TN, huyện TL, đã phát hiện, thu giữ tại vị trí sát kệ tivi trong phòng khách 01 bình thủy tinh hình trụ tròn màu trắng, chiều cao 60cm, đường kính đáy bình 27cm, đường kính cổ bình 20cm, được quấn mảnh vải màu đỏ, trên vỏ bình có mảnh giấy ô li ghi dãy số “2-2-2022”, nắp bình được đậy kín cố định bằng băng dính màu trắng, bên trong chứa chất lỏng màu nâu và 01 cá thể động vật đã chết (nghi là Kỳ đà) niêm phong ký hiệu KX01 và 01 bình thủy tinh hình trụ tròn màu trắng, có chiều cao 60cm, đường kính đáy bình 27cm, đường kính cổ bình 20cm, được quấn mảnh vải màu đỏ, trên vỏ bình có mảnh giấy ô li ghi dãy số “2-9-2022”, nắp bình được đậy kín cố định bằng băng dính màu trắng, bên trong chứa chất lỏng màu vàng nhạt và 01 cá thể động vật đã chết (nghi là tê tê) niêm phong ký hiệu KX02.

Ngày 28/12/2023 cơ quan CSĐT - Công an huyện TL đã mở mẫu vật chứng thu giữ niêm phong ký hiệu QT01, KX01, KX02, trích xuất mẫu vật là 03 cá thể động vật, niêm phong ký hiệu MV01, MV02, MV03.

Cùng ngày 28/12/2023, cơ quan CSĐT - Công an huyện TL ra Quyết định trưng cầu Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật - Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam giám định đối với mẫu vật chứng ký hiệu MV01, MV02, MV03 để xác định loài, tình trạng bảo tồn theo quy định pháp luật.

Tại bản kết luận giám định hình thái động vật số 2303/STTNSV ngày 28/12/2023 của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật - Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam kết luận:

“ Xác định tên loài động vật:

1) 01 (một) cá thể động vật đã chết đựng trong 01 (một) thùng xốp màu trắng có ký hiệu MV01 là loài rắn hổ chúa có tên khoa học là Ophiophagus hannah, thuộc lớp Bò sát (Reptilia).

2) 01 (một) cá thể động vật đã chết đựng trong 01 (một) thùng xốp màu trắng có ký hiệu MV02 là loài Kỳ đà hoa có tên khoa học là Varanus salvator, thuộc lớp Bò sát (Reptilia).

3) 01 (một) cá thể động vật đã chết đựng trong 01 (một) thùng xốp màu trắng có ký hiệu MV03 là loài Tê tê java có tên khoa học là Manis javanica, thuộc lớp Thú (Mammalia).

Xác định tình trạng bảo tồn theo quy định của pháp luật:

1) Loài Rắn hổ chúa và Tê tê java có tên trong Phụ lục I, Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP, ngày 16/7/2019 của Chính phủ.

2) Loài Rắn hổ chúa và Tê tê java cũng có tên trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP, ngày 22/9/2021 của Chính phủ.

3) Loài Kỳ đà hoa có tên trong Nhóm IIB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định số 84/2021/NĐ-CP, ngày 22/9/2021 của Chính phủ”.

Ngày 31/01/2024, cơ quan CSĐT - Công an huyện TL ra văn bản yêu cầu Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện TL xác định trị giá 01 cá thể động vật Kỳ đà hoa đã chết, bị bỏ nội tạng, cân ngày 30/12/2023 có khối lượng là 3,75kg (tại thời điểm tháng 02/2022).

Tại bản Kết luận định giá tài sản số 14/KL-HĐĐGTS ngày 13/5/2024 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện TL kết luận: “01 (một) cá thể động vật Kỳ đà hoa đã chết, bị bỏ phủ tạng cân ngày 30/12/2023 có khối lượng là 3,75kg, tại thời điểm tháng 02/2022 có giá là 2.990.431 đồng”.

Quá trình điều tra xác định: Khoảng cuối tháng 01/2022, Hoàng Hữu N mang theo 01 chiếc bẫy lưới do N tự chế vào khu vực rừng thuộc địa bàn thôn Thanh Sơn, xã TN, huyện TL, tỉnh Hà Nam tiếp giáp với tỉnh Hòa Bình đặt bẫy để săn bắt động vật. Đến khoảng 22 giờ ngày 01/02/2022, khi đi kiểm tra thì phát hiện trong bẫy có 01 cá thể Kỳ đà hoa nặng khoảng 05kg, N đã bắt giữ cá thể này rồi thu bẫy, đem cá thể động vật trên về nhà chị Phạm Thị Tr sau đó giết mổ vứt bỏ nội tạng rồi mang về nhà mình ở thôn ĐB, xã TN, huyện TL cho vào bình thủy tinh, ngâm rượu với mục đích để sử dụng.

