KẾ HOẠCH

TỔ CHỨC CỘNG ĐỒNG QUẢN LÝ CHUỘT HẠI BẢO VỆ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP NĂM 2025

Thực hiện Chỉ thị số 1900/CT-BNN-BVTV ngày 15/3/2024 của Bộ Nông nghiệp và PTNT về việc tăng cường công tác phòng, chống chuột bảo vệ sản xuất trồng trọt. Theo đề nghị của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Tờ trình số 241/TTr-SNN ngày 25/10/2024; để chủ động phòng chống kịp thời, giảm tới mức thấp nhất thiệt hại do chuột gây ra, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch Tổ chức cộng đồng quản lý chuột hại bảo vệ sản xuất nông nghiệp năm 2025 với nội dung sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Diệt chuột đồng loạt, tập trung làm nhiều đợt trong năm, giảm đến mức thấp nhất thiệt hại do chuột gây ra bảo vệ năng suất và sản lượng các loại cây trồng, ngăn chặn tác hại do chuột gây ra đối với sản xuất và đời sống. Đảm bảo thắng lợi cho sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh năm 2025.

- Hình thành phong trào diệt chuột thường xuyên, liên tục, đồng loạt ở tất cả các huyện, thành phố, các xã, phường, thị trấn trong tỉnh.

- Thực hiện tốt việc sản xuất, chăm sóc cây trồng kết hợp với công tác phòng, chống chuột (Tổ chức sản xuất quy mô lớn để thuận lợi áp dụng các biện pháp bảo vệ thực vật, chỉ đạo gieo cấy tập trung đồng loạt…)

2. Yêu cầu

- Phối hợp với các ban ngành, đoàn thể địa phương tổ chức, phát động phong trào diệt chuột.

- Diệt chuột vào thời gian chuột chưa sinh sản, trước và sau các vụ sản xuất hoặc các đợt lũ khi chuột còn co cụm, diệt chuột đồng bộ, thường xuyên, liên tục và diệt chuột mang tính cộng đồng. Đặc biệt xác định rõ các đợt cao điểm để phát động diệt chuột đồng loạt nhằm đạt hiệu quả cao.

- Diệt trừ chuột đúng kỹ thuật, đúng thời gian, an toàn tuyệt đối cho người, gia súc, gia cầm và môi trường.

- Thực hiện đồng bộ các biện pháp diệt chuột, trong đó coi trọng thực hiện diệt chuột bằng bẫy cây trồng, bẫy dẫn dụ chuột vào sinh sống để quây bắt, bằng các biện pháp thủ công như đào, bắt, bẫy chuột và sử dụng bả diệt chuột. Tổ chức diệt chuột cả ngoài đồng, ven khu dân cư, bờ mương máng và các diện tích đất bỏ hoang. Hạn chế sử dụng nylon quây từng ruộng nhỏ để bảo vệ môi trường. Tuyệt đối không dùng điện hoặc thuốc cấm, thuốc ngoài danh mục thuốc được phép sử dụng tại Việt Nam để diệt chuột.

II. QUY MÔ

Trên địa bàn toàn tỉnh, Kế hoạch diệt chuột được phát động và triển khai thực hiện đồng loạt quy mô rộng trên địa bàn các huyện, thành phố; các xã, phường, thị trấn, các thôn xóm, tới từng hộ nông dân.

III. NỘI DUNG THỰC HIỆN

1. Tuyên truyền tập huấn

Thường xuyên tuyên truyền sâu, rộng bằng nhiều hình thức nhằm nâng cao nhận thức cho cộng đồng về tác hại của chuột đối với sản xuất và đời sống; sự cần thiết của công tác diệt chuột và các biện pháp diệt chuột, trách nhiệm trong công tác diệt chuột để bảo vệ sản xuất và sức khoẻ cộng đồng; hướng dẫn các biện pháp diệt chuột an toàn, hiệu quả và cảnh báo các biện pháp diệt chuột gây nguy hiểm cho người và vật nuôi.

