KẾ HOẠCH

TRIỂN KHAI THỰC HIỆN QUYẾT ĐỊNH SỐ 1591/QĐ-TTG NGÀY 08 THÁNG 12 NĂM 2023 CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ VỀ VIỆC PHÊ DUYỆT CHƯƠNG TRÌNH CHĂM SÓC SỨC KHỎE TÂM THẦN TRẺ EM, CHĂM SÓC TRẺ EM MỒ CÔI GIAI ĐOẠN 2023 - 2030

Căn cứ Quyết định số 1591/QĐ-TTg ngày 08 tháng 12 năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình Chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi giai đoạn 2023 - 2030 và Công văn số 23/LĐTBXH- TE ngày 03 tháng 01 năm 2024 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về việc triển khai Quyết định số 1591/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 1591/QĐ-TTg ngày 08 tháng 12 năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình Chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi giai đoạn 2023 - 2030 trên địa bàn tỉnh (sau đây gọi tắt là Kế hoạch), như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chính quyền các cấp, các ngành, các tổ chức có liên quan, cộng đồng và cha mẹ trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi để các em được quan tâm chăm sóc về sức khỏe tâm thần, trẻ em mồ côi được bảo vệ, chăm sóc và phát triển toàn diện như những trẻ em khác, nhất là sau đại dịch Covid-19.

2. Yêu cầu

Triển khai, quán triệt đến các cấp, các ngành; thực hiện tốt công tác giám sát, kiểm tra, đánh giá tổng kết kết quả thực hiện các nội dung hoạt động của Kế hoạch; sử dụng kinh phí đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả.

II. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu tổng quát

Trẻ em được chăm sóc sức khỏe tâm thần, trẻ em có vấn đề về sức khỏe tâm thần, trẻ em mồ côi được tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ phù hợp nhằm thực hiện các quyên của trẻ em, chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em.

2. Các mục tiêu cụ thể

a) Phấn đấu 80% trẻ em có vấn đề sức khỏe tâm thần, trẻ em có nguy cao rối loạn sức khỏe tâm thần được tiếp cận các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ tâm lý, các dịch vụ xã hội phù hợp tại trường học, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em và tại cộng đồng.

b) Phấn đấu 100% trẻ em mồ côi được chăm sóc thay thế bởi người thân thích, cá nhân, gia đình không phải là người thân thích, được nhận làm con nuôi hoặc được chăm sóc nuôi dưỡng tạm thời, tại các cơ sở trợ giúp xã hội, được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ phù hợp.

III. ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN, PHẠM VI THỰC HIỆN

1. Đối tượng

a) Trẻ em có vấn đề về sức khỏe tâm thần; trẻ em mồ côi.

b) Các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan.

2. Thời gian thực hiện: Từ năm 2024 - 2030.

3. Phạm vi thực hiện: Trên địa bàn toàn tỉnh.

IV. CÁC NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP CỦA KẾ HOẠCH

1. Rà soát, kiến nghị sửa đổi những chính sách, pháp luật liên quan đến chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, bảo vệ và chăm sóc trẻ em mồ côi; thực hiện rà soát, thống kê số liệu trẻ em có vấn đề về sức khỏe tâm thần và trẻ em mồ côi để có kế hoạch can thiệp, hỗ trợ kịp thời, trong đó chú trọng chăm sóc thay thế cho trẻ em tại môi trường gia đình. Rà soát, tham mưu sửa đổi, bổ sung văn bản triển khai thực hiện các chính sách về chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi với các hình thức, mô hình đa dạng, linh hoạt, trong đó chú trọng chăm sóc thay thế cho trẻ em tại môi trường gia đình. Hướng dẫn thực hiện các chính sách, dịch vụ chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em mồ côi tại các cơ sở trợ giúp xã hội trên địa bàn tỉnh.

2. Truyền thông nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, gia đình, cộng đồng về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, bảo vệ và chăm sóc trẻ em mồ côi, chú trọng cung cấp các thông tin về quyền trẻ em, kiến thức, kỹ năng cho cha mẹ, người chăm sóc, người nhận chăm sóc thay thế trẻ em về chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc, nuôi dưỡng và chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi. Đa dạng các hoạt động truyền thông tại cộng đồng, trên các phương tiện thông tin đại chúng, ứng dụng công nghệ thông tin để truyền thông kịp thời. Huy động sự tham gia của các cấp, các ngành, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các tổ chức đoàn thể và toàn thể nhân dân trong việc truyền thông về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi.

