5.3.2. Giá trị ưu tiên của dòng điện danh định

Các giá trị ưu tiên của dòng điện danh định là:

6 A, 8 A, 10 A, 13 A, 16 A, 20 A, 25 A, 32 A, 40 A, 50 A, 63 A, 80 A, 100 A và 125 A.

5.3.3. Giá trị tiêu chuẩn của tần số danh định

Các giá trị tiêu chuẩn của tần số danh định là 50 Hz và 60 Hz.

5.3.4. Giá trị tiêu chuẩn của khả năng ngắn mạch danh định

5.3.4.1. Giá trị tiêu chuẩn đến và bằng 10 000 A

Các giá trị tiêu chuẩn của khả năng ngắn mạch danh định đến và bằng 10 000 A là:

1 500 A, 3 000 A, 4 500 A, 6 000 A, 10 000 A.

...

...

...

Những dải hệ số công suất tương ứng được cho trong 9.12.5.

5.3.4.2. Giá trị trên 10 000 A đến và bằng 25 000 A

Đối với những giá trị trên 10 000 A đến và bằng 25 000 A, giá trị ưu tiên là 20 000 A.

Dải hệ số công suất tương ứng được cho trong 9.12.5.

5.3.5. Dải tiêu chuẩn về dòng điện cắt tức thời

Dải tiêu chuẩn về dòng điện cắt tức thời được cho trong Bảng 2.

Bảng 2 - Dải tiêu chuẩn về dòng điện cắt tức thời

Kiểu

Dải tiêu chuẩn

...

...

...

C

D

Trên 3 l_n đến và bằng 5 l_n

Trên 5 l_n đến và bằng 10 l_n

Trên 10 l_{n­ ­}đến và bằng 20 l_n­ ^a

^a Đối với các trường hợp đặc biệt cũng có thể sử dụng giá trị đến 50 l_n.

5.3.6. Giá trị tiêu chuẩn của điện áp chịu xung danh định (U_imp)

Bảng 3 đưa ra các giá trị tiêu chuẩn của điện áp chịu xung danh định là hàm của điện áp danh nghĩa của hệ thống lắp đặt.

Bảng 3 - Điện áp chịu xung danh định là hàm của điện áp danh nghĩa của hệ thống lắp đặt

...

...

...

kV

Điện áp danh nghĩa của hệ thống lắp đặt

Hệ thống ba pha

V

Hệ thống một pha có điểm giữa nối đất

V

2,5 ^a

120/240 ^b

...

...

...

230/400, 250/440

120/240, 240 ^c

CHÚ THÍCH 1: Đối với điện áp thử nghiệm để kiểm tra cách điện, xem Bảng 14.

CHÚ THÍCH 2: Đối với điện áp thử nghiệm để kiểm tra khoảng cách ly qua các tiếp điểm hở, xem Bảng 13.

^a Giá trị 3 kV và 5 kV tương ứng được sử dụng để kiểm tra khoảng cách điện qua các tiếp điểm hở có độ cao 2000 m (xem Bảng 4 và Bảng 13).

^b Đối với thông lệ lắp đặt ở Nhật Bản.

^c Đối với thông lệ lắp đặt ở Bắc Mỹ.

6. Ghi nhãn và những thông tin khác về sản phẩm

Mỗi áptômát phải được ghi nhãn bảo đảm bền với các nội dung sau:

...

...

...

b) Ký hiệu kiểu, số catalô hoặc số sê ri;

c) (Các) điện áp danh định;

d) Dòng điện danh định không có ký hiệu "A", phía trước là ký hiệu của dòng điện cắt tức thời (B, C hoặc D), ví dụ B 16;

e) Tần số danh định nếu áptômát chỉ được thiết kế cho một tần số (xem 5.3.3);

f) Khả năng ngắn mạch danh định, tính bằng ampe;

g) Sơ đồ đấu dây, trừ khi cách đấu dây đúng là rõ ràng;

h) Nhiệt độ không khí môi trường chuẩn nếu giá trị này không phải là 30 ^oC;

i) Cấp bảo vệ (chỉ khi không phải là IP20);

j) Đối với áptômát kiểu D: dòng điện cắt tức thời lớn nhất, nếu lớn hơn 20 l_n (xem Bảng 2);

...

...

...

Nội dung d) phải đọc được dễ dàng khi áptômát đã được lắp đặt. Đối với những thiết bị nhỏ, nếu như không đủ chỗ, các nội dung a), b), c), e), f), h), i) và j) được phép ghi bên cạnh hoặc phía sau áptômát. Nội dung g) được phép ghi bên trong của nắp bất kỳ mà cần phải tháo ra để đấu nối dây nguồn nhưng không được ghi trên nhãn được gắn lỏng lẻo vào áptômát. Thông tin khác chưa được ghi nhãn thì phải nêu trong tài liệu của nhà chế tạo.

Sự thích hợp cho cách ly, được cung cấp bởi tất cả các áptômát của tiêu chuẩn này, có thể được thể hiện bằng ký hiệu  trên thiết bị. Khi được gắn vào, nhãn này có thể gồm cả sơ đồ đi dây, ở đó có thể kết hợp với các ký hiệu của các chức năng khác, ví dụ bảo vệ quá tải, hoặc các ký hiệu khác của Ban kỹ thuật 3 của IEC 1). Khi sử dụng một mình ký hiệu này (tức là không nằm trong sơ đồ đi dây) thì không được phép kết hợp với các ký hiệu của các chức năng khác.

CHÚ THÍCH 1: Ở các nước sau: Đan Mạch, Phần Lan, Nauy, Thụy Điển và Nam Phi, ghi nhãn ký hiệu trên áptômát là bắt buộc để chỉ ra rằng thiết bị cung cấp cách ly cho hệ thống lắp đặt về phía phụ tải. Ở các nước này, yêu cầu ký hiệu phải nhìn được rõ ràng và không thể nhầm lẫn khi áptômát được lắp đặt như khi vận hành và cơ cấu tác động là tiếp cận được.

CHÚ THÍCH 2: Ở Ôxtrâylia, việc ghi nhãn này trên áptômát là bắt buộc nhưng không yêu cầu là phải nhìn thấy sau khi lắp đặt.

Nếu cấp bảo vệ bằng vỏ ngoài lớn hơn IP20 theo TCVN 4255 (IEC 60529) được ghi nhãn trên thiết bị thì thiết bị phải đáp ứng yêu cầu này, bất kể phương pháp lắp đặt nào. Nếu chỉ đạt được cấp bảo vệ cao hơn này bằng phương pháp lắp đặt quy định và/hoặc bằng cách sử dụng phụ kiện quy định (ví dụ nắp đầu nối, vỏ bọc v.v…) thì điều này phải được quy định trong tài liệu của nhà chế tạo.

Khi có yêu cầu, nhà chế tạo phải cung cấp đường đặc tính l²t (xem 3.5.13).

Nhà chế tạo có thể nêu phân loại l²t (xem 4.6) và ghi nhãn tương ứng cho áptômát.

Đối với những áptômát không thuộc loại tác động bằng nút bấm, vị trí hở mạch phải được chỉ ra bằng ký hiệu O (vòng tròn) và vị trí đóng mạch phải được chỉ ra bằng ký hiệu l (một nét thẳng ngắn). Được phép ghi bổ sung thêm những ký hiệu quốc gia. Tạm thời, chỉ được phép sử dụng các ký hiệu quốc gia này. Các ký hiệu này phải dễ dàng nhìn thấy khi áptômát đã được lắp đặt.

Đối với những áptômát được thao tác bằng hai nút bấm thì chỉ nút bấm được thiết kế để mở mạch có màu đỏ và/hoặc được ghi ký hiệu là O.

...

...

...

Nếu sử dụng nút bấm để đóng các tiếp điểm và có thể nhận biết được rõ ràng là như vậy, thì vị trí nhấn xuống là đủ để chỉ vị trí đóng mạch.

Nếu sử dụng một nút bấm để đóng và mở các tiếp điểm và có thể nhận biết được là như vậy, thì việc nút giữ nguyên ở vị trí nhấn xuống là đủ để chỉ vị trí đóng mạch. Mặt khác nếu như nút bấm không còn ở vị trí nhấn xuống thì phải có thêm phương tiện bổ sung để chỉ vị trí của các tiếp điểm.

Đối với những áptômát có nhiều dòng điện danh định, giá trị lớn nhất phải ghi nhãn phù hợp với nội dung d), ngoài ra, giá trị mà áptômát được điều chỉnh về phải được chỉ ra sao cho không thể gây nhầm lẫn.

Nếu cần thiết phải phân biệt giữa các đầu nối phía nguồn và phía phụ tải thì các đầu nối phía nguồn phải được chỉ ra bằng các mũi tên chỉ về phía áptômát còn các đầu nối phía phụ tải bằng các mũi tên chỉ ra phía ngoài áptômát.

Những đầu nối chỉ dành riêng cho dây trung tính phải được chỉ ra bằng chữ cái N.

Những đầu nối dành cho dây bảo vệ, nếu có, phải được chỉ thị bằng ký hiệu  (IEC 60417-5019).

CHÚ THÍCH 3: Ký hiệu ,(IEC 60417-5017) được khuyến cáo trước đây sẽ được thay thế dần bởi ký hiệu ưu tiên IEC 60417-5019 nêu trên.

Nhãn phải bền, không mờ và dễ đọc, và không được ghi trên vít, đai ốc hoặc những bộ phận có thể tháo ra được.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng thử nghiệm ở 9.3.

...

...

...

Áptômát phù hợp với tiêu chuẩn này phải có khả năng làm việc trong những điều kiện tiêu chuẩn sau:

7.1. Dải nhiệt độ không khí môi trường

Nhiệt độ không khí môi trường không vượt quá +40 ^oC và giá trị trung bình trong thời gian 24 h không vượt quá +35 ^oC.

Giới hạn dưới của nhiệt độ không khí môi trường là -5 ^oC.

Những áptômát nhằm sử dụng ở nơi nhiệt độ không khí môi trường trên +40 ^oC (đặc biệt tại những vùng nhiệt đới) hoặc dưới -5 ^oC phải được thiết kế đặc biệt hoặc được sử dụng phù hợp với những thông tin cho trong catalô của nhà chế tạo.

7.2. Độ cao so với mực nước biển

Nói chung độ cao nơi lắp đặt không vượt quá 2 000 m so với mực nước biển.

Khi lắp đặt ở những nơi cao hơn, cần xét đến hiện tượng giảm độ bền điện môi và giảm tác dụng làm mát của không khí. Những áptômát nhằm sử dụng ở những nơi đó phải được thiết kế đặc biệt hoặc được sử dụng phù hợp với thỏa thuận giữa nhà chế tạo và người sử dụng. Thông tin cho trong catalô của nhà chế tạo có thể thay thế cho thỏa thuận này.

7.3. Điều kiện khí quyển

...

...

...

Ở những nhiệt độ thấp hơn, độ ẩm tương đối có thể cho phép cao hơn, ví dụ 90 % ở +20 ^oC.

Cần có biện pháp thích hợp đối với hiện tượng ngưng đọng vừa phải đôi khi có thể xảy ra khi nhiệt độ thay đổi (ví dụ dùng lỗ thoát nước).

7.4. Điều kiện lắp đặt

Áptômát phải được lắp đặt phù hợp với chỉ dẫn của nhà chế tạo.

7.5. Độ nhiễm bẩn

Áptômát thuộc phạm vi áp dụng của tiêu chuẩn này nhằm sử dụng trong môi trường có nhiễm bẩn độ 2, tức là chỉ thường xuất hiện nhiễm bẩn không dẫn; tuy nhiên đôi khi có thể có dẫn điện tạm thời do ngưng tụ.

8. Yêu cầu về kết cấu và thao tác

8.1. Thiết kế cơ khí

8.1.1. Quy định chung

...

...

...

Thông thường, kiểm tra sự phù hợp bằng cách tiến hành tất cả các thử nghiệm quy định có liên quan.

8.1.2. Cơ cấu truyền động

Các tiếp điểm động của tất cả các cực của những áptômát nhiều cực phải được ghép cơ khí với nhau sao cho tất cả các cực, trừ trung tính đóng cắt nếu có, đóng mạch và cắt mạch về cơ bản là đồng thời, cho dù là thao tác bằng tay hay tự động, ngay cả khi quá tải chỉ xảy ra tại một cực có bảo vệ.

Cực trung tính đóng cắt (xem 3.2.7.3) của áptômát bốn cực không được đóng sau và cắt trước các cực được bảo vệ.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng thử nghiệm bằng tay, sử dụng phương tiện thích hợp bất kỳ (ví dụ đèn chỉ thị, máy hiện sóng, v.v…).

Nếu một cực có khả năng đóng và cắt ngắn mạch thích hợp được sử dụng làm cực trung tính và áptômát có thao tác bằng tay độc lập (xem 3.4.4), thì tất cả các cực, kể cả cực trung tính, có thể được tác động đồng thời.

Áptômát phải có cơ cấu ưu tiên cắt.

Áptômát phải có thể đóng và cắt bằng tay. Đối với những áptômát kiểu cắm không có tay cầm thao tác, yêu cầu này không được coi là đáp ứng nếu chỉ là rút áptômát ra khỏi đế của nó.

Áptômát phải được kết cấu sao cho các tiếp điểm động chỉ có thể trở về và được giữ nguyên ở vị trí đóng mạch (xem 3.2.8) hoặc vị trí hở mạch (xem 3.2.9), ngay cả khi phương tiện thao tác được thả ra ở một vị trí trung gian.

...

...

...

- Vị trí của cơ cấu tác động (được ưu tiên sử dụng), hoặc

- Cơ cấu chỉ thị cơ khí riêng.

Nếu cơ cấu chỉ thị cơ khí riêng được sử dụng để chỉ ra vị trí của tiếp điểm chính thì phải có màu đỏ đối với vị trí đóng mạch (ON) và màu xanh lá cây đối với vị trí hở mạch (OFF).

Phương tiện chỉ thị vị trí tiếp điểm phải tin cậy.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng các thử nghiệm ở 9.10.2.

Áptômát phải được thiết kế sao cho cơ cấu tác động, tấm chắn phía trước hoặc nắp chỉ có thể được lắp đúng theo cách đảm bảo chỉ thị đúng của vị trí tiếp điểm.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng các thử nghiệm ở 9.12.12.1 và 9.12.12.2.

Nếu phương tiện thao tác được sử dụng để chỉ ra vị trí của các tiếp điểm, phương tiện thao tác này khi được thả ra phải tự động trở về vị trí tương ứng với vị trí của (các) tiếp điểm động; trong trường hợp này, phương tiện thao tác phải có hai vị trí trở về khác biệt tương ứng với vị trí của các tiếp điểm, nhưng có thể có thêm một vị trí khác biệt thứ ba dành cho cắt mạch tự động.

Tác động của cơ cấu không được bị ảnh hưởng bởi vị trí của vỏ hoặc nắp và phải độc lập với bất kỳ phần nào có thể tháo rời được.

...

...

...

Nếu nắp được sử dụng làm phương tiện dẫn hướng cho nút bấm thì nút bấm phải không thể tháo rời khỏi áptômát.

Phương tiện thao tác phải được cố định chắc chắn trên trục của chúng và không thể tháo ra được nếu không dùng đến dụng cụ. Được phép cố định trực tiếp phương tiện thao tác trên nắp.

Nếu phương tiện thao tác chuyển động theo chiều "lên-xuống" thì khi lắp áptômát như trong sử dụng bình thường, các tiếp điểm phải được đóng lại khi thao tác theo chiều đi lên.

CHÚ THÍCH 1: Tạm thời ở một số nước cho phép thao tác đóng thực hiện theo chiều đi xuống.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và thử nghiệm bằng tay.

Khi phương tiện được nhà chế tạo cung cấp hoặc quy định để khóa phương tiện thao tác ở vị trí hở mạch, thì việc khóa ở vị trí này chỉ có thể thực hiện khi các tiếp điểm chính đang ở vị trí hở mạch.

CHÚ THÍCH 2: Việc khóa phương tiện thao tác ở vị trí đóng mạch là được phép trong một số ứng dụng cụ thể.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét, có tính đến các hướng dẫn của nhà chế tạo.

8.1.3. Khe hở không khí và chiều dài đường rò (xem Phụ lục B)

...

...

...

Vật liệu cách điện được phân loại thành các nhóm vật liệu dựa trên chỉ số phóng điện tương đối của chúng (CTI) theo 2.7.1.1 và 2.7.1.3 của IEC 60664-1.

Bảng 4 - Khe hở không khí và chiều dài đường rò

Khe hở không khí nhỏ nhất, mm

Chiều dài đường rò nhỏ nhất ^{e, f}, mm

Nhóm IIIa ^h
(175V≤CTI<400V)^d

Nhóm II

(400V≤CTI<600V)^d

Nhóm I

...

...

...

Điện áp danh định, V

Điện áp làm việc ^e

V

U_imp

2,5 kV

4 kV

4 kV

Mô tả

120/240

...

...

...

120/240

240

230/400

230

400

>25

≤50ⁱ

120

250

...

...

...

>25

≤50ⁱ

120

250

400

>25

≤50ⁱ

120

250

...

...

...

1. Giữa các phần mang điện tách rời nhau khi tiếp điểm chính ở vị trí hở mạch^a

2,0

4,0

4,0

1,2

2,0

4,0

4,0

0,9

...

...

...

4,0

4,0

0,6

2,0

4,0

4,0

2. Giữa các phần mang điện có cực tính khác nhau

1,5

3,0

...

...

...

1,2

1,5

3,0

4,0

0,9

1,5

3,0

3,0

0,6

...

...

...

3,0

3,0

3. Giữa các mạch điện được cấp điện từ các nguồn khác nhau, một trong số đó là PELV hoặc SELV ^g

3,0

6,0

8,0

3,0

6,0

...

...

...

3,0

6,0

8,0

3,0

6,0

8,0

...

...

...

Điện áp danh định, V

120/240

230/400

120/240

230/400

120/240

230/400

4. Giữa phần mang điện và:

- Bề mặt chạm tới được của phương tiện thao tác

...

...

...

- Bề mặt lắp áptômát^b

- Vít hoặc các phương tiện khác để cố định áptômát ^b

- Nắp hoặc hộp kim loại ^b

- Phần kim loại khác có thể chạm tới được ^c

- Khung kim loại đỡ các áptômát kiểu lắp chìm

1,5

3,0

3,0

1,5

...

...

...

