KẾ HOẠCH

THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH TRỢ GIÚP XÃ HỘI VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO NGƯỜI TÂM THẦN, TRẺ EM TỰ KỶ VÀ NGƯỜI RỐI NHIỄU TÂM TRÍ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA GIAI ĐOẠN 2021 - 2030

Thực hiện Quyết định số 1929/QĐ-TTg ngày 25/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021-2030.

Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2021 - 2030 với những nội dung như sau:

I. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung

Huy động sự tham gia của xã hội nhất là gia đình, cộng đồng tăng cường trợ giúp về vật chất, tinh thần, chăm sóc, phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống; sàng lọc, phát hiện và hỗ trợ can thiệp, phòng ngừa người rối nhiễu tâm trí; đặc biệt, trẻ tự kỷ bị tâm thần nặng, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ trợ giúp xã hội đối với người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí.

2. Mục tiêu cụ thể

II. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG

1. Đối tượng

Người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí theo quy định tại Chương trình này là những người có vấn đề sức khỏe tâm thần, gồm: tâm thần phân liệt; chứng động kinh, tổn thương não, chậm phát triển trí tuệ, nghiện chất kích thích; rối loạn phổ tự kỷ, rối loạn tăng động giảm chú ý; người bị rối loạn stress sau sang chấn tâm lý, là nạn nhân của sự xâm hại, của bạo lực gia đình và học đường; người khuyết tật dạng tâm thần kinh, tâm thần khác.

2. Phạm vi thực hiện

Kế hoạch được thực hiện trong phạm vi toàn tỉnh, ưu tiên hỗ trợ các địa phương có số người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí, người có nguy cơ tâm thần cao so với dân số.

III. NỘI DUNG CÁC HOẠT ĐỘNG

1. Trợ giúp y tế

1.1. Nội dung

- Thực hiện tốt chính sách, pháp luật về trợ giúp xã hội, phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí; chính sách bảo hiểm y tế cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Thực hiện dịch vụ phát hiện sớm trẻ em tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí; tuyên truyền, tư vấn về phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Phát triển mạng lưới cung cấp dịch vụ phát hiện sớm, điều trị, trị liệu và phục hồi chức năng đối với trẻ em tự kỷ và người bị rối nhiễu tâm trí theo quy định của pháp luật.

- Triển khai phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

1.2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Sở Y tế

1.3. Cơ quan phối hợp thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố.

2. Trợ giúp giáo dục

2.1. Nội dung

- Cập nhật các văn bản chính sách về giáo dục đối với trẻ em tự kỷ và người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí, bảo đảm pho cập giáo dục đối với trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí; tham mưu thực hiện chính sách ưu đãi đối với giáo viên, nhân viên tham gia giáo dục đối với trẻ tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Thực hiện chương trình phòng ngừa, can thiệp sớm các trường hợp học sinh, sinh viên có biểu hiện tự kỷ và rối nhiễu tâm trí trong các cơ sở giáo dục và đào tạo.

- Đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trực tiếp trẻ em tự kỷ, người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí. Tổ chức tập huấn cho giáo viên, cán bộ quản lí, nhân viên hỗ trợ, trợ giúp giáo dục trẻ em tự kỷ, người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí, gia đình về nghiệp vụ giáo dục trẻ em tự kỷ và người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí.

- Khuyến khích thành lập, phát triển hệ thống dịch vụ và mô hình giáo dục trẻ em tự kỷ, người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí, phù hợp với nhu cầu đa dạng của trẻ em tự kỷ và người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí: phát hiện sớm, can thiệp sớm, giáo dục hòa nhập, giáo dục chuyên biệt, giáo dục trẻ em tự kỷ và người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí tại cơ sở trợ giúp xã hội, gia đình và cộng đồng, giáo dục từ xa.

- Rà soát, cập nhật, quản lý dữ liệu về giáo dục đặc biệt của trẻ em tự kỷ và người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí vào phần mềm quản lý hệ thống hỗ trợ giáo dục cho trẻ em tự kỷ và người chưa thành niên rối nhiễu tâm trí.

