Lắc đều các ống, đem đun trên nồi cách thủy đang sôi trong 15 min, thu được thang màu chuẩn và mẫu thử trong cùng điều kiện để so sánh màu.

2.5.3.2. Tiến hành so màu

Bằng mắt thường, so sánh màu của ống số 5 (mẫu thử) với các ống trong dãy chuẩn (từ số 1 đến số 4) để xác định nồng độ formaldehyt trong ống thử.

2.5.3.3. Tính kết quả

Nồng độ formaldehyt trong dịch cất (2.5.1), C, được tính bằng microgram trên mililit (mg/ml) theo công thức (1):

C = 2 Y                                                 (1)

Trong đó:

Y là nồng độ formaldehyt trong ống thử, tính bằng microgram trên milimit (mg/ml);

2 là hệ số pha loãng dịch cất trong ống số 5.

...

...

...

X₁ = C/2                        (2)

X₁ = Y

Trong đó:

2 là số gam mẫu dạng rắn hoặc bán rắn tương ứng với 1 ml dịch cất, tính bằng gam trên mililit (g/ml).

Nồng độ formaldehyt trong mẫu dạng lỏng, X₂, được tính bằng microgam trên mililit (mg/ml) theo công thức (3):

X₂ = C/4

X₂ = Y/2                                                (3)

Trong đó:

4 là số mililit mẫu dạng lỏng tương ứng với 1ml dịch cất.

...

...

...

3. Phương pháp II: sử dụng thuốc thử phenylhydrazin

3.1. Nguyên tắc

Mẫu thử được axit hóa bằng axit phosphoric rồi đem chưng cất. Formaldehyt được giải phóng dưới dạng hòa tan trong dịch cất và được phát hiện bằng phản ứng màu với thuốc thử phenylhydrazin.

3.2. Thuốc thử

CẢNH BÁO - Vì trong phép xác định này buộc phải sử dụng các axit đậm đặc, do đó phải tuân theo qui định an toàn khi sử dụng các axit này.

Chỉ sử dụng các thuốc thử đạt loại tinh khiết phân tích và sử dụng nước cất hoặc nước đã khử khoáng hoặc nước có chất lượng tương đương, trừ khi có qui định khác.

3.2.1. Axit phosphoric (H_3­PO₄), dung dịch 85 %.

3.2.2. Phenylhydrazin hydroclorua, dung dịch 1 %

Lấy lần lượt 1 ml phenylhydrazin (C₆H₅­NH.NH₂), 80 ml nước và 2 ml axit clohydric đặc, cho vào bình định mức 100 ml, trộn đều rồi thêm nước đến vạch.

...

...

...

Dung dịch đã pha được bảo quản trong tủ lạnh, có thể dùng trong 15 ngày.

3.2.3. Kali fericyanua [K₃Fe(CN)₆], dung dịch 2 %.

Cân chính xác 1 g K₃Fe(CN)₆, hòa tan vào nước đựng trong bình định mức 50 ml, thêm nước đến vạch và trộn đều.

Dung dịch đã pha được dùng trong ngày.

3.2.4. Axit clohydric (HCl) đặc, nồng độ 35 % đến 37 %.

3.2.5. Dung dịch formaldehyt (HCHO), nồng độ 10 mg/ml

Xem 2.2.4.

3.2.6. Silicon chống tạo bọt

3.3. Thiết bị, dụng cụ

...

...

...

3.3.1. Cân phân tích, có thể cân chính xác đến 0,1 mg.

3.3.2. Cân, có thể cân chính xác đến 0,01 g.

3.3.3. Cối và chày sứ.

3.3.4. Bình Kjeldahl, dung tích 500 ml.

3.3.5. Bộ chưng cất (xem Hình 2), sử dụng ống sinh hàn.

Hình 2 - Ví dụ về sơ đồ bộ chưng cất

3.3.6. Bình nón, dung tích 50 ml và 100 ml.

3.3.7. Bình định mức, dung tích 10 ml, 100 ml và 1000 ml.

...

...

...

3.3.9. Buret, dung tích 10 ml và 25 ml.

3.4. Lấy mẫu

Xem 2.4.

3.5. Cách tiến hành

3.5.1. Chuẩn bị mẫu thử

Xem 2.5.1, sử dụng bộ chưng cất như trong Hình 2.