1,5

3,0

1,5

3,0

5. Giữa phần kim loại của cơ cấu truyền động và

- Phần kim loại chạm tới được ^c

- Vít hoặc các phương tiện khác để cố định áptômát

- Khung kim loại đỡ các áptômát kiểu lắp chìm

CHÚ THÍCH 1: Giá trị dùng cho 400 V cũng có hiệu lực với 440 V.

...

...

...

CHÚ THÍCH 3: Quy tắc định kích thước dùng cho cách điện đang được xem xét.

CHÚ THÍCH 4: Cần tạo đủ khe hở không khí và chiều dài đường rò giữa các bộ phận mang điện có cực tính khác nhau của áptômát, ví dụ áptômát kiểu cắm được lắp gần nhau.

^a Đối với các tiếp điểm phụ và tiếp điểm điều khiển, các giá trị được cho trong tiêu chuẩn tương ứng.

^b Các giá trị này được nhân đôi, nếu khe hở không khí và chiều dài đường rò giữa những bộ phận mang điện của thiết bị và màn chắn kim loại hoặc bề mặt trên đó áptômát được lắp không chỉ phụ thuộc vào thiết kế của áptômát, do đó các giá trị này có thể giảm xuống khi áptômát được lắp trong điều kiện bất lợi nhất.

^c Bao gồm cả lá kim loại tiếp xúc với những bề mặt của vật liệu cách điện có thể chạm tới được sau khi lắp đặt như trong sử dụng bình thường. Dùng que thử thẳng không có khớp theo 9.6 (xem Hình 9) đẩy lá kim loại vào các góc, rãnh v.v…

^d Xem IEC 60112.

^e Cho phép ngoại suy khi xác định chiều dài đường rò ứng với các giá trị điện áp nằm giữa các giá trị điện áp làm việc được liệt kê. Để xác định chiều dài đường rò, xem Phụ lục B.

^f Chiều dài đường rò không thể nhỏ hơn khe hở không khí liên quan.

^g Để đề cập đến tất cả các điện áp khác nhau kể cả ELV trong tiếp điểm phụ.

...

...

...

 ⁱ Đối với điện áp làm việc đến và bằng 25 V, có thể tham khảo IEC 60664-1.

8.1.4. Vít, bộ phận mang dòng và mối nối

8.1.4.1. Các mối nối, cơ khí cũng như điện, đều phải chịu được những ứng suất cơ xảy ra trong sử dụng bình thường.

Vít dùng để lắp áptômát trong quá trình lắp đặt bình thường không được là loại vít cắt ren.

CHÚ THÍCH 1: Vít (hoặc đai ốc) dùng để lắp áptômát bao gồm các vít dùng để cố định nắp hoặc tấm che, nhưng không bao gồm những phương tiện nối dùng cho các đường ống có ren và dùng để cố định đế của áptômát.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng thử nghiệm ở 9.4.

CHÚ THÍCH 2: Các mối nối bắt ren được coi như được kiểm tra bằng các thử nghiệm 9.8, 9.9, 9.12, 9.13 và 9.14.

8.1.4.2. Đối với vít lắp với ren bằng vật liệu cách điện và được vặn khi lắp áptômát trong quá trình lắp đặt thì phải đảm bảo vít tra đúng vào lỗ vít hoặc đai ốc.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và thử nghiệm bằng tay.

...

...

...

8.1.4.3. Mối nối điện phải được thiết kế sao cho lực ép tiếp xúc không được truyền qua vật liệu cách điện trừ gốm, mica nguyên chất hoặc vật liệu khác có các đặc tính thích hợp không kém, trừ khi các phần kim loại có đủ độ đàn hồi để bù cho lượng co ngót hoặc lún có thể có ở vật liệu cách điện.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét.

CHÚ THÍCH: Tính thích hợp của vật liệu được xét theo độ ổn định kích thước.

8.1.4.4. Các bộ phận mang dòng và các mối nối, kể cả những chi tiết dùng cho các dây dẫn bảo vệ, nếu có, phải bằng:

- Đồng;

- Hợp kim chứa ít nhất là 58 % đồng đối với những chi tiết được gia công nguội, hoặc ít nhất là 50 % đồng đối với những chi tiết khác;

- Kim loại khác hoặc kim loại có lớp phủ thích hợp, có độ bền chịu ăn mòn không thấp hơn đồng và có những tính chất cơ học thích hợp không kém.

CHÚ THÍCH: Các yêu cầu mới và thử nghiệm thích hợp để xác định khả năng chịu ăn mòn hiện đang được xem xét. Những yêu cầu này nhằm cho phép sử dụng những vật liệu khác nếu được phủ thích hợp.

Yêu cầu trong 8.1.4.4 không áp dụng cho các tiếp điểm, mạch từ, phần tử gia nhiệt, lưỡng kim, vật liệu hạn chế dòng điện, sun, linh kiện điện tử và cũng không áp dụng cho vít, đai ốc, vòng đệm, tấm kẹp và những chi tiết tương tự của đầu nối.

...

...

...

8.1.5.1. Đầu nối dùng cho dây dẫn bên ngoài phải sao cho có thể đấu nối dây dẫn để đảm bảo duy trì cố định lực ép tiếp xúc cần thiết.

Được phép áp dụng những kiểu đấu nối dùng để đấu nối thanh dẫn, miễn là chúng không được sử dụng để đấu nối cáp.

Những kiểu đấu nối này có thể là kiểu cắm hoặc kiểu bulông.

Các đầu nối phải dễ dàng tiếp cận được theo những điều kiện sử dụng dự kiến.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét, bằng các thử nghiệm ở 9.5 đối với đầu nối kiểu bắt ren, bằng các thử nghiệm quy định đối với áptômát kiểu cắm hoặc kiểu bulông trong tiêu chuẩn này, hoặc bằng các thử nghiệm ở Phụ lục J hoặc K khi liên quan đến kiểu đấu nối cụ thể.

8.1.5.2. Áptômát phải có các đầu nối cho phép đấu nối dây dẫn đồng có diện tích mặt cắt danh nghĩa cho trong Bảng 5.

CHÚ THÍCH 1: Ví dụ về các thiết kế có thể có của đầu nối kiểu bắt ren được cho trong Phụ lục F.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét, bằng phép đo và bằng cách lắp lần lượt với ruột dẫn có mặt cắt nhỏ nhất và ruột dẫn có mặt cắt lớn nhất quy định.

Bảng 5 - Mặt cắt của ruột dẫn đồng đấu nối được đối với đầu nối kiểu bắt ren

...

...

...

A

Dải mặt cắt danh nghĩa cần kẹp

mm²

Đến và bằng 13

Trên 13 đến và bằng 16

Trên 16 đến và bằng 25

Trên 25 đến và bằng 32

Trên 32 đến và bằng 50

Trên 50 đến và bằng 80

...

...

...

Trên 100 đến và bằng 125

1 đến 2,5

1 đến 4

1,5 đến 6

2,5 đến 10

4 đến 16

10 đến 25

16 đến 35

25 đến 50

...

...

...

Tuy nhiên, cho phép thiết kế đầu nối dùng cho ruột dẫn từ 1 mm² đến 6 mm² chỉ để kẹp chặt riêng các ruột dẫn một sợi.

CHÚ THÍCH 2: Đối với các ruột dẫn AWG bằng đồng, xem Phụ lục G.

8.1.5.3. Phương tiện để kẹp chặt các ruột dẫn trong đầu nối không được sử dụng để cố định bất kỳ linh kiện nào khác, tuy nhiên những phương tiện này có thể sử dụng để giữ các đầu nối đúng vị trí hoặc chống xoay.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng các thử nghiệm ở 9.5.

8.1.5.4. Đầu nối dùng cho các dòng điện danh định đến và bằng 32 A phải cho phép có thể đấu nối ruột dẫn mà không cần có sự chuẩn bị đặc biệt.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét.

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ "chuẩn bị đặc biệt" bao gồm việc hàn thiếc các sợi của ruột dẫn, sử dụng đầu cốt cáp, làm lỗ xuyên v.v…, nhưng không bao gồm việc nắn sửa ruột dẫn trước khi đút vào đầu nối hoặc việc xoắn dây dẫn mềm để đầu dây được chắc.

8.1.5.5. Đầu nối phải có độ bền cơ thích hợp. Vít và đai ốc để kẹp chặt ruột dẫn phải có ren hệ mét theo tiêu chuẩn ISO hoặc loại ren có bước ren và độ bền cơ có thể so sánh được với loại ren này.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng các thử nghiệm ở 9.4 và 9.5.1.

...

...

...

8.1.5.6. Đầu nối phải được thiết kế sao cho kẹp chặt được ruột dẫn mà không gây hư hại quá mức ruột dẫn.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng thử nghiệm ở 9.5.2.

8.1.5.7. Đầu nối phải được thiết kế sao cho kẹp chặt ruột dẫn một cách tin cậy vào bề mặt kim loại.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng các thử nghiệm ở 9.4 và 9.5.1.

8.1.5.8. Đầu nối phải được thiết kế hoặc đặt ở vị trí sao cho ruột dẫn cứng một sợi hoặc dây bện không thể tuột ra ngoài khi đã xiết chặt vít hoặc đai ốc.

Yêu cầu này không áp dụng đối với các đầu nối kiểu lỗ.

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm ở 9.5.3.

8.1.5.9. Đầu nối phải được cố định hoặc bố trí sao cho khi xiết chặt hoặc nới lỏng các vít hoặc đai ốc kẹp thì đầu nối không lỏng ra khỏi nơi cố định chúng với áptômát.

CHÚ THÍCH 1: Các yêu cầu này không hàm ý rằng các đầu nối phải được thiết kế sao cho chúng không thể xoay hoặc dịch chuyển, mà mọi di chuyển phải hạn chế ở mức đủ để ngăn ngừa vi phạm các yêu cầu của tiêu chuẩn này.

...

...

...

- Hợp chất hoặc nhựa gắn không phải chịu ứng suất trong sử dụng bình thường, và

- Hiệu quả của hợp chất hoặc nhựa gắn không bị ảnh hưởng bất lợi do nhiệt độ của đầu nối trong những điều kiện bất lợi nhất quy định trong tiêu chuẩn này.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét, bằng phép đo và bằng thử nghiệm ở 9.4.

8.1.5.10. Vít hoặc đai ốc kẹp của đầu nối dùng để đấu nối dây dẫn bảo vệ phải được vặn chắc chắn đủ để không bị lỏng ra một cách ngẫu nhiên.

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm bằng tay.

CHÚ THÍCH: Nhìn chung, những thiết kế về đầu nối (mà một số ví dụ được cho trong Phụ lục F) đều tạo ra đủ độ đàn hồi đáp ứng yêu cầu này; đối với những thiết kế khác có thể cần phải có những dự phòng đặc biệt, ví dụ sử dụng một chi tiết có độ đàn hồi thích hợp, ít có khả năng bị nới lỏng vì thiếu cẩn thận.

8.1.5.11. Đầu nối kiểu trụ phải cho phép có thể đặt hoàn toàn ruột dẫn vào và kẹp chặt một cách tin cậy.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét sau khi đặt hoàn toàn ruột dẫn có mặt cắt lớn nhất quy định đối với dòng điện danh định tương ứng cho trong Bảng 5 và kẹp đủ chặt với mômen theo Bảng 10.

8.1.5.12. Vít và đai ốc của các đầu nối dùng để đấu nối dây dẫn bên ngoài phải bắt với ren kim loại và vít không được thuộc kiểu vít côn.

...

...

...

Đối với những áptômát được thiết kế để lắp trên đế tạo ra một khí cụ riêng (áptômát kiểu cắm hoặc kiểu xoáy) thì không thể thay thế áptômát khi đã lắp và đi dây như trong sử dụng bình thường bằng một áptômát khác cùng hãng chế tạo nhưng có dòng điện danh định lớn hơn, nếu không sử dụng dụng cụ.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét.

CHÚ THÍCH: Cụm từ "như trong sử dụng bình thường" hàm ý áptômát được lắp đặt theo chỉ dẫn của nhà chế tạo.

8.1.7. Lắp cơ khí các áptômát kiểu cắm

Việc lắp đặt cơ khí các áptômát kiểu cắm, việc giữ chúng đúng vị trí không chỉ phụ thuộc vào (các) mối nối kiểu cắm của chúng, phải tin cậy và đủ độ ổn định.

8.1.7.1. Áptômát kiểu cắm mà việc giữ chúng đúng vị trí không chỉ phụ thuộc vào (các) đấu nối kiểu cắm

Kiểm tra sự phù hợp của việc lắp đặt cơ khí bằng các thử nghiệm tương ứng ở 9.13.

8.1.7.2. Áptômát kiểu cắm mà việc giữ chúng đúng vị trí chỉ phụ thuộc vào (các) đấu nối kiểu cắm

Kiểm tra sự phù hợp của việc lắp đặt cơ khí bằng các thử nghiệm tương ứng ở 9.13.

...

...

...

Áptômát phải được thiết kế sao cho khi đã lắp và đi dây như trong sử dụng bình thường (xem chú thích ở 8.1.6) thì không thể chạm tới được những bộ phận mang điện.

Một bộ phận được coi là "chạm tới được" nếu có thể chạm được bằng ngón tay thử nghiệm (xem 9.6).

Đối với áptômát không thuộc kiểu cắm, bộ phận bên ngoài, trừ vít hoặc phương tiện khác để cố định nắp và nhãn, có thể chạm tới được khi áptômát đã lắp và đi dây như trong sử dụng bình thường, phải bằng vật liệu cách điện hoặc được lót hoàn toàn bằng vật liệu cách điện, trừ khi bộ phận mang điện được đặt bên trong vỏ bằng vật liệu cách điện.

Lớp lót phải được cố định sao cho ít có khả năng bị mất trong khi lắp đặt áptômát. Lớp lót phải có đủ độ dày và độ bền cơ và phải tạo được mức bảo vệ đủ ở những chỗ có gờ sắc.

Lỗ tuồn cáp hoặc ống dẫn phải bằng vật liệu cách điện hoặc có ống lót hoặc bộ phận tương tự bằng vật liệu cách điện. Những chi tiết như vậy phải được cố định tin cậy và phải có đủ độ bền cơ.

Đối với áptômát kiểu cắm, bộ phận bên ngoài không phải là vít hoặc phương tiện cố định nắp, có thể chạm tới được trong điều kiện sử dụng bình thường, phải bằng vật liệu cách điện.

Phương tiện thao tác bằng kim loại phải được cách điện với các bộ phận mang điện và những bộ phận dẫn điện nếu lộ ra ngoài thì phải được bọc bằng vật liệu cách điện. Yêu cầu này không áp dụng cho các phương tiện để liên kết các phương tiện thao tác đã được cách điện của một số cực. Những bộ phận kim loại của cơ cấu truyền động phải không thể chạm tới được. Ngoài ra chúng phải được cách điện với những bộ phận kim loại có thể chạm tới được, cách điện với khung kim loại đỡ đế áptômát kiểu chìm, cách điện với vít hoặc phương tiện khác để cố định đế với giá đỡ và cách điện với tấm kim loại, nếu có, được dùng làm tấm đỡ.

Phải dễ dàng thay thế áptômát kiểu cắm mà không phải chạm tới những bộ phận mang điện.

Sơn hoặc men không được coi là có đủ độ cách điện cho mục đích của điều này.

...

...

...

8.3. Đặc tính điện môi và khả năng cách ly

Áptômát phải có đủ đặc tính điện môi và phải đảm bảo cách ly.

8.3.1. Độ bền điện môi ở tần số nguồn

Áptômát phải có đủ đặc tính điện môi ở tần số nguồn.

Kiểm tra sự phù hợp bằng các thử nghiệm ở 9.7.1, 9.7.2 và 9.7.3 trên áptômát ở điều kiện còn mới.

Ngoài ra, sau thử nghiệm độ bền ở 9.11 và sau các thử nghiệm ngắn mạch ở 9.12, áptômát phải chịu được thử nghiệm ở 9.7.3, nhưng với điện áp được giảm thấp được quy định trong 9.11.3 và 9.12.12.2 tương ứng và không phải chịu xử lý ẩm trước theo 9.7.1.

8.3.2. Khả năng cách ly

Áptômát phải thích hợp cho cách ly.

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách kiểm tra sự phù hợp với khe hở không khí và chiều dài đường rò nhỏ nhất của điểm 1 của Bảng 4 bằng các thử nghiệm ở 9.7.6.1 và 9.7.6.3.

...

...

...

Áptômát phải chịu được điện áp xung một cách thích hợp.

Kiểm tra sự phù hợp bằng các thử nghiệm ở 9.7.6.2.

8.4. Độ tăng nhiệt

8.4.1. Giới hạn tăng nhiệt

Độ tăng nhiệt của các bộ phận của áptômát quy định trong Bảng 6, được đo trong những điều kiện quy định ở 9.8.2, không được vượt quá những giá trị giới hạn nêu trong bảng.

Áptômát không được có sự cố làm phương hại đến chức năng và việc sử dụng an toàn của nó.

Bảng 6 - Giá trị độ tăng nhiệt

Các bộ phận ^{a) b)}

Độ tăng nhiệt

...

...

...

Đầu nối dùng cho đấu nối bên ngoài ^c)

60

Bộ phận bên ngoài có thể chạm tới trong khi thao tác bằng tay áptômát, bao gồm phương tiện thao tác bằng vật liệu cách điện và phương tiện bằng kim loại để liên kết các phương tiện thao tác được cách điện của một số cực.

40

Bộ phận bên ngoài bằng kim loại của phương tiện thao tác.

25

Những bộ phận bên ngoài khác, kể cả bề mặt của áptômát tiếp xúc trực tiếp với bề mặt lắp đặt.

60

^a) Không quy định giá trị độ tăng nhiệt cho các tiếp điểm bởi vì với đa số các áptômát, thiết kế không cho phép có thể đo trực tiếp các tiếp điểm mà không gây nguy cơ làm thay đổi hoặc di chuyển một số bộ phận có nhiều khả năng ảnh hưởng tới tính tái lập của các thử nghiệm. Thử nghiệm 28 ngày (xem 9.9) được coi là đủ để kiểm tra một cách gián tiếp đặc tính của các tiếp điểm về mặt phát nóng quá mức khi vận hành.

...

...

...

^c) Đối với áptômát kiểu cắm, các đầu nối của đế trên đó lắp đặt áptômát.

8.4.2. Nhiệt độ không khí môi trường

Các giới hạn về độ tăng nhiệt cho trong Bảng 6 chỉ áp dụng nếu nhiệt độ không khí môi trường nằm trong các giới hạn quy định ở 7.1.