2.2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo

2.3. Cơ quan phối hợp thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố.

3. Trợ giúp hướng nghiệp, lao động trị liệu, hỗ trợ sinh kế và văn hóa, thể thao

3.1. Nội dung

Triển khai hướng nghiệp, tổ chức lao động trị liệu, tổ chức các mô hình câu lạc bộ, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao nhằm phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí tại các cơ sở trợ giúp xã hội, gồm:

- Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên hướng dẫn tổ chức lao động trị liệu cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Hướng nghiệp, tổ chức lao động trị liệu, văn hóa và thể thao phù hợp cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí tại các cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở phục hồi chức năng. Kinh phí hướng nghiệp, tổ chức lao động trị liệu cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí và làm thí điểm được bố trí và tổ chức thực hiện trong các Chương trình, đề án có liên quan với mức hỗ trợ theo quy định.

- Xây dựng mô hình hỗ trợ sinh kế đối với gia đình người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí; xây dựng mô hình hỗ trợ gia đình có người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí khởi nghiệp.

- Ưu tiên gia đình người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí được vay vốn ưu đãi để tạo việc làm và mở rộng việc làm.

3.2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

3.3. Cơ quan phối hợp thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Tài chính, Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh, các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố.

4. Trợ giúp pháp lý

4.1. Nội dung

- Tăng cường thực hiện hoạt động trợ giúp pháp lý tại xã, phường, thị trấn nơi có nhiều người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí có khó khăn về tài chính có nhu cầu trợ giúp pháp lý, tại các cơ sở trợ giúp xã hội.

- Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, tăng cường năng lực cho đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý để thực hiện việc trợ giúp pháp lý đối với gia đình có người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí, trẻ em tự kỷ có khó khăn về tài chính.

4.2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Sở Tư pháp

4.3. Cơ quan phối hợp thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội; các sở, ban, ngành có liên quan, UBND các huyện, thành phố.

5. Phát triển mạng lưới các cơ sở trợ giúp xã hội làm nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí

5.1. Nội dung

- Phát triển mạng lưới các cơ sở trợ giúp xã hội chăm sóc, giáo dục và phục hồi chức năng cho người tâm thần và rối nhiễu tâm trí nặng (công lập và ngoài công lập). Trong đó, chú trọng nâng cấp, mở rộng và phát triển Trung tâm điều dưỡng và phục hồi chức năng bệnh nhân tâm thần tỉnh và Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh, Cơ sở điều trị nghiện ma túy tỉnh, Bệnh viện tâm thần tỉnh.

- Hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật và trang thiết bị cho cơ sở trợ giúp xã hội chăm sóc, giáo dục và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí đạt tiêu chuẩn Nhà nước quy định, bảo đảm có các phân khu chức năng, các hạng mục công trình đáp ứng hoạt động chăm sóc, giáo dục, phục hồi chức năng, trị liệu và cung cấp dịch vụ công tác xã hội.

- Các cơ sở trợ giúp xã hội thực hiện tốt các tiêu chuẩn và quy trình theo quy định, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Thành lập phòng trị liệu và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí và trẻ em tự kỷ: Dự kiến tại Trung tâm điều dưỡng và phục hồi chức năng bệnh nhân tâm thần tỉnh

5.2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

5.3. Cơ quan phối hợp thực hiện: Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Nội vụ, Sở Tài chính; các sở, ban, ngành có liên quan, UBND các huyện, thành phố

6. Nâng cao năng lực đội ngũ công chức, viên chức và cộng tác viên

6.1. Nội dung

- Tập huấn nâng cao năng lực, kỹ năng chăm sóc, nuôi dưỡng, điều trị người tâm thần, trẻ em tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí cho 500 lượt cán bộ, viên chức, nhân viên và công tác viên công tác xã hội (bình quân 50 người/năm).

- Bồi dưỡng tập huấn các kỹ năng, sàng lọc phát hiện sớm đối với trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí; đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu về sức khỏe tâm thần, trẻ em tự kỷ; khảo sát, đánh giá giữa kỳ, cuối kỳ, chuyên đề về sức khỏe tâm thần.

