KẾ HOẠCH

TRIỂN KHAI ĐỀ ÁN “BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HỌC DÂN GIAN CỦA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ ĐẾN NĂM 2030” TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA

Căn cứ Quyết định số 3875/QĐ-BVHTTDL ngày 30/12/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc phê duyệt Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030”;

Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Sơn La, cụ thể như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 3875/QĐ- BVHTTDL ngày 30/12/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc phê duyệt Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030”, qua đó góp phần nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp, các ngành liên quan và Nhân dân trong việc lưu giữ, phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

2. Việc triển khai các nhiệm vụ bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La phải phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh và từng địa phương; đề xuất các nhiệm vụ có trọng tâm, trọng điểm, đồng thời gắn kết chặt chẽ với việc bảo tồn, phát huy các thành tố văn hóa khác như: Phong tục, tập quán, tiếng nói, chữ viết, trang phục, dân ca, dân vũ, dân nhạc... với các ngành, lĩnh vực khác có liên quan (giáo dục, thông tin và truyền thông…).

II. NỘI DUNG

1. Tổ chức khảo sát, sưu tầm, kiểm kê và lập danh mục thể loại văn học dân gian truyền thống của các dân tộc thiểu số

- Nội dung

+ Thực hiện kiểm kê về di sản văn hóa phi vật thể, trong đó chú trọng rà soát, nghiên cứu về loại hình di sản văn hóa phi vật thể là các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc; triển khai chương trình tổng kiểm kê văn học dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số để phân loại, lập danh mục thể loại văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đã và đang bị mai một nhằm định hướng để phục dựng, bảo tồn tại chỗ và tư liệu hóa.

+ Khảo sát, kiểm kê, đánh giá thực trạng và lựa chọn lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể về văn học dân gian các dân tộc thiểu số và lập hồ sơ khoa học đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

+ Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực, kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhà nghiên cứu làm công tác kiểm kê, sưu tầm, nghiên cứu văn học dân gian các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

- Đơn vị phối hợp: UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật và các đơn vị liên quan.

2. Tổ chức biên soạn sách, giáo trình

- Nội dung: Tổ chức biên soạn sách, giáo trình, học liệu giúp ích cho việc tìm hiểu lịch sử, văn hóa các vùng, miền cũng như tham khảo hoặc giảng dạy về văn học địa phương, nhất là văn học dân gian các dân tộc thiểu số.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo.

- Đơn vị phối hợp: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật và các đơn vị liên quan.

3. Tổ chức các chương trình, hoạt động, trại sáng tác, cuộc thi, hội thảo

- Nội dung

+ Tổ chức các chương trình, hoạt động nhằm tạo điều kiện cho các nghệ nhân, người nắm giữ tri thức dân gian hướng dẫn, trao truyền cho đội ngũ kế cận.

+ Tổ chức các trại sáng tác, cuộc thi, hội thảo chủ đề về văn học dân gian các dân tộc thiểu số của tỉnh.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh.

- Đơn vị phối hợp: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; UBND các huyện, thành phố và các đơn vị liên quan.

4. Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số

- Nội dung

+ Đổi mới, nâng cao chất lượng tổ chức các hội thi, hội diễn, liên hoan, giao lưu văn hóa, nghệ thuật quần chúng gắn với việc khai thác, chuyển thể các tác phẩm văn học dân gian trở thành các tiết mục văn hóa, văn nghệ được công diễn trong các dịp tổ chức Ngày Văn hoá các dân tộc 19/4; Ngày hội Đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam 18/11, Ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23/11... tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam và trong hoạt động tổ chức các Ngày hội; Lễ hội truyền thống tại các địa phương và của tỉnh.

+ Khai thác, chuyển thể và sử dụng các chất liệu văn học dân gian trong các tác phẩm ca múa nhạc, điện ảnh…

+ Tham dự Hội nghị già làng, trưởng bản, người uy tín các dân tộc để tôn vinh và phát huy vai trò của chủ thể văn hóa các dân tộc thiểu số của tỉnh (theo Kế hoạch của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch).