8.5. Chế độ làm việc liên tục

Áptômát phải làm việc tin cậy ngay cả sau một thời gian dài làm việc.

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm ở 9.9.

8.6. Làm việc tự động

8.6.1. Vùng đặc tính thời gian-dòng điện tiêu chuẩn

Áptômát phải có đặc tính cắt sao cho áptômát bảo vệ tốt mạch điện mà không tác động sớm.

...

...

...

Bảng này xét trường hợp áptômát được lắp phù hợp với các điều kiện chuẩn (xem 9.2) làm việc ở nhiệt độ chuẩn là 30 ^oC, với dung sai là ^oC.

Kiểm tra sự phù hợp bằng các thử nghiệm quy định ở 9.10.

Thử nghiệm có thể tiến hành ở nhiệt độ thuận tiện bất kỳ, kết quả được quy đổi về 30 ^oC bằng cách sử dụng các thông tin do nhà chế tạo cung cấp.

Trong mọi trường hợp, biến thiên của dòng điện thử nghiệm ở Bảng 7 không được vượt quá 1,2 %/1 ^oC của biến thiên nhiệt độ hiệu chuẩn.

Nếu áptômát được ghi nhãn với nhiệt độ chuẩn khác 30 ^oC thì được thử nghiệm ở nhiệt độ ghi nhãn đó.

Nhà chế tạo phải sẵn sàng cung cấp thông tin về sự biến thiên đường đặc tính cắt đối với những nhiệt độ hiệu chuẩn khác với giá trị chuẩn.

Bảng 7 - Đặc tính tác động thời gian-dòng điện

Thử nghiệm

Kiểu

...

...

...

Điều kiện ban đầu

Giới hạn thời gian cắt hoặc không cắt

Kết quả cần đạt được

Ghi chú

a

B, C, D

1,13 l_n

Nguội ^a)

t ≤ 1 h (đối với l_n ≤ 63A)

...

...

...

Không cắt

b

B, C, D

1,45 l_n

Ngay sau thử nghiệm a

t < 1 h (đối với l_n ≤ 63A)

t < 2 h (đối với l_n > 63A)

Cắt

...

...

...

c

B, C, D

2,55 l_n

Nguội ^a)

1 s < t < 60 s

(đối với l_n ≤ 32 A)

1 s < t < 20 s

(đối với l_n > 32 A)

Cắt

...

...

...

d

B

C

D

3 l_n

5 l_n

10 l­_n

Nguội ^a)

t ≤ 0,1 s

...

...

...

Dòng điện được thiết lập bằng cách đóng một thiết bị đóng cắt phụ

e

B

C

D

5 l_n

10 l_n

20 l_n ^b)

Nguội ^a)

...

...

...

Cắt

Dòng điện được thiết lập bằng cách đóng một thiết bị đóng cắt phụ

CHÚ THÍCH: Thử nghiệm bổ sung, nằm giữa thử nghiệm c và thử nghiệm d, đang được xem xét cho áptômát kiểu D.

^a) Thuật ngữ "nguội" nghĩa là trước đó chưa chịu tải, ở nhiệt độ hiệu chuẩn.

^b) 50 l_n đối với các trường hợp đặc biệt.

8.6.2. Các đại lượng quy ước

8.6.2.1. Thời gian quy ước

Thời gian quy ước là 1 h đối với áptômát có dòng điện danh định đến và bằng 63 A và 2 h đối với áptômát có dòng điện danh định trên 63 A.

8.6.2.2. Dòng điện không cắt quy ước (l_nt)

...

...

...

8.6.2.3 Dòng điện cắt quy ước (I_t)

Dòng điện cắt quy ước của áptômát bằng 1,45 lần dòng điện danh định của nó.

8.6.3. Đường đặc tính cắt

Đường đặc tính cắt của áptômát phải nằm trong vùng được xác định theo 8.6.1.

CHÚ THÍCH 1: Những điều kiện về nhiệt độ và lắp đặt khác với quy định ở 9.2 (ví dụ lắp trong vỏ đặc biệt, ghép một số áptômát cùng trong một vỏ) có thể ảnh hưởng đến đường đặc tính của áptômát.

CHÚ THÍCH 2: Nhà chế tạo nên sẵn sàng cung cấp thông tin về thay đổi đường đặc tính cắt ở những nhiệt độ môi trường khác với giá trị chuẩn, trong phạm vi các giới hạn ở 7.1.

8.6.3.1. Ảnh hưởng của việc cho áptômát nhiều cực chịu tải một cực đối với đường đặc tính cắt

Khi áptômát có nhiều cực được bảo vệ chỉ chịu tải trên một cực được bảo vệ, bắt đầu từ trạng thái nguội, một dòng điện bằng:

- 1,1 lần dòng điện cắt quy ước, đối với áptômát hai cực có hai cực được bảo vệ;

...

...

...

thì áptômát phải cắt trong khoảng thời gian quy ước quy định ở 8.6.2.1.

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm ở 9.10.3.

8.6.3.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ không khí môi trường đối với đường đặc tính cắt

Nhiệt độ môi trường khác với nhiệt độ chuẩn nhưng vẫn nằm trong các giới hạn -5 ^oC và +40 ^oC không được ảnh hưởng ở mức không chấp nhận được đối với đường đặc tính cắt của áptômát.

Kiểm tra sự phù hợp bằng các thử nghiệm ở 9.10.4.

8.7. Độ bền cơ và độ bền điện

Áptômát phải có khả năng thực hiện được số lượng thích hợp những chu kỳ thao tác ở dòng điện danh định.

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm ở 9.11.

8.8. Khả năng thực hiện với dòng điện ngắn mạch

...

...

...

Kiểm tra sự phù hợp bằng các thử nghiệm ở 9.1.2.

Áptômát phải có khả năng đóng và cắt mọi giá trị dòng điện đến và bằng giá trị tương ứng với khả năng ngắn mạch danh định ở tần số danh định, ở điện áp phục hồi tần số công nghiệp đến 105 % (±5 %) điện áp danh định và ở hệ số công suất bất kỳ không nhỏ hơn giới hạn dưới tương ứng của dải quy định ở 9.12.5; ngoài ra cũng yêu cầu những giá trị tương ứng của l²t phải nằm bên dưới đường đặc tính l²t (xem 3.5.13).

8.9. Khả năng chịu xóc và va đập cơ học

Áptômát phải có cơ tính thích hợp để có thể chịu được các ứng suất có thể phải chịu trong quá trình lắp đặt và sử dụng.

Kiểm tra sự phù hợp bằng các thử nghiệm ở 9.13.

8.10. Khả năng chịu nhiệt

Áptômát phải đủ độ bền về nhiệt.

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm ở 9.14.

8.11. Khả năng chịu nhiệt không bình thường và chịu cháy

...

...

...

Kiểm tra sự phù hợp bằng cách xem xét và bằng thử nghiệm ở 9.15.

8.12. Khả năng chống gỉ

Những phần bằng sắt thép phải được bảo vệ chống gỉ một cách thích hợp.

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm ở 9.16.

9. Thử nghiệm

9.1. Thử nghiệm điển hình và trình tự thử nghiệm

9.1.1. Đặc trưng của áptômát được kiểm tra thông qua các thử nghiệm điển hình.

Danh mục các thử nghiệm điển hình yêu cầu theo tiêu chuẩn này được cho trong Bảng 8.

Bảng 8 - Danh mục các thử nghiệm điển hình

...

...

...

Điều

Độ bền không phai của nhãn

Độ tin cậy của vít, các bộ phận mang dòng và các mối nối

Độ tin cậy của các đầu nối dùng cho ruột dẫn bên ngoài

Bảo vệ chống điện giật

Đặc tính điện môi và khả năng cách ly

Độ tăng nhiệt

Thử nghiệm 28 ngày

Đặc tính cắt

...

...

...

Ngắn mạch

Khả năng chịu xóc cơ học và va đập cơ học

Khả năng chịu nhiệt

Khả năng chịu nhiệt không bình thường và chịu cháy

Khả năng chống gỉ

9.3

9.4

9.5

9.6

...

...

...

9.8

9.9

9.10

9.11

9.12

9.13

9.14

9.15

9.16

...

...

...

Trình tự thử nghiệm và số lượng mẫu thử được quy định trong Phụ lục C.

Trừ khi có quy định khác, mỗi thử nghiệm điển hình (hoặc trình tự các thử nghiệm điển hình) được thực hiện trên áptômát ở tình trạng sạch và mới.

CHÚ THÍCH: Việc kiểm tra sự phù hợp với các tiêu chuẩn có thể thực hiện bởi:

- Nhà chế tạo tự công bố sự phù hợp (13.5.1 trong TCVN 6450 (ISO/IEC Guide 2));

- Tổ chức độc lập cấp giấy chứng nhận (13.5.2 trong TCVN 6450 (ISO/IEC Guide 2)).

Theo bảng thuật ngữ của TCVN 6450 (ISO/IEC Guide 2), thuật ngữ "giấy chứng nhận" chỉ được sử dụng cho trường hợp thứ hai.

9.2. Điều kiện thử nghiệm

Áptômát được lắp riêng biệt, theo chiều thẳng đứng và trong không khí lưu thông tự do ở nhiệt độ môi trường trong khoảng 20 ^oC và 25 ^oC, trừ khi có quy định khác, và được bảo vệ để không chịu ảnh hưởng của nguồn nhiệt hoặc nguồn làm mát từ bên ngoài.

Áptômát được thiết kế để lắp đặt trong hộp riêng biệt thì được thử nghiệm trong hộp nhỏ nhất được nhà chế tạo quy định.

...

...

...

Nếu không có quy định rõ ràng về dung sai, các thử nghiệm điển hình được thực hiện ở các giá trị ngặt nghèo không kém so với quy định trong tiêu chuẩn này.

Trừ khi có quy định khác, các thử nghiệm được thực hiện ở tần số danh định ±5 Hz và ở bất kỳ điện áp thuận tiện nào.

Trong quá trình thử nghiệm, không được phép bảo dưỡng hoặc tháo mẫu thử.

Đối với các thử nghiệm 9.8, 9.9, 9.10 và 9.11, áptômát được đấu nối như sau:

a) Các dây nối được làm từ cáp đồng một ruột cách điện bằng PVC, theo TCVN 6610 (IEC 60227).

b) Các thử nghiệm được thực hiện với dòng điện một pha, tất cả các cực được đấu nối tiếp, trừ đối với các thử nghiệm ở 9.8.2, 9.10.2 và 9.11.

c) Các dây nối được đặt trong không khí lưu thông tự do và cách nhau không nhỏ hơn khoảng cách giữa các đầu nối.

d) Chiều dài nhỏ nhất của mỗi dây nối tạm thời từ đầu nối này đến đầu nối kia là:

- 1 m đối với các mặt cắt đến và bằng 10 mm²;

...

...

...

Mômen khi xiết các vít đầu nối bằng 2/3 giá trị trong Bảng 10.

Bảng 9 - Diện tích mặt cắt (S) của ruột dẫn đồng thử nghiệm ứng với dòng điện danh định

S

mm²

Giá trị dòng điện danh định l_n

A

1

1,5

2,5

...

...

...

6

10

16

25

35

50

l_n ≤ 6

6 < l_n ≤ 13

13 < l_n ≤ 20

...

...

...

25 < l_n ≤ 32

32 < l_n ≤ 50

50 < l_n ≤ 63

63 < l_n ≤ 80

80 < l_n ≤ 100

100 < l_n ≤ 125

CHÚ THÍCH: Đối với các dây dẫn đồng AWG, xem Phụ lục G.

9.3. Thử nghiệm độ bền không phai của nhãn

Thực hiện thử nghiệm bằng cách dùng tay chà xát lên nhãn trong 15 s bằng mảnh coton thấm đẫm nước và sau đó trong 15 s nữa bằng mảnh coton thấm dung môi hexan mạch hở có hàm lượng chất thơm tối đa là 0,1 % theo thể tích, giá trị kauributanol là 29, điểm sôi ban đầu xấp xỉ 65 ^oC, điểm khô xấp xỉ 69 ^oC và khối lượng riêng xấp xỉ 0,68 g/cm³.

...

...

...

Sau thử nghiệm, nhãn phải đọc được dễ dàng.

Nhãn cũng còn phải đọc được dễ dàng sau tất cả các thử nghiệm trong tiêu chuẩn này.

Nhãn không thể dễ dàng bóc ra được và không được có chỗ quăn xoắn.

9.4. Thử nghiệm độ tin cậy của vít, các bộ phận mang dòng và các mối nối.

Kiểm tra sự phù hợp với các yêu cầu ở 8.1.4 bằng cách xem xét và, đối với những vít và đai ốc được sử dụng khi lắp và đấu nối áptômát, bằng thử nghiệm sau:

Vít và đai ốc được xiết chặt và nới lỏng:

- Mười lần đối với những vít bắt với ren bằng vật liệu cách điện;

- Năm lần đối với tất cả các trường hợp khác.

Vít hoặc đai ốc bắt với ren bằng vật liệu cách điện đều được tháo ra hoàn toàn rồi vặn vào trở lại mỗi lần;

...

...

...

Vít và đai ốc phải được xiết đều tay, không giật.

Ruột dẫn được di chuyển mỗi lần nới lỏng vít hoặc đai ốc.

Mối nối kiểu cắm được thử nghiệm bằng cách cắm áptômát vào và rút ra năm lần.

Sau thử nghiệm, các mối nối không được lỏng ra và chức năng về điện của chúng cũng không bị phương hại.

Bảng 10 - Đường kính ren của vít và mômen đặt vào

Đường kính ren danh nghĩa

mm

Mômen

Nm

...

...

...

II

III

Đến và bằng 2,8

0,2

0,4

0,4

Trên 2,8 đến và bằng 3,0

0,25

0,5

...

...

...

Trên 3,0 đến và bằng 3,2

0,3

0,6

0,6

Trên 3,2 đến và bằng 3,6

0,4

0,8

0,8

Trên 3,6 đến và bằng 4,1

...

...

...

1,2

1,2

Trên 4,1 đến và bằng 4,7

0,8

1,8

1,8

Trên 4,7 đến và bằng 5,3

0,8

2,0

...

...

...

Trên 5,3 đến và bằng 6,0

1,2

2,5

3,0

Trên 6,0 đến và bằng 8,0

2,5

3,5

6,0

Trên 8,0 đến và bằng 10,0

...

...

...

4,0

10,0

Cột I áp dụng cho những vít không có mũ nếu vít khi xiết không nhô ra khỏi lỗ, và cho những vít khác không thể xiết bằng tuốcnơvít có lưới rộng hơn đường kính của vít.

Cột II áp dụng cho những vít khác xiết được bằng tuốcnơvít.

Cột III áp dụng cho những vít và đai ốc được xiết bằng phương tiện khác không phải là tuốcnơvít.

Khi vít có mũ sáu cạnh có rãnh để xiết bằng tuốcnơvít và những giá trị trong những cột II và III là khác nhau, thử nghiệm được thực hiện hai lần, lần đầu tác dụng lên mũ vít sáu cạnh mô men quy định trong cột III và sau đó, trên một mẫu khác, tác dụng mô men quy định trong cột II bằng tuốcnơvít. Nếu những giá trị trong các cột II và III là như nhau, chỉ thực hiện thử nghiệm bằng tuốcnơvít.

Trong quá trình thử nghiệm, mối nối bằng vít không được lỏng ra và không được có những hư hại như đứt vít hoặc làm hỏng rãnh mũ vít, ren, vòng đệm hoặc vòng chịu lực gây phương hại đến sử dụng áptômát sau này.

Ngoài ra, hộp và nắp không được bị hư hại.

Mối nối kiểu cắm được thử nghiệm bằng cách cắm áptômát vào và rút ra năm lần.

...

...

...

9.5. Thử nghiệm độ tin cậy của các đầu nối kiểu bắt ren dùng cho ruột dẫn bên ngoài.

Kiểm tra sự phù hợp với các yêu cầu ở 8.1.5:

- Bằng cách xem xét, bằng thử nghiệm ở 9.4, khi ruột dẫn đồng cứng có diện tích mặt cắt lớn nhất quy định trong Bảng 5 được đặt trong đầu nối (đối với những mặt cắt danh định lớn hơn 6 mm², dùng ruột dẫn cứng bện với các diện tích mặt cắt danh định khác thì dùng ruột dẫn một sợi);

- Bằng các thử nghiệm 9.5.1, 9.5.2 và 9.5.3. Những thử nghiệm cuối được thực hiện bằng tuốcnơvít hoặc chìa vặn thích hợp tác dụng mô men cho trong Bảng 10.

9.5.1. Các đầu nối được lắp với những ruột dẫn đồng có mặt cắt nhỏ nhất và lớn nhất quy định trong Bảng 5, loại một sợi hoặc bện, tùy theo loại nào là bất lợi nhất.

Ruột dẫn được luồn vào trong đầu nối một khoảng nhỏ nhất theo quy định hoặc, khi không quy định về khoảng này thì tới khi ruột dẫn vừa nhô ra phía bên kia, và ở vị trí có thể khiến sợi dây dễ bị tuột ra nhất.

Vít kẹp sau đó được xiết với mô men bằng 2/3 giá trị cho ở cột tương ứng trong Bảng 10.

Từng ruột dẫn sau đó được kéo ra với lực cho trong Bảng 11, tính bằng niutơn. Tác dụng lực kéo đều tay, không giật, trong 1 min, theo phương dọc trục của không gian dành cho ruột dẫn.

Bảng 11 - Lực kéo

...

...

...

Đến 4

Đến 6

Đến 10

Đến 16

Đến 50

Lực kéo (N)

50

60

80

...

...

...

100

Trong quá trình thử nghiệm, ruột dẫn không được dịch chuyển có thể trông thấy được trong đầu nối.

9.5.2. Các đầu nối được lắp với ruột dẫn đồng có diện tích mặt cắt nhỏ nhất và lớn nhất quy định trong Bảng 5, loại một sợi hoặc bện, tùy theo loại nào là bất lợi nhất, và các vít đầu nối được xiết với mô men bằng 2/3 giá trị cho ở cột tương ứng trong Bảng 10. Sau đó nới lỏng các vít đầu nối và xem xét phần ruột dẫn có thể bị ảnh hưởng bởi đầu nối.

Ruột dẫn không được bị hư hại quá mức và không được có sợi bị đứt.

CHÚ THÍCH: Ruột dẫn được coi là bị hư hại quá mức nếu trên ruột dẫn có những vết hằn sâu và sắc cạnh.