3. Tăng cường tập huấn, nâng cao năng lực, phát triển đội ngũ cán bộ các cấp, các ngành đặc biệt là cán bộ làm công tác chăm sóc, giáo dục, bảo vệ trẻ em, giáo viên làm công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, đội ngũ nhân viên y tế, nhân viên công tác xã hội tại cơ sở giáo dục, cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và tại cộng đồng về hỗ trợ, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc nuôi dưỡng và chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi.

4. Phát triển các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em toàn diện và liên tục

a) Tăng cường các dịch vụ y tế chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em; tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu trong phòng ngừa và phát hiện sớm các rối loạn sức khỏe tâm thần ở trẻ em; củng cố công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

b) Phát triển dịch vụ hỗ trợ phòng ngừa, phát hiện sớm, tư vấn tham vấn cho trẻ em có vấn đề sức khỏe tâm thần, trẻ em có nguy cơ rối loạn tâm thần tại các cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em và tại cộng đồng; xây dựng mạng lưới dịch vụ, kết nối, chuyển tuyến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em; phát triển chương trình tư vấn, hướng dẫn cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em các kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần.

c) Phát triển các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần trong trường học; triển khai giáo dục sức khỏe tâm thần cho học sinh; phát triển mạng lưới giáo viên, nhân viên, cộng tác viên có kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh tại các các cơ sở giáo dục phổ thông.

5. Phát triển dịch vụ hỗ trợ, chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi, trẻ em không nơi nương tựa

a) Trẻ em mồ côi được chăm sóc nuôi dưỡng, chăm sóc thay thế phù hợp và tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ theo nhu cầu để phát triển toàn diện. Ưu tiên chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi trong môi trường gia đình bởi người thân thích, người không thân thích và hình thức cho nhận con nuôi.

b) Phát triển dịch vụ tìm gia đình chăm sóc thay thế, tư vấn, hỗ trợ các gia đình về chăm sóc thay thế. Tăng cường dịch vụ công tác xã hội triển khai chăm sóc thay thế trẻ em. Hướng dẫn tiêu chuẩn chăm sóc, nuôi dưỡng, cung cấp các dịch vụ cho trẻ em tại các cơ sở trợ giúp xã hội theo quy định pháp luật.

c) Tăng cường chuyển trẻ em mồ côi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt tại cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở nuôi dưỡng trẻ em tập trung về nuôi dưỡng trong môi trường gia đình chăm sóc thay thế và hình thức cho nhận con nuôi.

d) Phát động, duy trì phong trào các tổ chức đoàn thể xã hội tham gia chăm sóc, hỗ trợ trẻ em mồ côi, gia đình, cá nhân nhận chăm sóc thay thế, nhận đỡ đầu trẻ em mồ côi.

6. Tăng cường công tác phối hợp liên ngành trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi phù hợp với từng đối tượng. Đưa nhiệm vụ triển khai công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi vào nhiệm vụ của Ban Điều hành bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em các cấp. Tăng cường phối hợp liên ngành, xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi phù hợp với từng đối tượng.

7. Tăng cường công tác kiểm tra, theo dõi, đánh giá thực hiện Kế hoạch chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi giai đoạn 2024 - 2030. Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá về tình hình chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, trẻ em mồ côi.

8. Bố trí kinh phí, vận động các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân, mạnh thường quân và mọi nguồn lực xã hội trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc trẻ em mồ côi. Đẩy mạnh xã hội hóa, tăng cường hợp tác quốc tế. vận động mọi nguồn lực xã hội, kinh nghiệm, sáng kiến để chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc trẻ em mồ côi.