+ Bảo tồn, phát huy tiếng nói, chữ viết của các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một trên địa bàn tỉnh.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

- Đơn vị phối hợp: UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật và các đơn vị liên quan.

5. Lựa chọn các tác phẩm văn học dân gian tiêu biểu của các dân tộc thiểu số đưa vào hoạt động giảng dạy và giáo dục ngoại khóa tại các trường học trên địa bàn tỉnh

- Nội dung

+ Tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền, giới thiệu các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số cho các đối tượng học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên. Nghiên cứu đưa một số tác phẩm tiêu biểu của các dân tộc thiểu số đã được dịch thuật vào chương trình giáo dục các cấp học phù hợp với điều kiện thực tế, đặc tính dân tộc, vùng, miền, địa phương.

+ Xây dựng nội dung bài giảng giáo dục về nguồn gốc, giá trị và vai trò của một số thể loại văn học dân gian các dân tộc thiểu số trong trường học và tích hợp các hoạt động thực hành/thực tập trình diễn vào sinh hoạt tại câu lạc bộ trong các nhà trường với các hình thức phong phú, sáng tạo, phù hợp.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo.

- Đơn vị phối hợp: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật và các đơn vị liên quan.

6. Tổ chức trưng bày, giới thiệu các hiện vật, tài liệu, sách, ấn phẩm

- Nội dung: Tổ chức trưng bày, giới thiệu các hiện vật, tài liệu, sách, ấn phẩm….liên quan đến văn học dân gian các dân tộc thiểu số, trưng bày chuyên đề về di sản văn hóa các dân tộc tại Bảo tàng tỉnh, Thư viện các cấp hoặc thông qua hoạt động phục vụ lưu động của các thiết chế văn hóa trên địa bàn tỉnh.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

- Đơn vị phối hợp: UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật và các đơn vị liên quan.

7. Tuyên truyền, quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng

- Nội dung: Đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, quảng bá giới thiệu về các giá trị di sản văn hóa các dân tộc nói chung và đối với các tác phẩm văn học dân gian nói riêng dưới nhiều hình thức; phát huy vai trò của báo chí, nâng cao hiệu quả hoạt động của các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là môi trường mạng Internet.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Thông tin và Truyền thông.

- Đơn vị phối hợp: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật và các đơn vị liên quan.

8. Xuất bản ấn phẩm về các thể loại văn học dân gian các dân tộc thiểu số

- Nội dung: Xuất bản các ấn phẩm về các thể loại văn học dân gian các dân tộc thiểu số phục vụ công tác lưu giữ, truyền dạy, phổ biến.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh.

- Đơn vị phối hợp: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; UBND các huyện, thành phố và các đơn vị liên quan.

9. Số hóa, lưu trữ sách cổ của các dân tộc thiểu số

- Nội dung

+ Số hóa, lưu trữ sách chữ cổ của các dân tộc thiểu số phục vụ bạn đọc tại thư viện các cấp.

+ Số hóa, lưu trữ sách chữ cổ của các dân tộc thiểu số phục vụ công tác trưng bày văn hoá dân tộc thiểu số và tra cứu thông tin tại Bảo tàng tỉnh.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

- Đơn vị phối hợp: UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật và các đơn vị liên quan.

10. Tổ chức sơ kết theo giai đoạn và tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Đề án

- Nội dung: Tổ chức sơ kết theo giai đoạn và tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Đề án. Đề xuất tôn vinh, khen thưởng (vào dịp sơ kết và tổng kết Đề án) đối với tác giả có tác phẩm về đề tài dân tộc thiểu số đạt giá trị nghệ thuật, nhân văn cao. Đề xuất tôn vinh các nghệ nhân có công sưu tầm, truyền dạy, phổ biến văn hóa, nghệ thuật truyền thống; động viên, khen thưởng tập thể.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

- Đơn vị phối hợp: UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật và các đơn vị liên quan.

III. KINH PHÍ THỰC HIỆN

- Nguồn ngân sách của tỉnh.

- Nguồn vốn của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2021-2030.

- Nguồn kinh phí bổ sung cho các nhiệm vụ phát sinh (nếu có).

- Nguồn kinh phí huy động xã hội hóa, tài trợ từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước (nếu có).