Trong quá trình thử nghiệm, các đầu nối không được lỏng ra và không được có những hư hại như đứt vít hoặc làm hỏng rãnh mũ vít, ren, vòng đệm hoặc vòng chịu lực gây phương hại đến sử dụng áptômát sau này.

9.5.3. Các đầu nối được lắp ruột dẫn đồng cứng bện có cấu tạo như trong Bảng 12.

Bảng 12 - Kích thước ruột dẫn

Dải diện tích mặt cắt danh nghĩa cần kẹp

...

...

...

Ruột dẫn bện

Số sợi dây

Đường kính sợi dây

mm

1 đến 2,5^a

1 đến 4 ^a

1,5 đến 6 ^a

2,5 đến 10

4 đến 16

...

...

...

16 đến 35

25 đến 50

7

7

7

7

7

7

19

...

...

...

0,67

0,85

1,04

1,35

1,70

2,14

1,53

1,83

^a Nếu đầu nối chỉ nhằm để kẹp những ruột dẫn một sợi (xem Bảng 5) thì không thực hiện thử nghiệm này.

...

...

...

Ruột dẫn được luồn vào trong đầu nối cho đến đáy của đầu nối hoặc chỉ vừa nhô ra ở phía bên kia của đầu nối và ở vị trí có thể khiến sợi dây dễ bị tuột ra nhất. Vít hoặc đai ốc kẹp được xiết với mô men bằng 2/3 giá trị cho ở cột tương ứng trong Bảng 10.

Sau thử nghiệm, không sợi nào của ruột dẫn được tuột ra khỏi cơ cấu kẹp.

9.6. Thử nghiệm bảo vệ chống điện giật

Thử nghiệm được thực hiện với que thử tiêu chuẩn ở Hình 9, trên mẫu được lắp như trong sử dụng bình thường (xem chú thích ở 8.1.6) và được lắp với những ruột dẫn có mặt cắt nhỏ nhất và lớn nhất quy định trong Bảng 5.

Que thử tiêu chuẩn phải được thiết kế sao cho mỗi đoạn có khớp có thể xoay một góc 90^o so với trục của que thử và chỉ theo cùng một hướng.

Que thử tiêu chuẩn được đặt vào mọi vị trí gấp có thể như ngón tay thật, một bộ chỉ thị tiếp xúc điện được sử dụng để cho biết có tiếp xúc với các bộ phận mang điện.

Bộ chỉ thị tiếp xúc điện nên dùng bóng đèn và điện áp không nhỏ hơn 40 V.

Các áptômát có vỏ hoặc nắp bằng vật liệu nhiệt dẻo còn phải chịu thêm thử nghiệm bổ sung dưới đây, được thực hiện ở nhiệt độ môi trường 35 ^oC ± 2 ^oC, áptômát khi đó cũng phải ở nhiệt độ này.

Tác dụng lên áptômát một lực là 75 N trong 1 min bằng đầu que thử thẳng không có khớp có cùng kích thước như que thử tiêu chuẩn. Đặt que thử này vào mọi chỗ mà vật liệu cách điện khi lún xuống có thể gây phương hại đến an toàn của áptômát, nhưng không tác dụng vào các vách đột.

...

...

...

Áptômát không có vỏ, có các bộ phận không được thiết kế để được che bởi vỏ thì được thử nghiệm với một panen phía trước bằng kim loại, và được lắp như trong sử dụng bình thường (xem 8.1.6).

9.7. Thử nghiệm đặc tính điện môi

9.7.1. Khả năng chịu ẩm

9.7.1.1. Chuẩn bị áptômát để thử nghiệm

Lối đầu vào, nếu có, được để hở; nếu có vách đột thì đột một trong những vách đột ấy.

Phần có thể tháo ra mà không cần đến dụng cụ thì được tháo ra và xử lý ẩm cùng với phần chính; nắp có lò xo thì được giữ ở vị trí mở trong suốt quá trình xử lý ẩm.

9.7.1.2. Điều kiện thử nghiệm

Việc xử lý ẩm được thực hiện trong tủ ẩm chứa không khí có độ ẩm tương đối được duy trì trong khoảng 91 % đến 95 %.

Nhiệt độ không khí tại nơi đặt mẫu được duy trì trong phạm vi ±1 ^oC ở bất kỳ giá trị T thuận tiện nào nằm trong khoảng từ 20 ^oC đến 30 ^oC.

...

...

...

9.7.1.3. Quy trình thử nghiệm

Mẫu được giữ trong tủ 48 h.

CHÚ THÍCH 1: Độ ẩm tương đối trong khoảng từ 91 % đến 95 % có thể đạt được bằng cách đặt trong tủ ẩm một dung dịch bão hòa natri sunfat (Na₂SO₄) hoặc kali nitrat (KNO₃) trong nước có bề mặt tiếp xúc đủ lớn với không khí.

CHÚ THÍCH 2: Để đáp ứng các điều kiện quy định trong tủ, nên đảm bảo có sự lưu thông thường xuyên không khí bên trong và, nói chung, nên sử dụng tủ được cách nhiệt.

9.7.1.4. Tình trạng áptômát sau khi thử nghiệm

Sau khi qua xử lý này, mẫu không được có hư hại theo nghĩa của tiêu chuẩn này và phải chịu được các thử nghiệm ở 9.7.2 và 9.7.3.

9.7.2. Điện trở cách điện của mạch chính

Áptômát được xử lý như quy định ở 9.7.1. Trong khoảng thời gian từ 30 min đến 60 min sau xử lý này, điện trở cách điện được đo 5 s sau khi đặt điện áp một chiều xấp xỉ 500 V, lần lượt như sau:

a) Với áptômát ở vị trí cắt, giữa từng cặp đầu nối mà khi áptômát ở vị trí đóng chúng được nối điện với nhau, lần lượt từng cực một;

...

...

...

c) Với áptômát ở vị trí đóng, giữa tất cả các cực nối với nhau và bệ, kể cả lá kim loại tiếp xúc với mặt ngoài của vỏ bên trong bằng vật liệu cách điện, nếu có;

d) Giữa những phần kim loại của cơ cấu truyền động và bệ của áptômát.

CHÚ THÍCH: Đối với việc kiểm tra này, có thể sử dụng những mẫu được chuẩn bị riêng.

e) Đối với các áptômát có vỏ bằng kim loại và có lớp lót bên trong bằng vật liệu cách điện, giữa bệ của áptômát và lá kim loại tiếp xúc với bề mặt bên trong của lớp lót bằng vật liệu cách điện kể cả với ống lót và những bộ phận tương tự.

Các phép đo a), b) và c) được thực hiện sau khi nối tất cả các mạch điện phụ với bệ của áptômát.

Thuật ngữ "bệ của áptômát" bao gồm:

- Tất cả những bộ phận bằng kim loại chạm tới được và lá kim loại tiếp xúc với bề mặt bằng vật liệu cách điện có thể chạm tới sau khi lắp đặt như trong sử dụng bình thường;

- Bề mặt trên đó đế của áptômát được lắp vào, được phủ lá kim loại nếu cần thiết;

- Vít và bộ phận tương tự để cố định đế vào giá đỡ của nó;

...

...

...

Nếu áptômát có đầu nối dùng để đấu nối với dây bảo vệ thì đầu nối này được nối với bệ của áptômát.

Đối với những phép đo theo các điểm từ b) đến e), lá kim loại được áp vào bằng hợp chất gắn, nếu có, để thử nghiệm có hiệu quả.

Điện trở cách điện không nhỏ hơn:

- 2 MΩ đối với những phép đo theo các điểm a) và b);

- 5 MΩ đối với các phép đo khác.

9.7.3. Độ bền điện môi của mạch chính

Sau khi áptômát qua được các thử nghiệm ở 9.7.2, điện áp thử nghiệm quy định ở 9.7.5 được đặt trong 1 min giữa các phần được quy định ở 9.7.2.

Đầu tiên, đặt một điện áp không lớn hơn một nửa giá trị quy định, sau đó tăng lên bằng giá trị điện áp đầy đủ trong vòng 5 s.

Không được xảy ra phóng điện bề mặt hoặc phóng điện đánh thủng trong quá trình thử nghiệm.

...

...

...

9.7.4. Độ bền điện môi của mạch phụ và mạch điều khiển

Đối với các thử nghiệm này, mạch chính phải được nối với bệ áptômát. Điện áp thử nghiệm quy định ở 9.7.5 phải được đặt vào trong 1 min như sau:

a) Giữa tất cả các mạch phụ và mạch điều khiển, mà bình thường không nối với mạch chính, được đấu nối với nhau, và bệ của áptômát;

b) Khi thích hợp, giữa từng bộ phận của mạch phụ và mạch điều khiển có thể được cách điện với các bộ phận khác của mạch điện phụ và các bộ phận khác này được đấu nối với nhau.

9.7.5. Giá trị điện áp thử nghiệm

Điện áp thử phải có dạng sóng hình sin, và tần số trong khoảng từ 45 Hz đến 65 Hz.

Nguồn điện áp thử phải có khả năng cung cấp dòng điện ngắn mạch ít nhất là 0,2 A.

Không một thiết bị cắt quá dòng nào của máy biến áp được tác động khi dòng điện trong mạch ra nhỏ hơn 100 mA.

Các giá trị điện áp thử nghiệm phải như sau:

...

...

...

- 2 000 V đối với những điểm từ a) đến d) ở 9.7.2;

- 2 500 V đối với điểm e) ở 9.7.2.

b) Đối với mạch phụ và mạch điều khiển mà nhà chế tạo chỉ định không nối với mạch chính:

- 1 000 V, khi điện áp cách điện danh định U_i không vượt quá 60 V;

- 2U_i + 1 000 V, tối thiểu là 1 500 V, khi điện áp cách điện danh định U_i vượt quá 60 V.

9.7.6. Kiểm tra điện áp chịu xung (qua khe hở không khí và qua cách điện rắn) và dòng điện rò qua các tiếp điểm hở mạch

9.7.6.1. Kiểm tra điện áp chịu xung qua các tiếp điểm hở mạch (thích hợp cho cách ly)

Thử nghiệm được thực hiện trên các áptômát được lắp cố định trên giá đỡ kim loại.

Các xung được tạo ra bởi các máy phát tạo ra các xung dương và xung âm có thời gian sườn trước là 1,2 μs, và thời gian đến nửa giá trị là 50 μs, dung sai là:

...

...

...

- ±30 % đối với giá trị sườn trước;

- ±20 % đối với thời gian đến nửa giá trị.

Trở kháng đột biến của thiết bị thử nghiệm phải có giá trị danh nghĩa là 500 Ω.

Hình dạng các xung được điều chỉnh với áptômát cần thử nghiệm được nối với máy phát xung. Đối với mục đích này, phải sử dụng bộ chia điện áp và các cảm biến điện áp thích hợp.

Cho phép có những dao động nhỏ trong các xung với điều kiện là biên độ của chúng gần đỉnh của xung nhỏ hơn 5 % giá trị đỉnh.

Đối với các dao động ở nửa đầu tiên của sườn trước, cho phép các biên độ đến 10 % của giá trị đỉnh.

Điện áp xung 1,2/50 μs theo Hình 6 của TCVN 6099-1 (IEC 60060-1) được đặt vào giữa các đầu nối đường dây được nối với nhau và các đầu nối tải được nối với nhau, các tiếp điểm được để ở vị trí hở mạch.

Đặt ba xung dương và ba xung âm, khoảng thời gian giữa các xung liên tiếp ít nhất là 1 s đối với các xung có cùng cực tính và ít nhất là 10 s đối với các xung có cực tính ngược nhau.

Giá trị điện áp xung thử nghiệm phải được chọn trong Bảng 13, theo điện áp xung danh định của áptômát như cho trong Bảng 3. Các giá trị này được hiệu chỉnh đối với áp suất khí quyển và/hoặc độ cao so với mực nước biển mà tại đó thử nghiệm được thực hiện, theo Bảng 13.

...

...

...

Bảng 13 - Điện áp thử nghiệm trên các tiếp điểm hở mạch để kiểm tra tính thích hợp của cách ly liên quan đến điện áp chịu xung danh định của áptômát và độ cao so với mực nước biển tại vị trí thực hiện thử nghiệm

Điện áp chịu xung danh định, U_imp

kV

Điện áp thử nghiệm tại độ cao so với mực nước biển tương ứng

U_1,2/50 xoay chiều giá trị đỉnh

kV

Mực nước biển

200 m

500 m

...

...

...

2 000 m

2,5

4

3,5

6,2

3,5

6,0

3,4

5,8

...

...

...

5,6

3,0

5,0

9.7.6.2. Kiểm tra điện áp chịu xung đối với các bộ phận không được thử nghiệm theo 9.7.6.1

Thử nghiệm được thực hiện trên các áptômát được cố định trên giá đỡ kim loại nằm trong vị trí đóng kín.

Các xung được tạo ra bởi các máy phát tạo ra các xung dương và xung âm có thời gian sườn trước là 1,2 μs, và thời gian đến nửa giá trị là 50 μs, dung sai là:

- ±5 % đối với giá trị đỉnh;

- ±30 % đối với giá trị sườn trước;

- ±20 % đối với thời gian đến nửa giá trị.

...

...

...

Hình dạng các xung được điều chỉnh với áptômát cần thử nghiệm được nối với máy phát xung. Đối với mục đích này, phải sử dụng bộ chia điện áp và các cảm biến điện áp thích hợp.

CHÚ THÍCH 1: Đối với các áptômát có lắp bộ triệt tiêu đột biến, hình dạng của các xung được điều chỉnh khi không nối áptômát với máy phát xung.

Cho phép có những dao động nhỏ trong các xung với điều kiện là biên độ của chúng gần đỉnh của xung nhỏ hơn 5 % giá trị đỉnh.

Đối với các dao động ở nửa đầu tiên của sườn trước, cho phép các biên độ đến 10 % của giá trị đỉnh.

Chuỗi thử nghiệm thứ nhất được thực hiện bằng cách đặt điện áp xung giữa (các) cực pha được nối với nhau và cực trung tính của áptômát, nếu áp dụng được.

Chuỗi thử nghiệm thứ hai được thực hiện bằng cách đặt điện áp xung giữa giá đỡ kim loại nối với (các) đầu nối dùng cho (các) ruột dẫn bảo vệ, nếu có, và (các) cực pha và cực trung tính được nối với nhau.

Trong cả hai trường hợp đặt ba xung dương và ba xung âm, khoảng thời gian giữa các xung liên tiếp ít nhất là 1 s đối với các xung có cùng cực tính và ít nhất là 10 s đối với các xung có cực tính ngược nhau.

Giá trị điện áp xung thử nghiệm phải được chọn trong Bảng 14, theo điện áp xung danh định của áptômát như cho trong Bảng 3. Các giá trị này được hiệu chỉnh đối với áp suất khí quyển và/hoặc độ cao so với mực nước biển mà tại đó thử nghiệm được thực hiện, theo Bảng 14.

Trong suốt thử nghiệm không được có phóng điện đánh thủng không chủ ý.

...

...

...

Không được xuất hiện thêm phóng điện đánh thủng.

CHÚ THÍCH 2: Cụm từ "phóng điện đánh thủng không chủ ý" được sử dụng để đề cập đến hiện tượng liên quan đến hỏng cách điện khi có ứng suất điện, bao gồm cả sụt áp và dòng điện.

Bảng 14 - Điện áp thử nghiệm để kiểm tra của điện áp chịu xung đối với các bộ phận không được thử nghiệm theo 9.7.6.1

Điện áp chịu xung danh định, U_imp

kV

Điện áp thử nghiệm tại độ cao so với mực nước biển tương ứng

U_1,2/50 xoay chiều giá trị đỉnh

kV

Mực nước biển

...

...

...

500 m

1 000 m

2 000 m

2,5

4

2,9

4,9

2,8

4,8

...

...

...

4,7

2,7

4,4

2,5

4,0

9.7.6.3. Kiểm tra dòng điện rò qua các tiếp điểm hở mạch (thích hợp cho cách ly)

Mỗi cực của áptômát được nộp cho các thử nghiệm ở 9.12.11.2, 9.12.11.3, 9.12.11.4.2 và 9.12.11.4.3 được cấp điện ở điện áp bằng 1,1 lần điện áp làm việc của chúng, áptômát được để ở vị trí hở mạch.

Dòng điện rò chạy qua các tiếp điểm hở mạch được đo và giá trị đo không được vượt quá 2 mA.

9.8. Thử nghiệm độ tăng nhiệt và đo tổn hao công suất

...

...

...

Phải đo nhiệt độ không khí môi trường trong khoảng thời gian phần tư cuối cùng của thời gian thử nghiệm, sử dụng ít nhất là hai nhiệt kế hoặc nhiệt ngẫu đặt đối xứng quanh áptômát ở khoảng giữa chiều cao của áptômát và cách áptômát khoảng 1 m.

Các nhiệt kế hoặc nhiệt ngẫu này phải được bảo vệ tránh luồng không khí và bức xạ nhiệt.

9.8.2. Quy trình thử nghiệm

Cho dòng điện bằng l_n ở bất kỳ điện áp thuận tiện nào chạy qua đồng thời tất cả các cực của áptômát trong thời gian đủ để độ tăng nhiệt đạt giá trị ổn định hoặc trong thời gian quy ước, lấy giá trị lớn hơn.

Trong thực tế, điều kiện này đạt được khi tốc độ thay đổi độ tăng nhiệt không lớn hơn 1 ^oC/h.

Đối với áptômát bốn cực có ba cực được bảo vệ, ban đầu thử nghiệm được thực hiện bằng cách chỉ cho dòng điện quy định chạy qua ba cực được bảo vệ.

Sau đó, thử nghiệm được lặp lại bằng cách dẫn cũng dòng điện này qua cực dành để đấu nối với dây trung tính và qua cực được bảo vệ kề bên.

Trong quá trình thử nghiệm, độ tăng nhiệt không được vượt quá các giá trị nêu trong Bảng 6.

9.8.3. Đo nhiệt độ của các bộ phận

...

...

...

Phải đảm bảo độ dẫn nhiệt tốt giữa nhiệt ngẫu và bề mặt của bộ phận đang thử nghiệm.

9.8.4. Độ tăng nhiệt của một bộ phận

Độ tăng nhiệt của một bộ phận là hiệu số giữa nhiệt độ của bộ phận này được đo phù hợp với 9.8.3 và nhiệt độ không khí môi trường xung quanh được đo phù hợp với 9.8.1.

