Bản án về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm số 21/2024/HS-ST

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN LẠC DƯƠNG, TỈNH LÂM ĐỒNG

BẢN ÁN 21/2024/HS-ST NGÀY 25/09/2024 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ HIẾM

Trong ngày 25 tháng 9 năm 2024, tại Trụ sở Tòa án nhân dân huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự sơ thẩm thụ lý số 24/2024/TLST- HS ngày 30 tháng 8 năm 2024 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 23/2024/QĐXXST- HS ngày 11 tháng 9 năm 2024 đối với bị cáo:

Hà Văn S, sinh ngày 27/7/1990, tại Thanh Hóa; Nơi đăng ký NKTT: B, xã H, huyện Q, tỉnh Thanh Hóa; chỗ ở hiện nay: tổ dân phố B, thị trấn L, huyện L, tỉnh Lâm Đồng; nghề nghiệp: làm nông; trình độ văn hóa (học vấn): 08/12; dân tộc: Thái; giới tính: nam; tôn giáo: không; quốc tịch: Việt Nam; con ông Hà Văn T, sinh năm 1969 và bà Ngân Thị B, sinh năm 1972; có vợ Lò Thị D, sinh năm 1997 và 02 con; tiền án, tiền sự: không; Nhân thân: Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 691/QĐ-XPHC ngày 30/7/2024 của Ủy ban nhân dân huyện L, xử phạt 15.000.000 đồng về hành vi “Tàng trữ trái phép súng săn”. Bị bắt tạm giữ, tạm giam ngày 05/01/2024; Hiện bị cáo đang bị tạm giam tại Nhà tạm giữ Công an huyện L, tỉnh Lâm Đồng; có mặt.

- Người bào chữa cho bị cáo: Bà Lê Thanh L và bà Dương Thị H - Trợ giúp viên pháp lý, Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lâm Đồng, bào chữa cho bị cáo; có mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Khoảng tháng 02/2023, Hà Văn S nảy sinh ý định săn bắt động vật hoang dã trong rừng để lấy thịt làm thực phẩm nên đã đặt mua các bộ phận của súng hơi và lắp ráp thành 01 khẩu súng để săn bắn động vật hoang dã. Từ tháng 04/2023 đến tháng 11/2023, vào khoảng 17 giờ, S mang theo súng và đèn pin đội đầu đi theo đường mòn từ hồ Đ, thị trấn L vào xã Đ để tìm và săn bắn các loại động vật hoang dã, địa điểm S săn bắn bắt đầu từ vị trí có hệ tọa độ trung tâm X=568002, Y=1336160 (phía bên phải đường ĐT 722 thuộc tiểu khu 102A, do ban quản lý rừng phòng hộ đầu nguồn Đ quản lý, phía bên trái đường ĐT 722 thuộc tiểu khu 103 do vườn quốc gia B quản lý) và kết thúc tại vị trí có hệ tọa độ trung tâm X=266835, Y=1338675 (phía bên phải đường ĐT 722 thuộc tiều khu 75A do ban quản lý rừng phòng hộ đầu nguồn Đ quản lý, phía bên trái đường ĐT 722 thuộc tiểu khu 103 do vườn quốc gia B quản lý. Tại khu vực này, S đã nhiều lần săn bắn được nhiều loài động vật hoang dã khác nhau. Sau khi bắn được động vật hoang dã, S mang về chỗ ở tại TDP B, thị trấn L giết mổ, chế biến lấy thịt để làm thực phẩm, một số bộ phận tay chân động vật hoang dã, S ngâm rượu dùng để xoa bóp. Ngày 13/11/2023, S bị Cơ quan CSĐT Công an huyện L bắt quả tang thu giữ 01 khẩu súng săn, 190 viên đạn và 43 sản phẩm các bộ phận tay chân của động vật.

Cơ quan Cảnh sát Điều tra – Công an huyện L Quyết định trưng cầu giám định đối với 43 sản phẩm động vật thu giữ được tại nơi ở của Hà Văn S. Kết luận giám định động vật số 2161/STTNSV ngày 13/12/2023 của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật – Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam kết luận:

+ Xác định tên loài động vật:

1) 02 (hai) chân, ký hiệu: M01.1 và M02.2 là chân loài Gà, kết quả phân tích AND mẫu ký hiệu M01.1 là chân của loài Gà lôi trắng có tên khoa học Lophuranycthemera.