- Hằng năm, căn cứ nội dung Kế hoạch của tỉnh và chức năng, nhiệm vụ được giao, các cơ quan, đơn vị, địa phương xây dựng kế hoạch và dự toán kinh phí thực hiện, tổng hợp chung trong dự toán ngân sách của cơ quan, đơn vị, địa phương gửi cơ quan tài chính cùng cấp tham mưu trình cấp có thẩm quyền bố trí theo khả năng ngân sách địa phương, hoặc lồng ghép trong các chương trình, nhiệm vụ đề án, dự án khác có liên quan của đơn vị để thực hiện.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch

- Trên cơ sở Kế hoạch này, hàng năm chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan và UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện các nhiệm vụ của ngành đảm bảo hiệu quả.

- Chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc tình hình triển khai kế hoạch của các sở, ban, ngành liên quan; UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh để tổng hợp và định kỳ báo cáo UBND tỉnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo quy định. Kịp thời đề xuất điều chỉnh, bổ sung nội dung của kế hoạch khi cần thiết.

- Hàng năm, căn cứ vào tình hình, điều kiện thực tế của địa phương và hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, xây dựng kế hoạch, dự toán kinh phí triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao, gửi Sở Tài chính thẩm định, trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt theo đúng quy định.

2. Sở Thông tin và Truyền thông

- Chủ động phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai thực hiện các nhiệm vụ có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của ngành.

- Chỉ đạo các cơ quan báo chí của tỉnh tăng cường các hoạt động thông tin, tuyên truyền về Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030” của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng như Kế hoạch triển khai Đề án của UBND tỉnh; xây dựng các chuyên trang, chuyên mục, tin, bài về công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

3. Sở Giáo dục và Đào tạo

- Chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các đơn vị liên quan triển khai thực hiện nội dung được giao tại Kế hoạch này; quan tâm chỉ đạo các Trường trực thuộc, Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện, thành phố tăng cường công tác tuyên truyền, giới thiệu tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số cho học sinh, sinh viên.

- Phối hợp với Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh lựa chọn các tác phẩm văn học dân gian tiêu biểu của dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh để giảng dạy, chuyển thể thành các tiết mục văn hóa, văn nghệ và tích hợp các hoạt động thực hành/thực tập, trình diễn tại các cơ sở giáo dục; chủ động lồng ghép với các chương trình, đề án khác liên quan thuộc lĩnh vực quản lý được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

4. Sở Tài chính

Hàng năm, thẩm định dự toán kinh phí của các cơ quan, đơn vị và căn cứ vào khả năng ngân sách, điều kiện thực tế để tham mưu, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, cấp kinh phí triển khai thực hiện các nhiệm vụ của kế hoạch này theo đúng quy định.

5. Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh

- Chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các đơn vị liên quan triển khai thực hiện nội dung được giao tại Kế hoạch này.

- Quan tâm, vận động các Chi hội thành viên, các hội viên tích cực nghiên cứu, sưu tầm, sáng tác, xuất bản, phát hành các ấn phẩm liên quan đến văn học dân gian của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

6. UBND các huyện, thành phố

- Chủ động phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các đơn vị liên quan tổ chức thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ đề ra tại Kế hoạch này.

- Lồng ghép việc thực hiện Kế hoạch với quá trình triển khai thực hiện các chương trình, đề án khác liên quan tại địa phương.

- Thường xuyên tổ chức các lễ hội, ngày hội và các hội thi, hội diễn trên địa bàn gắn với việc chuyển thể các tác phẩm văn học dân gian trở thành các tiết mục văn hoá, văn nghệ góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian cũng như các loại hình di sản văn hoá khác của dân tộc. Đồng thời tổ chức tuyên truyền, vận động các tầng lớp Nhân dân nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc giữ gìn, bảo vệ, trao truyền, phát huy giá trị văn học dân gian của dân tộc.

Trên đây là Kế hoạch thực hiện Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Sơn La. Yêu cầu các sở, ban, ngành và các đơn vị có liên quan; UBND các huyện, thành phố; Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh căn cứ nội dung Kế hoạch triển khai thực hiện./.