9.8.5. Đo tổn hao công suất

Cho dòng xoay chiều bằng l_n, với điện áp nguồn không nhỏ hơn 30 V chạy trong mạch điện về cơ bản là thuần trở, qua từng cực của áptômát.

CHÚ THÍCH 1: Điện áp thử nghiệm nhỏ hơn 30 V có thể sử dụng tùy theo sự thỏa thuận của nhà chế tạo.

Tổn hao công suất trên mỗi cực được tính toán trên cơ sở của điện áp rơi đo được ở trạng thái ổn định giữa các đầu nối, không được vượt quá giá trị cho trong Bảng 15.

CHÚ THÍCH 2: Phép đo điện áp rơi có thể được thực hiện trong quá trình thử nghiệm độ tăng nhiệt với điều kiện là điều kiện thử nghiệm ở 9.8.5 được thực hiện đầy đủ.

Bảng 15 - Tổn hao công suất lớn nhất trên mỗi cực

...

...

...

A

Tổn hao công suất lớn nhất trên mỗi cực

W

l_n ≤ 10

3

10 < l_n ≤ 16

3,5

16 < l_n ≤ 25

4,5

...

...

...

6

32 < l_n ≤ 40

7,5

40 < l_n ≤ 50

9

50 < l_n ≤ 63

13

63 < l_n ≤ 100

15

...

...

...

20

9.9. Thử nghiệm 28 ngày

Áptômát phải chịu thử nghiệm 28 chu kỳ, mỗi chu kỳ gồm 21 h với dòng điện bằng dòng điện danh định và nguồn điện áp mạch hở ít nhất là 30 V và 3 h không có dòng điện trong điều kiện thử nghiệm ở 9.2.

Áptômát ở vị trí đóng, dòng điện được thiết lập và ngắt nhờ một thiết bị đóng cắt phụ. Trong quá trình thử nghiệm, áptômát phải không được cắt.

Phải đo độ tăng nhiệt của các đầu nối ở chu kỳ cuối cùng khi có dòng điện chạy qua.

Độ tăng nhiệt này không được vượt quá 15 ^oC so với giá trị đo được trong quá trình thử nghiệm độ tăng nhiệt (xem 9.8).

Ngay sau phép đo độ tăng nhiệt này dòng điện được tăng từ từ trong 5 s đến dòng điện cắt quy ước.

Áptômát phải cắt trong thời gian quy ước.

9.10. Thử nghiệm đặc tính cắt

...

...

...

9.10.1. Thử nghiệm đặc tính thời gian-dòng điện

9.10.1.1. Cho dòng điện bằng 1,13 l_n (dòng điện không cắt quy ước) chạy trong thời gian quy ước, (xem 8.6.1 và 8.6.2.1) qua tất cả các cực, bắt đầu từ trạng thái nguội (xem Bảng 7).

Áptômát không được cắt.

Sau đó dòng điện được tăng từ từ trong 5 s đến 1,45 l_n­ (dòng điện cắt quy ước).

Áptômát phải cắt trong thời gian quy ước.

9.10.1.2. Cho dòng điện bằng 2,55 l_n chạy qua tất cả các cực, bắt đầu từ trạng thái nguội.

Thời gian cắt không được nhỏ hơn 1 s và không được lớn hơn

- 60 s đối với dòng điện danh định nhỏ hơn và bằng 32 A;

- 120 s đối với dòng điện danh định lớn hơn 32 A.

...

...

...

9.10.2.1. Điều kiện thử nghiệm chung

Đối với các giá trị thấp hơn của dòng điện trong 9.10.2.2, 9.10.2.3 và 9.10.2.4 tương ứng, thử nghiệm được thực hiện một lần ở điện áp thích hợp bất kỳ.

Đối với các giá trị cao hơn của dòng điện thử nghiệm, thử nghiệm được thực hiện ở điện áp danh định U_n (pha-trung tính) với hệ số công suất từ 0,95 đến 1.

Trình tự thao tác là:

O-t-CO-t-CO-t-CO

Khoảng thời gian t được xác định như trong 9.12.11.1.

Đo thời gian mở của thao tác O.

Sau mỗi thao tác, phương tiện chỉ thị phải chỉ ra vị trí cắt của các tiếp điểm.

9.10.2.2. Đối với áptômát kiểu B

...

...

...

Thời gian mở không được nhỏ hơn 0,1 s.

Sau đó cho dòng điện bằng 5 l_n chạy qua tất cả các cực, bắt đầu lại từ trạng thái nguội.

Áptômát phải cắt trong thời gian nhỏ hơn 0,1 s.

9.10.2.3. Đối với áptômát kiểu C

Cho dòng điện bằng 5 l_n chạy qua tất cả các cực, bắt đầu từ trạng thái nguội.

Thời gian mở không được nhỏ hơn 0,1 s.

Sau đó cho dòng điện bằng 10 l_n chạy qua tất cả các cực một lần nữa lại bắt đầu lại từ trạng thái nguội.

Áptômát phải cắt trong thời gian nhỏ hơn 0,1 s.

9.10.2.4. Đối với áptômát kiểu D

...

...

...

Thời gian mở không được nhỏ hơn 0,1 s.

Sau đó cho dòng điện bằng 20 l_n hoặc dòng điện cắt tức thời lớn nhất (xem Điều 6, điểm j) chạy qua tất cả các cực, bắt đầu lại từ trạng thái nguội.

Áptômát phải cắt trong thời gian nhỏ hơn 0,1 s.

9.10.3. Thử nghiệm ảnh hưởng của tải một cực đến đặc tính cắt của áptômát nhiều cực

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm áptômát được nối phù hợp với 9.2 ở điều kiện quy định trong 8.6.3.1.

Áptômát phải cắt trong thời gian quy ước (xem 8.6.2.1).

9.10.4. Thử nghiệm ảnh hưởng của nhiệt độ môi trường lên đặc tính cắt

Kiểm tra sự phù hợp bằng thử nghiệm sau:

a) Đặt áptômát trong nhiệt độ môi trường thấp hơn (35 ± 2) ^oC so với nhiệt độ không khí môi trường chuẩn cho đến khi đạt tới nhiệt độ ổn định.

...

...

...

Áptômát phải cắt trong thời gian quy ước.

b) Đặt áptômát trong nhiệt độ môi trường cao hơn (10 ± 2) ^oC so với nhiệt độ không khí môi trường chuẩn cho đến khi đạt tới nhiệt độ ổn định.

Cho dòng điện bằng l­_n­ chạy qua tất cả các cực.

Áptômát không được cắt trong thời gian quy ước.

9.11. Thử nghiệm độ bền cơ và độ bền điện

9.11.1. Các điều kiện thử nghiệm chung

Áptômát được cố định trên một giá đỡ kim loại trừ khi nó được thiết kế để đặt trong vỏ riêng biệt, trong trường hợp đó nó phải được lắp đặt phù hợp với quy định trong 9.2.

Thử nghiệm được thực hiện ở điện áp danh định, dòng điện được điều chỉnh tới dòng điện danh định bằng các điện trở mắc nối tiếp với cuộn kháng được nối tới đầu nối phía phụ tải.

Nếu sử dụng cuộn kháng lõi không khí thì phải mắc song song với mỗi cuộn kháng một điện trở, dòng điện qua điện trở này gần bằng 0,6 % dòng điện chạy qua các cuộn kháng.

...

...

...

Đối với áptômát một cực và áptômát hai cực có hai cực được bảo vệ, giá đỡ kim loại được nối tới một nhánh của nguồn cung cấp trong nửa đầu của tổng số lần thao tác và tới nhánh kia trong nửa thứ hai.

Đối với áptômát hai cực có một cực được bảo vệ, giá đỡ kim loại được nối tới trung tính của nguồn cung cấp.

Đối với áptômát một cực có điện áp danh định 230/400 V thử nghiệm phải được thực hiện tại giá trị điện áp thấp hơn.

Áptômát được nối vào mạch bằng ruột dẫn có kích cỡ thích hợp được chỉ ra trong Bảng 9.

9.11.2. Quy trình thử nghiệm

Áptômát phải chịu 4 000 chu kỳ thao tác với dòng điện danh định.

Mỗi một chu kỳ bao gồm một thao tác đóng và một thao tác cắt.

Đối với áptômát có dòng điện danh định nhỏ hơn hoặc bằng 32 A, tần suất thao tác phải là 240 chu kỳ trong một giờ. Trong mỗi chu kỳ thao tác, áptômát phải duy trì thời gian mở ít nhất là 13 s.

Đối với áptômát có dòng điện danh định lớn hơn 32 A, tần suất thao tác phải là 120 chu kỳ thao tác trong một giờ. Trong mỗi chu kỳ thao tác, áptômát phải duy trì thời gian mở ít nhất là 28 s.

...

...

...

Cần chú ý rằng:

- Thiết bị thử nghiệm không được làm hỏng áptômát trong khi thử;

- Không làm cản trở chuyển động tự do của phương tiện thao tác của áptômát trong khi thử nghiệm;

- Vận tốc của phương tiện thao tác của thiết bị thử không được ảnh hưởng quá mức tới phương tiện thao tác của áptômát trong khi thử nghiệm.

Trong trường hợp áptômát thao tác bằng tay phụ thuộc, áptômát phải được thao tác với vận tốc, trong quá trình khởi động, là 0,1 m/s ± 25 %, vận tốc này được đo ở điểm mút vào lúc và ở vị trí phương tiện thao tác của thiết bị thử nghiệm chạm tới phương tiện tác động của áptômát trong thử nghiệm. Đối với núm xoay, vận tốc góc cơ bản phải tương ứng với điều kiện trên, quy về vận tốc của phương tiện thao tác (ở những điểm mút) của áptômát trong khi thử nghiệm.

9.11.3. Điều kiện của áptômát sau khi thử nghiệm

Sau khi thử nghiệm theo 9.11.2 mẫu thử không được:

- Mòn quá mức;

- Có sự khác nhau giữa vị trí của tiếp điểm động và vị trí tương ứng của cơ cấu chỉ thị;

...

...

...

- Nới lỏng các mối nối điện hoặc cơ;

- Mềm chảy các hợp chất gắn.

Ngoài ra, áptômát phải phù hợp với thử nghiệm 9.10.1.2 và phải chịu thử nghiệm độ bền điện môi phù hợp với 9.7.3 nhưng ở điện áp nhỏ hơn 500 V so với giá trị quy định trong 9.7.5 và không cần xử lý ẩm trước.

9.12. Thử nghiệm ngắn mạch

9.12.1. Quy định chung

Các thử nghiệm tiêu chuẩn để kiểm tra đặc tính ngắn mạch bao gồm trình tự thao tác đóng và cắt, tương ứng với đặc tính cần kiểm tra được nêu ở Bảng 16.

Tất cả các áptômát phải được thử nghiệm ở dòng điện 500 A hoặc 10 l_n, chọn giá trị nào cao hơn, phù hợp với 9.12.11.2 và ở 1 500 A phù hợp với 9.12.11.3.

Áptômát có khả năng ngắn mạch danh định trên 1 500 A phải được thử nghiệm bổ sung.

- Ở khả năng ngắn mạch (cắt) làm việc (xem 3.5.5.2) phù hợp với 9.12.11.4.2 và 9.12.12.1; khả năng ngắn mạch làm việc có được bằng cách nhân khả năng ngắn mạch danh định với hệ số k, giá trị của k được cho trong Bảng 18.

...

...

...

Bảng 16 - Khả năng áp dụng các thử nghiệm ngắn mạch

Loại thử nghiệm

Áptômát cần thử nghiệm

Kiểm tra sau các thử nghiệm ngắn mạch theo điều

Thử nghiệm tại dòng điện ngắn mạch giảm (9.12.11.2.1)

Tất cả áptômát

9.12.12.1

Thử nghiệm để kiểm tra tính phù hợp của hệ thống IT (9.12.11.2.2)

Tất cả các áptômát, ngoại trừ các áptômát có điện áp danh định 120 V hoặc 120/240 V

...

...

...

Tất cả áptômát

Thử nghiệm tại khả năng ngắn mạch làm việc (9.12.11.4.2)

Áptômát có l_cn > 1 500 A

9.12.12.1

Thử nghiệm tại khả năng ngắn mạch danh định (9.12.11.4.3)

9.12.12.2

9.12.2. Giá trị các đại lượng thử nghiệm

Tất cả các thử nghiệm liên quan đến kiểm tra khả năng ngắn mạch danh định phải được thực hiện với giá trị quy định của nhà chế tạo phù hợp với các bảng có liên quan của tiêu chuẩn này.

Giá trị điện áp đặt là giá trị cần thiết để tạo ra điện áp phục hồi tần số công nghiệp.

...

...

...

Đối với áptômát một cực có hai giá trị điện áp danh định (ví dụ 230/400 V), điện áp phục hồi tần số công nghiệp phải bằng 105 % giá trị cao hơn (ví dụ 400 V) cho các thử nghiệm theo 9.12.11.4.2 điểm d) và 9.12.11.4.3 điểm b) và 9.12.11.2.2; và 105 % giá trị thấp hơn (ví dụ 230 V) cho các thử nghiệm khác của 9.12.

Đối với áptômát hai cực có hai giá trị điện áp danh định (ví dụ 120/240 V), điện áp phục hồi phải bằng 105 % giá trị thấp hơn (ví dụ 120 V) cho các thử nghiệm theo 9.12.11.2 và 105 % giá trị cao hơn (ví dụ 240 V) cho các thử nghiệm khác của 9.12.

CHÚ THÍCH: Giá trị 105 % (±5 %) điện áp danh định nhằm tính đến các ảnh hưởng của sự biến thiên điện áp hệ thống trong điều kiện làm việc bình thường. Giới hạn trên có thể tăng khi có sự đồng ý của nhà chế tạo.

9.12.3. Dung sai của các đại lượng thử nghiệm

Các thử nghiệm được coi là đạt yêu cầu nếu giá trị hiệu dụng được ghi trong báo cáo thử nghiệm khác với giá trị quy định trong phạm vi dung sai sau:

- Dòng điện

- Điện áp (bao gồm cả điện áp phục hồi) ± 5 %

- Tần số ± 5 %

9.12.4. Mạch thử nghiệm cho đặc tính ngắn mạch

...

...

...

- Áptômát một cực (Hình 3);

- Áptômát hai cực có một cực được bảo vệ (Hình 4a);

- Áptômát hai cực có hai cực được bảo vệ (Hình 4b);

- Áptômát ba cực (Hình 5);

- Áptômát bốn cực (Hình 6).

Các điện trở và điển cảm của các trở kháng Z và Z₁ phải được điều chỉnh để thỏa mãn với điều kiện thử nghiệm quy định. Các cuộn kháng phải ưu tiên có lõi bằng không khí. Chúng phải luôn được mắc nối tiếp với các điện trở và các giá trị của chúng phải đạt được bằng cách mắc nối tiếp hai cuộn kháng riêng biệt; cho phép mắc song song các cuộn kháng nếu chúng có hằng số thời gian như nhau.

Do đặc tính điện áp phục hồi quá độ (xem 3.5.8.1) của mạch thử nghiệm có các cuộn kháng lõi không khí không đại diện cho điều kiện làm việc bình thường, nên cuộn kháng lõi không khí trong bất kỳ pha nào phải được nối tắt qua một điện trở có dòng chạy qua gần bằng 0,6 % dòng điện chạy qua cuộn kháng.

Nếu sử dụng cuộn kháng có lõi sắt thì tổn hao công suất trên lõi sắt của các cuộn kháng này phải không được vượt quá tổn hao công suất trên các điện trở mắc song song với cuộn kháng lõi không khí.

Phải có một và chỉ một điểm của mạch thử nghiệm được nối đất; điểm nối đất có thể là dây nối tắt của mạch thử nghiệm hoặc điểm trung tính của nguồn cung cấp hoặc điểm thuận tiện khác. Trong mọi trường hợp, phải nêu phương pháp nối đất trong báo cáo thử nghiệm.

...

...

...

Khi thực hiện các thử nghiệm với dòng điện nhỏ hơn khả năng cắt ngắn mạch danh định thì trở kháng bổ sung Z₁ phải được mắc vào phía phụ tải của áptômát.

Để thử nghiệm cả khả năng ngắn mạch danh định và khả năng ngắn mạch làm việc, áptômát phải được nối với cáp có chiều dài 0,75 m cho mỗi cực và có diện tích mặt cắt lớn nhất tương ứng với dòng điện danh định phù hợp với Bảng 5.

CHÚ THÍCH: Nên bố trí đoạn cáp dài 0,5 m ở phía nguồn cung cấp và 0,25 m ở phía tải của áptômát trong cần thử nghiệm.

Điện trở R₂ khoảng 0,5 Ω được mắc nối tiếp với sợi dây đồng F như sau:

- Đối với các mạch ở Hình 3 và Hình 4a, mắc giữa giá đỡ kim loại và khóa chuyển mạch lựa chọn P: chuyển mạch này được đặt ở một trong hai vị trí xấp xỉ một nửa số lần thao tác của áptômát, và cho áptômát làm việc ở một nửa số lần thao tác ở vị trí còn lại;

- Đối với các mạch ở Hình 4b, Hình 5 và Hình 6 giữa giá đỡ kim loại và trung tính của nguồn cung cấp.

Sợi dây đồng F có chiều dài ít nhất là 50 mm và có

- Đường kính 0,1 mm đối với áptômát được lắp trên giá đỡ kim loại và được thử nghiệm trong không khí lưu thông tự nhiên;

- Đường kính 0,3 mm đối với áptômát được thử nghiệm trong hộp riêng biệt có kích thước nhỏ nhất do nhà chế tạo quy định.

...

...

...

9.12.5. Hệ số công suất của mạch thử nghiệm

Hệ số công suất của mỗi pha của mạch thử nghiệm phải được xác định phù hợp với phương pháp đã được thừa nhận quy định trong báo cáo thử nghiệm này.

Hai ví dụ được cho trong Phụ lục A.

Hệ số công suất của mạch nhiều pha được coi là giá trị trung bình của hệ số công suất trên mỗi pha.

Dải hệ số công suất được cho ở Bảng 17.

Bảng 17 - Dải hệ số công suất của mạch thử nghiệm

Dòng điện thử nghiệm l_cc, A

Dải hệ số công suất tương ứng

l_cc ≤ 1 500

...

...

...

3 000 < l_cc ≤ 4 500

4 500 < l_cc ≤ 6 000

6 000 < l_cc ≤ 10 000

10 000 < l_cc ≤ 25 000

0,93 đến 0,98

0,85 đến 0,90

0,75 đến 0,80

0,65 đến 0,70

0,45 đến 0,50

...