3.5.2. Định tính formaldehyt

3.5.2.1. Tiến hành phản ứng tạo màu

Lấy 10 ml dịch cất (3.5.1), cho vào bình nón 100 ml (3.3.10). Thêm vào bình nón 8 ml thuốc thử phenylhydrazin (3.2.2), 1ml dung dịch K₃Fe(CN)₆ 2 % (3.2.3), lắc đều rồi để yên trong 5 min. Sau đó thêm 4 ml dung dịch axit clohydric đặc (3.2.4) rồi lắc đều và để ổn định màu trong 5 min.

...

...

...

3.5.2.2. Biểu thị kết quả

Nếu dịch cất bắt màu hồng với thuốc thử (đậm hơn mẫu trắng) thì trong mẫu thử có chứa formeldehyt.

Giới hạn phát hiện của phương pháp là 0,3 mg/kg khi làm phản ứng lên màu.

3.5.3. Bán định lượng formaldehyt

3.5.3.1. Tiến hành phản ứng màu

Chuẩn bị 6 bình nón 50 ,l, tiến hành các bước theo quy định trong Bảng 2.

Bảng 2 - Thành phần và các bước tiến hành

Thành phần

Bình 1

...

...

...

Bình 3

Bình 4

Bình 5

Bình 6

Dung dịch chuẩn formaldehyt 10 mg/ml (3.2.5), ml

0

0,5

1

2

...

...

...

0

Dịch cất (3.5.1), ml

0

0

0

0

0

10

Nước, ml

...

...

...

9,5

9

8

7

0

Dung dịch phenylhydrazin (3.2.2), ml

8

8

8

...

...

...

8

8

Dung dịch K₃Fe(CN)₆ 2% (3.2.3), ml

1

1

1

1

1

1

...

...

...

Dung dịch axit clohydric đặc (3.2.4), ml

4

4

4

4

4

4

Lắc đều, để ổn định màu trong 5 min

Nồng độ formaldehyt trong dịch cất, mg/ml

...

...

...

0,5

1

2

3

Y

3.5.3.2. Tiến hành so màu

So sánh màu của ống số 6 (mẫu thử) với các ống trong dãy chuẩn (từ số 1 đến số 5). Màu của ống thử tương đương màu ống chuẩn nào thì nồng độ formaldehyt trong dịch cất bằng nồng độ formaldehyt trong ống chuẩn đó.

3.5.3.3. Tính kết quả

Nồng độ formaldehyt trong mẫu dạng rắn và bán rắn, X₁, được tính bằng microgam trên gam (mg/g) theo công thức:

...

...

...

Trong đó:

Y là nồng độ formaldehyt trong dịch cất, tính bằng microgam trên mililit (mg/ml);

2 là số gam mẫu dạng rắn hoặc bán rắn tương ứng với 1 ml dịch cất, tính bằng gam trên mililit (g/ml).

Nồng độ formaldehyt trong mẫu dạng lỏng, X₂, được tính bằng microgam trên mililit (mg/ml), theo công thức:

X₂ = Y/4

Trong đó:

4 là số mililit dạng lỏng tương ứng với 1 ml dịch cất.

CHÚ THÍCH: Nếu nồng độ formaldehyt quá cao thì phải pha loãng dịch cất để so sánh với dãy màu chuẩn.

4. Báo cáo thử nghiệm

...

...

...

a) mọi thông tin cần thiết về nhận biết đầy đủ về mẫu thử;

b) phương pháp lấy mẫu đã sử dụng, nếu biết;

c) phương pháp thử đã sử dụng, viện dẫn tiêu chuẩn này;

d) mọi điều kiện thao tác không qui định trong tiêu chuẩn này, hoặc được xem là tùy ý, cùng với mọi tình huống bất thường có thể ảnh hưởng đến kết quả;

e) kết quả thử nghiệm thu được.

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Thường quy kĩ thuật định tính và bán định lượng formaldehyt trong bánh phở và các sản phẩm thực phẩm liên quan ban hành kèm theo Quyết định số 417/2000/QĐ-BYT ngày 18 tháng 2 năm 2000 của Bộ trưởng Bộ Y tế.