CHỈ THỊ

VỀ VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, ĐẢM BẢO TIẾN ĐỘ VÀ SIẾT CHẶT KỶ CƯƠNG, TRÁCH NHIỆM TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG CỦA BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI

Để tăng cường trách nhiệm, giảm bớt thủ tục, tăng tính chủ động cho các chủ đầu tư/ban quản lý dự án (QLDA) trong việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã thực hiện phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ cho các chủ đầu tư/ban QLDA, đồng thời đã ban hành nhiều văn bản (quy định, hướng dẫn, chỉ thị, công điện vv…) phân định rõ nghĩa vụ, trách nhiệm, quyền hạn của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động xây dựng, cũng như các chế tài xử lý để công tác đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông ngày càng được thực hiện tốt hơn, chất lượng cao hơn, đảm bảo tiến độ yêu cầu, tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật.

Với nhiệm vụ và thẩm quyền được giao, các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng đã nhận thức rõ hơn về trách nhiệm của mình, phần lớn các công trình hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng trong thời gian qua đều đảm bảo chất lượng, phát huy được hiệu quả đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của Đất nước. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được còn một số tồn tại, hạn chế như: Một số chủ đầu tư/ban QLDA, tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công chưa thực hiện đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm, sâu sát trong quá trình thực hiện dự án theo quy định pháp luật và nhiệm vụ được Bộ GTVT phân cấp, ủy quyền, chưa phối hợp tốt với địa phương. Một số nội dung trong hồ sơ dự án, thiết kế xây dựng còn khiếm khuyết dẫn đến phải điều chỉnh, bổ sung trong quá trình thực hiện làm kéo dài thời gian (đặc biệt công tác khảo sát mỏ vật liệu xây dựng, sai khác về địa chất, thủy văn…), chỉ dẫn kỹ thuật của dự án còn một số nội dung chưa phù hợp, gây khó khăn trong quá trình thi công, nghiệm thu; một số dự án chậm tiến độ nhưng chưa được khắc phục dứt điểm; công tác sửa chữa khắc phục các khiếm khuyết, các hư hỏng cục bộ trong giai đoạn bảo hành chưa được thực hiện kịp thời; công tác quyết toán các dự án còn chậm.

Để nâng cao chất lượng và siết chặt kỷ cương, trách nhiệm, phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, khắc phục những hạn chế trong thời gian qua, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về xây dựng, đấu thầu, đồng thời tăng cường công tác quản lý chất lượng, đẩy nhanh tiến độ thi công, tiến độ giải ngân, Bộ trưởng Bộ GTVT yêu cầu các chủ đầu tư/ban QLDA:

1. Khẩn trương rà soát, củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự đảm bảo chuyên nghiệp hơn, nâng cao năng lực điều hành, hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý đầu tư xây dựng, quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm giữa các bộ phận, cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ; tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn thuộc thẩm quyền của chủ đầu tư và nhiệm vụ được Bộ GTVT phân cấp, ủy quyền theo đúng quy định của pháp luật. Người đứng đầu chủ đầu tư/ban QLDA chịu trách nhiệm trước pháp luật và Bộ trưởng Bộ GTVT về việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ được giao. Ngay sau khi được giao nhiệm vụ quản lý các chương trình/dự án, căn cứ nội dung, hình thức, quy mô, địa điểm đầu tư, tính chất kỹ thuật, nguồn vốn, yêu cầu về thời gian triển khai, hoàn thành, có trách nhiệm:

- Xây dựng kế hoạch tổng thể, chi tiết cho từng chương trình/dự án, từ giai đoạn chuẩn bị dự án đến giai đoạn thực hiện dự án và giai đoạn kết thúc xây dựng. Kế hoạch thực hiện phải gắn với kế hoạch giải ngân, bảo đảm tính khả thi, phù hợp với tiến độ yêu cầu, có dự phòng cho các yếu tố bất lợi như điều kiện thời tiết, tiến độ giải phóng mặt bằng vv...