...

...

9.12.6. Đo và kiểm tra l²t và dòng điện đỉnh (l_p)

Các giá trị l²t và l_p phải được đo trong quá trình thử nghiệm ở 9.12.11.2, 9.12.11.3 và 9.12.11.4.

Trong trường hợp thử nghiệm áptômát trong mạch ba pha, giá trị l²t phải được đo trên mỗi pha.

Các giá trị lớn nhất l²t đo được phải ghi trong báo cáo thử nghiệm và những giá trị l²t này phải không được vượt quá giá trị tương ứng của đặc tính l²t do nhà chế tạo công bố.

9.12.7. Hiệu chuẩn mạch thử nghiệm

9.12.7.1. Để hiệu chuẩn mạch thử nghiệm, các dây nối G có trở kháng không đáng kể so với trở kháng của mạch thử nghiệm, được nối ở vị trí chỉ ra trong các hình từ Hình 3 đến Hình 6.

9.12.7.2. Để đạt được dòng điện kỳ vọng bằng khả năng ngắn mạch danh định của áptômát ở hệ số công suất tương ứng như quy định trong Bảng 17, các trở kháng Z được đưa vào phía nguồn cung cấp của dây nối G.

9.12.7.3. Để đạt được dòng thử nghiệm thấp hơn khả năng ngắn mạch danh định của áptômát, các trở kháng bổ sung Z₁ được đưa vào phía tải của dây nối G như chỉ ra ở các hình từ Hình 3 đến Hình 6.

9.12.8. Thể hiện kết quả

...

...

...

Xác định điện áp đặt và điện áp phục hồi tần số công nghiệp từ các dữ liệu tương ứng với thao tác mở O (xem 9.12.11.1) được thực hiện nhờ các thiết bị cần thử nghiệm và được ước lượng như chỉ ra trong Hình 7. Điện áp phía nguồn cung cấp phải được đo trong chu kỳ đầu tiên sau khi dập tắt hồ quang ở tất cả các cực và sau khi hiện tượng tần số cao đã suy giảm.

9.12.8.2. Xác định dòng điện ngắn mạch kỳ vọng

Thành phần xoay chiều của dòng điện kỳ vọng được lấy bằng giá trị hiệu dụng của thành phần xoay chiều dòng điện hiệu chuẩn (giá trị tương ứng với A₂ của hình 7).

Nếu có thể, dòng điện ngắn mạch kỳ vọng được lấy là giá trị trung bình của dòng điện kỳ vọng trong tất cả các pha.

9.12.9. Điều kiện thử nghiệm của áptômát

Áptômát phải được thử nghiệm trong không khí lưu thông tự nhiên phù hợp với 9.12.9.1, trừ khi chúng được thiết kế để chỉ sử dụng trong hộp được nhà chế tạo quy định hoặc chỉ dùng trong các hộp riêng biệt, trong những trường hợp đó chúng phải được thử nghiệm phù hợp với 9.12.9.2 hoặc theo thỏa thuận với nhà chế tạo phù hợp với 9.12.9.1.

CHÚ THÍCH: Hộp riêng biệt là hộp được thiết kế chỉ vừa cho một thiết bị.

Áptômát phải được thao tác bằng tay hoặc bằng một thiết bị thử nghiệm, càng giống như thao tác đóng bình thường càng tốt.

Cần thận trọng để:

...

...

...

- Sự chuyển động tự do của phương tiện thao tác của áptômát trong khi thử nghiệm không bị cản trở;

- Vận tốc của phương tiện thao tác của thiết bị thử nghiệm không bị ảnh hưởng quá mức bởi phương tiện thao tác của áptômát trong khi thử nghiệm.

Theo yêu cầu của nhà chế tạo, trong trường hợp áptômát thao tác bằng tay phụ thuộc, áptômát phải được thao tác với vận tốc thao tác là 0,1 m/s ±25 % trong quá trình khởi động, vận tốc này được đo ở vị trí và khi phương tiện thao tác của thiết bị thử nghiệm vừa chạm tới phương tiện thao tác của áptômát cần thử nghiệm. Đối với núm xoay, vận tốc góc phải phù hợp với điều kiện trên, quy về vận tốc ở các đầu mút của phương tiện thao tác áptômát trong khi thử nghiệm.

9.12.9.1. Thử nghiệm trong không khí lưu thông tự nhiên

Áptômát cần thử nghiệm được lắp đặt như chỉ ra trong Hình H.1.

Tấm polyetylen và tấm chắn bằng vật liệu cách điện quy định trong Phụ lục H và được đặt như trong Hình H.1, chỉ đối với thao tác O.

(Các) lưới chắn quy định trong Phụ lục H phải được đặt sao cho phần lớn khí đã ion hóa thoát ra qua (các) lưới chắn. (Các) lưới chắn phải được đặt ở vị trí bất lợi nhất.

CHÚ THÍCH: Nếu vị trí của những lỗ thoát không rõ ràng hoặc không có các lỗ thoát thì nhà chế tạo phải cung cấp các thông tin thích hợp.

Nối (các) mạch điện của lưới chắn (xem Hình H.3) tới điểm B và C phù hợp với sơ đồ mạch thử nghiệm của các hình từ Hình 3 đến Hình 6; tuy nhiên, đối với thử nghiệm áptômát một cực có điện áp danh định 230/400 V, mạch điện của lưới chắn phải được nối giữa các pha tới các điểm B và C' phù hợp với sơ đồ mạch điện thử nghiệm ở Hình 3.

...

...

...

Đối với áptômát có điện áp danh định là 120 V hoặc 120/240 V, điện trở R' phải có giá trị bằng 0,75 Ω và dây đồng phải có đường kính 0,12 mm.

Đối với dòng thử nghiệm đến và bằng 1 500 A, khoảng cách "a" phải bằng 35 mm.

Đối với dòng điện ngắn mạch cao hơn đến l_cn, khoảng cách "a" có thể được tăng lên, trong trường hợp này khoảng cách phải được chọn từ dãy (40 - 45 - 50 - 55 - …) mm và do nhà chế tạo quy định.

Đối với dòng điện lớn hơn 1 500 A các tấm chắn hoặc cách điện bổ sung bất kỳ mà cho phép khoảng cách "a" ngắn hơn cũng phải do nhà chế tạo quy định.

9.12.9.2. Thử nghiệm trong hộp

Thử nghiệm áptômát được tiến hành trong hộp có hình dạng bất lợi nhất trong điều kiện bất lợi nhất. Lưới chắn và tấm chắn bằng vật liệu cách điện chỉ ra ở Hình H.1 được dỡ bỏ.

CHÚ THÍCH: Điều này có nghĩa là nếu các áptômát khác (hoặc các thiết bị khác) bình thường được lắp ở phía đặt lưới chắn thì các áptômát đó (hoặc các thiết bị đó) phải được đặt vào chỗ đó. Chúng phải được cấp nguồn như trong sử dụng bình thường nhưng qua F' và R' như quy định trong 9.12.9.1, và được nối như chỉ ra trong hình thích hợp (3, 4a, 4b, 5 hoặc 6).

Theo chỉ dẫn của nhà chế tạo, tấm chắn hoặc phương tiện khác hoặc khe hở không khí đủ có thể là cần thiết để ngăn ngừa ảnh hưởng của khí ion hóa đến thiết bị.

Tấm polyetylen mô tả trong Phụ lục H được đặt như chỉ ra trong Hình H.1 cách phương tiện thao tác 10 mm, chỉ đối với thao tác O.

...

...

...

Trong suốt quá trình tự thao tác ở 9.12.11.2 hoặc 9.12.11.3 hoặc 9.12.11.4, áptômát không được gây nguy hiểm cho người thao tác và phải cho phép đóng lại sau khoảng thời gian t như quy định trong 9.12.11.1 mà không cần lấy nó ra khỏi bố trí thử nghiệm.

Tấm polyetylen không được có lỗ nhìn thấy được bằng mắt thường hoặc có kính điều chỉnh thị lực nhưng không phóng đại.

Hơn nữa, không được có hồ quang kéo dài, không có phóng điện giữa các cực hoặc giữa các cực và bệ, cầu chảy F và F', nếu có, không được nóng chảy.

9.12.11. Quy trình thử nghiệm

9.12.11.1. Quy định chung

Quy trình thử nghiệm bao gồm trình tự các thao tác.

Các ký hiệu được sử dụng để xác định trình tự các thao tác gồm:

O biểu thị thao tác mở;

CO biểu thị thao tác đóng theo sau thao tác mở tự động;

...

...

...

Giá trị thực t phải được nêu trong báo cáo thử nghiệm. Nếu mẫu không cho phép đóng lại sau thời gian do nhà chế tạo chỉ ra thì được coi là không đáp ứng thử nghiệm.

Sau khi dập hồ quang, điện áp phục hồi phải được duy trì trong khoảng thời gian không nhỏ hơn 0,1 s.

9.12.11.2. Thử nghiệm ở dòng điện ngắn mạch giảm thấp

9.12.11.2.1 Thử nghiệm trên tất cả các áptômát

Trở kháng bổ sung Z₁ (xem 9.12.7.3) được điều chỉnh sao cho đạt được dòng điện 500 A hoặc bằng 10 l_n chọn giá trị nào cao hơn, ở hệ số công suất từ 0,93 đến 0,98.

Mỗi cực được bảo vệ của áptômát phải chịu một thử nghiệm riêng biệt trong một mạch điện, cách đấu nối được chỉ ra trong Hình 3.

Cho áptômát mở tự động chín lần, mạch điện được đóng sáu lần bằng thiết bị đóng cắt phụ A và ba lần bằng chính áptômát.

Trình tự thao tác phải là:

O - t - O - t - O - t - O - t - O - t - O - t - CO - t - CO - t - CO

...

...

...

9.12.11.2.2. Thử nghiệm ngắn mạch trên áptômát có điện áp danh định 230 V, hoặc 240 V hoặc 230/400 V để kiểm tra tính phù hợp để sử dụng trong hệ thống IT

Trở kháng bổ sung Z₁ (xem 9.12.7.3) được điều chỉnh để đạt được dòng điện 500 A hoặc 1,2 lần giới hạn trên của dải dòng điện cắt tức thời tiêu chuẩn cho trong Bảng 2, chọn giá trị nào cao hơn, nhưng không vượt quá 2 500 A, ở hệ số công suất từ 0,93 đến 0,98, ở điện áp bằng 105 % giá trị cao hơn của điện áp danh định.

Đối với áptômát có giá trị cắt tức thời vượt quá 20 l_n, trở kháng được điều chỉnh để đạt được dòng điện bằng 1,2 lần giá trị trên của dòng điện cắt tức thời do nhà chế tạo công bố, bỏ qua giới hạn 2 500 A.

Áptômát một cực và từng cực được bảo vệ của áptômát nhiều cực phải chịu thử nghiệm trong mạch điện mà các đầu nối của chúng được thể hiện trên Hình 3, trong đó đấu nối N phải được thay bằng đấu nối đến pha.

Trình tự thao tác phải là:

O - t - CO

Đối với thao tác O trên cực được bảo vệ đầu tiên, thiết bị đóng cắt phụ A được đồng bộ với sóng điện áp sao cho mạch điện được đóng tại điểm 0^o của sóng đối với thao tác này.

Đối với thao tác O tiếp theo trên các cực được bảo vệ còn lại cần thử nghiệm (xem C.2), sau mỗi lần thao tác, điểm này được dịch chuyển 30^o so với điểm trên sóng của thử nghiệm trước đó, với dung sai ±5^o.

9.12.11.3. Thử nghiệm ở 1 500 A

...

...

...

Đối với áptômát có khả năng ngắn mạch danh định vượt quá 1 500 A, mạch thử nghiệm được hiệu chuẩn phù hợp với 9.12.7.1 và 9.12.7.3 ở hệ số công suất tương ứng với 1 500 A, theo Bảng 17.

Áptômát một cực được thử nghiệm trong mạch điện có sơ đồ như thể hiện trên Hình 3.

Áptômát hai cực có một cực được bảo vệ được thử nghiệm trong mạch điện có sơ đồ như thể hiện trên Hình 4a.

Áptômát hai cực có hai cực được bảo vệ được thử nghiệm trong mạch điện có sơ đồ được thể hiện trên Hình 4b.

Áptômát ba cực và áptômát bốn cực có ba cực được bảo vệ được thử nghiệm trong mạch điện có sơ đồ được thể hiện tương ứng trên Hình 5 và Hình 6.

Đối với áptômát ba cực không được nối trung tính của nguồn cung cấp với điểm chung, nếu có, trên phía tải của áptômát.

Đối với áptômát bốn cực có ba cực được bảo vệ, trung tính của nguồn cung cấp được nối qua cực không có bảo vệ hoặc cực trung tính đóng cắt tới điểm chung trên phía tải của áptômát.

Nếu trung tính của áptômát bốn cực không được nhà chế tạo đánh dấu thì các thử nghiệm được lặp lại với ba mẫu mới lần lượt mỗi cực được sử dụng làm trung tính một lần.

Đối với thử nghiệm áptômát một cực và hai cực, thiết bị đóng cắt phụ A được đồng bộ với sóng điện áp sao cho sáu điểm ban đầu của thao tác mở được phân bố đều trên nửa sóng với dung sai ± 5^o.

...

...

...

Đối với áptômát ba cực và bốn cực, chấp nhận thử một điểm bất kỳ trên sóng điện áp.

9.12.11.4. Thử nghiệm dòng lớn hơn 1 500 A

9.12.11.4.1. Tỷ số k giữa khả năng ngắn mạch làm việc và khả năng ngắn mạch danh định

Tỷ số giữa khả năng ngắn mạch làm việc và khả năng ngắn mạch danh định phải phù hợp với Bảng 18.

Bảng 18 - Tỷ số k giữa khả năng ngắn mạch làm việc (l_cs) và khả năng ngắn mạch danh định (l_cn)

l_cn

k

l_cn ≤ 6 000 A

1

...

...

...

0,75 ^a)

l_cn > 10 000 A

0,5 ^b)

^a) Giá trị nhỏ nhất của l_cs: 6 000 A

^b) Giá trị nhỏ nhất của l_cs: 7 500 A

9.12.11.4.2. Thử nghiệm ở khả năng ngắn mạch làm việc (l_cs)

a) Mạch thử nghiệm được hiệu chuẩn phù hợp với 9.12.7.1 và 9.12.7.3 với hệ số công suất tương ứng với Bảng 17.

Thử nghiệm ba mẫu theo mạch tương ứng được quy định trong 9.12.11.3.

Nếu đầu nối nguồn và đầu nối tải của áptômát cần thử nghiệm không được đánh dấu thì nối hai trong số ba mẫu về cùng một phía, còn mẫu thứ ba nối về phía ngược lại.

...

...

...

O - t - O - t - CO

Đối với thao tác O, thiết bị đóng cắt phụ A được đồng bộ với sóng điện áp sao cho mạch điện được đóng ở điểm 0^o trên sóng điện áp đối với thao tác O trên mẫu đầu tiên.

Sau đó dịch chuyển vị trí của điểm này một góc 45^o đối với thao tác O thứ hai trên mẫu đầu tiên; đối với mẫu thứ hai, hai thao tác O phải được đồng bộ ở góc 15^o và 60^o và đối với mẫu thứ ba tại góc 30^o và 75^o.

Dung sai đồng bộ phải bằng ± 5^o.

Đối với áptômát hai cực, phải dùng cùng một cực để làm chuẩn cho mục đích đồng bộ.

Quy trình thử nghiệm này được chỉ ra trong Bảng 19.

Bảng 19 - Quy trình thử nghiệm l_cs trong trường hợp áptômát một cực và áptômát hai cực

Thao tác

Mẫu thử

...

...

...

2

3

1

2

3

O (0^o)

O (45^o)

CO

O (15^o)

...

...

...

CO

O (30^o)

O (75^o)

CO

c) Đối với áptômát ba cực và bốn cực, trình tự thao tác là:

O - t - CO - t - CO

Đối với thao tác O, thiết bị đóng cắt phụ A được đồng bộ với sóng điện áp sao cho mạch điện được đóng ở điểm bất kỳ (x^o) trên sóng điện áp đối với thao tác O của mẫu đầu tiên.

Sau đó dịch chuyển vị trí của điểm này một góc 60^o đối với thao tác O ở mẫu thứ hai và góc 60^o nữa cho thao tác O ở mẫu thứ ba.

Dung sai đồng bộ phải bằng ± 5^o. Phải sử dụng cùng một cực để làm chuẩn cho mục đích đồng bộ của các mẫu khác nhau.

...

...

...

Bảng 20 - Quy trình thử nghiệm l_cs trong trường hợp áptômát ba cực và áptômát bốn cực

Thao tác

Mẫu thử

1

2

3

1

2

3

...

...

...

CO

CO

O (x^o + 60^o)

CO

CO

O (x^o + 120^o)

CO

CO

d) Đối với áptômát một cực có điện áp danh định 230/400 V, một bộ bổ sung gồm ba mẫu thử được thử nghiệm trong mạch phù hợp với Hình 5.

...

...

...

Không được nối trung tính của nguồn với điểm chung bên phía tải của áptômát.

Quy trình thử nghiệm được chỉ ra trong Bảng 21.

CHÚ THÍCH: Trong suốt quá trình thử nghiệm, không cần đo các giá trị l²t.

Bảng 21 - Quy trình thử nghiệm đối với l_cs trong trường hợp thử nghiệm ba pha cho áptômát một cực có điện áp danh định 230/400 V

Thao tác

Mẫu thử

1

2

3

...

...

...

2

3

4

O

-

CO

CO

O

CO

...

...

...

CO

O

O

CO

-

9.12.11.4.3. Thử nghiệm ở khả năng ngắn mạch danh định (l_cn)

a) Mạch thử nghiệm được hiệu chuẩn phù hợp với 9.12.7.1 và 9.12.7.2.

Thử nghiệm ba mẫu theo mạch tương ứng được quy định trong 9.12.11.3.

Nếu đầu nối nguồn và đầu nối tải của áptômát cần thử nghiệm không được đánh dấu thì nối hai mẫu thử về một phía còn mẫu thứ ba nối về phía ngược lại.

...

...

...

O- t - CO

Đối với các thao tác O, thiết bị đóng cắt phụ A được đồng bộ với sóng điện áp sao cho mạch được đóng ở điểm 15^o trên sóng đối với thao tác O ở mẫu đầu tiên.

Sau đó dịch chuyển điểm này một góc 30^o đối với thao tác O của mẫu thứ hai và góc 30^o nữa đối với thao tác O của mẫu thứ ba.

Dung sai đồng bộ phải bằng ± 5^o.

Đối với áptômát nhiều cực, phải dùng cùng một cực để làm chuẩn cho mục đích đồng bộ.

Quy trình thử nghiệm được chỉ ra ở Bảng 22.

Bảng 22 - Quy trình thử nghiệm đối với l_cn

Thao tác

Mẫu thử

...

...

...

2

3

1

2

O (15^o)

CO

O (45^o)

CO

O (75^o)

...

...

...

b) Đối với áptômát một cực có điện áp danh định 230/400 V, một bộ bổ sung gồm bốn mẫu được thử nghiệm trong mạch theo Hình 5.

Ba trong số bốn mẫu này được mắc vào từng pha của mạch thử nghiệm, không cần đồng bộ với thiết bị đóng cắt phụ A để tạo ngắn mạch.

Không được nối trung tính của nguồn với điểm chung bên phía tải của áptômát.

Quy trình thử nghiệm được chỉ ra trong Bảng 23.

Sau thao tác O thứ hai của mẫu thử số 1 trong Bảng 23, mẫu này phải được thay thế bằng mẫu thứ tư.

CHÚ THÍCH: Trong suốt quá trình thử nghiệm, các giá trị l²t không cần phải đo.

Bảng 23 - Quy trình thử nghiệm cho l_cn trong trường hợp thử nghiệm ba pha đối với áptômát một cực có điện áp danh định 230/400 V

Thao tác

Mẫu thử

...

...

...

2

3

4

1

2

3

O

O

-

...

...

...

CO

-

O

-

CO

-

-

O

9.12.12. Kiểm tra áptômát sau thử nghiệm ngắn mạch

...

...

...

Sau các thử nghiệm theo 9.12.11.2, 9.12.11.3 hoặc 9.12.11.4.2, áptômát không được có hỏng hóc làm ảnh hưởng tới việc sử dụng tiếp theo và áptômát không cần bảo dưỡng vẫn có khả năng chịu được các thử nghiệm sau đây.

a) Dòng điện rò trên các tiếp điểm mở, theo 9.7.6.3.

b) Thử nghiệm độ bền điện môi theo 9.7.3, được thực hiện trong khoảng thời gian từ 2 h đến 24 h sau các thử nghiệm ngắn mạch ở điện áp nhỏ hơn 500 V so với giá trị quy định trong 9.7.5 và không cần xử lý ẩm trước.

Trong suốt các thử nghiệm này, sau khi thực hiện thử nghiệm trong các điều kiện quy định trong điểm a) của 9.7.2, phải chứng tỏ rằng cơ cấu chỉ thị chỉ ra vị trí mở và trong thử nghiệm thực hiện ở các điều kiện quy định trong điểm b) của 9.7.2, phương tiện chỉ thị phải chỉ ra vị trí đóng.

c) Ngoài ra, sau thử nghiệm ở 9.12.11.3 hoặc 9.12.11.4.2, áptômát không được cắt khi dòng điện bằng 0,85 lần dòng điện không cắt quy ước được chạy qua tất cả các cực trong thời gian quy ước, bắt đầu từ trạng thái nguội.

Khi kết thúc kiểm tra này, dòng điện được tăng từ từ trong khoảng thời gian 5 s đến 1,1 lần dòng điện cắt quy ước.

Áptômát phải cắt trong thời gian quy ước.

9.12.12.2. Kiểm tra sau khi thử nghiệm ngắn mạch ở khả năng ngắn mạch danh định

Sau các thử nghiệm theo 9.12.11.4.3, tấm polyetylen phải không có lỗ thủng nhìn thấy được bằng mắt thường mà không cần kính phóng đại và áptômát không được có hỏng hóc ảnh hưởng đến sử dụng tiếp theo và áptômát không cần bảo dưỡng vẫn có khả năng chịu được các thử nghiệm sau đây:

...

...

...

b) Thử nghiệm đồ bền điện môi theo 9.7.3, được thực hiện trong khoảng thời gian từ 2 h đến 24 h sau các thử nghiệm ngắn mạch ở điện áp 900 V và không cần xử lý ẩm trước.

Trong suốt các thử nghiệm này, sau khi thực hiện thử nghiệm trong các điều kiện quy định trong điểm a) của 9.7.2, phải chứng tỏ rằng cơ cấu chỉ thị chỉ ra vị trí mở và trong thử nghiệm thực hiện ở các điều kiện quy định trong điểm b) của 9.7.2, phương tiện chỉ thị phải chỉ ra vị trí đóng.

c) Ngoài ra, các áptômát này phải cắt trong khoảng thời gian tương ứng với thử nghiệm c của Bảng 7 khi có dòng điện bằng 2,8 l_n chạy qua tất cả các cực, giới hạn dưới bằng 0,1 s thay cho 1 s.

Mẫu thử như cột số 1 trong Bảng 23 không phải chịu kiểm tra theo hạng mục này nhưng nó phải phù hợp với yêu cầu của 9.12.10.

9.13. Ứng suất cơ

9.13.1. Xóc cơ học

9.13.1.1. Thiết bị thử nghiệm

Áptômát phải chịu được các xóc cơ học khi sử dụng thiết bị như chỉ ra trong Hình 8.

Đế gỗ A được cố định vào khối bê tông và tấm gỗ phẳng B được ghép bằng bản lề với đế gỗ A. Bảng gỗ C được cố định lên tấm gỗ B ở các khoảng cách khác nhau so với vị trí của bản lề và ở hai vị trí thẳng đứng.

...

...

...

Áptômát được bắt chặt vào bảng gỗ thẳng đứng C sao cho khoảng cách từ trục nằm ngang của mẫu thử đến tấm gỗ B là 180 mm, bảng gỗ thẳng đứng được cố định sao cho khoảng cách từ bề mặt lắp đặt đến bản lề là 200 mm như chỉ ra trong Hình 8.

Trên bề mặt bảng gỗ C, đối diện với bề mặt lắp đặt của áptômát, cố định một vật nặng bổ sung sao cho lực tĩnh học trên tấm chặn bằng kim loại là 25 N để đảm bảo mômen quán tính của toàn hệ thống là không đổi.

9.13.1.2. Quy trình thử nghiệm

Áptômát ở vị trí đóng nhưng không nối tới bất kỳ nguồn điện nào, tấm gỗ B được nâng lên ở phía đầu tự do và sau đó cho rơi 50 lần từ độ cao 40 mm, khoảng thời gian giữa các lần rơi kế tiếp nhau phải đủ để mẫu trở về trạng thái tĩnh.

Sau đó bắt chặt áptômát vào phía đối diện của bảng gỗ C và cho tấm gỗ B rơi 50 lần như trước.

Sau thử nghiệm này, quay bảng thẳng đứng đi 90^o quanh trục đứng của nó và nếu cần thiết, thì định vị lại sao cho trục thẳng đứng đối xứng của áptômát cách bản lề là 200 mm.

Sau đó cho tấm gỗ rơi tự do 50 lần như trước cùng với áptômát ở một phía của bảng gỗ thẳng đứng và 50 lần cùng với áptômát ở phía đối diện.

Trước mỗi lần thay đổi vị trí, áptômát được đóng và mở bằng tay.

Trong suốt quá trình thử nghiệm, áptômát không được cắt.

...

...

...

Kiểm tra sự phù hợp trên các bộ phận nhô ra của áptômát được lắp đặt như sử dụng bình thường (xem chú thích 8.1.6), các bộ phận này có thể phải chịu va đập cơ học trong sử dụng bình thường, bằng thử nghiệm ở 9.13.2.1 đối với tất cả các loại áptômát và ngoài ra, bằng các thử nghiệm sau:

- 9.13.2.2 đối với áptômát kiểu bắt ren;

- 9.13.2.3 đối với áptômát dùng để lắp đặt trên thanh ngang và tất cả các loại áptômát kiểu cắm được thiết kế để lắp nổi;

- 9.13.2.4 đối với áptômát kiểu cắm, việc giữ nó ở đúng vị trí chỉ phụ thuộc vào các mối nối kiểu cắm.

Áptômát chỉ dùng để lắp đặt trong hộp kín không phải chịu thử nghiệm này.

9.13.2.1. Áptômát phải chịu các va đập bằng một thiết bị thử nghiệm va đập được mô tả như các hình từ Hình 10 đến Hình 14.

Đầu búa có dạng cầu bán kính 10 mm và bằng polyamid có độ cứng Rockwell HR 100.

Búa có khối lượng (150 ± 1) g và được cố định cứng với đầu phía dưới của ống thép có đường kính ngoài là 9 mm và thành dày 0,5 mm, đầu phía trên của ống được đóng chốt sao cho chỉ đu đưa được trong mặt thẳng đứng.

Trục của chốt cách trục của búa là (1 000 ± 1) mm.

...

...

...

- Đường kính viên bi: (12,7 ± 0,0025) mm;

- Tải ban đầu: (100 ± 2) N;

- Tải thêm vào: (500 ± 2,5) N.

CHÚ THÍCH 1: Thông tin bổ sung về việc xác định độ cứng Rockwell của chất dẻo được cho trong ISO 2039-2.

Thiết bị thử nghiệm phải được thiết kế sao cho phải đặt một lực từ 1,9 N đến 2,0 N lên đầu búa để giữ cho ống thép ở vị trí nằm ngang.

Áptômát kiểu lắp nổi được lắp trên tấm gỗ dán hình vuông có cạnh 175 mm và dày 8 mm được bắt chặt tại gờ trên và gờ dưới vào kẹp cứng, kẹp này là một bộ phận của giá lắp đặt như Hình 12.

Giá lắp đặt phải có khối lượng (10 ± 1) kg và phải được lắp trên khung cứng nhờ các chốt.

Khung được cố định vào bức tường vững.

Áptômát kiểu lắp chìm được lắp trong thiết bị như Hình 13, sau đó được cố định với giá đỡ như Hình 12.

...

...

...

Áptômát kiểu cắm được lắp hoàn chỉnh với phương tiện thích hợp cho việc nối kiểu cắm mà phương tiện đó được cố định trên tấm gỗ dán đối với kiểu lắp nổi hoặc trong thiết bị theo Hình 13 đối với kiểu lắp chìm hoặc Hình 14 đối với kiểu lắp trên bảng điện, tùy trường hợp cụ thể.

Áptômát kiểu bắt ren được lắp trên đế thích hợp của chúng và được cố định với tấm lắp đặt làm bằng gỗ dán hình vuông có cạnh 175 mm và dày 8 mm.

Các áptômát dùng vít cố định được cố định bằng vít.

Áptômát dùng thanh ngang lắp đặt được lắp đặt trên thanh ngang thích hợp của chúng.

Áptômát dùng cả vít cố định và thanh ngang lắp đặt phải được cố định bằng vít để thử nghiệm.

Kết cấu của thiết bị thử nghiệm phải sao cho:

- Mẫu thử có thể dịch chuyển theo phương nằm ngang và quay được xung quanh trục vuông góc với bề mặt của tấm gỗ dán;

- Tấm gỗ dán có thể quay xung quanh trục thẳng đứng.

Áptômát được lắp đặt trên tấm gỗ dán hoặc trên thiết bị thích hợp như trong sử dụng bình thường với nắp đậy, nếu có, sao cho điểm va đập nằm trên mặt phẳng thẳng đứng qua trục chốt của con lắc.

...

...

...

Trước khi đặt va đập, các vít cố định của đế, nắp đậy và các chi tiết tương tự được xiết chặt với một lực bằng 2/3 lực quy định trong Bảng 10.

Cho búa rơi từ độ cao 10 cm đập vào bề mặt để hở của áptômát khi nó được lắp đặt như khi sử dụng bình thường.

Độ cao rơi là khoảng cách thẳng đứng giữa vị trí của điểm kiểm tra khi con lắc được thả ra và vị trí của điểm búa đập vào áptômát.

Điểm kiểm tra được đánh dấu trên bề mặt của búa ở chỗ mà đường thẳng đi qua điểm giao nhau của trục ống thép của con lắc và trục của búa và vuông góc với mặt phẳng đi qua hai trục đó kéo dài gặp bề mặt của búa.

CHÚ THÍCH 2: Theo lý thuyết, trọng tâm của búa phải là điểm kiểm tra. Như vậy trọng tâm rất khó xác định nên điểm kiểm tra được chọn như quy định ở trên.

Mỗi áptômát phải chịu mười va đập, hai trong số mười va đập đó tác động vào phương tiện thao tác, số còn lại được phân bố đều trên những phần của mẫu có thể phải chịu va đập.

Không được gây ra những va đập vào vùng để đột hoặc bất kỳ chỗ hở nào được che bằng vật liệu trong suốt.

Nói chung, một va đập lên từng mặt bên của mẫu thử sau khi đã quay mẫu đến một chừng mức có thể nhưng không quá 60^o, xung quanh trục thẳng đứng và hai va đập, mỗi va đập vào gần điểm giữa điểm va đập ở mặt bên và điểm va đập trên phương tiện thao tác.

Sau đó bằng cách tương tự tạo ra các va đập còn lại sau khi mẫu thử được xoay 90^o xung quanh trục của nó vuông góc với tấm gỗ dán.

...

...

...

Đặt hai va đập vào phương tiện thao tác như sau: một va đập khi phương tiện thao tác ở vị trí đóng và một va đập khi nó ở vị trí cắt.

Sau thử nghiệm này, mẫu thử không được hỏng hóc theo nghĩa của tiêu chuẩn này. Cụ thể là những bộ phận, khi hỏng có thể chạm tới bộ phận mang điện, hoặc hư hại đến việc sử dụng tiếp theo của áptômát, phương tiện thao tác, lớp lót và vách ngăn bằng vật liệu cách điện và các bộ phận tương tự phải không được hỏng.

Trong trường hợp có nghi ngờ thì phải xác minh rằng việc tháo rời và thay thế các bộ phận bên ngoài như hộp và nắp là có thể thực hiện mà không gây hỏng hóc cho các bộ phận đó và các lớp lót.

CHÚ THÍCH 3: Hỏng hóc ở bên ngoài, vết lõm nhỏ mà không làm giảm chiều dài đường rò và khe hở không khí xuống thấp hơn giá trị quy định trong 8.1.3 và chỗ mẻ nhỏ không ảnh hưởng có hại đến bảo vệ chống đến giật được bỏ qua.

9.13.2.2. Áptômát kiểu bắt ren được vặn chặt trên đế thích hợp với mômen bằng 2,5 Nm trong 1 min.

Sau thử nghiệm này mẫu thử phải không được hỏng làm hư hại đến sử dụng tiếp theo.

9.13.2.3. Áptômát được thiết kế để lắp đặt trên thanh ngang được lắp đặt như trong sử dụng bình thường mà không cần nối cáp và không cần đậy nắp, thanh ngang cứng được bắt vào tường cứng vững thẳng đứng.

Các áptômát kiểu cắm được thiết kế để lắp đặt trên bề mặt, được lắp hoàn chỉnh nhờ phương tiện thích hợp cho việc nối cắm mà không cần cáp để nối và không cần tấm nắp đậy.

Đặt từ từ lực theo phương thẳng đứng hướng xuống dưới bằng 50 N trong 1 min vào mặt phía trước của áptômát, ngay sau đó đặt một lực theo phương thẳng đứng hướng lên trên bằng 50 N trong 1 min (xem Hình 15).

...

...

...

9.13.2.4. Áptômát kiểu cắm, mà việc giữ chúng đúng vị trí chỉ phụ thuộc vào các mối nối kiểu cắm, được cắm hoàn toàn vào đế cắm thích hợp mà không cần nối các cáp và không cần đậy nắp, trên bức tường cứng vững thẳng đứng.

Đặt từ từ một lực 20 N vào phần áptômát tại điểm cách đều các mối nối kiểu cắm trong 1 min (xem Hình 17).

Trong quá trình thử nghiệm này, phần áptômát không được bị nới lỏng và không di chuyển khỏi phần đế và sau thử nghiệm cả hai phần không được có hỏng hóc ảnh hưởng đến sử dụng sau này.

9.14. Thử nghiệm khả năng chịu nhiệt

9.14.1. Các mẫu thử không có nắp tháo rời được, nếu có, được đặt trong tủ nhiệt 1 h ở nhiệt độ (100 ± 2) ^oC; các nắp tháo rời được, nếu có, được đặt trong tủ nhiệt 1 h ở nhiệt độ (70 ± 2) ^oC.

Trong quá trình thử nghiệm, mẫu thử không được có bất kỳ biến đổi nào làm hư hại đến việc sử dụng tiếp theo của chúng và hợp chất xi gắn, nếu có, phải không được mềm chảy đến mức làm lộ ra bộ phận mang điện.

Sau thử nghiệm này và sau khi mẫu thử được để nguội xuống xấp xỉ nhiệt độ phòng, phải không chạm tới được bộ phận mang điện mà trong sử dụng bình thường không thể chạm tới, dù là sử dụng que thử tiêu chuẩn với một lực không vượt quá 5 N.

Sau thử nghiệm này, nhãn vẫn phải rõ ràng.

Sự đổi màu, chỗ bị phồng lên hoặc sự xê dịch chút ít của hợp chất xi được bỏ qua, với điều kiện là các yêu cầu về an toàn không bị ảnh hưởng theo nghĩa của tiêu chuẩn này.

...

...

...

Các bộ phận thử nghiệm được đặt trên giá đỡ bằng thép với bề mặt thích hợp ở vị trí nằm ngang và viên bi thép đường kính 5 mm được ép lên bề mặt này với lực bằng 20 N.

Thực hiện thử nghiệm trong tủ nhiệt ở nhiệt độ (125 ± 2) ^oC.

Sau 1 h, tháo viên bi khỏi mẫu thử sau đó để nguội mẫu trong phạm vi 10 s tới xấp xỉ nhiệt độ phòng bằng cách ngâm trong nước lạnh.

Đường kính vết lõm đo được do viên bi gây ra không được vượt quá 2 mm.

9.14.3. Các bộ phận bên ngoài của áptômát được làm từ vật liệu cách điện không dùng để giữ bộ phận mang dòng điện kỳ vọng và phần của mạch bảo vệ đúng vị trí, cho dù chúng tiếp xúc với nhau, phải chịu thử nghiệm ép viên bi phù hợp với 9.14.2 nhưng thử nghiệm được thực hiện ở (70 ± 2) ^oC hoặc (40 ± 2) ^oC cộng với độ tăng nhiệt cao nhất được xác định cho các phần liên quan trong quá trình thử nghiệm 9.8, chọn giá trị nào cao hơn.

