Quang hợp ở thực vật là gì? Quang hợp ở thực vật sẽ có trong chương trình môn Khoa học tự nhiên lớp mấy?

Quang hợp ở thực vật là gì?

Quang hợp ở thực vật: Nhà máy năng lượng xanh của tự nhiên

Quang hợp là một quá trình sinh học vô cùng quan trọng, trong đó thực vật, tảo và một số loại vi khuẩn sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời để chuyển đổi carbon dioxide và nước thành glucose (một loại đường) và oxy. Nói cách khác, quang hợp là quá trình mà cây xanh "chế biến" thức ăn cho chính mình và cho cả sinh vật khác trên Trái Đất.

Quá trình quang hợp diễn ra như thế nào?

Quang hợp diễn ra chủ yếu ở lá cây, nơi chứa nhiều lục lạp - những bào quan chứa chất diệp lục có màu xanh lá cây. Chất diệp lục này đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ ánh sáng mặt trời.

Quá trình quang hợp có thể tóm tắt qua phương trình sau:

Ánh sáng mặt trời + Carbon dioxide + Nước → Glucose + Oxy

Các giai đoạn chính của quang hợp:

Pha sáng: Diễn ra ở màng thylakoid của lục lạp, năng lượng ánh sáng được hấp thụ và chuyển hóa thành năng lượng hóa học (ATP và NADPH).

Pha tối: Diễn ra ở chất nền của lục lạp, sử dụng ATP và NADPH tạo ra từ pha sáng để cố định carbon dioxide và tạo ra glucose.

Vai trò của quang hợp:

Cung cấp nguồn thức ăn: Glucose tạo ra từ quang hợp là nguồn năng lượng chính cho mọi sinh vật trên Trái Đất, trực tiếp hoặc gián tiếp.

Sản xuất oxy: Oxy được giải phóng ra quá trình quang hợp là nguồn oxy chủ yếu cho sự sống trên Trái Đất.

Điều hòa khí hậu: Quang hợp giúp giảm lượng carbon dioxide trong khí quyển, góp phần làm giảm hiệu ứng nhà kính.

Ảnh hưởng của các yếu tố đến quá trình quang hợp:

Ánh sáng: Ánh sáng là yếu tố quan trọng nhất, ảnh hưởng đến cường độ quang hợp.

Nhiệt độ: Mỗi loại cây có một khoảng nhiệt độ thích hợp để quang hợp.

Nước: Nước là nguyên liệu cần thiết cho quá trình quang hợp.

Carbon dioxide: Carbon dioxide là nguyên liệu để tổng hợp glucose.

Ý nghĩa của quang hợp:

Quang hợp là quá trình nền tảng của sự sống trên Trái Đất. Nhờ có quang hợp, chúng ta mới có không khí để thở, cây xanh để tạo bóng mát và nguồn thức ăn dồi dào. Việc hiểu rõ về quá trình quang hợp giúp chúng ta bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp bền vững.

Thành phần năng lực

Biểu hiện

Nhận thức khoa học tự nhiên

Trình bày, giải thích được những kiến thức cốt lõi về thành phần cấu trúc, sự đa dạng, tính hệ thống, quy luật vận động, tương tác và biến đổi của thế giới tự nhiên. Các biểu hiện cụ thể:

- Nhận biết và nêu được tên các sự vật, hiện tượng, khái niệm, quy luật, quá trình của tự nhiên.

- Trình bày được các sự vật, hiện tượng; vai trò của các sự vật, hiện tượng và các quá trình tự nhiên bằng các hình thức biểu đạt như ngôn ngữ nói, viết, công thức, sơ đồ, biểu đồ,….

- So sánh, phân loại, lựa chọn được các sự vật, hiện tượng, quá trình tự nhiên theo các tiêu chí khác nhau.

- Phân tích được các đặc điểm của một sự vật, hiện tượng, quá trình của tự nhiên theo logic nhất định.

- Tìm được từ khoá, sử dụng được thuật ngữ khoa học, kết nối được thông tin theo logic có ý nghĩa, lập được dàn ý khi đọc và trình bày các văn bản khoa học.

- Giải thích được mối quan hệ giữa các sự vật và hiện tượng (quan hệ nguyên nhân - kết quả, cấu tạo - chức năng, ...).

- Nhận ra điểm sai và chỉnh sửa được; đưa ra được những nhận định phê phán có liên quan đến chủ đề thảo luận.

Tìm hiểu tự nhiên

Thực hiện được một số kĩ năng cơ bản để tìm hiểu, giải thích sự vật hiện tượng trong tự nhiên và đời sống. Chứng minh được các vấn đề trong thực tiễn bằng các dẫn chứng khoa học. Các biểu hiện cụ thể:

- Đề xuất vấn đề, đặt câu hỏi cho vấn đề

+ Nhận ra và đặt được câu hỏi liên quan đến vấn đề.

+ Phân tích bối cảnh để đề xuất được vấn đề nhờ kết nối tri thức và kinh nghiệm đã có và dùng ngôn ngữ của mình để biểu đạt vấn đề đã đề xuất.

- Đưa ra phán đoán và xây dựng giả thuyết

+ Phân tích vấn đề để nêu được phán đoán.

+ Xây dựng và phát biểu được giả thuyết cần tìm hiểu.

- Lập kế hoạch thực hiện

+ Xây dựng được khung logic nội dung tìm hiểu

+ Lựa chọn được phương pháp thích hợp (quan sát, thực nghiệm, điều tra, phỏng vấn, hồi cứu tư liệu, ...).

+ Lập được kế hoạch triển khai tìm hiểu.

- Thực hiện kế hoạch

+ Thu thập, lưu giữ được dữ liệu từ kết quả tổng quan, thực nghiệm, điều tra.

+ Đánh giá được kết quả dựa trên phân tích, xử lí các dữ liệu bằng các tham số thống kê đơn giản.

+ So sánh kết quả với giả thuyết, giải thích, rút ra được kết luận và điều chỉnh khi cần thiết.

- Viết, trình bày báo cáo và thảo luận

+ Sử dụng được ngôn ngữ, hình vẽ, sơ đồ, biểu bảng để biểu đạt quá trình và kết quả tìm hiểu.

+ Viết được báo cáo sau quá trình tìm hiểu.

+ Hợp tác được với đối tác bằng thái độ lắng nghe tích cực và tôn trọng quan điểm, ý kiến đánh giá do người khác đưa ra để tiếp thu tích cực và giải trình, phản biện, bảo vệ kết quả tìm hiểu một cách thuyết phục.

- Ra quyết định và đề xuất ý kiến

+ Đưa ra được quyết định và đề xuất ý kiến xử lí cho vấn đề đã tìm hiểu.

Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học

Vận dụng được kiến thức, kĩ năng về khoa học tự nhiên để giải thích những hiện tượng thường gặp trong tự nhiên và trong đời sống; những vấn đề về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững; ứng xử thích hợp và giải quyết những vấn đề đơn giản liên quan đến bản thân, gia đình, cộng đồng. Các biểu hiện cụ thể::

- Nhận ra, giải thích được vấn đề thực tiễn dựa trên kiến thức khoa học tự nhiên.

- Dựa trên hiểu biết và các cứ liệu điều tra, nêu được các giải pháp và thực hiện được một số giải pháp để bảo vệ tự nhiên; thích ứng với biến đổi khí hậu; có hành vi, thái độ phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững.