TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 9254-1:2012

ISO 6707-1:2004

NHÀ VÀ CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG - TỪ VỰNG - PHẦN 1: THUẬT NGỮ CHUNG

Building and civil engineering - Vocabulary - Part 1: General terms

Lời nói đầu

TCVN 9254-1 : 2012 hoàn toàn tương đương với ISO 6707-1 : 2004

TCVN 9254-1 : 2012 được chuyển đổi từ TCXD 213 :1998 theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và điểm b) Khoản 1 Điều 7 Nghị định 127/2007/NĐ-CP ngày 01/8/2007 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật.

Bộ ISO 6707 với tiêu đề chung "Nhà và công trình dân dụng - Từ vựng" gồm có các phần sau đây:

...

...

...

- Phần 2: Thuật ngữ về hợp đồng

TCVN 9254-1 : 2012 do Viện Kiến trúc, Quy hoạch Đô thị và Nông thôn - Bộ Xây dựng biên soạn, Bộ Xây dựng đề nghị, Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

NHÀ VÀ CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG - TỪ VỰNG - PHẦN 1: THUẬT NGỮ CHUNG

Building and civil engineering - Vocabulary - Part 1: General terms

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này định nghĩa các thuật ngữ chung áp dụng cho nhà và công trình dân dụng.

2. Cấu trúc bảng từ vựng

Các thuật ngữ được sắp xếp theo thể loại để dễ so sánh các khái niệm có liên quan với nhau.

...

...

...

Khi có một từ vựng chuẩn tiếng Mỹ hoặc thứ tiếng khác tương đương, từ này sẽ được biểu hiện sau thuật ngữ chuẩn và được ngăn cách bằng dấu gạch chéo có chú giải ghi rõ mã quốc gia tương ứng. Trong trường hợp không có tiếng Mỹ hoặc thứ tiếng khác tương ứng được đưa ra, điều này có nghĩa là thuật ngữ chuẩn này được chấp nhận ở tất cả các nước nói tiếng Anh. Thuật ngữ tiếp sau của thuật ngữ chuẩn mà được thể hiện bằng chữ nghiêng là dạng từ đồng nghĩa không được ưa chuộng.

Khi không có từ phù hợp bằng tiếng Anh, để biểu đạt cho một khái niệm có trong tiếng Pháp, định nghĩa của từ đó sẽ được dịch ra và từ thiếu đó được biểu thị bằng 5 dấu chấm (. . . . .).

3. Các loại nhà và công trình dân dụng

3.1. Các thuật ngữ cơ bản

3.1.1. Công trình xây dựng (Construction works/construction US)

Thuật ngữ chung để chỉ mọi vật thể được xây dựng hoặc là kết quả của các công tác xây dựng.

3.1.2. Công trình dân dụng (Civil engineering works/civil engineering projects US)

Công trình xây dựng (3.1.1) có kết cấu (3.1.4), ngoại trừ nhà (3.1.3) và các công trình phụ trợ trên công trường xây dựng (3.1.6), chẳng hạn đập (3.2.24), cầu (3.3.19), đường bộ (3.3.1), đường sắt (3.3.3), đường băng, các công trình phục vụ công cộng, đường ống dẫn (3.2.32), hệ thống cống (5.4.40), hoặc là kết quả của các công tác như nạo vét, công tác đất (7.1.6), quy trình xử lý kỹ thuật đất.

CHÚ THÍCH: Các công trình phụ trợ ngoài nhà cũng thuộc công trình dân dụng.

...

...

...

Công trình xây dựng (3.1.1) có chức năng chính là bảo vệ, che chắn cho người ở hoặc vật chứa bên trong; thông thường được bao che một phần hoặc toàn bộ và được thiết kế để nằm thường xuyên ở một chỗ.

Nghĩa khác: xây dựng nhà (building) (7.1.4)

3.1.4. Kết cấu (structure)

Công trình xây dựng (3.1.1) có hệ kết cấu (5.1.2).

Nghĩa khác: hệ kết cấu (structure) (5.1.2)

3.1.5. Công trình phụ trợ ngoài nhà (external works/siteworks US)

Công trình xây dựng (3.1.1) hoặc sân vườn trên khu đất (10.1) phụ trợ và liền kề với một công trình dân dụng (3.1.2) hoặc một tòa nhà (3.1.3).

3.1.6. Công trường xây dựng (site)

Khu đất (10.1) hoặc khu vực mặt nước, nơi công tác xây dựng (7.1.1) hoặc các triển khai khác được thực hiện.

...

...

...

3.2.1. Công trình đất (earthworks)

Kết quả của việc thay đổi thực trạng địa hình.

3.2.2. Hố đào/việc đào đất (excavation)

Kết quả của việc đào, bóc và chuyển đất, đất nền (6.4.9) hoặc các vật liệu (6.1.1) khác ra khỏi nền đất (6.2.1).

3.2.3. Đê (embankment)

Tiết diện công trình đất (3.2.1), thường được tạo hình bởi công tác đào (3.2.5) hoặc đất nền (6.4.9), trong đó vật được tạo thành cao hơn hoặc thấp hơn cao độ mặt đất (9.2.33) lúc đầu và thường có chiều dài (9.2.18) lớn hơn rất nhiều so với chiều rộng (9.2.16).

3.2.4. Đập (bund/berm US)

Đê (3.2.3) thấp.

3.2.5. Công tác đào (cut)

...

...

...

CHÚ THÍCH 1: Tạo ra một vết cắt (3.2.6)

3.2.6. Vết cắt (cut)

Khoảng trống được hình thành khi thực hiện một khối lượng lớn của hố đào (3.2.2) các vật liệu (6.1.1)

CHÚ THÍCH 2: Kết quả của công tác đào (3.5.2)

3.2.7. Công tác đào đắp (cut and fill)

Kỹ thuật công tác đất (7.1.6) nhằm giảm hoặc tăng chênh lệch cao độ mặt đất (9.2.33) bằng cách sử dụng vật liệu (6.1.1) được đào lên từ phần nền (6.2.1) cao hơn để nâng cao độ (9.2.32) của phần nền thấp hơn hoặc ngược lại.

3.2.8.

. . . . .

Hố đào (3.2.2) mà tại đó công trình ngầm (5.1.4) được xây dựng.

...

...

...

Nền (6.2.1) được tạo ra bằng cách sử dụng vật liệu (6.1.1) để phủ lên chỗ lõm hoặc để làm tăng cao độ (9.2.32) khu đất trên công trường xây dựng (3.1.6).

3.2.10. Taluy (bund wall/retaining earthworks US)

Tường (5.1.7) để tạo ra sự che chắn bao quanh bể chứa hoặc sử dụng để giữ các vật thể chứa bên trong khi bể chứa bị hỏng.

3.2.11. Chất đống (dumpling/mound US)

Một lượng lớn lớp nền (6.2.1) được đào đắp nhưng tạm thời chuyển đi để cho phép tiến hành thi công xây dựng (7.1.1).

3.2.12. Hào (trench)

Hố đào (3.2.2) ngoài trời, hẹp và dài, thường có các cạnh thẳng đứng.

3.2.13. Giếng (shaft)

Hố đào (3.2.2) thẳng đứng hoặc nghiêng, thường có mặt cắt ngang bị giới hạn hơn so với chiều sâu (9.2.15) của nó.

...

...

...

Phần do công tác đất (7.1.6) tạo ra các vật liệu (6.1.1) phục vụ cho các công trình đất (3.2.1).

3.2.15. Hố khoan (borehole)

Hố, thường là thẳng đứng, được khoan nhằm xác định các điều kiện nền đất (6.2.1), dùng để hút nước, các chất lỏng khác hoặc khí ga; hoặc dùng cho công tác đo (7.1.25) cao độ (9.2.32) (mực) nước ngầm.

3.2.16. Tường chắn đất (retaining wall)

Tường (5.1.7) dùng để bảo vệ cạnh bên cho nền đất (6.2.1) hoặc để chống lại áp lực của một khối lượng lớn các vật liệu (6.1.1) khác.

3.2.17. Tường chắn (diaphragm wall)

Tường (5.1.7) bằng bêtông (6.4.15) được xây dựng tại hào (3.2.12) được giữ một cách tạm thời bằng dung dịch đất sét thấm nước (3.2.18).

Nghĩa khác: tường chắn - diaphragm wall (5.1.67)

3.2.18. Đất sét thấm nước (Bentonite)

...

...

...

3.2.19.

. . . . .

Bộ phận công trình (5.5.6) kín nước gồm ván bè và tường (5.1.17) để làm hầm (4.2.12).

3.2.20.

. . . . .

Bộ phận công trình (5.5.6) dành cho đường bộ (3.3.1) hoặc nước trong bê tông đúc sẵn (6.4.21) hoặc thép, có dạng hình trụ, tròn hoặc ovan.

3.2.21. Tháp nước (water tower)

Công trình dân dụng (3.1.2) có một bể chứa lớn được đặt cao hơn cao độ mặt đất (9.2.33).

3.2.22. Silo (silo)

...

...