- Tổ chức triển khai thực hiện chương trình/dự án đảm bảo tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật, bám sát, theo dõi việc triển khai thực hiện đảm bảo hoàn thành theo đúng kế hoạch đã đề ra.

2. Về công tác khảo sát, lập hồ sơ thiết kế

- Về công tác khảo sát: (1) Nâng cao chất lượng trong việc lập, phê duyệt nhiệm vụ khảo sát, nhiệm vụ thiết kế, đảm bảo đầy đủ số liệu khảo sát địa hình, địa chất, thủy văn, mỏ vật liệu, bãi đổ thải theo đúng quy định, nhất là các khu vực nền đất yếu, khu vực có điều kiện địa chất phức tạp; giám sát chặt chẽ thực hiện khảo sát, phê duyệt báo cáo kết quả khảo sát, kiểm soát chất lượng hồ sơ, nghiệm thu trước khi trình thẩm định theo đúng quy định. (2) Có giải pháp chấn chỉnh, nâng cao chất lượng công tác khảo sát, thiết kế, lập tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng công trình. Đặc biệt, khi khảo sát điều tra các mỏ vật liệu, bãi đổ thải phải khảo sát kỹ lưỡng về vị trí, trữ lượng, chất lượng, khả năng cung ứng, đường vận chuyển, thủ tục khai thác, trữ lượng của các bãi đổ thải, đáp ứng yêu cầu của dự án.

- Về hồ sơ thiết kế: (1) Kiểm soát chất lượng hồ sơ Báo cáo nghiên cứu khả thi trước khi trình thẩm định, phê duyệt. (2) Tổ chức thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở của chủ đầu tư theo đúng quy định. Trong đó, cần nghiên cứu áp dụng các giải pháp, công nghệ hợp lý; công tác lập dự toán xây dựng công trình phải đảm bảo tính đúng, tính đủ, phù hợp với yêu cầu kỹ thuật, công nghệ xây dựng, điều kiện thi công, biện pháp tổ chức thi công, tiến độ thi công và mặt bằng giá thị trường; chỉ dẫn kỹ thuật phải đảm bảo phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng cho công trình được cấp thẩm quyền phê duyệt.

- Tổ chức thực hiện thẩm tra thiết kế theo đúng quy định, yêu cầu tư vấn thẩm tra hoạt động độc lập, khách quan trong công tác thẩm tra. Bố trí cán bộ đủ năng lực, phù hợp với loại và cấp công trình; nâng cao chất lượng trong công tác thẩm tra.

3. Về công tác lựa chọn nhà thầu

- Tổ chức thực hiện việc đấu thầu qua mạng theo đúng chỉ đạo của Bộ GTVT tại các văn bản số 9969/BGTVT-CQLXD ngày 24/9/2021, số 4327/BGTVT-CQLXD ngày 05/5/2022; thực hiện đấu thầu qua mạng đối với toàn bộ các gói thầu xây lắp, tư vấn, phi tư vấn sử dụng nguồn vốn trong nước thuộc phạm vi quản lý của Bộ GTVT; đối với các gói thầu sử dụng nguồn vốn ODA, thực hiện đấu thầu theo quy định, hướng dẫn của nhà tài trợ, trong quá trình thực hiện, cần đề xuất nhà tài trợ ưu tiên áp dụng đấu thầu trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia đảm bảo công khai, minh bạch, tuân thủ quy định của pháp luật.