- Tập huấn cho cán bộ, nhân viên, cộng tác viên và gia đình đối tượng về kỹ năng, phương pháp chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Tổ chức cho cán bộ, viên chức, nhân viên và công tác viên công tác xã hội đi học tập, trao đổi kinh nghiệm thực tế các mô hình chăm sóc, nuôi dưỡng, điều trị cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và bị rối nhiễu tâm trí tại các tỉnh.

6.2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

6.3. Cơ quan phối hợp thực hiện: Sở Y Tế, các sở, ban, ngành có liên quan, UBND các huyện, thành phố.

7. Truyền thông, nâng cao nhận thức

- Truyền thông, nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và cộng đồng xã hội về vai trò, vị trí hệ thống trợ giúp xã hội; kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần; chăm sóc, giáo dục và phục hồi chức năng đối với trẻ tự kỷ và đối tượng khác trên các phương tiện thông tin đại chúng và qua các hình thức tuyên truyền hiệu quả khác như: Hội nghị, hội thảo, băng rôn, in ấn tờ rơi, áp phích, ấn phẩm.

- Biểu dương khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác trợ giúp cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí vào các đợt sơ kết, tổng kết.

7.2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

7.3. Cơ quan phối hợp thực hiện: Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Nội vụ và các sở, ban, ngành có liên quan, UBND các huyện, thành phố.

8. Giám sát, đánh giá

- Kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện các chỉ tiêu của kế hoạch và đánh giá kết quả tác động của chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

- Xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý người bệnh tâm thần, trẻ tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí.

8.2. Cơ quan chủ trì thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

8.3. Cơ quan phối hợp thực hiện: Các sở, ban, ngành có liên quan, UBND các huyện, thành phố.

III. KINH PHÍ THỰC HIỆN

- Kinh phí thực hiện kế hoạch được bố trí trong dự toán chi ngân sách nhà nước hàng năm của tỉnh cấp cho các sở, ngành, đoàn thể và UBND các huyện, thành phố theo phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành; nguồn hỗ trợ từ ngân sách trung ương; nguồn vận động, tài trợ của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước và các nguồn hợp pháp khác.

- Đối với nguồn vay vốn ưu đãi cho gia đình có người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí: Hàng năm, căn cứ dự toán vốn vay, Sở Tài Chính tham mưu cho UBND tỉnh cân đối nguồn vốn từ ngân sách tỉnh chuyến ủy thác qua Chi nhánh Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh cho các đối tượng được vay vốn.

- Các cơ quan, đơn vị chủ động cân đối kinh phí trong dự toán được giao năm 2021 và lồng ghép vào việc thực hiện các chương trình, đề án có liên quan đến trẻ em vào nhiệm vụ chuyên môn của ngành, địa phương.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

- Chủ trì phối hợp với các sở, ngành, đoàn thể của tỉnh, UBND các huyện, thành phố tổ chức triển khai, thực hiện Kế hoạch theo nhiệm vụ được phân công.

- Tổ chức thực hiện các hoạt động trợ giúp hướng nghiệp, lao động trị liệu, hỗ trợ sinh kế và văn hóa thể thao; phát triển mạng lưới cơ sở trợ giúp xã hội làm nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục, phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí; nâng cao năng lực đội ngũ công chức, viên chức và cộng tác viên; truyền thông nâng cao nhận thức; giám sát, đánh giá.

- Tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện Kế hoạch báo cáo Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Ủy ban nhân dân tỉnh; tổ chức sơ kết, tổng kết việc thực hiện Kế hoạch theo quy định.

2. Sở Kế hoạch và Đầu tư: Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan vận động các nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) cho Kế hoạch; bố trí nguồn vốn đầu tư phát triển thực hiện Kế hoạch.