V. KINH PHÍ THỰC HIỆN

1. Ngân sách nhà nước được bố trí từ dự toán chi thường xuyên hàng năm của các sở, ban, ngành, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố. Các đơn vị căn cứ nhiệm vụ được giao chủ động lập dự toán ngân sách hàng năm, lồng ghép từ nguồn kinh phí thực hiện một số chương trình, đề án liên quan để thực hiện Kế hoạch này và quản lý, sử dụng kinh phí theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

2. Huy động nguồn lực của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, các nguồn lực hợp pháp khác.

VI. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

a) Chủ trì, phối hợp các sở, ban, ngành, đơn vị, đoàn thể liên quan và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố tổ chức triển khai Kế hoạch. Phối hợp rà soát, tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh có văn bản kiến nghị cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các chính sách liên quan về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em và chăm sóc trẻ em mồ côi đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế của tỉnh.

b) Triển khai thực hiện, công tác tổ chức tập huấn, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ ngành lao động cấp cơ sở đặc biệt là cán bộ làm công tác chăm sóc, giáo dục, bảo vệ trẻ em; nhân viên chăm sóc, nhân viên y tế, nhân viên công tác xã hội phục vụ trong các cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em; phối hợp kết nối cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc nuôi dưỡng và chăm sóc thay thế trẻ em mồ và trẻ em không nơi nương tựa.

c) Phối hợp Ngành Y tế triển khai thực hiện cung cấp các dịch vụ hỗ trợ tư vấn, tham vấn cho trẻ em có vấn đề sức khỏe tâm thần, trẻ em có nguy cơ rối loạn tâm thần tại các cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em và tại cộng đồng; phát triển mạng lưới dịch vụ và kết nối chuyển tuyến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em; triển khai chương trình tư vấn, hướng dẫn cho cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em về chăm sóc sức khỏe tâm thần.

d) Phối hợp Sở Tư pháp và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố tổ chức triển khai thực hiện công tác chăm sóc thay thế cho các trẻ em mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em không nơi nương tựa; tập huấn chuyên môn cho cán bộ cấp cơ sở về công tác chăm sóc thay thế, tìm cha mẹ nuôi cho các trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt đang nuôi dưỡng tại các cơ sở bảo trợ xã hội trong và ngoài công lập trên địa bàn tỉnh.

đ) Chủ trì, phối hợp các sở, ban, ngành, đơn vị, địa phương tổ chức kiểm tra, thanh tra việc thực hiện Kế hoạch trên địa bàn tỉnh. Định kỳ hàng năm, đột xuất báo cáo kết quả thực hiện gửi Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban nhân dân tỉnh theo quy định.

2. Sở Y tế

Chủ trì phối hợp với các sở ngành, đơn vị địa phương tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ sau:

a) Thực hiện công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; phát triển hệ thống dịch vụ y tế chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em; hướng dẫn chuyên môn về phát hiện sớm, chẩn đoán, điều trị và phục hồi chức năng cho trẻ em có nguy cơ và có rối loạn tâm thần; nâng cao năng lực đội ngũ nhân viên y tế, cộng tác viên y tế về chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em.

b) Phát triển dịch vụ hỗ trợ phòng ngừa, phát hiện sớm, tư vấn tham vấn cho trẻ em có vấn đề sức khỏe tâm thần, trẻ em có nguy cơ rối loạn tâm thần tại các cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em và tại cộng đồng; xây dựng mạng lưới dịch vụ, kết nối, chuyển tuyến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em; phát triển chương trình tư vấn, hướng dẫn cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em các kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần.

3. Sở Giáo dục và Đào tạo

Chủ trì phối hợp với các sở ngành, đơn vị địa phương tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ sau trong các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông:

a) Lồng ghép thực hiện công tác chăm sóc, giáo dục sức khỏe tâm thần và dịch vụ công tác xã hội trong trường học; lồng ghép chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em trong các chương trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em, học sinh của các cơ sở giáo dục; hướng dẫn công tác chăm sóc, phục hồi khả năng học tập và học nghề cho học sinh có vấn đề sức khỏe tâm thần; hỗ trợ về giáo dục đối với trẻ em mồ côi.

b) Triển khai công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội trong hoạt động giáo dục, đặc biệt là giáo dục kỹ năng sống, chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em, học sinh trong trường học; tổ chức tập huấn, phát triển mạng lưới giáo viên, nhân viên xã hội có kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh tại các các cơ sở giáo dục phổ thông.

c) Thường xuyên lồng ghép kiểm tra, thanh tra, rà soát các cơ sở giáo dục về bảo đảm môi trường an toàn, lành mạnh, thân thiện với trẻ em; phòng, chống xâm hại học sinh; kịp thời phát hiện học sinh có dấu hiệu sức khỏe tâm thần để có kế hoạch hỗ trợ các em theo đúng quy định; chỉ đạo xử lý nghiêm và kịp thời các vụ việc xâm hại học sinh trong môi trường giáo dục.