- Về việc phân chia gói thầu; lập, hoàn thiện, phát hành hồ sơ mời thầu (HSMT): (1) Phân chia dự án thành các gói thầu phù hợp đặc điểm của dự án, các yếu tố kỹ thuật, thời gian thực hiện, đảm bảo hiệu quả kinh tế - kỹ thuật (nguồn vật liệu, điều phối vật liệu, đường ra vào công trường, …), thuận lợi trong quá trình quản lý hợp đồng, tổ chức thi công xây dựng và đảm bảo tính cạnh tranh trong đấu thầu. (2) Tổ chức lập HSMT đảm bảo các tiêu chí đánh giá, xét thầu phù hợp quy định của pháp luật, phù hợp quy mô, tính chất, điều kiện thực tế của gói thầu, dự án; quy định chặt chẽ, đầy đủ trách nhiệm của các bên theo đúng quy định và tăng tính độc lập giữa các chủ thể (giám sát chuyên môn của nhà thầu thiết kế, nhà thầu giám sát, nhà thầu thi công) trong suốt quá trình thực hiện dự án. (3) Rà soát, hoàn thiện HSMT đúng với nội dung được cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt; tiên lượng mời thầu phải đảm bảo chính xác, phù hợp với hồ sơ thiết kế, dự toán và quy định về đo đạc, thanh toán của chỉ dẫn kỹ thuật. (4) Đăng tải thông tin đấu thầu đầy đủ, đúng quy định; hướng dẫn nhà thầu khảo sát hiện trường, tổ chức hội nghị tiền đấu thầu (nếu cần) để trao đổi những nội dung hồ sơ mời thầu nhà thầu cần làm rõ.

- Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu, đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT) phải đảm bảo các yêu cầu sau: (1) Bố trí nhân sự có năng lực, trình độ, đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định tham gia Tổ chuyên gia đấu thầu. (2) Đánh giá HSDT đảm bảo trung thực, khách quan, công bằng, minh bạch, theo đúng tiêu chuẩn đánh giá trong HSMT và phù hợp quy định pháp luật hiện hành. Trong quá trình đánh giá HSDT, cần phân tích, đánh giá kỹ các giải pháp kỹ thuật, biện pháp thi công, khả năng huy động nhân vật lực, thiết bị, tài chính của nhà thầu đảm bảo đáp ứng yêu cầu về chất lượng, tiến độ gói thầu, đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm, nguồn lực tài chính thực hiện hợp đồng. (3) Kiểm soát chặt chẽ việc lựa chọn, quản lý thầu phụ, nghiêm cấm các hành vi chuyển nhượng thầu trái pháp luật.

- Thực hiện nghiêm việc bảo mật thông tin trong đấu thầu; nghiêm cấm các hành vi: Gian lận, cản trở, thông thầu, tiết lộ thông tin về quá trình lựa chọn nhà thầu và các hành vi bị cấm khác trong đấu thầu theo quy định tại Điều 89 Luật Đấu thầu ngày 26/11/2013.

- Nghiêm cấm các hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ; lợi dụng chức vụ quyền hạn để can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động đấu thầu, người đứng đầu chủ đầu tư/ban QLDA chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật và trước Bộ trưởng Bộ GTVT về những tồn tại, sai sót, vi phạm (nếu có) trong việc thực hiện công tác lựa chọn nhà thầu.

4. Công tác quản lý thi công xây dựng công trình

- Chủ đầu tư/ban QLDA quản lý chặt chẽ, toàn diện mọi hoạt động của các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện dự án trong từng giai đoạn (tư vấn khảo sát, thiết kế, tư vấn thẩm tra, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công, tư vấn kiểm định,...).

- Trước khi triển khai thi công, yêu cầu các nhà thầu thi công tổ chức rà soát hiện trường, đối chiếu với hồ sơ thiết kế để kịp thời thông báo cho chủ đầu tư/ban QLDA nếu phát hiện sai khác giữa hồ sơ thiết kế, hợp đồng xây dựng so với điều kiện thực tế. Đặc biệt đối với các khu vực có nghi ngờ về điều kiện địa chất công trình, địa chất thủy văn, có nguy cơ ảnh hưởng đến chất lượng công trình.