...

3.2.23. Đê chắn sóng (breakwater)

Kết cấu (3.1.4) chạy dài nằm trong lòng nước được thiết kế ngăn sóng cho bến cảng hoặc bờ biển.

3.2.24. Đập (dam)

Tường chắn (5.2.9), tạo ra một hồ chứa (3.2.28), để ngăn mức (9.2.32) nước lên cao, hoặc để ngăn ngừa ngập lụt.

3.2.25. Đê chắn lũ (flood bank)

Đê (3.2.3) được xây lên để chống lại hoặc kiểm soát mức (9.2.32) lũ.

3.2.26. Đê quai (cofferdam)

Kết cấu (3.1.4), thường là tạm thời, để bảo vệ cho khu vực nền đất (6.2.1) phụ cận hoặc để ngăn nước hoặc đất (6.2.2) sao cho có thể thi công bên trong nó mà không cần dùng đến bơm bổ sung.

3.2.27. Ao chứa (swale)

...

...

...

3.2.28. Tưới tiêu (irrigation)

Cấp nước nhân tạo cho đất (10.1), thường phục vụ cho cây trồng.

3.2.29. Đập nước (weir)

Kết cấu (3.1.4) bắc ngang qua nơi có thể có nước chảy, được dùng để đo dòng chảy (9.3.41) và/hoặc để điều khiển mức (9.2.32) nước ngược dòng trong một kênh đào (10.8) hoặc kênh mương (5.4.16).

3.2.30. Cửa cống (penstock/lock gate US)

Cửa di chuyển thẳng đứng giữa các thanh dẫn, thường có hình chữ nhật.

3.2.31. Đập tràn (spillway)

Lối thoát cho nước thừa của hồ chứa (3.2.38) hoặc kênh mương (5.4.16).

3.2.32. Đường ống dẫn (pipeline)

...

...

...

3.2.33. Cầu dẫn nước/máng dẫn nước (aqueduct)

Đường dẫn (5.4.14) nước qua một quãng đường dài có hệ kết cấu (5.1.2) đỡ.

3.2.34. Cống cấp nước (water supply adit)

Đường hầm (3.3.18) dẫn từ một cái giếng (3.2.13) tới phần đất ngập nước, để làm tăng lượng nước cấp sẵn có.

3.2.35. Hành lang dẫn nước (culvert)

Ống thoát nước (5.4.38) nằm ngang hoặc kết cấu (3.1.4) luồng lạch nằm phía dưới đường bộ (3.3.1), đường sắt (3.3.3) hoặc kênh đào (3.3.64) hoặc xuyên qua đê (3.2.3), có dạng ống dẫn (5.4.17) lớn hoặc kênh mương (5.4.16) kín.

3.2.36. Công trình thủy công đầu nguồn (headworks)

Các công trình lấy nước và các công trình phụ trợ tại các điểm đầu nguồn cho một công trình kỹ thuật lấy nước (7.1.11).

3.2.37. Ống chính đặt nổi (rising main)

...

...

...

3.2.38. Hồ chứa (reservoir)

Ao, hồ hoặc cảng (3.3.67), tự nhiên hoặc nhân tạo, dùng để chứa, điều chỉnh và khống chế nước hoặc các chất lỏng và khí khác.

3.3. Công trình dân dụng - giao thông

3.3.1. Đường bộ (road)

Đường chủ yếu dành cho xe cơ giới.

3.3.2. Lối thoát (exit)

Được thiết kế tại điểm xuất phát từ một nhánh đường bộ (3.3.1).

Nghĩa khác: lối ra (4.4.17)

3.3.3. Đường sắt (rainway/rainroad US)

...

...

...

3.3.4. Đường xe điện (tramway/streetcar US)

Hệ thống giao thông địa phương dành cho loại xe cơ giới chạy trên đường ray.

3.3.5. Đường cáp treo (aerial ropeway/cableway US/ lift US)

Hệ thống giao thông địa phương dành cho các khoang hoặc thùng chứa được treo vào cáp (6.4.53) nhờ hệ thống đỡ trung gian.

3.3.6. Đường sắt ngầm (underground railway/subway US)

Đường sắt (3.3.3) hoạt động chủ yếu ở phía dưới cao độ mặt đất (9.2.33)

3.3.7. Đường sắt cao tốc (mass transit railway)

Đường sắt (3.3.3) trong đô thị dành cho tốc độ cao với mật độ chở khách lớn.

3.3.8. Đường ray đơn treo (monorail)

...

...

...

3.3.9. Đường ray (track)

Tổ hợp (5.5.5) các thanh ray, tà vẹt (3.3.10), khóa hãm (5.5.72) và đệm đá răm hoặc một dạng đệm khác, tạo ra lối đi cho xe cơ giới.

3.3.10. Tà-vẹt (sleeper/tie US)

Bộ phận chống đứng và bên cho các thanh ray của đường sắt (3.3.3) hoặc đường xe điện (3.3.4).

3.3.11. Sân bay (airfield)

Khu vực có ranh giới bao gồm các tòa nhà (3.1.3), các hệ thống lắp đặt (5.4.3) và thiết bị phục vụ cho việc cất cánh, hạ cánh và chuyển động của máy bay.

3.3.12. Cảng hàng không (airport)

Khu vực bao gồm khu sân bay (3.3.11) và các công trình phục vụ cho việc lưu thông hành khách và hàng hóa.

3.3.13. Tường cách âm (noise barrier)

...

...

...

3.3.14. Kè cách âm (noise bund/noise barrier USIsound barrier US)

Tường cách âm (3.3.13) có hình dáng một con đê (3.2.3).

3.3.15. Lớp đất san nền (subgrade)

Phần trên của lớp đất sét (6.2.2), tự nhiên hoặc được thi công, dùng để chịu các tải trọng (9.3.19) đè lên kết cấu (5.1.2) của đường bộ (3.3.1).

3.3.16. Nền đường (road formation/grade US)

Bề mặt trên cùng của lớp chịu tải (3.3.15) khi đã hoàn thành khâu công tác đất (7.1.6).

3.3.17. Áo đường (pavement)

Đường bộ (3.3.1), đường băng hoặc công trình (5.5.6) tương tự phía trên lớp đất san nền (3.3.15).

3.3.18. Đường hầm (tunnel)

...

...

...

3.3.19. Cầu (bridge)

Công trình dân dụng (3.1.2) cung cấp lối đi cho người đi bộ, súc vật, xe cộ và các hệ thống kỹ thuật khác (5.4.1), vượt bên trên chướng ngại vật hoặc nằm giữa 2 điểm cách nền đất (6.2.1) ở một cao độ (9.2.20) nào đó.

3.3.20. Cầu vòm (arch bridge)

Cầu (3.3.19) có kết cấu chính (5.1.2) gồm một hoặc nhiều vòm (5.1.18).

3.3.21. Cầu vòm có thanh căng (bow string bridge)

Cầu (3.3.19) có kết cấu chính (5.1.2) gồm một vòm (5.1.8) và thanh căng (5.1.23).

3.3.22. Cầu hẫng, cầu công xôn (cantiliver bidge)

Cầu (3.3.19) mà các cấu kiện (5.1.3) chính là các đầu hẫng (5.1.18).

3.3.23. Cầu dây văng, cầu cáp treo (cable stayed bridge)

...

...

...

3.3.24. Cầu treo (suspension bidge)

Cầu (3.3.19) có các cấu kiện chịu lực (5.1.3) chính gồm các cáp (6.4.53) treo sàn cầu (5.1.38).

3.3.25. Cầu phao (floating bridge)

Cầu (3.3.19) nổi trên mặt nước.

3.3.26. Cầu di động (movable bridge)

Cầu (3.3.19) bắc ngang qua đường thủy, có sàn cầu (5.1.38) có thể di chuyển được.

3.3.27. Cầu cất/ cầu quay/ (bascule bridge)

Cầu (3.3.19) có sàn cầu (5.1.38) được lắp đối trọng và có khớp quay trên trục nằm ngang.

3.3.28. Cầu nâng (vertical lift bridge/drawbridge US)

...

...

...

3.3.29. Cầu quay (swing bridge)

Cầu di động (3.3.26) có sàn cầu (5.1.38) có thể xoay theo chiều thẳng đứng.

3.3.30. Cầu xiên/cầu chéo (skew bridge)

Cầu (3.3.19) có trục dọc không vuông góc với các đường gối tựa.

3.3.31. Cầu nhiều nhịp (viaduct)

Cầu (3.3.19) có nhiều nhịp.

3.3.32.

. . . . .

Cầu (3.3.19) bắc qua khoảng không ở một độ cao lớn (9.2.20).

...

...

...

Cầu (3.3.19) cho người đi bộ.

3.3.34. Thang nâng trên đường sắt (railway platfrom)

Kết cấu (3.1.4) nâng, được dùng cho hành khách và hàng hóa lên xuống tàu.

3.3.35. Đường quốc lộ (highway/ parkway US, freeway US)

Đường mà mọi phương tiện đều có quyền sử dụng, trong đó có thể hạn chế cho một số cấp giao thông (10.5) nhất định.

3.3.36. Luồng xe chạy (carriageway/roadway US)

Phần đường bộ (3.3.1) hoặc đường quốc lộ (3.3.36) được xây dựng cho giao thông cơ giới (10.5), bao gồm cả các phần phụ trợ như làn giao thông (3.3.50), lối qua đường và dải đỗ xe dọc đường (3.3.37).

3.3.37. Dải đỗ xe dọc đường (lay-by/stopping lane US, emergency lane US)

Phần đường quốc lộ (3.3.35) được bố trí dọc đường, cho xe cơ giới có thể ra khỏi luồng xe chạy (3.3.36) và đỗ tại đó trong một khoảng thời gian ngắn.

...

...

...

Đường bộ (3.3.1) hạn chế đi vào, có hai luồng xe chạy (3.3.36), và không bị cắt ngang bởi làn giao thông (3.3.50) khác ở cùng cao độ (9.2.33), chỉ dành cho những loại xe cơ giới đặc biệt nhất định.

3.3.39. Gờ giảm tốc (vehicle restraint system/guardrail US/ barricade US)

Kết cấu (5.1.2) bao gồm một hệ thống nằm ngang nhằm ngăn cản những xe chạy ẩu để hạn chế thiệt hại và thương vong.

3.3.40. Làn đường hỗ trợ (hardshoulder/emergency lane US/ Service lane US)

Dải đường nằm kế cận, tiếp giáp với luồng xe chạy (3.3.36), dùng cho xe sử dụng trong trường hợp gặp sự cố hoặc bị tắc đường.

3.3.41. Hành lang an toàn đường bộ (road satety fence/road safety rail US)

Hệ thống cản xe (3.3.39) được xây dựng dọc theo hoặc ở trên dải ngăn cách trung tâm (3.3.49) của đường bộ (3.3.1) dưới dạng một hoặc nhiều cấu kiện theo phương ngang lắp vào các trụ đứng (5.1.56).

3.3.42 Rào chắn an toàn đường bộ/ Dải phân cách (road safety barrier/barricade US)

Gờ chắn (3.3.39) được xây dọc theo luồng xe chạy (3.3.36) dưới dạng tường thấp chạy dài hoặc dạng kết cấu (5.5.6) tương tự.

...

...

...

Thiết bị hấp thu năng lượng được lắp đằng trước một vật cứng để giảm thiểu mức nghiêm trọng do tác động của xe.

3.3.44. Đường dốc an toàn (arrester bed/safety ramp AU/ emergency ramp US)

Khu vực đất (10.1) nằm kề đường bộ (3.3.1), được phủ bởi một lớp vật liệu đặc biệt, được thiết kế để giảm tốc độ và chặn giữ những xe lái ẩu. Nó thường nằm dọc theo phần bờ dốc xuống của mặt đường.

3.3.45. Đường xe đạp (cycle track/bicycle path US)

Lối đi hoặc một phần của đường bộ (3.3.1) chỉ dành cho xe đạp.

3.3.46. Vỉa hè (kerb/curb US)

Bờ đường thường là thẳng đứng, nằm tại mép của luồng xe chạy (3.3.36), dải phân cách cứng, làn đường hỗ trợ (3.3.40) hoặc là lối đi bộ (3.3.58)

3.3.47. Dải mềm (soft shoulder)

Dải đường dọc theo luồng xe chạy (3.3.36) nhưng không dùng cho giao thông (10.5) cơ giới.

...

...

...

Một phần của đường quốc lộ (3.3.35) nằm dọc theo một luồng xe chạy (3.3.36) gần như tại cùng cao độ (9.2.32), không phải là đê (3.2.3) và sườn dốc.

Nghĩa khác: Bờ mái (5.2.41)

CHỦ THÍCH: Nó có thể gồm lối đi bộ (3.3.58) và đường xe đạp (3.3.45).

3.3.49. Dải phân cách giữa (central reserve/median US)

Khu vực ngăn cách giữa luồng xe chạy (3.3.36) của đường bộ (3.3.1) có hai luồng xe chạy.

3.3.50. Làn giao thông (traffic lane)

Dải của luồng xe chạy (3.3.36) dành cho một làn xe, thường được xác định nhờ các chỉ dẫn trên mặt đường (5.5.69).

3.3.51. Đường ngầm (underpass)

Đường nằm ở dưới đường bộ (3.3.1) hay ở dưới một kết cấu (3.1.4) để giao thông (10.5) được thuận tiện.

...

...

...

Đường vượt bên trên đường bộ (3.3.1) hay trên một kết cấu (3.1.4) để giao thông (10.5) được thuận tiện.

3.3.53.

. . . . .

Đường nằm ở dưới đường quy chiếu

3.3.54.

. . . . .

Đường nằm ở trên đường quy chiếu.

3.3.55. Giảm tốc giao thông (traffic calming/traffic restraint US)

Khuyến khích việc tự chủ và cách hành động, bằng cách sử dụng các hình thức, chẳng hạn như đặt các mô trên mặt đường bộ (3.3.1) và giảm chiều rộng (9.1.16) đường có nhiều người qua lại.

...

...

...

Chuyển động tạm thời cho hai luồng giao thông (10.5) ở hai hướng ngược nhau trên cùng một phía của đường bộ (3.3.1) có hai luồng xe chạy (3.3.36).

3.3.57. Vỉa hè (footpath)

Đường dành cho người đi bộ.

3.3.58. Lối đi bộ (footway/sidewalk US/walkway US)

Phần đường bộ (3.3.1) chỉ dành cho người đi bộ.

3.3.59. Điểm dừng dọc đường (service area/rest area US)

Vùng đất (10.1) có lối ra vào từ đường quốc lộ (3.3.35), được dùng cho một số tiện nghi và dịch vụ nhất định.

3.3.60. Chỗ đỗ xe (vehicle park/parking lot US/parking area US)

Diện tích được chuẩn bị để sử dụng cho việc đỗ một số lượng xe cơ giới.

...

...

...

Tòa nhà (3.1.3), trong đó các xe được đỗ ở nhiều tầng (4.1.2) khác nhau.

3.3.62. Chỗ đỗ xe (parking space/parking stall US)

Khu vực được dùng để đỗ một chiếc xe.

3.3.63. Chỉ giới xây dựng (building line/sight line US)

Đường xác định phạm vi bên ngoài của tòa nhà (3.1.3) sát cạnh đường bộ (3.3.1) để đảm bảo được tầm nhìn.

3.3.64. Kênh đào (canal)

Kênh mương (5.4.16) được xây dựng để vận chuyển nước phục vụ cho đường thủy, nhưng cũng có thể được sử dụng cho thủy lợi, tưới tiêu (3.2.28) thu nước mưa hoặc nước thẩm thấu (10.24) từ hệ thống thoát (5.4.35) nước mặt (10.23).

3.3.65. Sông bị kênh hóa (canalized river)

Sông mà mức (9.2.23) nước đã được điều chỉnh để tạo ra kênh đào (3.3.64) bằng cách sử dụng các âu thuyền (3.3.66) và các đập tràn (3.2.29) được bố trí cách quãng dọc dòng sông để tàu thuyền có thể lưu thông được.

...

...

...

Được đóng chặn trên một dòng sông, kênh đào (3.3.64) hoặc ở lối vào của cầu cảng (3.3.69), với các cửa kín nước có thể dịch chuyển để cho tàu thuyền qua lại và nâng mức (9.2.32) nước lên một mức khác.

Nghĩa khác: ổ khóa - lock (5.5.40).

3.3.67. Cảng (basin/harbor US)

Một phần đóng kín hoặc chắn lại của vùng nước để tàu thuyền có thể neo đậu hoặc bốc xếp.

3.3.68. Cầu tàu (berth/pier US)

Nơi để một con tàu neo đậu, thường để bốc xếp hàng hóa hoặc vận chuyển hành khách.

3.3.69. Cầu cảng (dock/port US)

Cảng (3.3.67) dành cho tàu thuyền.

3.3.70. Âu cạn (dry dock)

...

...

...

3.3.71. Cầu tàu (pier)

Kết cấu (3.1.4) lộ thiên, nhô ra xa bờ, dùng để dạo mát hoặc làm chỗ đậu tàu (3.3.68).

Nghĩa khác: trụ - pier (5.1.54)

3.3.72. Cọc buộc thuyền/mỏ neo (dolphin)

Kết cấu (3.14) độc lập hoặc là một điểm chắc chắn dùng để dịch chuyển tàu hoặc giúp neo tàu dễ dàng vào một vị trí ở cầu tàu. (3.3.68).

3.3.73. Phố cụt, ngõ cụt (cul-de-sac)

Đường bộ (3.3.1) chỉ có 1 lối vào.

3.3.74. Đảo giao thông, bùng binh (roundabout /rotary US)

Phần của một con đường (3.3.1), tại điểm giao nhau, mà giao thông (10.5) được luân chuyển theo một hướng xung quanh nó.

...

...

...

3.4.1. Nhà ở (housing)

Nhà (3.1.3) dùng để ở.

3.4.2. Chỗ ở (dwelling)

Đơn vị của nhà ở (3.4.1).

3.4.3. Căn hộ (flat/apartment US)

Chỗ ở (3.4.2) chủ yếu nằm trong một tầng (4.1.2) của một tòa nhà (3.1.3) lớn.

3.4.4. Căn hộ nhiều tầng (maisonette/duplex US/duplex apartment US)

Chỗ ở (3.4.2) có nhiều hơn một tầng (4.1.2) nằm trong một tòa nhà (3.1.3) lớn.

3.4.5. Căn nhà (house)

...

...

...

3.4.6. Nhà một tầng (bungalow)

Căn nhà (3.4.5) nhỏ chỉ có 1 tầng (4.1.2).

3.4.7.

. . . . .

Tòa nhà (3.1.3) có khối tích lớn, nhưng không phải nhà nông nghiệp và nhà (3.1.3) công nghiệp.

3.4.8. Kho (store /warehouse US/ storage space US)

Tòa nhà (3.1.3) hoặc không gian (4.1.1) trong một ngôi nhà dùng để chứa hoặc phân phối hàng hóa.

3.4.9. Văn phòng (office building)

Tòa nhà (3.1.3) dùng chủ yếu cho công tác hành chính, văn phòng.

...

...

...

Tòa nhà (3.1.3) hoặc không gian (4.1.1) trong một ngôi nhà để bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ bao gồm việc nhập và xuất hàng hóa.

3.4.11.

. . . . .

Cửa hàng nhỏ.

3.4.12. Nhà máy (factory)

Tòa nhà (3.1.3) hoặc nhóm nhà chủ yếu phục vụ cho việc chế tạo sản phẩm.

3.4.13. Xưởng (workshop/shop US)

Tòa nhà (3.1.3) hoặc không gian (4.1.1) trong một tòa nhà, là nơi để chủ yếu để gia công thủ công hoặc bằng máy móc.

3.4.14. Xưởng mộc (joinery shop/cabinet shop US/ millwork shop US)

...

...

...

3.4.15. Nhà ga sân bay (air terminal)

Tòa nhà (3.1.3) hoặc nhóm nhà, nơi hành khách hoặc hàng hóa hoặc cả hai được chuyển từ máy bay ra hoặc chuyển đến máy bay.

3.4.16. Nhà khung (framed building/curtain wall building US)

Tòa nhà (3.1.3) không dựa trên hệ thống tường chịu lực (5.1.7), mà chỉ dựa trên toàn bộ hoặc phần lớn một hệ thống khung (5.1.74) để đảm bảo cường độ và sự ổn định.

3.4.17. Nhà khung thép (steel-framed building)

Nhà khung (3.4.16) trong đó thép là vật liệu (6.1.1) kết cấu chủ yếu.

3.4.18. Nhà khung gỗ (timber-framed building/post and beam construction US)

Nhà khung (3.4.16) trong đó gỗ là vật liệu (6.1.1) kết cấu chủ yếu.

CHÚ THÍCH: tại Mỹ, thuật ngữ wood frame construction được sử dụng khi mà chiều rộng (9.2.16) hoặc chiều dày (9.2.24) của cấu kiện gỗ (6.3.2), là vật liệu (6.1.1) của kết cấu chính, nhỏ hơn 100 mm.

...

...

...

Nhà khung gỗ (3.4.18) có cường độ và sự ổn định dựa trên toàn bộ hoặc phần lớn vào hệ thống tường chịu lực (5.1.7) và các cột vách (5.1.55) nằm trên các thanh xà ngang (5.3.46) được đỡ bởi sàn (5.2.10).

3.4.20. Nhà khung dạng khí cầu (balloon-frame building/balloon- framed construction US)

Nhà khung gỗ (3.4.18) có cường độ và sự ổn định dựa trên toàn bộ hoặc phần lớn vào hệ thống tường chịu lực (5.1.7), và các cột vách (5.1.55) ở tường ngoài kéo dài liên tục từ thanh xà ngang (5.3.46) tới lanh tô tường (5.1.60) nằm dưới mái nhà (5.2.20).

4. Không gian

4.1. Các thuật ngữ cơ bản

4.1.1. Không gian (space)

Diện tích hoặc khối tích được giới hạn theo thực tế hoặc lý thuyết.

4.1.2. Tầng (storey/story US)

Không gian (4.1.1) giữa hai sàn (5.2.10) liên tục hoặc giữa sàn và mái (5.2.20)

...

...

...

4.1.3. Phòng (room)

Không gian (4.1.1) khép kín trong một tầng (4.1.2) mà không phải là không gian lưu thông (4.4.1).

4.1.4. Gian nhà (bay)

Sự phân chia kết cấu của một tòa nhà (3.1.3) hoặc của một dạng công trình (3.1.4) khác.

4.1.5. Phần mở rộng (extension/ addition US)

Phần xây thêm vào của một ngôi nhà có từ trước.

4.1.6. Không gian được bảo vệ (protected space)

Không gian (4.1.1) có sự ngăn cản việc thâm nhập của người hoặc vật không được mong đợi.

4.2. Không gian gắn liền với những phần đặc biệt của ngôi nhà

...

...

...

Không gian (4.1.1) nằm dưới mái (5.2.23) dốc, có lối vào nhỏ, mục đích sử dụng không phải để ở mà thường để làm kho.

4.2.2. Gác mái/tum (attic/loft US)

Phòng (4.1.3) phần lớn nằm trong không gian (4.1.1) phía dưới mái dốc (5.2.23)

CHÚ THÍCH: ở Mỹ, gác mái cũng có thể là một không gian (4.1.1) có trần cao (5.2.17) và có nhiều tầng (4.1.2) để ở.

4.2.3. Tầng hầm (basement storey)

Tầng (4.1.2) nằm trực tiếp bên dưới tầng trệt (4.2.5).

4.2.4. Tầng hầm phụ (sub-basement)

Bất kỳ tầng (4.1.2) nào nằm dưới tầng hầm (4.2.3) của một ngôi nhà (3.1.3).

4.2.5. Tầng trệt (ground floor/ first floor US)

...

...

...

4.2.6. Tầng một (first floor/second floor US)

Tầng (4.1.2) nằm trên tầng trệt (4.2.5).

4.2.7. Tầng hai (second floor/third floor US)

Tầng (4.1.2) nằm trên tầng một (4.2.6).

4.2.8. Tầng trống/tầng lửng (mezzanine)

Một phần hoặc toàn bộ tầng (4.1.2) thường nằm giữa tầng trệt (4.2.5) và tầng một (4.2.6) và thường để trống toàn bộ hoặc trống ở một hoặc hai phía tòa nhà.

4.2.9. Ban công (external balcony)

Phần sàn có lối ra, nhô ra khỏi mặt tường ngoài của một ngôi nhà (3.1.3).

4.2.10. Lô gia (internal balcony/ recessed balcony US)

...

...

...

4.2.11. Cổng vào (porch/ veranda US)

Không gian (4.1.1) trước cửa (5.3.3) ra vào lui vào bên trong tòa nhà (3.1.3), hoặc nhô ra và có mái che.

4.2.12. Hầm (basement)

Một phần sử dụng được của tòa nhà (3.1.3), nằm toàn bộ hoặc một phần ở dưới cao độ mặt đất (9.2.23).

CHÚ THÍCH: ở Mỹ, hầm là thuật ngữ để chỉ không gian (4.1.1) có ít hơn một nửa chiều cao thông thủy (9.2.20) nằm dưới cao độ mặt đất (9.2.23), trong khi hầm chứa (4.2.19) là thuật ngữ để chỉ không gian (4.1.1) có nhiều hơn một nửa chiều cao (9.2.20) nằm dưới cao độ mặt đất (9.2.23).

4.2.13. Hành lang có mái che (arcade/ mall US)

Lối đi (4.4.4) có mái che, thường có các cửa hàng (3.4.10) nằm ở một hoặc cả hai bên.

4.2.14. Nhà cầu/hành lang mở/gác lửng (gallery/ mezzanine US)

Không gian (4.1.1) ở phía trên, bao quanh bởi lancan (5.2.66) (5.2.67) nằm trong hoặc mở ra một không gian lớn hơn.

...

...

...

4.2.15. Ban công (balcony)

Phần sàn có lối vào nằm trong một tầng (4.1.2), không xây tường (5.1.7) kín xung quanh.

4.2.16. Sân trong/sân (courtyard)

Không gian (4.1.1) ngoài trời, bao quanh bởi các tòa nhà (3.1.3), tường (5.1.7) hoặc hàng rào (5.5.74).

4.2.17. Sân trước (forecourt/ front yard US/ front garden US)

Sân (4.2.16) ở phía trước tòa nhà (3.1.3).

4.2.18. Chái nhà (wing)

Phần của tòa nhà (3.1.3) làm phụ trợ cho phần chính của tòa nhà.

4.2.19. Hầm chứa/Tầng nửa hầm (cellar)

...

...

...

CHÚ THÍCH: ở Mỹ, hầm chứa (4.2.19) là thuật ngữ để chỉ không gian (4.1.1) có nhiều hơn một nửa chiều cao (9.2.20) nằm dưới cao độ mặt đất (9.2.23), trong khi hầm (4.2.12) là thuật ngữ để chỉ không gian (4.1.1) có ít hơn một nửa chiều cao (9.2.20) nằm dưới cao độ mặt đất.

4.2.20. Sàn bốc dỡ (loading bay)

Phần lui vào, có sàn phục vụ cho việc bốc dỡ của xe cơ giới.

4.3. Các không gian chức năng

4.3.1. Không gian hoạt động (activity space)

Không gian (4.1.1) dành cho một hoạt động nào đó, bao gồm cả không gian chiếm chỗ bởi các thiết bị phục vụ cho hoạt động đó.

4.3.2.

. . . . .

Không gian (4.1.1) cần thiết tối thiểu để tiến hành một hoạt động diễn ra quanh các trang thiết bị (5.4.7) cần thiết.

...

...

...

Không gian (4.1.1) thêm vào dọc theo hào (3.2.12) hoặc hố đào (3.2.2) để giúp việc thi công dưới mặt đất (9.2.33) được thuận tiện; hoặc các không gian khác tại công trường (3.1.6) được yêu cầu để đảm bảo cho việc thi công (7.1.1) được tiến hành.

4.3.4. Phòng vệ sinh (toilet/restroom US/ powder room US)

Phòng (4.1.3) trong đó có lắp đặt bệ xí (5.4.9) và/ hoặc một hoặc nhiều chậu tiểu và chậu rửa.

4.3.5. Phòng vệ sinh (WC/toilet US)

Phòng (4.1.3) trong đó lắp đặt một bệ xí (5.4.9).

4.3.6. Phòng rửa (washroom)

Phòng (4.1.3) trong đó lắp đặt một hoặc nhiều chậu rửa.

4.3.7. Văn phòng (office)

Không gian (4.1.1) nằm trong một tòa nhà (3.1.3), chủ yếu dùng cho các công tác hành chính hoặc kế toán

...

...

...

Phòng (4.1.3) để hội họp

Nghĩa khác: sảnh (hall) (4.4.5)

4.3.9. Hiên/sân thượng (terrace/patio US)

Khu vực nằm ngang kéo dài để người sử dụng, thường có lan can (5.2.66) (5.2.67) bao quanh.

4.3.10. Hiên có mái che (verandah/veranda US/porch US)

Hiên (4.3.9) có mái che, chạy dọc theo một cạnh của tòa nhà (3.1.3).

4.3.11. Hầm/Hố kiểm tra (inspection pit/ test pit US)

Nơi để kiểm tra kết cấu ngầm (5.1.4) và các thiết bị kỹ thuật (5.4.1) khác.

4.3.12. Giếng trời (light well/light shaft US/airshaft US)

...

...

...

4.3.13. Cửa trời (basement area/window well US)

Không gian (4.1.1) không có mái, nằm dưới cao độ mặt đất (9.2.23) và ở bên ngoài tòa nhà (3.1.3). Không gian này dùng để cung cấp ánh sáng và không khí tới các phòng (4.1.3) trong tầng hầm (4.2.12).

4.3.14. Lối vào tầng hầm (basement access/areaway US)

Không gian (4.1.1) không có mái, nằm dưới cao độ mặt đất (9.2.23), dẫn tới các phòng (4.1.3) trong tầng hầm (4.2.12)

4.4. Không gian liên quan đến giao thông và đi lại

4.4.1. Không gian giao thông (circulation space)

Không gian (4.1.1) dành cho việc lưu thông người, hàng hóa và xe cộ.

4.4.2. Lối vào (means of access/access US/egress US)

Lối cho người hoặc xe cộ dùng chung hoặc riêng, dẫn đến hoặc đi vào cửa.

...

...

...

Không gian giao thông (4.4.1) kín, hẹp, dẫn tới các phòng (4.1.3) và các không gian (4.1.1) khác.

4.4.4. Lối đi (passage/walkway US)

Không gian giao thông (4.4.1) hẹp hai bên xây kín dành cho người đi bộ.

CHÚ THÍCH: Lối đi có thể được che phủ hoặc không.

4.4.5. Sảnh (hall/ entrance hall US/ hallway US/ corridor US/ passage US)

Không gian giao thông (4.4.1) trung tâm để đi vào một hoặc nhiều phòng (4.1.3).

4.4.6. Tiền sảnh (entrance hall/ foyer US/ vestibule US/ lobby US)

Không gian giao thông (4.4.1) lớn, nằm tại lối vào của một tòa nhà (3.1.3).

4.4.7. Hành lang ngoài (access balcony/external corridor US)

...

...

...

CHÚ THÍCH: Đơn vị ở có thể là nhà ở (3.4.2) riêng rẽ hoặc các dạng khác, ví dụ văn phòng (4.3.7).

4.4.8. Lối dành cho người đi bộ (walkway/catwalk US)

Công trình (5.5.6) làm lối đi lên ở bên cạnh tòa nhà

4.4.9. Lối đi phụ (crawlway/crawlspace US)

Không gian (4.1.1) dẫn đến các thiết bị kỹ thuật (5.4.1), chiều cao chỉ đủ để bò vào.

4.4.10. Lối đi kỹ thuật (gangway/catwalk US)

Không gian giao thông (4.4.1) dẫn tới các trang thiết bị (5.5.3), máy móc và các thiết bị khác.

4.4.11. Hào bảo dưỡng (service duct/service space US)

Hào kỹ thuật (5.4.12) cung cấp không gian (4.1.1) hoạt động cho công việc kiểm tra và bảo dưỡng (7.1.40).

...

...

...

Không gian (4.1.1) kín có hai cửa (5.3.3) nằm giữa hai môi trường (10.3) có trạng thái không khí khác nhau, cho phép đi từ môi trường này sang môi trường khác mà không làm ảnh hưởng đáng kể tới chúng.

4.4.13. Tiền phòng (lobby/entry foyer US)

Không gian (4.1.1) kín, thường gần lối vào, dẫn tới các phòng (4.1.3) hoặc các không gian khác.

4.4.14. Giếng thang máy (lift well/elevator shaft US)

Không gian (4.1.1) để buồng thang máy (5.4.30) và đối trọng (nếu có) dịch chuyển, được bao quanh bởi đáy giếng, các vách (5.1.7) gần như thẳng đứng và có trần (5.2.17).

4.4.15. Giếng thang (stairwell)

Không gian (4.1.1) bố trí cầu thang (5.5.20) chạy xung quanh.

4.4.16. Lồng thang (stair enclosure)

Các mặt tường (5.1.7) bao quanh cầu thang (5.5.20).

...

...

...

Điểm xuất phát được chỉ định, từ một tòa nhà (3.1.3).

Nghĩa khác: lối ra - exit (3.3.2)

5. Các bộ phận của tòa nhà và công trình dân dụng

5.1. Các bộ phận kết cấu

5.1.1. Móng (foundation)

Kết cấu (5.5.6) để truyền Iực (9.3.22) xuống đất (6.2.1) nền.

5.1.2. Kết cấu/hệ kết cấu (structure)

Tổ hợp các cấu kiện ghép nối với nhau được thiết kế để tạo nên độ cứng.

Nghĩa khác: kết cấu - structure (3.1.4)

...

...

...

Một phần của hệ kết cấu (5.1.2) để chịu lực (9.3.22).

5.1.4. Kết cấu ngầm/phần ngầm/công trình ngầm (substructure/foundation US)

Phần kết cấu (5.1.2) có phần lớn hoặc toàn bộ nằm dưới cao độ (9.2.32) của mặt đất (6.2.1) tiếp giáp hoặc ở một cao độ xác định.

5.1.5. Kết cấu phần trên/phần thân công trình (superstructure)

Phần kết cấu (5.1.2) nằm phía trên phần ngầm (5.1.4).

5.1.6. Phần kết cấu thô (carcass/building shell US)

Tòa nhà (3.1.3) đã xây xong phần kết cấu nhưng các phần khác chưa hoàn thiện.

5.1.7. Tường (wall)

Bộ phận công trình (5.5.6) thẳng đứng bao quanh hoặc ngăn chia một không gian (4.1.1), đảm bảo chức năng chịu tải hoặc ngăn giữ.

...

...

...

5.1.8. Vòm (arch)

Cấu kiện (5.1.3) cong, bắc qua một khoảng trống hoặc chỗ lõm, được thiết kế để chịu tải trọng (9.3.19) ở giữa các điểm tựa.

5.1.9. Mặt chân vòm (springing)

Mặt phẳng để tựa chân vòm (5.1.8).

5.1.10. Vòm giảm tải (relieving arch)

Vòm (5.1.8) được xây bên trong tường (5.1.7) để giảm tải trọng (9.3.19) từ trên xuống cho phần tường phía dưới vòm.