2) 01 (một) bàn chân, ký hiệu M02, kết quả phân tích AND là bàn chân của loài Cầy vòi hương có tên khoa học Paradoxurus hermaphroditus.

3) 02 (hai) bàn chân, ký hiệu M03.1 và M03.2 là bàn chân của loài Linh trưởng, kết quả phân tích AND mẫu ký hiệu M03.1 là bàn chân của loài Chà vá chân đen có tên khoa học Pygathrix nigripes.

4) 04 (bốn) bàn chân, ký hiệu M04.1, M04.2, M04.3 và M04.4 là bàn chân loài Sóc, kết quả phân tích mẫu ký hiệu M04.1 là bàn chân của loài Sóc bay trâu có tên khoa học Petaurista philippensis.

5) 06 (sáu) bàn chân ký hiệu M05.1, M05.2, M05.3, M05.4, M05.5 và M05.6 là bàn chân của loài Sóc kết quả phân tích mẫu ký hiệu M05.1 là bàn chân của loài Sóc bay trâu Petaurista philippensis.

6) 06 (sáu) bàn chân, ký hiệu M06.1, M06.2, M06.3, M06.4, M06.5, M06.6 là bàn chân của loài linh trưởng kết quả phân tích AND mẫu ký hiệu M06.1 là bàn chân của loài Cu li nhỏ có tên khoa học Nycticebus pygmaeus.

7) 21 (hai mươi mốt) bàn chân, ký hiệu M07.1, M07.2, M07.3, M07.4, M07.5, M07.6, M07.7, M07.8, M07.9, M07.10, M07.11, M07.12, M07.13, M07.14, M07.15, M07.16, M07.17, M07.18, M07.19, M07.20 và M07.21 là bàn chân loài Sóc, kết quả phân tích AND mẫu ký hiệu M07.1 là chân của loài Sóc bay sao có tên khoa học Petaurista elegans.

8) 01 (một) bộ phận ký hiệu M08, kết quả phân tích AND là bộ phận của loài Cầy vòi hương có tên khoa học Paradoxurus hermaphroditus.

+ Xác định tình trạng bảo tồn theo quy định của pháp luật:

1) Loài Cu li nhỏ và Chà vá chân đen có tên trong Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý hiếm ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính phủ.

2) Loài Cu li nhỏ, Chà vá chân đen và Gà lôi trắng có tên trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ.

3) Loài Sóc bay trâu và Cầy vòi hương có tên trong nhóm IIB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp quý hiếm, ban hành kèm theo Nghị định Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ.

4) Loài Sóc bay sao là loài động vật hoang dã thông thường không có tên trong danh mục nguy cấp, quý, hiếm của Chính phủ và Công ước Cites.

5) Loài Culi nhỏ và Chà vá chân đen có tên trong Phụ lục I, Danh mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) ban hành kèm theo thông báo số 25/TB-CTVN ngày 17/02/2023 của Cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam.

6) Các bộ phận cơ thể trên của các loài động vật là sản phẩm của loài động vật.

Văn bản số 608/STTSVH, ngày 16/4/2024 của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật – Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam xác định:

- Không đủ căn cứ khoa học để xác định 02 (hai) chân loài Gà lôi trắng (Lophura nycthemera) là của cùng một cá thể.

- Không đủ căn cứ khoa học để xác định bàn chân của loài Cầy vòi hương (Paradoxurus hermaphroditus) và bộ phận của loài Cầy vòi hương (Paradoxurus hermaphroditus)là của cùng một cá thể.

- Không đủ căn cứ khoa học để xác định 02 bàn chân của loài Chà vá chân đen (Pygathrix nigripes) là của cùng một cá thể.

- Không đủ căn cứ khoa học để xác định 04 bàn chân của loài sóc bay trâu (Petaurista philippensis) là của bao nhiêu cá thể.

- Không đủ căn cứ khoa học để xác định 06 bàn chân của loài sóc bay trâu (Petaurista philippensis) là của bao nhiêu cá thể.

- Không đủ căn cứ khoa học để xác định 21 bàn chân của loài sóc bay sao (Petaurista elegans) là của bao nhiêu cá thể. (BL: 60).