- Yêu cầu nhà thầu thi công thực hiện nghiêm nghĩa vụ, trách nhiệm của mình được quy định trong nội dung hợp đồng xây dựng đã ký kết với chủ đầu tư/ban QLDA; chấp hành nghiêm các chế tài xử phạt, xử lý của chủ đầu tư/ban QLDA và khắc phục, xử lý kịp thời các vi phạm chất lượng, chậm trễ tiến độ theo yêu cầu. Tập trung triển khai một số nội dung cụ thể như sau: (1) Tổ chức thi công các hạng mục công trình tuân thủ quy trình thi công, hồ sơ thiết kế và chỉ dẫn kỹ thuật được duyệt; huy động đầy đủ, đúng chủng loại máy móc, thiết bị, nhân lực thi công theo hợp đồng đã ký, phù hợp với tiến độ và biện pháp thi công đã được phê duyệt. (2) Chỉ huy trưởng công trường và các nhân sự của nhà thầu phải đáp ứng yêu cầu về điều kiện năng lực theo quy định của pháp luật và quy định của hợp đồng. (3) Phải xây dựng hệ thống quản lý chất lượng của nhà thầu tại hiện trường ngay từ khi bắt đầu triển khai thực hiện dự án, tuân thủ quy định về lập phòng thí nghiệm hiện trường. (4) Thực hiện đầy đủ, chính xác, trung thực các thí nghiệm kiểm tra chất lượng vật liệu, cấu kiện, vật tư, thiết bị công nghệ trước khi xây dựng, lắp đặt vào công trình,...

- Yêu cầu các nhà thầu phải chủ động về nguồn vật liệu, máy móc thiết bị, nhân lực và nguồn tài chính để thực hiện theo đúng hợp đồng; kiên quyết xử lý các nhà thầu vi phạm hợp đồng, không đáp ứng chất lượng, tiến độ (cắt chuyển khối lượng, thay thế, bổ sung, chấm dứt hợp đồng…). Đối với nhà thầu vi phạm hợp đồng không có khả năng hoàn thành (đã thông báo vi phạm theo quy định của hợp đồng, nhưng không có chuyển biến), phải kiên quyết chấm dứt hợp đồng; đồng thời thực hiện các thủ tục gửi Bộ KHĐT để xem xét, đăng tải thông tin nhà thầu vi phạm trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia và Báo Đấu thầu theo quy định; nhà thầu không hoàn thành hợp đồng (bị xử lý chấm dứt hợp đồng) sẽ đánh giá không đáp ứng ở bước đánh giá sơ bộ trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu các gói thầu thuộc dự án do Bộ GTVT quản lý (từ 03 năm đến 05 năm theo Thông tư số 03/2015/TT- BKHĐT ngày 06/5/2015 của Bộ KHĐT). Đối với nhà thầu vi phạm tiến độ nhưng chưa đến mức phải xử lý chấm dứt hợp đồng, chủ đầu tư/ban QLDA tăng cường đôn đốc, kiểm tra, giám sát, yêu cầu nhà thầu có giải pháp khắc phục kịp thời; xem xét, đánh giá kỹ lưỡng trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu các gói thầu, dự án khác do Bộ GTVT quản lý. Người đứng đầu chủ đầu tư/ban QLDA chịu trách nhiệm toàn diện trước Bộ trưởng Bộ GTVT và các quy định pháp luật đối với Dự án được giao quản lý không đáp ứng chất lượng, tiến độ yêu cầu; chậm trễ trong việc xử lý vi phạm nhà thầu theo quy định của hợp đồng và pháp luật có liên quan.

- Yêu cầu tư vấn thiết kế: Thực hiện nghiêm túc công tác giám sát tác giả theo quy định: kịp thời phối hợp với chủ đầu tư/ban QLDA để giải quyết các vấn đề liên quan đến điều chỉnh thiết kế trong quá trình thi công; khắc phục kịp thời các tồn tại, hạn chế của hồ sơ đã được cơ quan chức năng chỉ ra trong quá trình thực hiện, không làm ảnh hưởng đến tiến độ công trình. Trường hợp các điều chỉnh có thay đổi lớn, phải làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan để xử lý trách nhiệm hành chính, tài chính của tổ chức, cá nhân theo quy định.

- Yêu cầu tư vấn giám sát thực hiện đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm theo quy định của hợp đồng và pháp luật, chịu trách nhiệm trước pháp luật và chủ đầu tư về những công việc được giao, quy định đầy đủ chế tài xử phạt để xử lý tư vấn giám sát khi vi phạm hợp đồng.