5.1.11. Cột (column)

Cấu kiện (5.1.3) dạng mảnh, thường thẳng đứng, dùng để truyền lực (9.3.22) chủ yếu là lực nén (9.3.32) xuống chân đế.

5.1.12. Dầm (beam)

...

...

...

5.1.13. Dầm giàn (girder)

Dầm chính (5.1.40) lớn đỡ các dầm chính hoặc dầm phụ. Nó là dầm đặc hoặc dầm bao gồm thanh dưới, thanh trên, có hoặc không có phần thân dầm (5.5.94).

5.1.14. Dầm hộp (box girder)

Dầm giàn (5.1.13) mà mặt cắt ngang có cấu trúc lỗ kín, kiểu đơn hoặc đa ngăn.

5.1.15. Dầm tấm (plate girder)

Dầm giàn (5.1.13) có thân (5.5.94) và thanh cánh (5.5.93) được chế tạo từ các tiết diện rời (6.1.7) hoặc các tấm (5.5.17) riêng rẽ.

5.1.16. Dầm (joist)

Một dầm, trong dãy các dầm (5.1.12) song song, thường nằm ngang.

CHÚ THÍCH: ở Mỹ, khi thuật ngữ này thường được dùng để chỉ dầm làm bằng gỗ (6.3.2) có chiều rộng (9.2.16) danh nghĩa không lớn hơn 50 mm, chiều dày (9.2.24) và chiều dài (9.2.18) thay đổi phụ thuộc vào nhịp (9.2.10).

...

...

...

Bộ phận bằng kim loại treo giữ hai đầu của dầm (5.1.16) gỗ (6.3.2).

5.1.18. Dầm hẫng (cantilever)

Phần dầm (5.1.12) hoặc bản (5.5.15) kết cấu, vươn ra ngoài điểm tựa cuối của nó.

5.1.19. Dàn (truss)

Khung (5.1.74) giằng tam giác được thiết kế để làm việc như dầm (5.1.12).

5.1.20. Dàn lưới (lattice girder)

Dàn (5.1.19) có các thanh cấu kiện trên và dưới song song hoặc gần song song nhau, và được liên kết bởi các thanh chịu lực chéo của thân dầm (5.5.94).

5.1.21. Giàn (vierendeel truss)

Dàn (5.1.19) có các cấu kiện (5.1.3) thẳng đứng liên kết cứng với thanh trên và thanh dưới.

...

...

...

Cấu kiện (5.1.3) chịu lực (9.3.22) dọc trục, làm việc chịu nén (9.3.32).

5.1.23. Thanh giằng (tie/tie rod US)

Cấu kiện (5.1.3) chịu lực (9.3.22) dọc trục, làm việc chịu kéo (9.3.22).

5.1.24. Cấp ứng suất trước (prestressing tendon)

Thanh (6.1.4) thép hoặc một nhóm thanh, dây chịu ứng suất (9.3.25) căng trước để tạo ra ứng suất nén trong bê tông ứng suất trước (6.4.22) hoặc khối xây (5.5.12).

5.1.25. Căng trước (pre-tensioning)

Phương pháp tạo bê tông ứng suất trước (6.4.22) trong đó các dây cáp ứng suất trước (5.1.24) được đặt trong khối bê tông và được giữ căng nhờ các điểm neo cho tới khi bê tông đạt được cường độ yêu cầu.

5.1.26. Thanh giằng gió (windbrace)

Cấu kiện (5.1.3) của hệ giằng gió (5.1.70).

...

...

...

Cấu kiện (5.1.3) của hệ khung (5.1.74) kim loại.

5.1.28. Kết cấu vỏ (shell construction/dome US)

Kết cấu (5.1.2) dạng bản bê tông (5.1.34) hoặc tấm (5.2.49), mỏng và cong.

5.1.29. Kết cấu đỡ nhờ không khí (air-supported structure)

Kết cấu (5.1.2) tạo bởi màng mỏng, linh hoạt, được neo vào móng (5.1.1) và được đỡ bởi áp suất không khí.

5.1.30. Kết cấu ứng suất vỏ (stressed-skin structure)

Kết cấu (5.1.2) tạo bởi các cấu kiện chịu tải được thiết kế để truyền lực (9.3.22) dọc theo bề mặt và góp phần chịu lực chung với toàn bộ kết cấu đó.

5.1.31. Kết cấu gấp nếp (folded-plate structure)

Kết cấu (5.1.2) mái (5.2.20), mà khả năng chịu lực bản thân của nó có được nhờ cấu kiện bản (5.5.15) có dạng gấp nếp.

...

...

...

Kết cấu (5.1.2) có ba chiều chịu lực (9.3.22) áp dụng tại điểm bất kỳ, nghiêng so với góc bất kỳ của bề mặt kết cấu và hoạt động theo hướng bất kỳ.

5.1.33. Bản phẳng (flat slab)

Bản bê tông (5.1.34) không lồi hoặc lõm.

5.1.34. Bản bê tông (concrete slab)

Kết cấu (5.1.2) bê tông (6.4.15) nằm ngang hoặc gần ngang, có diện tích lớn so với chiều dày (9.2.24) của nó.

5.1.35. Bản sàn (floor slab)

Bản (5.5.15) có diện tích lớn, có chức năng làm việc như kết cấu sàn (5.2.10).

5.1.36. Sàn cứng (solid floor)

Sàn (5.2.10) gồm bản sàn (5.1.35) không có lỗ hổng hoặc phần rỗng được bít kín.

...

...

...

Sàn ở trên cao, không bị quây kín và không có mái (5.2.20).

5.1.38. Sàn cầu (deck)

Sàn (5.2.10) hoặc sàn phụ của một cây cầu (3.3.19).

5.1.39. Dầm liên tục (continuous beam)

Dầm (5.1.12) bắc qua ba gối tựa hoặc nhiều hơn.

5.1.40. Dầm chính (main beam/girder US)

Dầm (5.1.12) đỡ các dầm khác nhưng bản thân không được đỡ bởi dầm khác.

5.1.41. Dầm phụ (secondary beam)

Dầm (5.1.12) truyền tải trọng (9.3.19) tới dầm chính (5.1.40) tại một hoặc hai đầu.

...

...

...

Dầm (5.1.12) được tăng cường độ cứng nhờ hệ giằng (5.1.68) tam giác.

5.1.43. Dầm đặt nổi (upstand beam)

Dầm (5.1.12) nhô lên khỏi bản sàn (5.5.15).

5.1.44. Dầm đỡ (downstand beam)

Dầm (5.1.12) nhô xuống phía dưới bản sàn (5.5.15), vào một không gian (4.1.1).

5.1.45. Dầm phân bố (spreader beam)

Dầm (5.1.12) được thiết kế để phân bố tải trọng (9.3.19) tập trung.

5.1.46. Cầu phong (rafter)

Cấu kiện (5.1.3) nằm nghiêng, thường được bố trí thành một dãy để đỡ lớp mái (5.2.21) của mái dốc (5.2.23).

...

...

...

Dầm (5.1.12) song song với mái chìa (5.2.37) dùng làm vật trung gian đỡ cầu phong (5.1.46) hoặc lớp mái (5.2.21)

5.1.48. Bản đỡ (plate)

Tiết diện (6.1.7) dùng để đỡ các thành phần khác.

Nghĩa khác: Tấm kim loại - plate (5.5.17).

5.1.49. Dàn mái (roof truss)

Khung phẳng (5.1.75) tam giác, thường bố trí thành dãy để đỡ mái (5.2.20).

5.1.50. Kèo dàn (trussed rafter)

Dàn mái (5.1.49) bao gồm các cầu phong (5.1.46), các cấu kiện có cùng chiều dày (9.2.24) và nằm trong cùng một mặt phẳng, để cùng chịu tải trọng (9.3.19).

5.1.51. Cột thép/cọc thép (stanchion)

...

...

...

5.1.52. Cột ngắn (short column)

Cột (5.1.11) ngắn đến mức không cần tính độ oằn khi thiết kế.

5.1.53. Cột mảnh (slender column)

Cột (5.1.11) có chiều dài đủ lớn để tính đến độ oằn khi thiết kế.

5.1.54. Trụ (pier/pillar US)

Cấu kiện (5.1.3) thẳng đứng, cấu trúc đặc có tác động truyền xuống đế các lực nén (9.3.22) tác dụng lên nó

Nghĩa khác: Cầu tàu (pier) (3.3.71).

5.1.55. Trụ/trụ tường/cột vách (stud)

Một trong một loạt các cấu kiện thẳng đứng (5.1.3) nằm trong tường ngăn (5.2.45), hoặc cấu kiện thẳng đứng nằm trong tường chịu lực (5.1.7).

...

...

...

Cấu kiện nhẹ thẳng đứng để đỡ.

5.1.57. Trụ bổ tường (attached pier/pilaster US)

Phần thuộc kết cấu tường (5.1.7) mà tiết diện có chiều dày tăng lên, ở các vị trí dọc tường.

5.1.58. Trụ cầu (brigde pier)

Phần trụ đỡ trung gian của cầu (3.3.19).