Văn bản số 91/VQG-HKL, ngày 21/03/2024 của Vườn quốc gia B xác định:

Điểm săn bắn của đối tượng Hà Văn S tại vị trí bắt đầu có tọa độ trung tâm hệ VN2000 X=0568002; Y=1336160 đến điểm kết thúc có tọa độ trung tâm hệ VN 2000 X=566835; Y=1338675 rừng ven đường ở bên trái (tuyến đường DT722 hướng từ Đ vào xã Đ) thuộc tiểu khu 103 khu vực rừng bị cấm săn bắn.

Văn bản số 117/KL-TTPC, ngày 15/7/2024 của Hạt kiểm lâm huyện L xác định: điểm đầu nằm ở tiểu khu 102A thuộc đối tượng rừng phòng hộ do vườn quốc gia B quản lý và điểm cuối nằm ở tiểu khu 75A thuộc đối tượng rừng phòng hộ do ban QLR PHĐN Đ quản lý là khu vực cấm săn bắt động vật rừng theo Khoản 3 Điều 9 Luật Lâm Nghiệp năm 2017.

Kết luận số 1269/KL-KTHS ngày 21/11/2023 của phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Lâm Đồng kết luận:

- Khẩu súng dài có kích thước tổng thể 25cm x 96cm gửi giám định không phải là vũ khí quân dụng (Là súng hơi thuộc danh mục súng săn).

- Một trăm chín mươi (190) viên kim loại gửi giám định không phải là vũ khí quân dụng (Là đạn chì hình nấm cỡ 5,5mm dùng cho súng hơi thuộc danh mục súng săn). Các viên đạn này sử dụng được cho khẩu súng gửi giám định kèm theo.

Kết luận số 02/KL-HĐDGTSTTHS, ngày 05/04/2024 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự kết luận:

1. Các bộ phận trên không xác định là bị cắt ra của bao nhiêu cá thể của từng loài động vật.

2. Đây là các loài động vật quý hiếm, bị cấm mua bán; do vậy trên thị trường hiện nay không buôn bán những loài động vật nêu trên nên không có cơ sở để xác định được giá trị thị trường của mẫu vật nêu trên.

3. Hiện nay UBND tỉnh L chưa có văn bản quy định về bảng giá của các loài động vật hoang dã nên không có cơ sở pháp lý để xác định giá trị của các loại mẫu vật nêu trên.

Bản cáo trạng số 21/CT-VKSLD, ngày 29/8/2024 của Viện kiểm sát nhân dân huyện L, tỉnh Lâm Đồng truy tố bị cáo Hà Văn S về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” theo điểm g, h khoản 2 Điều 244 Bộ luật hình sự. Đối với hành vi săn bắn Cầy vòi hương, Sóc bay trâu (động vật thuộc nhóm IIB Danh mục thực vật rừng, động vật nguy cấp, quý, hiếm) và Sóc bay sao (động vật hoang dã thông thường không có tên trong danh mục nguy cấp, quý, hiếm) có dấu hiệu của tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” quy định tại Điều 234 Bộ luật hình sự năm 2015, (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Tuy nhiên Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện L không định giá được giá trị sản phẩm của các loài động vật nêu trên đồng thời qua xác minh Hà Văn S chưa bị xử phạt vi phạm hành chính về các hành vi quy định tại Điều 234 Bộ luật hình sự và chưa bị kết án về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” nên chưa đủ cơ sở xử lý hình sự đối với Hà Văn S về hành vi trên.

Tại phiên tòa bị cáo khai nhận hành vi phạm tội của bị cáo như đã khai báo ở Cơ quan điều tra cũng như nội dung bản cáo trạng truy tố và lời trình bày tại phiên tòa hôm nay như nội dung vụ án được tóm tắt ở trên; Bị cáo không thắc mắc, khiếu nại gì nội dung bản cáo trạng, và không có ý kiến khiếu nại về hành vi, quyết định của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng.