- Kiểm soát, theo dõi chặt chẽ công tác thí nghiệm, đảm bảo phòng thí nghiệm hợp chuẩn, thí nghiệm viên đủ điều kiện năng lực thực hiện công việc, kết quả thí nghiệm đảm bảo chính xác, khách quan, minh bạch; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các nhà thầu tuân thủ các điều khoản hợp đồng đã ký kết, đảm bảo tiến độ, chất lượng yêu cầu, kiên quyết xử lý nghiêm các nhà thầu vi phạm hợp đồng theo đúng quy định của hợp đồng.

- Kiểm tra và giám sát chặt chẽ chất lượng, nguồn gốc xuất xứ của vật tư, vật liệu và thiết bị sử dụng cho công trình đảm bảo đáp ứng các yêu cầu của hồ sơ thiết kế, chỉ dẫn kỹ thuật của dự án.

- Giám sát chặt chẽ việc lấy mẫu thí nghiệm, lưu giữ các mẫu đối chứng của nhà thầu; giám sát quá trình thí nghiệm, giám định kết quả thí nghiệm của nhà thầu và xác nhận vào phiếu thí nghiệm đúng quy định; đảm bảo tính độc lập trong đánh giá kết quả.

5. Nghiệm thu đưa công trình vào khai thác sử dụng

- Các chủ thể tham gia dự án cần nêu cao vai trò, trách nhiệm trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ nghiệm thu công trình, dự án trước khi đưa vào khai thác sử dụng, tuân thủ quy định của pháp luật về xây dựng.

- Thường xuyên theo dõi, kiểm tra tình trạng làm việc bình thường của công trình, dự án; yêu cầu nhà thầu thực hiện nghiêm túc việc bảo hành công trình tuân thủ hợp đồng đã ký kết, trường hợp có những hư hỏng, khiếm khuyết, phải tiến hành kiểm tra, phân tích, đánh giá, xác định nguyên nhân hư hỏng, đề xuất giải pháp xử lý nhằm duy trì điều kiện khai thác bình thường, đảm bảo tuyệt đối an toàn. Giải pháp sửa chữa, khắc phục phải được chủ đầu tư/ban QLDA chấp thuận và đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án, đảm bảo khả năng chịu lực, tuổi thọ công trình; quá trình sửa chữa khắc phục phải được giám sát, quản lý chất lượng theo đúng các quy định.

6. Thanh - Quyết toán công trình

- Phải tuân thủ các quy định của pháp luật, các quy định quản lý đầu tư, quản lý chi phí, quản lý hợp đồng ngay trong quá trình thực hiện đầu tư và chịu trách nhiệm hoàn tất thủ tục đảm bảo theo đúng quy định trước khi trình quyết toán dự án hoàn thành. Chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật về việc chậm trình quyết toán, chậm hoàn tất các thủ tục quản lý đầu tư, hồ sơ quyết toán.

- Tăng cường nhân lực, tập trung cho công tác quyết toán dự án hoàn thành, xử lý dứt điểm các vướng mắc tồn tại, lập trình quyết toán toàn bộ dự án theo đúng quy định; xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân thuộc quyền quản lý có tồn tại về công tác quyết toán.

- Chủ động phối hợp, đôn đốc các địa phương khẩn trương phê duyệt quyết toán tiểu dự án giải phóng mặt bằng theo thẩm quyền, tổng hợp quyết toán toàn bộ dự án hoàn thành.

7. Tổ chức thực hiện

- Yêu cầu các chủ đầu tư/ban QLDA nghiêm túc quán triệt, tổ chức thực hiện Chỉ thị này, kịp thời báo cáo Bộ GTVT các khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền.

- Giao Cục QLXD & CLCTGT kiểm tra, đôn đốc việc triển khai thực hiện, chủ động giải quyết những nội dung thuộc thẩm quyền, kịp thời tổng hợp các khó khăn, vướng mắc báo cáo tham mưu Bộ GTVT xem xét, giải quyết.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải yêu cầu Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ, các chủ đầu tư/ban quản lý dự án và các cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan tổ chức thực hiện nghiêm các quy định hiện hành về quản lý đầu tư xây dựng và các nội dung của Chỉ thị này./.