5.1.59. Trụ liền tường (pilaster)

Cột (5.1.11) hoặc trụ (5.1.54) hình chữ nhật hẹp, gắn toàn bộ vào bề mặt tường (5.1.7).

5.1.60. Lanh tô tường (wall plate/top plate US)

Cấu kiện (5.1.3) dọc theo đỉnh tường (5.1.7) hoặc được xây vào bên trong chiều dài (9.2.18) tường để phân bố lực (9.3.32) truyền đến từ dầm nhỏ (5.1.16), cầu phong (5.1.46) hoặc dầm mái (5.1.49).

...

...

...

Đơn vị khối xây (6.4.48) được kết hợp với kết cấu (5.1.2) để phân phối tải trọng (9.3.19) tập trung.

5.1.62. Mố (abutment/buttress US)

Kết cấu (5.5.6) chịu lực xô ngang và tải trọng (9.3.19) thẳng đứng thường truyền đến từ vòm (5.1.8) hoặc cầu (3.3.19).

5.1.63. Mố cầu (bridge abutment)

Mố (5.1.62) dùng làm gối tựa cuối cùng của cầu (3.3.19)

5.1.64. Tường chống (buttress)

Bộ phận công trình (5.5.6) nhô ra từ một phần của tường (3.1.3) hoặc xây tựa vào mặt tường để chống lại lực xô ngang.

5.1.65. Vách cứng/tường chịu cắt (shear wall/shearwall US/diaphragm wall US)

Tường (5.1.7) chịu lực (9.3.22) bên tác động lên mặt phẳng của nó.

...

...

...

Tường (5.1.7) trong nhà, chịu lực, nằm song song với trục chính của tòa nhà (3.1.3).

5.1.67. Tường chắn (diaphragm wall)

Tường (5.1.7) gồm hai tấm tường (5.2.53) tách nhau bởi một khoang rỗng, được liên kết khung bởi các thân dầm (5.5.94) thẳng đứng.

Nghĩa khác: tường chắn (diaphragm wall) (3.2.17)

5.1.68. Hệ giằng (bracing)

Hệ thống cấu kiện (5.1.3) xiên, làm việc chịu nén (9.3.32) hoặc chịu kéo, và làm tăng độ cứng của kết cấu (5.1.2).

5.1.69. Hệ giằng xương cá (herring-bone bracing/bridging US)

Cấu kiện (5.1.3) nhỏ đặt cắt chéo nhau ở phần giữa điểm đầu và cuối của các dầm (5.1.16) liền kề hoặc của các cấu kiện khác, để chống lại sự mất ổn định và cho phép phân bố tải trọng (9.3.19).

5.1.70. Hệ giằng gió (wind bracing)

...

...

...

5.1.71. Cột chống/cọc (shore)

Thanh chống (5.1.22) chịu lực tạm thời của đất hoặc của một phần của kết cấu (5.1.2).

5.1.72. Cọc cừ (sheet piling)

Cấu kiện thẳng đứng được đóng sâu vào nền đất (6.2.2) thành một dãy liên tục, thường để chịu áp lực bên.

5.1.73. Cọc cừ thép (steel sheet pile)

Cọc (5.1.79) thép cài vào nhau để chịu áp lực bên.

5.1.74. Khung (frame)

Kết cấu (5.1.2) chủ yếu gồm các cấu kiện (5.1.3) thẳng hoặc cong.

Nghĩa khác: Khuôn cửa (5.3.20).

...

...

...

Khung (5.1.74) trong 1 mặt phẳng đơn.

5.1.76. Khung dạng bệ (portal frame)

Khung (5.1.74) tạo bởi hai cột (5.1.11) liên kết cứng bởi một dầm (5.1.12) vượt ngang qua đầu cột.

5.1.77. Dàn không gian (space frame/ three-dimensional truss US)

Tổ hợp (5.5.5) không gian 3 chiều của các cấu kiện (6.1.3), để vượt qua khẩu độ lớn.

5.1.78. Neo đất (ground anchorage/tie-down US)

Thiết bị (5.4.3) có khả năng truyền các lực (9.3.22) căng và các lực ở trạng thái cắt (9.3.35), xuống lớp đất chịu lực.

5.1.79. Cọc (pile)

Cấu kiện (5.1.3) mảnh, chủ yếu ở dưới đất dùng để truyền lực (9.3.22) xuống các lớp chịu lực ở dưới nền đất (6.2.1).

...

...

...

Cọc (5.1.79) khoan, được tạo ra nhờ thực hiện công tác đất (7.1.6) liên tục hoặc không liên tục và tại đó, lỗ khoan được lấp dần bằng bê tông (6.4.15).

5.1.81. Cọc đóng (driven pile)

Cọc (5.1.79) đóng xuống nền đất (6.2.1) bằng búa, áp lực rung hoặc tĩnh, và thay thế đất (6.2.2).

5.1.82. Cọc chống (end bearing pile)

Cọc (5.1.79) truyền lực (9.3.22) xuống nền đất (6.2.1) chủ yếu nhờ lực nén (9.3.22) xuống chân cọc.

5.1.83. Cọc ma sát (friction pile)

Cọc (5.1.79) truyền lực (9.3.22) xuống nền đất (6.2.1) chủ yếu nhờ lực ma sát giữa bề mặt cọc và lớp đất liền kề.

5.1.84. Mũ cọc (pite cap)

Bộ phận công trình (5.5.6) nằm trên đầu của một hoặc nhiều cọc (5.1.79), truyền lực (9.3.22) từ kết cấu (5.1.2) tới các cọc đó.

...

...

...

Bộ phận công trình (5.5.6) dạng bậc giúp phân bố tải trọng (9.3.19) tại chân tường (5.1.7) hoặc cột (5.1.11).

5.1.86. Móng bè (raft foundation/slab foundation US/ floating foundation US)

Móng (5.1.1) có dạng kết cấu bản bê tông (5.1.34) liền khối, mở rộng ra khắp phần đế của kết cấu (5.1.2).

CHÚ THÍCH: Móng bè đôi khi vượt ra khỏi phạm vi đế của kết cấu

5.1.87. Móng băng (strip foundation)

Móng (5.1.1) dài, hẹp thường nằm ngang.

5.1.88. Móng cọc (piled foundation/pile foundation US)

Móng (5.1.1) được tạo thành từ một hoặc nhiều cọc (5.1.79).

5.1.89. Giếng chìm (caisson)

...

...

...

5.1.90. Giếng chìm hở (open caisson)

Giếng chìm (5.1.89) hở ở cả hai đầu trên dưới.

5.1.91.

. . . . .

Móng (5.1.1) được đổ trong hố đào (3.2.2) của giếng (3.2.13)

5.1.92. Ống chịu lực (structural hollow section/ tubular column US/ lally column US)

Ống (6.1.8) dùng làm kết cấu

5.1.93. Thanh thép cán (rolled-steel section)

Sản phẩm (6.1.2) thép được sản xuất bằng cách cán.

...

...

...

Cấu kiện có mặt cắt ngang giống chữ T và có cánh (5.5.93) bằng nhau.

5.1.95. Tiết diện chữ I (l-section)

Cấu kiện có mặt cắt ngang giống chữ I.

5.1.96. Thép góc (angle)

Cấu kiện có mặt cắt ngang giống chữ L, mà chiều rộng (9.2.16) các cạnh có thể đều hoặc không đều nhau.

5.1.97. Tiết diện thép máng (channel section)

Cấu kiện có mặt cắt ngang giống chữ C.

5.1.98. Tiết diện chữ H (H-section)

Cấu kiện có mặt cắt ngang giống chữ H.

...

...

...

Thanh thép cán (5.1.93) có mặt cắt ngang giống chữ I, nhưng có chiều dày (9.2.24) của cánh (5.5.93) thuôn lại và dầy hơn ở phần thân (5.5.94).

5.1.100. Sự ghép mạch (bonding/running bond US/common bond US)

Sự sắp xếp của các đơn vị khối xây (6.4.48) sao cho các điểm nối (5.5.31) thẳng đứng của một hàng không trùng với những điểm nối của các hàng nằm ngay trên và dưới nó

Nghĩa khác: dính kết (bonding) (9.3.7)

5.2. Các bộ phận ngăn chia và bao che

5.2.1. Vật liệu chèn lấp/vật bịt/vật che kín (infill)

Tổ hợp (5.5.5) của các sản phẩm (6.1.2) dạng đơn chất hoặc composít, dùng để chèn vào khe hở hoặc khoảng trống (5.3.1), hoặc dùng để tạo nên mặt ngoài nhà (5.2.43).

5.2.2. Lớp lót/lớp phủ (lining)

Lớp phủ ngoài, khô dùng cho mọi bề mặt bên trong một tòa nhà (3.1.3).

...

...

...

Tấm (6.1.11) gỗ (6.3.2) dùng để làm lớp hoàn thiện [ví dụ: cho sàn nhà (5.2.10) hoặc tường (5.1.7)].