4. Sở Tư pháp

Chủ trì, phối hợp Sở Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn, triển khai thực hiện chăm sóc thay thế bằng hình thức nhận con nuôi cho trẻ em mồ côi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt theo quy định; tổ chức tập huấn, hướng dẫn cho công chức làm công tác hộ tịch và nuôi con nuôi trên địa bàn.

5. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Chủ trì, phối hợp các sở, ban, ngành liên quan tăng cường tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch cho trẻ em phù hợp với độ tuổi; hướng dẫn triển khai thực hiện lồng ghép hoạt động văn hóa, thể thao kết hợp hoạt động văn hóa truyền thông vận động hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi.

6. Sở Tài chính

Tổng hợp dự toán kinh phí thực hiện kế hoạch của các cơ quan, đơn vị có liên quan xây dựng. Tùy tình hình cân đối ngân sách hàng năm, Sở Tài chính số tham mưu cấp có thẩm quyền bố trí nguồn kinh phí theo quy định của Luật Ngân sách.

7. Đề nghị Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy

Định hướng, chỉ đạo cho cơ quan báo, đài của tỉnh triển khai thực hiện công tác truyền thông nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, địa phương và cộng đồng xã hội về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, bảo vệ và chăm sóc trẻ em mồ côi, chú trọng cung cấp các thông tin về quyền trẻ em, kiến thức, kỹ năng cho cha mẹ, người chăm sóc, người nhận chăm sóc thay thế trẻ em về chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc, nuôi dưỡng và chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi, trẻ em không nơi nương tựa.

8. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức thành viên

Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức thành viên trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình tham gia và vận động xã hội tham gia thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của Kế hoạch này; phối hợp thực hiện phong trào tham gia chăm sóc, hỗ trợ trẻ em mồ côi, gia đình, cá nhân nhận chăm sóc thay thế, nhận đỡ đầu trẻ em mồ côi.

9. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

a) Xây dựng, triển khai thực hiện kế hoạch giai đoạn và kế hoạch hàng năm của địa phương. Ưu tiên bố trí nguồn lực, nhân lực của địa phương, huy động nguồn lực thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của kế hoạch theo đúng tiến độ, bảo đảm hiệu quả.

b) Định kỳ hàng năm và đột xuất khi phát sinh các vấn đề vi phạm quyền trẻ em theo Luật Trẻ em quy định cần chỉ đạo tổ chức kiểm tra, thanh tra, rà soát việc bảo đảm môi trường sống an toàn, lành mạnh, thân thiện với trẻ em; phòng, chống xâm hại trẻ em và tai nạn, thương tích trẻ em; kịp thời phát hiện trẻ em có dấu hiệu sức khỏe tâm thần, trẻ em mồ côi và trẻ em không nơi nương tựa để có kế hoạch hỗ trợ theo đúng quy định; chỉ đạo xử lý nghiêm và kịp thời các vụ việc xâm hại trẻ em trên địa bàn.

c) Thực hiện báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch theo quy định.

Trên đây là Kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 1591/QĐ-TTg ngày 08 tháng 12 năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình Chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi giai đoạn 2023 - 2030 trên địa bàn tỉnh; đề nghị các sở, ban, ngành, đơn vị, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố căn cứ chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao triển khai thực hiện Kế hoạch đạt hiệu quả. Định kỳ báo cáo kết quả thực hiện năm (vào tháng 11 hàng năm), báo cáo sơ kết giai đoạn vào tháng 10/2027 và báo cáo tổng kết giai đoạn vào tháng 10/2030 gửi Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tổng hợp, báo cáo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban nhân dân tỉnh theo quy định.