3. Sở Tài Chính: Tham mưu UBND tỉnh bố trí kinh phí thực hiện Kế hoạch theo quy định.

4. Sở Y tế: Chủ trì thực hiện hoạt động hỗ trợ y tế, phục hồi chức năng và phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí tại cộng đồng và trong các cơ sở trợ giúp xã hội; nâng cao năng lực đội ngũ nhân viên, cộng tác viên y tế về chăm sóc sức khỏe tâm thần, trẻ em tự kỷ và rối nhiễu tâm trí.

5. Sở Giáo dục và Đào tạo: Chủ trì tổ chức thực hiện các hoạt động trợ giúp trẻ em tự kỷ, rối nhiễu tâm trí tiếp cận giáo dục; phối hợp với các sở, ngành, đoàn thể triển khai lồng ghép các chương trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên, học viên trong các cơ sở giáo dục và đào tạo; triển khai các chương trình phòng ngừa, can thiệp sớm các trường hợp học sinh, sinh viên có biểu hiện tự kỷ và rối nhiễu tâm trí trong các cơ sở giáo dục và đào tạo; chỉ đạo các cơ sở giáo dục và đào tạo phối hợp với các cơ sở y tế có liên quan thực hiện công tác chăm sóc, giáo dục, phục hồi khả năng học tập và học nghề cho học sinh, sinh viên, học viên bị tự kỷ, rối nhiễu tâm trí và mắc bệnh tâm thần.

6. Sở Tư pháp: Chủ trì tổ chức thực hiện hoạt động trợ giúp pháp lý cho gia đình có người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí và trẻ em tự kỷ.

7. Sở Thông tin và truyền thông:

Chỉ đạo các cơ quan thông tin đại chúng trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền về trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

8. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Tổ chức thực hiện các hoạt động hỗ trợ người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí trong các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao.

9. Các sở, ngành, đơn vị khác có liên quan: Căn cứ vào chức năng nhiệm vụ triển khai thực hiện các nội dung của kế hoạch này.

10. Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh: Tổ chức thực hiện hoạt động hỗ trợ gia đình có người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí khởi nghiệp; hỗ trợ gia đình người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí được vay vốn ưu đãi để tạo việc làm và mở rộng việc làm.

11. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

- Căn cứ vào nội dung kế hoạch này và tình hình thực tế tại địa phương xây dựng kế hoạch nhằm cụ thể hóa các nội dung hoạt động của Kế hoạch phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; Chỉ đạo triển khai thực hiện các nội dung của Kế hoạch phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.

- Bố trí kinh phí, nhân lực, cơ sở vật chất, lồng ghép kinh phí các chương trình, đề án, kế hoạch có liên quan trên địa bàn để đảm bảo thực hiện các mục tiêu hoạt động của Kế hoạch trên địa bàn.

12. Đề nghị Ủy ban mặt trận tổ quốc Việt Nam tỉnh, Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh, Liên đoàn Lao động tỉnh và các tổ chức có liên quan: Vận động các tổ chức thành viên và quần chúng nhân dân tham gia trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

V. CHẾ ĐỘ BÁO CÁO

1. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ, tình hình thực tế tại địa phương và các nội dung tại Kế hoạch này các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố chủ động triển khai thực hiện kế hoạch. Định kỳ báo cáo tình hình thực hiện trong lĩnh vực ngành, địa phương quản lý hàng năm trước ngày 30/11 và báo cáo đột xuất khi có yêu cầu (Qua Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tổng hợp). Trong quá trình triển khai, thực hiện Kế hoạch nếu có vướng mắc, các đơn vị kịp thời phản ánh về Sở Lao động - Thương binh và Xã hội để tổng hợp báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

2. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chịu trách nhiệm đôn đốc, theo dõi và tổng hợp tình hình thực hiện của các sở, ngành, địa phương về nội dung của Kế hoạch. Báo cáo UBND tỉnh, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội kết quả thực hiện kế hoạch định kỳ hàng năm.

Trên đây là Kế hoạch thực hiện Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2021 - 2030. UBND tỉnh Sơn La yêu cầu các sở, ban, ngành có liên quan và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố triển khai thực hiện Kế hoạch./.