CHÚ THÍCH: ở Mỹ, ván gỗ là thuật ngữ dùng để chỉ lớp ốp (5.2.42) tường (5.1.7) ngoài và ván sàn là thuật ngữ để chỉ tấm ốp của lớp sàn (5.2.12).

5.2.4. Gờ cửa đi/gờ chắn nước mưa (weatherboard/weathermould AU)

Cấu kiện được đúc lồi lên và để gắn vào đường ray dưới của cửa đi (5.3.3) bên ngoài, để ngăn cho nước không vào bên trong tại bậu cửa (5.3.45) hoặc ngưỡng cửa.

5.2.5. Lớp ngăn hơi nước (vapour control layer/vapour barrier AU/vapour barrier US)

Lớp vật liệu (6.1.1) dùng để hạn chế sự truyền hơi nước.

5.2.6. Viên ép lát/viên lợp ngói (tile)

Cấu kiện (6.1.3) nhỏ, mỏng phẳng hoặc được định hình, được dùng để tạo lớp che phủ.

5.2.7. Lưới chắn (grating)

...

...

...

5.2.8. Lưới chắn/phên (grille)

Lưới (5.2.51) thoáng, để phân chia không gian (4.1.1), hoặc đặt lên phần lỗ trống (5.3.1) tương đối lớn trên tường (5.1.7) hoặc trần nhà (5.2.17).

5.2.9. Thanh chắn/rào chắn (barrier)

Kết cấu (3.1.4) (5.1.2) hoặc bộ phận công trình (5.5.6) để bảo vệ hoặc ngăn cản chuyển động.

5.2.10. Sàn (floor)

Bộ phận công trình (5.5.6) dạng bản nằm ngang, dùng làm bề mặt dưới cùng của mọi không gian (4.1.1) trong một tòa nhà (3.1.3).

5.2.11. Sàn hở/sàn để lộ (open floor/exposed floor US)

Sàn (5.2.10) không có trần (5.2.17) che phần phía dưới của nó.

5.2.12. Lớp phủ sàn (flooring)

...

...

...

5.2.13. Lớp lót sàn (underlay/underlayment US)

Sản phẩm (6.1.2) hoặc bộ phận (6.1.3), thường ở dạng tấm (6.1.9) mỏng, được đặt bên dưới lớp phủ sàn (5.2.12).

5.2.14. Lát khối bê tông (concrete block paving)

Việc tạo bề mặt trong đó các khối (6.1.6) bê tông ứng suất trước (6.4.21) hình chữ nhật được xếp theo một kiểu mẫu.

5.2.15. Sàn nổi (floating floor)

Bộ phận công trình (5.5.6), bao gồm các lớp trên sàn (5.2.10) được đặt trên một lớp đỡ hay các gối tựa đàn hồi để cách âm hoặc chống các chấn động hoặc cả hai.

5.2.16. Sàn treo (suspended floor/raised floor US/free-access floor US)

Sàn (5.2.10) đặt trên các gối tựa.

5.2.17. Trần (ceiling)

...

...

...

5.2.18. Trần giả/trần treo (false ceiling/suspended ceiling US/dropped ceiling US)

Trần (5.2.17) dùng để giảm bớt chiều cao (9.2.20) của một không gian (4.1.1) hoặc để tạo ra không gian cho các hệ thống kỹ thuật (5.4.1).

5.2.19. Trần treo (suspended ceiling/dropped ceiling US)

Trần (5.2.17) được treo cách sàn (5.2.10) hoặc mái (5.2.20) bên trên nó một khoảng nào đó.

5.2.20. Mái (roof)

Bộ phận công trình (5.5.6) che phủ phía trên cho một tòa nhà (3.1.3).

5.2.21. Vật liệu lợp mái (roofing)

Lớp trên cùng hoặc các lớp của mái (5.2.20) tạo ra một bề mặt che mưa gió.

5.2.22. Mái bằng (flat roof)

...

...

...

5.2.23. Mái dốc (pitche roof)

Mái (5.2.20) có độ dốc (9.2.30) lớn hơn 10° (xấp xỉ 15%).

5.2.24. Mái dốc một phía (monopitch roof/shed roof US)

Mái dốc (5.2.23) chỉ có một mặt phẳng mái.

5.2.25. Bán mái (lean- to roof)

Mái dốc một phía (5.2.24) có cạnh cao hơn tì vào và được đỡ bởi các tường (5.1.7) cao hơn cao độ (9.2.32) của mái (5.2.20), hoặc mái được đỡ bởi các cấu kiện (5.1.3) bên cạnh hoặc liền vào tường.

5.2.26. Mái vòm (shell roof/domed roof US)

Mái (5.2.20) có dạng kết cấu bản (5.5.15), mỏng và cong.

5.2.27. Mái măng sác (mansard roof)

...

...

...

5.2.28. Mái đầu hồi (gable roof)

Mái dốc (5.2.23) kết thúc phần công trình tại một hoặc hai đầu giống như tường đầu hồi (5.2.64).

5.2.29. Mái có bờ (hipped roof/hip roof US)

Mái dốc (5.2.23) có phần kết ở đường xống mái (5.2.38) tại một hoặc hai đầu.

5.2.30. Mái răng cưa (sawtooth roof)

Một hàng mái dốc (5.2.23), trong đó mỗi mái có một mặt phẳng dốc sâu hơn được lắp kính một phần hoặc toàn bộ.

5.2.31. Mái chống lạnh (cold roof)

Mái (5.2.20) có lớp cách nhiệt tại cao độ (9.2.32) của trần (5.2.17) và có lỗ thông hơi giữa lớp cách nhiệt và lớp mái (5.2.21).

5.2.32. Mái chống nóng (warm roof)

...

...

...

5.2.33. Mái cách nhiệt (inverted roof/built-up roof US)

Mái (5.2.20) có lớp vật liệu cách nhiệt (6.4.32) được đặt bên trên lớp phủ không thấm nước.

5.2.34. Mái hở/mái không trần (open roof/exposed roof US/cathedral ceiling US)

Mái (5.2.20) không có trần (5.2.17) gắn hoặc treo vào nó.

5.2.35. Mái đua (canopy)

Lớp che phủ giống như mái, thường đua bên trên và đưa ra ngoài tại lối vào, cửa sổ (5.3.5) hoặc dọc theo cạnh tường (5.1.7).

5.2.36. Diềm nóc đầu hồi (barge board/fascia board US)

Ván gỗ được gắn dọc theo cạnh trên của tường đầu hồi (5.2.64).

5.2.37. Mái chìa (aves/ave US)

...

...

...

5.2.38. Đường sống mái (hip)

Giao tuyến nằm nghiêng của hai mặt dốc của một mái dốc (5.2.23) tạo thành một góc lồi ra ngoài.

5.2.39. Nóc mái/đỉnh mái (ridge)

Điểm giao nhau tại đỉnh của hai mặt dốc của một mái dốc (5.2.23), tạo thành đỉnh của mái (5.2.20).

5.2.40. Khe mái/xối mái (valley)

Giao tuyến nghiêng của hai mặt dốc của một mái dốc (5.2.23) tạo ra một góc lõm vào.

5.2.41. Bờ mái/rìa mái (verge)

Cạnh dốc của mái dốc (5.2.23).

Nghĩa khác: Lề đường (verge) (3.3.48).

...

...

...

Lớp phủ bên ngoài của kết cấu (5.1.2), không chịu lực, thẳng đứng và thường dùng để bảo vệ (9.3.87).

5.2.43. Mặt ngoài nhà (façade)

Bề mặt ngoài của tường (5.1.7) bao của một tòa nhà (3.1.3), thường không chịu lực, có thể bao gồm tường treo (5.2.54), lớp ốp (5.2.42) hoặc các lớp hoàn thiện (5.5.2) ngoài khác.

5.2.44. Lớp ván che (weatherboarding/clapboard US)

Lớp ốp (5.2.42) được cố định cơ học, gồm các tấm ốp (5.2.3) xếp gối lên nhau hoặc ghép nằm ngang bằng đường soi.

5.2.45. Vách ngăn (partition)

Bộ phận công trình (5.5.6) trong nhà, thẳng đứng, không chịu lực dùng để ngăn chia không gian (4.1.1).

Nghĩa khác: Tường (5.1.7).

5.2.46. Vách ngăn dạng khung (framed partition)

...

...

...

5.2.47. Tường trụ kép (double stud wall/staggered stud wall US)

Tường (5.1.7) có hai dãy trụ tường (5.1.55) chạy song song.

CHÚ THÍCH: Ở Mỹ, double stud wall là tường (5.1.7) có hai hàng trụ (5.1.55) song song đặt trên các tấm bậu cửa (5.3.46) riêng rẽ, trong khi staggered stud wall là tường có hai hàng trụ đơn song song đặt trên một tấm kê chung.

5.2.48. Tấm tường khung gỗ (timber frame wall panel)

Đơn vị tường (5.1.7) gồm một khung (5.1.74) có các cấu kiện (5.1.3) bằng gỗ (6.3.2), được bọc ít nhất một mặt bằng tấm gỗ ép (6.3.26) hoặc dạng tấm khác (6.1.9).