Đến khoảng cuối tháng 8/2022, N tiếp tục mang theo chiếc bẫy lưới đến khu vực rừng trên đặt bẫy. Đến khoảng 22 giờ ngày 01/9/2022 khi đi kiểm tra thì phát hiện trong bẫy có 01 cá thể Rắn hổ chúa nặng khoảng 04kg và 01 cá thể Tê tê java nặng khoảng 04kg, N đã bắt 02 cá thể trên bỏ vào 02 chiếc bao tải và bỏ lại chiếc bẫy lưới trong rừng. Sau đó N mang 02 cá thể trên về nhà chị Tr, giết, mổ, bỏ nội tạng rồi cho vào 02 bình thủy tinh, ngâm rượu và để 01 bình thủy tinh chứa cá thể Rắn hổ mang chúa ở nhà chị Tr mục đích khi có người hỏi mua thì N sẽ bán, còn bình thủy tinh chứa cá thể Tê tê java N cất giấu ở nhà mục đích để sử dụng, sau đó bị lực lượng Công an phát hiện thu giữ.

Kết quả xác minh tại Chi cục Trồng trọt, bảo vệ thực vật và Kiểm lâm - Sở Nông nghiệp và phát triển Nông thôn tỉnh Hà Nam xác định khu vực rừng thuộc thôn Thanh Sơn, xã TN, huyện TL, tỉnh Hà Nam không phải khu vực rừng cấm săn bắt và hiện tại chưa có văn bản hướng dẫn về thời gian cấm săn bắt.

Tại bản Cáo trạng số 56/CT-VKS-MTr ngày 28/5/2024, Viện kiểm sát nhân dân huyện TL đã truy tố Hoàng Hữu N về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại các điểm a, d khoản 1 Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

* Tại phiên tòa:

- Đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện TL giữ nguyên quan điểm truy tố đối với bị cáo và đề nghị Hội đồng xét xử: tuyên bố bị cáo Hoàng Hữu N phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”. Áp dụng các điểm a, b khoản 1 Điều 244, các điểm p, s khoản 1 Điều 51 và Điều 38 của Bộ luật Hình sự - xử phạt bị cáo Hoàng Hữu N từ 15 đến 18 tháng tù; không áp dụng hình phạt bổ sung đối với bị cáo. Xử lý vật chứng: áp dụng điểm b khoản 1 Điều 47 của Bộ luật Hình sự và điểm c khoản 2 Điều 106 của Bộ luật Tố tụng hình sự; điểm b khoản 1 Điều 7 Nghị quyết 05/2018/NQ-HĐTP ngày 05/11/2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao - tịch thu tiêu hủy: 01 cá thể Rắn hổ chúa đã chết, bị bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh; 01 cá thể Kỳ đà hoa đã chết, bị bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh; 01 cá thể Tê tê java đã chết, bị lột vảy, bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh, hoàn trả sau giám định.

- Bị cáo Hoàng Hữu N đã thành khẩn khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của bản thân, đề nghị Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt.

- Người bào chữa cho bị cáo có ý kiến: nhất trí với quan điểm truy tố của Viện kiểm sát và đề nghị Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Hoàng Hữu N.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu có trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hành vi, quyết định tố tụng của Điều tra viên, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa, những người tham gia tố tụng không có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định của người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi, quyết định tố tụng của người tiến hành tố tụng đã thực hiện đều hợp pháp.

Người bào chữa cho bị cáo đã thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định của pháp luật.

[2] Về tội danh: tại Cơ quan điều tra cũng như tại phiên toà, Hoàng Hữu N đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình đúng như trong nội dung bản Cáo trạng đã nêu. Lời khai nhận của bị cáo phù hợp với lời khai của người làm chứng, người chứng kiến, vật chứng đã thu giữ và các tài liệu, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án. Hội đồng xét xử có đủ cơ sở để xác định: Khoảng 22 giờ ngày 01/9/2022, tại khu vực rừng thuộc địa bàn thôn Thanh Sơn, xã TN, huyện TL, tỉnh Hà Nam, Hoàng Hữu N đã sử dụng bẫy lưới săn, bắt được 01 cá thể Rắn hổ chúa thuộc lớp bò sát (Reptilia) và 01 cá thể Tê tê java thuộc lớp thú (Mammalia) có tên trong phụ lục I, Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính phủ; đồng thời có tên trong nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ, sau đó N giết, mổ, vứt bỏ nội tạng rồi cho vào 02 bình thủy tinh ngâm rượu, mục đích để bán và sử dụng. Đến ngày 27/12/2023, hành vi của Hoàng Hữu N đã bị lực lượng Công an phát hiện, bắt quả tang và thu giữ vật chứng.