Tổ chức các tổ, nhóm diệt chuột, nhất là ở cấp xã, hợp tác xã, thôn; phối hợp với cơ quan chuyên môn tổ chức tập huấn hướng dẫn các biện pháp diệt chuột cho các tổ, nhóm diệt chuột cộng đồng; chỉ đạo, hỗ trợ các xã, hợp tác xã và các tổ, nhóm diệt chuột cộng đồng thực hiện.

2. Thanh tra, kiểm tra việc kinh doanh, sử dụng thuốc

Tiến hành thanh tra, kiểm tra các cơ sở kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) nói chung và thuốc diệt chuột nói riêng trên địa bàn toàn tỉnh, kiểm tra về chất lượng, về việc ghi nhãn các loại thuốc BVTV đang lưu thông trên thị trường nhằm phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV.

3. Tổ chức diệt chuột

3.1. Các đợt diệt chuột năm 2025

Căn cứ vào Kế hoạch sản xuất của các vụ trong năm, tổ chức 03 đợt diệt chuột, mỗi đợt 03 lần cho từng vụ, từng vùng, thời gian mỗi lần kéo dài khoảng 10 ngày. Cụ thể:

* Đợt 1: vụ Đông xuân

- Lần 1: diệt chuột trong giai đoạn đưa nước, đổ ải, làm đất (cuối tháng 1- đầu tháng 2).

- Lần 2: diệt chuột ở giai đoạn sau khi gieo, cấy lúa xong (trung tuần tháng 2 - cuối tháng 2).

- Lần 3: diệt chuột ở giai đoạn lúa phân hoá đòng (cuối tháng 3 - đầu tháng 4).

* Đợt 2: vụ Mùa

- Lần 1: diệt chuột ở giai đoạn sau thu hoạch lúa Đông xuân - làm đất gieo cấy vụ Mùa (trung tuần tháng 6 - cuối tháng 6).

- Lần 2: diệt chuột ở giai đoạn sau khi gieo, cấy lúa xong (trung tuần tháng 7 - cuối tháng 7).

- Lần 3: diệt chuột ở giai đoạn lúa phân hoá đòng (đầu tháng 8 - trung tuần tháng 8).

(Có thể tổ chức diệt chuột trong các đợt lũ khi chuột đang sống co cụm).

* Đợt 3: vụ Đông

- Lần 1: diệt chuột ở giai đoạn bắt đầu gieo trồng cây vụ Đông (cuối tháng 9 - đầu tháng 10).

- Lần 2: diệt chuột ở giai đoạn các cây trồng vụ Đông bắt đầu bước vào giai đoạn sinh trưởng sinh thực (rau củ, quả, bắp…); (cuối tháng 10 - đầu tháng 11).

- Lần 3: diệt chuột ở thời điểm các cây trồng vụ Đông trong giai đoạn củ, quả, bắp non (cuối tháng 11 - đầu tháng 12).

3.2. Các biện pháp diệt chuột

* Biện pháp canh tác

- Vệ sinh đồng ruộng sau thu hoạch, phát quang bờ bụi, tìm và phá ổ chuột ngay từ đầu vụ, nhất là các khu vực gò cao, đất hoang hoá để hạn chế nơi ẩn náu và sinh sản của chuột. Những ruộng gần làng, gần đường, gần khu nghĩa trang…thường xuyên bị chuột gây hại nặng sử dụng nylon quây xung quanh để hạn chế khả năng gây hại của chuột.

- Xác định thời vụ thích hợp và ở những nơi thường xuyên bị chuột hại nặng cần gieo trồng và thu hoạch tập trung nhằm cắt đứt nguồn thức ăn, đồng thời, kết hợp với tổ chức đánh chuột đồng loạt.

- Giữ mực nước cao trong ruộng vào giai đoạn lúa phân hóa đòng đến trỗ để hạn chế chuột hại hoặc làm tổ ven bờ.

* Biện pháp vật lý, cơ học

- Sử dụng bẫy cơ học như bẫy kẹp, bẫy lồng, bẫy dây, bẫy bán nguyệt bẫy lật, bẫy di động... diệt chuột.

