Đặc trưng khí hậu của phần lãnh thổ phía Bắc nước ta là gì? Các mức đánh giá kết quả học tập cả năm học của học sinh lớp 12?

1. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa

- Nhiệt đới: Do nằm trong vùng nội chí tuyến, phần lãnh thổ phía Bắc nhận được lượng bức xạ mặt trời lớn quanh năm, tạo nên nền nhiệt độ cao (trung bình năm từ 22 - 27°C).

- Ẩm: Lượng mưa dồi dào, trung bình năm từ 1.400 - 2.000 mm, độ ẩm không khí cao, trung bình trên 80%.

- Gió mùa: Khí hậu chịu tác động mạnh mẽ của hai mùa gió chính:

+ Gió mùa đông bắc vào mùa đông (tháng 11 đến tháng 4 năm sau), mang theo không khí lạnh và khô từ lục địa Á - Âu.

+ Gió mùa tây nam vào mùa hạ (tháng 5 đến tháng 10), mang hơi nước từ biển, gây mưa lớn.

2. Tính chất phân mùa rõ rệt

Phần lãnh thổ phía Bắc có sự phân hóa khí hậu theo mùa rõ rệt với hai mùa chính:

- Mùa đông lạnh, khô (từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau):

+ Chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, nhiệt độ giảm thấp, có những đợt rét đậm, rét hại.

+ Lượng mưa ít, độ ẩm giảm, thời tiết khô hanh, đặc biệt ở các vùng núi cao.

+ Nhiệt độ trung bình khoảng 15 - 20°C, có nơi xuống dưới 0°C, xuất hiện băng giá hoặc sương muối (như Sa Pa, Mẫu Sơn).

- Mùa hè nóng, ẩm và mưa nhiều (từ tháng 5 đến tháng 10):

+ Chịu ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam, mang hơi nước từ biển gây mưa lớn.

+ Nhiệt độ trung bình từ 28 - 30°C, có thời điểm vượt ngưỡng 35°C.

+ Đây là thời kỳ mưa lớn nhất trong năm, chiếm khoảng 70 - 80% tổng lượng mưa cả năm.

3. Biên độ nhiệt lớn (khí hậu cận nhiệt đới ẩm)

- Do chịu tác động của gió mùa Đông Bắc và địa hình, phần lãnh thổ phía Bắc có biên độ nhiệt độ ngày và đêm, mùa đông và mùa hè khá lớn.

- Biên độ nhiệt năm: Dao động từ 12 - 15°C (mùa đông lạnh, mùa hè nóng).

- Tại các vùng núi cao, như Sa Pa hay Mẫu Sơn, khí hậu mang tính chất cận nhiệt đới ẩm ở độ cao lớn, với mùa hè mát mẻ và mùa đông lạnh giá.

4. Mưa theo mùa và phân bố không đồng đều

- Lượng mưa tập trung chủ yếu vào mùa hè, trong khi mùa đông lượng mưa giảm rõ rệt.

- Vùng núi phía Bắc (như Hoàng Liên Sơn, Đông Bắc) có lượng mưa lớn hơn so với vùng đồng bằng.

- Các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất thường xảy ra vào mùa mưa ở khu vực miền núi phía Bắc.

5. Ảnh hưởng của các hiện tượng thời tiết cực đoan

- Rét đậm, rét hại: Thường xảy ra vào mùa đông khi gió mùa Đông Bắc hoạt động mạnh.

- Bão nhiệt đới: Phần lãnh thổ phía Bắc nằm trong vùng chịu ảnh hưởng của bão, tập trung vào các tháng từ tháng 6 đến tháng 9.

- Sương muối, băng giá: Xuất hiện ở các vùng núi cao vào mùa đông.

6. Sự phân hóa theo không gian

- Vùng đồng bằng: Khí hậu mang tính nhiệt đới ẩm gió mùa điển hình, có sự chênh lệch nhỏ về nhiệt độ giữa các mùa.

- Vùng núi cao: Khí hậu có tính chất cận nhiệt đới hoặc ôn đới, mùa đông lạnh hơn, mưa nhiều ở sườn đón gió.

- Vùng ven biển: Khí hậu chịu ảnh hưởng rõ rệt của biển, mưa nhiều, độ ẩm cao, ít chịu rét đậm.

7. Ý nghĩa khí hậu phía Bắc đối với tự nhiên và kinh tế - xã hội

- Đối với tự nhiên:

+ Khí hậu đa dạng tạo điều kiện cho sự phát triển của các hệ sinh thái nhiệt đới, cận nhiệt đới, và ôn đới (ở vùng núi cao).

+ Lượng mưa lớn và độ ẩm cao thúc đẩy sự phát triển của rừng nhiệt đới ẩm, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ xói mòn, sạt lở đất ở miền núi.

- Đối với kinh tế - xã hội:

+ Thời tiết phân mùa rõ rệt thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp đa dạng (trồng lúa nước, cây công nghiệp, rau quả ôn đới ở vùng núi cao).

+ Tuy nhiên, các hiện tượng thời tiết cực đoan như rét đậm, bão, lũ lụt cũng gây ra không ít thiệt hại, ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất.

8. Tóm lại:

Khí hậu của phần lãnh thổ phía Bắc Việt Nam mang đặc trưng nhiệt đới ẩm gió mùa với sự phân hóa mùa rõ rệt, mùa đông lạnh, khô và mùa hè nóng, ẩm, mưa nhiều. Ngoài ra, khí hậu còn có tính phân hóa theo không gian (đồng bằng, núi cao, ven biển) và chịu ảnh hưởng của các hiện tượng thời tiết cực đoan như rét đậm, bão, sương muối, và lũ quét.