Hành vi nêu trên của Hoàng Hữu N là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến chính sách của Nhà nước về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm; xâm phạm đến môi trường sinh thái, làm ảnh hưởng đến việc bảo tồn, duy trì và phát triển động vật hoang dã, quý, hiếm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái tự nhiên, ảnh hưởng đến cuộc sống chung của toàn xã hội. Bản thân bị cáo có đủ N lực trách nhiệm hình sự. Hội đồng xét xử kết luận: hành vi của Hoàng Hữu N đã phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” quy định tại các điểm a, b khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự; Cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân huyện TL truy tố đối với bị cáo là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

[3] Về nhân thân bị cáo và các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

- Về nhân thân: bị cáo chưa có tiền án, tiền sự.

- Về tình tiết tăng nặng: bị cáo không phải chịu tình tiết tăng nặng nào theo quy định tại Điều 52 của Bộ luật Hình sự.

- Về tình tiết giảm nhẹ: bị cáo là người khuyết tật vận động nặng đã “thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải”; nên bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ quy định tại các điểm p, s khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự.

[4] Về hình phạt:

- Hình phạt chính: qua xem xét về nhân thân và các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo; Hội đồng xét xử xét thấy cần cách ly bị cáo ra khỏi xã hội một thời gian mới có tác dụng giáo dục, cải tạo riêng đối với bị cáo và phòng ngừa chung.

- Hình phạt bổ sung: bị cáo là người khuyết tật vận động nặng, không có công việc ổn định để có thu nhập. Hiện nay đang bị tạm giam, nên miễn hình phạt bổ sung là hình phạt tiền cho bị cáo.

[5] Về xử lý vật chứng: Đối với 01 cá thể Rắn hổ chúa đã chết, bị bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh; 01 cá thể Kỳ đà hoa đã chết, bị bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh; 01 cá thể Tê tê java đã chết, bị lột vảy, bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh; không có giá trị sử dụng; nên cần tịch thu, tiêu hủy.

[6] Về các vấn đề khác:

- Đối với hành vi của Hoàng Hữu N săn, bắt, giết 01 cá thể Kỳ đà hoa là động vật thuộc Danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IIB có trị giá 2.990.431 đồng tại thời điểm tháng 02/2022, do trị giá động vật dưới 150.000.000 đồng nên cơ quan CSĐT - Công an huyện TL không có căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự đối với N. Ngày 15/5/2024 Chủ tịch UBND huyện TL đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Hoàng Hữu N theo quy định của pháp luật.

- Quá trình điều tra xác định chị Phạm Thị Tr (vợ N) và bà Đinh Thị Q (mẹ N) không thống nhất bàn bạc và không biết việc Hoàng Hữu N săn, bắt, giết, mổ và cất giữ các cá thể động vật nêu trên nên Cơ quan CSĐT - Công an huyện TL không có căn cứ xem xét xử lý.

[7] Về án phí: bị cáo phải nộp án phí hình sự sơ thẩm theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

1. Về hình sự: căn cứ vào các điểm a, b khoản 1 Điều 244, các điểm p, s khoản 1 Điều 51, Điều 38 và điểm b khoản 1 Điều 47 của Bộ luật Hình sự; điểm c khoản 2 Điều 106, khoản 2 Điều 136, các điều 293, 331 và 333 của Bộ luật Tố tụng hình sự; Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tuyên bố: bị cáo Hoàng Hữu N phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

- Xử phạt bị cáo Hoàng Hữu N 15 (mười lăm) tháng tù, thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bị tạm giữ (27/12/2023).

- Hình phạt bổ sung: miễn hình phạt bổ sung cho bị cáo Hoàng Hữu N.

2. Xử lý vật chứng:

- Tịch thu, tiêu hủy: với 01 cá thể Rắn hổ chúa đã chết, bị bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh; 01 cá thể Kỳ đà hoa đã chết, bị bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh; 01 cá thể Tê tê java đã chết, bị lột vảy, bỏ phủ tạng được ngâm trong bình thủy tinh (chi tiết vật chứng như trong Biên bản giao, nhận đồ vật, tài liệu, vật chứng ngày 31/5/2024 giữa Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện TL với Chi cục Thi hành án dân sự huyện TL).

3. Án phí: bị cáo Hoàng Hữu N phải nộp 200.000 đồng (hai trăm nghìn đồng) án phí hình sự sơ thẩm.

4. Quyền kháng cáo đối với bản án: bị cáo có mặt tại phiên tòa, có quyền kháng cáo trong hạn 15 ngày, kể từ ngày tuyên án.

5. Quyền yêu cầu thi hành án, nghĩa vụ thi hành án, thời hiệu yêu cầu thi hành án: trường hợp bản án được thi hành theo quy định tại Điều 2 Luật Thi hành án dân sự thì người được thi hành án dân sự, người phải thi hành án dân sự có quyền thỏa thuận thi hành án, quyền yêu cầu thi hành án, tự nguyện thi hành án hoặc bị cưỡng chế thi hành án theo quy định tại các điều 6, 7 và 9 Luật Thi hành án dân sự; thời hiệu thi hành án được thực hiện theo quy định tại Điều 30 Luật Thi hành án dân sự./.