- Sử dụng các biện pháp đào bắt, hun khói, đổ nước vôi loãng vào hang cho chuột chạy ra dùng đó đơm, hoặc chó để bắt chuột. Chú ý trong khi tổ chức diệt chuột không làm hư hỏng đường đi, các công trình thủy lợi, đê kè, cầu cống…

- Dùng đèn có cường độ ánh sáng mạnh soi để bắt chuột vào ban đêm;

- Dùng rào cản quanh ruộng hoặc bẫy rào cản;

- Sử dụng bẫy cây trồng kết hợp với rào cản và lồng hom.

Các biện pháp trên kết hợp với việc thu mua đuôi chuột; tuyệt đối không sử dụng điện để diệt chuột.

* Biện pháp sinh học

- Phát triển, duy trì đàn mèo (khuyến khích nông dân nuôi mèo);

- Bảo vệ các loài động vật hoang dã là thiên địch của chuột.

* Biện pháp hoá học: thực hiện quyết liệt, tập trung ngay ở đầu mỗi vụ sản xuất. Sử dụng các loại thuốc BVTV có trong danh mục được phép sử dụng ở Việt Nam. Ưu tiên sử dụng các loại thuốc ít độc với người, gia súc, gia cầm, thủy sản và môi trường.

IV. TỔNG KINH PHÍ THỰC HIỆN

- Ngân sách tỉnh năm 2025 bố trí khoảng 04 tỷ đồng để hỗ trợ 3 lần diệt chuột bằng biện pháp hóa học. Trong đó vụ Đông xuân 01 lần, vụ Mùa 02 lần.

- Ngân sách cấp huyện bố trí hỗ trợ ít nhất 01 lần diệt chuột/vụ.

- Các tổ chức, xã, phường, thị trấn, HTX nông nghiệp bố trí tổ chức diệt chuột các lần còn lại bằng các biện pháp trên cho phù hợp với tình hình thực tiễn.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Chủ trì phối hợp với UBND các huyện, thành phố và các đơn vị có liên quan tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch diệt chuột bảo vệ sản xuất nông nghiệp đã được phê duyệt. Theo dõi chặt chẽ diễn biến của chuột gây hại và tổ chức thực hiện các nội dung trong kế hoạch. Thường xuyên kiểm tra tiến độ thực hiện, phản ánh, tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện về UBND tỉnh.

- Chủ trì phối hợp với UBND các huyện, thành phố và các đơn vị có liên quan xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra các cơ sở kinh doanh thuốc BVTV trên địa bàn tỉnh.

2. Sở Tài chính

Căn cứ khả năng cân đối của ngân sách tỉnh, tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh bố trí dự toán NSNN năm 2025 để thực hiện Kế hoạch theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn liên quan.

3. UBND các huyện, thành phố: căn cứ vào Kế hoạch tổ chức cộng đồng quản lý chuột bảo vệ sản xuất nông nghiệp năm 2025 có trách nhiệm xây dựng, triển khai thực hiện Kế hoạch và bố trí kinh phí hỗ trợ cho nông dân diệt chuột từ nguồn ngân sách địa phương (ít nhất 01 lần/vụ); chỉ đạo các ngành, các đoàn thể có liên quan và các xã, phường, thị trấn tổ chức triển khai diệt chuột theo hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và PTNT đảm bảo đạt hiệu quả cao; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc công tác diệt chuột tại cơ sở, tổng hợp kết quả thực hiện gửi về Sở Nông nghiệp và PTNT để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh.

4. Đài phát thanh truyền hình, Báo Ninh Bình: phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND các huyện, thành phố thường xuyên đưa tin, bài tuyên truyền và vận động nhân dân tích cực thực hiện diệt chuột theo kế hoạch để đạt kết quả tốt nhất, tăng cường công tác tuyên truyền nguy cơ của chuột và hướng dẫn các biện pháp diệt chuột an toàn, hiệu quả.

5. Các ngành chức năng có liên quan: căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của đơn vị mình phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn đôn đốc, kiểm tra các huyện, thành phố thực hiện các biện pháp diệt trừ chuột./.