Tại phiên tòa hôm nay Đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện L, tỉnh Lâm Đồng vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố bị cáo Hà Văn S về tội danh, điều luật áp dụng như nội dung bản cáo trạng số 21/CT-VKSLD ngày 29/8/2024 và đề nghị Hội đồng xét xử: Áp dụng điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; điểm g khoản 1 Điều 52; điểm g, h khoản 2 Điều 244 Bộ luật hình sự, đề nghị Hội đồng xét xử: Xử phạt bị cáo từ 05 (năm) năm 06 (sáu) tháng đến 06 (sáu) năm tù; không áp dụng hình phạt tiền bổ sung đối với bị cáo; Về vật chứng đề nghị tịch thu tiêu hủy vật chứng theo biên bản giao nhận vật chứng.

Người bào chữa cho bị cáo trình bày: Đề nghị Hội đồng xét xử xem xét về hoàn cảnh gia đình của bị cáo; bị cáo lần đầu phạm tội, đồng thời bị cáo là người dân tộc thiểu số miện núi phía bắc, do điều kiện kinh tế khó khăn bị cáo và vợ để con ở nhà để đi làm thuê, do bị cáo là người dân tộc thiểu số nên nhận thức pháp luật còn hạn chế; mục đích, động cơ phạm tội của bị cáo chỉ đi săn bắn lấy thịt về sử dụng, bị cáo không nhận thức được các loài bị cáo săn bắn là loài nguy cấp quý hiếm; bị cáo thật thà khai báo ăn năn hối cải về hành vi phạm tội của mình; gia đình bị cáo thuộc hộ cận nghèo; do vậy đề nghị Hội đồng xét xử xem xét áp dụng cho bị cáo một mức án thấp nhất theo quy định.

Bị cáo không có ý kiến tranh luận với đại diện Viện kiểm sát. Lời nói sau cùng của bị cáo: bị cáo trình bày đã nhận thức được hành vi của mình là vi phạm pháp luật, bị cáo xin Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1]. Tính hợp pháp của chứng cứ, tài liệu và các hành vi, quyết định tố tụng:

Về hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra công an, Điều tra viên, Viện kiểm sát, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự thủ tục quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa bị cáo không có ý kiến khiếu nại về hành vi, quyết định của Cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi và quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện đúng quy định của pháp luật. Các chứng cứ, tài liệu được thu thập và cung cấp theo đúng quy định của pháp luật.

[2]. Tại phiên tòa bị cáo khai nhận từ khoảng tháng 04/2023 đến tháng 11/2023, tại khu vực rừng thuộc tiểu khu 75A, lâm phần do Ban QLRPHĐN Đ quản lý và tiểu khu 103, lâm phần do Vườn quốc gia B quản lý, thuộc địa giới hành chính huyện L, tỉnh Lâm Đồng bị cáo đã sử dụng súng hơi bắn đạn chì săn bắn được nhiều loài động vật hoang dã nhằm mục đích lấy thịt dùng làm thực phẩm, trong đó đã xác định được có loài loài Culi nhỏ (Nycticebus pygmaeus), Chà vá chân đen (Pygathrix nigripes), Gà lôi trắng (Lophuranycthemera) là những loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo quy định của Chính phủ và Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES). Xét lời khai bị cáo tại phiên tòa hôm nay phù hợp với các chứng cứ, tài liệu có trong hồ sơ vụ án, lời khai của những người tham gia tố tụng khác; Hội đồng xét xử xét thấy hành vi của bị cáo đã có đầy đủ các dấu hiệu cấu thành của tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm”.

Cáo trạng số 21/CT-VKSLD ngày 29/8/2024 của Viện kiểm sát nhân dân huyện L, tỉnh Lâm Đồng truy tố bị cáo Hà Văn S về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” theo điểm g, h khoản 2 Điều 244 Bộ luật hình sự là đúng người, đúng tội và đúng quy định của pháp luật.

[3]. Về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Bị cáo có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 Bộ luật hình sự.

[4]. Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Tại phiên tòa hôm nay bị cáo đã thật thà khai báo, ăn năn hối cải về hành vi phạm tội của mình; gia đình bị cáo thuộc hộ cận nghèo, bị cáo là người dân tộc thiểu số, nhận thức pháp luật còn một số hạn chế; do vậy cũng cần áp dụng cho bị cáo tình tiết giảm nhẹ được quy định tại điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự.

[5]. Về quyết định hình phạt:

Xét hành vi của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, đã xâm phạm đến các quy định của Nhà nước về bảo vệ cân bằng sinh thái, đa dạng sinh học trong môi trường tự nhiên, xâm phạm và gây thiệt hại đối với loài động vật hoang dã, nguy cấp quý hiếm, qua đó ảnh hưởng đến việc bảo tồn, duy trì sự phát triển động vật hoang dã, nguy cấp quý hiếm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường sinh thái tự nhiên, ảnh hưởng đến cuộc sống chung của toàn xã hội; Do vậy Hội đồng xét xử căn cứ vào các tình tiết giảm nhẹ, nhân thân của bị cáo và xét thấy cần thiết phải áp dụng một mức án nghiêm khắc tương xứng với hành vi phạm tội của bị cáo gây ra và cách ly bị cáo khỏi đời sống xã hội một thời gian, nhằm để cải tạo, giáo dục bị cáo đồng thời mang tính phòng ngừa chung cho xã hội.

[6]. Về hình phạt bổ sung: Bị cáo không có thu nhập ổn định, không có khả năng kinh tế, nên không áp dụng hình phạt bổ sung phạt tiền được quy định tại khoản 4 Điều 244 Bộ luật hình sự đối với bị cáo.

[7]. Về xử lý vật chứng: Trong quá trình điều tra Cơ quan điều tra Công an huyện L đã xử lý vật chứng: bàn giao 35 mẫu sản phẩm động vật được hoàn trả sau giám định cho Viện nghiên cứu khoa học T để bảo quản, quản lý theo quy định của pháp luật; trả cho bị cáo 11 dụng cụ dạng bẫy kẹp bằng kim loại, 01 điện thoại di động hiệu Iphone 6 theo quy định của pháp luật.

Tịch thu tiêu hủy: 01 khẩu súng; 180 viên đạn chì; 01 máy nén hơi; 03 đèn pin đội đầu do không có giá trị sử dụng (theo biên bản về việc giao nhận vật chứng, tài sản ngày 29/8/2024).

[8]. Về án phí và quyền kháng cáo: Bị cáo có đơn xin miễm án phí hình sự sơ thẩm và thuộc trường hợp được miễn án phí hình sự sơ thẩm; do vậy Hội đồng xét xử miễn án phí hình sự sơ thẩm cho bị cáo. Bị cáo có quyền kháng cáo bản án theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

1. Tuyên bố bị cáo Hà Văn S phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm”

2. Căn cứ vào điểm g, điểm h khoản 2 Điều 244; Điều 38; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; điểm g khoản 1 Điều 52 Bộ luật hình sự.

Xử phạt bị cáo Hà Văn S 05 (năm) năm 06 (sáu) tháng tù, thời hạn tù tính từ ngày 05/01/2024.

3. Về xử lý vật chứng: Căn cứ vào Điều 46, Điều 47 Bộ luật hình sự; Điều 106 Bộ luật tố tụng hình sự.

Tịch thu tiêu hủy: 01 khẩu súng kim loại màu đen có kích thước tổng thể 25 x 96cm, trên súng có dòng chữ “AIRFORCE airguns S2305 Made in USA xS8884” tay cầm và ốp lót tay bằng gỗ màu nâu, súng có bộ phận bình hơi, ống ngắm, ống giảm thanh, cò súng; 180 viên đạn chì màu xám bạc mũi tù mỗi viên cao 0.76cm đường kính 0.55mm được chứa trong hộp nhựa màu vàng có đường kính thân 60mm, đường kính nắp 63mm, đáy hộp có số 5; 01 máy nén hơi bằng kim loại, trên thân có kí hiệu ACEEAGLE; 03 đèn pin đội đầu dùng để chiếu sáng.

(Vật chứng được giao nhận theo biên bản về việc giao nhận vật chứng, tài sản ngày 29/8/2024).

4. Về án phí: Căn cứ vào Điều 135; Điều 136 Bộ luật tố tụng hình sự. Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án: Miễn án phí hình sự sơ thẩm đối với bị cáo Hà Văn S.

5. Về quyền kháng cáo: Căn cứ vào Điều 331; Điều 333 Bộ luật tố tụng hình sự. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án bị cáo có quyền kháng cáo theo quy định của pháp luật để yêu cầu Toà án nhân dân tỉnh Lâm Đồng xét xử phúc thẩm.