CHÚ THÍCH 1: Trong các thử nghiệm 9.14.2 và 9.14.3, đế của áptômát kiểu lắp nổi được coi là bộ phận bên ngoài.

CHÚ THÍCH 2: Các thử nghiệm 9.14.2 và 9.14.3 không thực hiện trên các bộ phận bằng vật liệu gốm.

CHÚ THÍCH 3: Nếu hai hoặc nhiều bộ phận cách điện được đề cập trong 9.14.2 và 9.14.3 được làm từ cùng vật liệu thì thử nghiệm theo 9.14.2 hoặc 9.14.3, tùy từng trường hợp, chỉ thực hiện trên một trong số các bộ phận này.

9.15. Khả năng chịu nhiệt không bình thường và chịu cháy (thử nghiệm sợi dây nóng đỏ)

...

...

...

- Thực hiện thử nghiệm ở nhiệt độ (960 ± 15) ^oC, đối với các bộ phận bên ngoài của áptômát được làm bằng vật liệu cách điện cần thiết để giữ bộ phận mang dòng và bộ phận của mạch bảo vệ đúng vị trí;

- Thực hiện thử nghiệm ở nhiệt độ (650 ± 10) ^oC, đối với tất cả các bộ phận bên ngoài khác được làm từ vật liệu cách điện.

CHÚ THÍCH 1: Thử nghiệm sợi dây nóng đỏ được áp dụng để đảm bảo rằng sợi dây thử nghiệm được gia nhiệt bằng điện trong điều kiện thử nghiệm xác định không được làm cháy bộ phận cách điện hoặc đảm bảo rằng phần vật liệu cách điện nếu có thể bị mồi cháy bởi sợi dây thử nghiệm được gia nhiệt trong điều kiện xác định thì có thời gian cháy giới hạn mà không có cháy lan do ngọn lửa hoặc bộ phận cháy hoặc tàn cháy rơi xuống từ bộ phận thử nghiệm.

CHÚ THÍCH 2: Đối với mục đích của thử nghiệm này, đế của áptômát kiếu lắp nổi được coi là bộ phận bên ngoài.

CHÚ THÍCH 3: Không thực hiện thử nghiệm trên các bộ phận bằng vật liệu gốm.

CHÚ THÍCH 4: Nếu có nhiều bộ phận cách điện được làm từ cùng vật liệu thì thực hiện thử nghiệm chỉ trên một trong các bộ phận đó, theo nhiệt độ thử nghiệm sợi dây nóng đỏ thích hợp.

Thử nghiệm được tiến hành trên một mẫu.

Trong trường hợp có nghi ngờ, thử nghiệm được lặp lại trên hai mẫu tiếp theo.

Thử nghiệm được tiến hành bằng cách áp sợi dây nóng đỏ vào mẫu một lần.

...

...

...

Đầu sợi dây nóng đỏ được áp tới bề mặt quy định của mẫu thử có tính đến điều kiện sử dụng, mà phần tử gia nhiệt hoặc phần tử nóng đỏ có thể tiếp xúc với mẫu thử.

Mẫu thử coi như đã qua thử nghiệm sợi dây nóng đỏ nếu:

- Không có ngọn lửa trông thấy được và không duy trì phần nóng đỏ;

- Ngọn lửa và phần nóng đỏ trên mẫu thử phải tự dập tắt trong vòng 30 s sau khi lấy sợi dây nóng đỏ ra khỏi mẫu.

Không được có sự bốc cháy của giấy bản hoặc sự cháy sém của bảng gỗ thông.

9.16. Thử nghiệm khả năng chống gỉ

Làm sạch dầu mỡ trên các bộ phận được thử nghiệm bằng cách nhúng chúng vào hóa chất lạnh tẩy nhờn ví dụ như metyl cloroform hoặc xăng nguyên chất trong 10 min. Sau đó đem nhúng vào dung dịch 10 % amôn clorua ở nhiệt độ bằng (20 ± 5) ^oC.

Không sấy khô nhưng sau khi lắc sạch các giọt nước, đặt chúng vào trong hộp chứa không khí có độ ẩm bão hòa ở nhiệt độ bằng (20 ± 5) ^oC trong 10 min.

Sau khi sấy khô trong 10 phút trong tủ sấy tại nhiệt độ (100 ± 5) ^oC, các bề mặt của chúng không được có vết gỉ.

...

...

...

Đối với các lò xo nhỏ và các chi tiết tương tự và đối với các bộ phận không chạm tới được không phủ chất chống ăn mòn thì một lớp dầu mỡ có thể đủ để bảo vệ chống gỉ. Các bộ phận như vậy chỉ phải chịu thử nghiệm nếu có nghi ngờ về hiệu quả của lớp mỡ và trong trường hợp này thử nghiệm được tiến hành mà không loại bỏ lớp mỡ đó.

CHÚ THÍCH 2: Khi dùng dung dịch quy định để thử nghiệm, phải tính toán đủ để ngăn ngừa sự xông hơi nước.

Hình 1 - Vít côn tạo ren (3.3.22)

Hình 2 - Vít côn cắt ren (3.3.23)

CHÚ THÍCH: Các chú giải từ Hình 3 đến Hình 6, xem Hình 6.

Hình 3 - Áptômát một cực

...

...

...

Hình 4a - Áptômát hai cực có một cực được bảo vệ

Hình 4b - Áptômát hai cực có hai cực được bảo vệ

Hình 5 - Áptômát ba cực (hoặc ba áptômát một cực)

Hình 6 - Áptômát bốn cực

Chú giải:

S = nguồn cung cấp

...

...

...

Z = trở kháng để điều chỉnh dòng điện đến khả năng ngắn mạch danh định

Z₁ = trở kháng để điều chỉnh dòng điện thử nghiệm đến giá trị thấp hơn khả năng ngắn mạch danh định

R₁ = điện trở

E = hộp hoặc giá đỡ

A = thiết bị đóng cắt phụ được đồng bộ với sóng điện áp

CHÚ THÍCH: Trong Hình 3 và Hình 4a, A có thể là thiết bị đóng cắt một cực.

G = dây dẫn có trở kháng không đáng kể để hiệu chuẩn mạch thử nghiệm

R₂ = điện trở 0,5 Ω

F = dây đồng

...

...

...

B, C và C' = các điểm nối của hệ thống lưới bảo vệ chỉ ra trong Phụ lục H (xem 9.12.9.1)

* Theo Bảng 5 (xem 9.12.4).

Hình 3 đến Hình 6 - Mạch thử nghiệm dùng cho các thử nghiệm ngắn mạch

CHÚ THÍCH: Biên độ của đường điện áp, sau thời điểm có dòng điện thử nghiệm, thay đổi theo vị trí tương đối của thiết bị đóng mạch, trở kháng điều chỉnh được và thiết bị nhạy với điện áp và theo sơ đồ thử nghiệm.

Hình 7- Ví dụ về báo cáo thử nghiệm đóng hoặc cắt ngắn mạch trong trường hợp thiết bị một cực ở điện xoay chiều một pha

Kích thước tính bằng milimét

Hình 8 - Thiết bị thử nghiệm xóc cơ học (9.13.1)

...

...

...

Dung sai của các kích thước không ghi dung sai riêng:

góc

Kích thước dài:

đến 25 mm:

trên 25 mm: ± 0,2

Vật liệu của que thử: ví dụ thép chịu nhiệt

Cả hai khớp nối của que thử này có thể uốn cong một góc 90 ^oC chỉ một hướng duy nhất.

Việc sử dụng chốt và rãnh chỉ là một trong những giải pháp để hạn chế góc uốn ở 90^o. Đối với mục đích này kích thước và dung sai của các chi tiết không được cho trong bản vẽ. Thiết kế thực tế phải đảm bảo góc uốn 90^o với dung sai từ 0^o đến +10^o.

...

...

...

Kích thước tính bằng milimét

Hình 10 - Thiết bị thử nghiệm va đập về cơ (9.13.2)

Kích thước tính bằng milimét

Hình 11 - Kết cấu búa dùng cho thiết bị thử nghiệm va đập về cơ (9.13.2)

Kích thước tính bằng milimét

Chú giải:

...

...

...

2. Chốt để quay xung quanh trục thẳng đứng

3. Tấm lắp đặt (bằng gỗ đối với kiểu lắp nổi; đối với các kiểu lắp đặt khác, xem Hình 13 và Hình 14)

4. Kẹp cho phép chuyển động ngang

Hình 12 - Giá đỡ dùng cho thử nghiệm va đập về cơ (9.13.2)

Kích thước tính bằng milimét

Chú giải:

1 Tấm thép có thể thay thế được có độ dày bằng 1 mm

2 Tấm nhôm có độ dày bằng 8 mm

...

...

...

4 Thanh ngang dùng cho áptômát có kết cấu lắp đặt kiểu thanh ngang

5 Lỗ thoát trên tấm thép dùng cho áptômát

a) Khoảng cách giữa các mép của lỗ thoát và bề mặt của áptômát phải từ 1 mm đến 2 mm;

b) Chiều cao của tấm nhôm phải sao cho tấm thép đặt vào được giá đỡ của áptômát hoặc, nếu áptômát không có giá đỡ thì khoảng cách từ các bộ phận mang điện được bảo vệ bằng tấm che bổ sung đến mặt dưới của tấm thép là 8 mm.

Hình 13 - Ví dụ về cách lắp đặt áptômát cố định phía sau để thử nghiệm va đập về cơ (9.13.2)

Kích thước tính bằng milimét

Chú giải:

1 Tấm thép có thể thay thế được có độ dày là 1,5 mm

...

...

...

3 Tấm lắp đặt

4 Lỗ thoát trên tấm thép dùng cho áptômát

CHÚ THÍCH: Trong trường hợp cụ thể, các kích thước này có thể được tăng lên.

Hình 14 - Ví dụ về cách lắp đặt áptômát kiểu lắp đặt trên bảng điện để thử nghiệm va đập về cơ (9.13.2)

Hình 15 - Đặt lực để thử nghiệm cơ trên áptômát kiểu lắp đặt bằng thanh ngang (9.13.2.3)

Hình 16 - Thiết bị thử nghiệm ép viên bi

...

...

...

Phụ lục A

(Tham khảo)

Xác định hệ số công suất ngắn mạch

Không có một phương pháp nào có thể xác định được hệ số công suất ngắn mạch một cách chính xác nhưng đối với mục đích của tiêu chuẩn này hệ số công suất của mạch thử nghiệm có thể được xác định bằng một trong các phương pháp sau:

Phương pháp 1 - Xác định từ thành phần một chiều

Có thể xác định góc φ từ đường cong của thành phần một chiều của sóng dòng điện không đối xứng giữa thời điểm ngắn mạch và thời điểm tách rời tiếp điểm như sau:

a) Công thức đối với thành phần một chiều là:

...

...

...

trong đó:

i_d là giá trị của thành phần một chiều tại thời điểm t;

I_do là giá trị của thành phần một chiều tại thời điểm lấy làm gốc thời gian;

L/R là hằng số thời gian của mạch, tính bằng giây;

t là thời gian, tính bằng giây, lấy từ thời điểm đầu;

e là cơ số của logarit nêpe.

Hằng số thời gian L/R có thể được xác định từ công thức trên như sau:

• đo giá trị l_do tại thời điểm ngắn mạch và đo giá trị i_d tại thời điểm t khác, trước khi tách rời các tiếp điểm;

• xác định giá trị e^-Rt/L bằng cách chia i_d cho I_do;

...

...

...

• giá trị x biểu thị cho Rt/L, từ đó nhận được giá trị L/R.

b) Xác định góc φ từ công thức:

φ = arc t_gωL/R

trong đó ω bằng 2p lần tần số thực.

Phương pháp này không được sử dụng khi dòng điện được đo qua máy biến dòng.

Phương pháp 2 - Xác định bằng máy phát chuẩn

Khi sử dụng máy phát chuẩn đồng bộ với máy phát thử nghiệm, điện áp của máy phát chuẩn trên máy hiện sóng có thể so sánh về pha, trước hết với điện áp của máy phát thử nghiệm và sau đó với dòng điện của máy phát thử nghiệm.

Sự khác nhau giữa một mặt là góc pha giữa điện áp máy phát chuẩn và điện áp máy phát thử nghiệm và mặt khác là điện áp máy phát chuẩn và dòng điện máy phát thử nghiệm, chính là góc pha giữa điện áp và dòng điện của máy phát thử nghiệm, từ đó có thể xác định hệ số công suất.

...

...

...

(quy định)

Xác định khe hở không khí và chiều dài đường rò

Khi xác định khe hở không khí và chiều dài đường rò nên xem xét các điểm sau:

Nếu một hay nhiều phần kim loại ảnh hưởng đến khe hở không khí và chiều dài đường rò thì tổng của chúng ít nhất phải bằng giá trị tối thiểu quy định.

Các phần riêng biệt có chiều dài nhỏ hơn 1 mm không được đưa vào xem xét trong tính toán tổng chiều dài của khe hở không khí và chiều dài đường rò.

Khi xác định chiều dài đường rò:

- Rãnh rộng ít nhất 1 mm và sâu 1 mm phải được đo theo đường viền của chúng;

- Rãnh có bất kỳ kích thước nào nhỏ hơn các kích thước trên phải được bỏ qua;

- Gờ có độ cao ít nhất là 1 mm.

...

...

...

• được đo theo đường ngắn hơn trong hai đường sau: dọc mép ghép nối hoặc theo đường biên của gờ, nếu các gờ không là phần tích hợp của thành phần vật liệu cách điện.

Việc áp dụng những khuyến cáo đã đề cập đến được minh họa bằng các hình sau:

- Các Hình B.1a, B.1b và B.1c chỉ ra việc có kể đến hoặc không kể rãnh trong chiều dài đường rò;

- Các Hình B.1d và B.1e chỉ ra việc có kể đến hoặc không kể đến gờ trong chiều dài đường rò;

- Hình B.1f chỉ ra sự xem xét các mép ghép nối khi gờ được tạo bởi vách ngăn cách điện ghép vào, đường biên bên ngoài của nó dài hơn chiều dài của mép ghép nối;

- Hình B.2a, B.2b, B.2c và B.2d minh họa cách xác định chiều dài đường rò trong trường hợp phương tiện cố định đặt ở trong chỗ lõm vào của phần cách điện của vật liệu cách điện.

Kích thước tính bằng milimét

A = vật liệu cách điện    C = bộ phận dẫn điện    F = chiều dài đường rò

...

...

...

Kích thước tính bằng milimét

A = vật liệu cách điện    C = bộ phận dẫn điện    F = chiều dài đường rò

Hình B.2 - Minh họa về các ứng dụng khuyến cáo đối với chiều dài đường rò

Phụ lục C

(quy định)

Số lượng mẫu thử nghiệm yêu cầu và trình tự các thử nghiệm để kiểm tra sự phù hợp (13.5 của TCVN 6450 : 2007 (ISO/IEC Guide 2 : 1991)

CHÚ THÍCH: Việc kiểm tra có thể được thực hiện bởi:

...

...

...

- Tổ chức độc lập cấp giấy chứng nhận (13.5.2 của TCVN 6450 : 2007 (ISO/IEC Guide 2 : 1991)).

Theo thuật ngữ của TCVN 6450 (ISO/IEC Guide 2), thuật ngữ "giấy chứng chận" chỉ có thể dùng trong trường hợp thứ hai.

C.1. Trình tự các thử nghiệm

Các thử nghiệm được thực hiện theo Bảng C.1, theo bảng này các thử nghiệm trong mỗi trình tự được thực hiện theo thứ tự đã chỉ ra.

Bảng C.1 - Trình tự các thử nghiệm

Trình tự các thử nghiệm

Điều

Thử nghiệm (hoặc kiểm tra)

A

...

...

...

Ghi nhãn

8.1.1

Quy định chung

8.1.2

Cơ cấu truyền động

9.3

...

...

...

8.1.3

Khe hở không khí và chiều dài đường rõ (chỉ các bộ phận bên ngoài)

8.1.6

Tính không lắp lẫn

9.4

Độ tin cậy của vít, các bộ phận mang dòng và các mối nối

...

...

...

9.5

Độ tin cậy của các đầu nối dùng cho ruột dẫn bên ngoài

9.6

Bảo vệ chống điện giật

8.1.3

Khe hở không khí và chiều dài đường rò (chỉ các bộ phận bên trong)

...

...

...

Khả năng chịu nhiệt

9.15

Khả năng chịu nhiệt không bình thường và chịu cháy

9.16

Khả năng chống gỉ

B

9.7

...

...

...

9.9

Đặc tính điện môi

Độ tăng nhiệt

Thử nghiệm 28 ngày

C

C₁

9.11

9.12.11.2.1

9.12.12

...

...

...

Tính năng ở dòng điện ngắn mạch giảm thấp

Kiểm tra áptômát sau thử nghiệm ngắn mạch

C₂

9.12.11.2.2

Thử nghiệm ngắn mạch để kiểm tra tính phù hợp của áptômát sử dụng trong hệ thống IT

9.12.12

Kiểm tra áptômát sau thử nghiệm ngắn mạch

D

D₀

...

...

...

Đặc tính cắt

D₁

9.13

9.12.11.3

và 9.12.12

Khả năng chịu xóc cơ học và va đập

Đặc tính ngắn mạch ở 1 500 A

Kiểm tra áptômát sau thử nghiệm ngắn mạch

E

...

...

...

9.12.11.4.2

và 9.12.12

Khả năng ngắn mạch làm việc (l_cs)

Kiểm tra áptômát sau thử nghiệm ngắn mạch

E₂

9.12.11.4.3

và 9.12.12

Tính năng ở khả năng ngắn mạch danh định (l_cn)

Kiểm tra áptômát sau khi thử nghiệm ngắn mạch

...

...

...

C.2. Số lượng mẫu thử nghiệm yêu cầu đối với quy trình thử nghiệm đầy đủ và tiêu chí chấp nhận

Nếu có một đại lượng đặc trưng (một bộ các đại lượng danh định, xem 5.2) của một loại áptômát (số cực, cắt tức thời) được nộp để thử nghiệm thì số mẫu thử phải chịu các trình tự thử nghiệm khác nhau được chỉ ra trong Bảng C.2, trong đó có đưa ra các tiêu chí chấp nhận.

Nếu tất cả các mẫu thử được nộp theo số lượng trong cột thứ hai của Bảng C.2 đều qua được các thử nghiệm thì nó phù hợp với yêu cầu của tiêu chuẩn này. Nếu chỉ một số lượng tối thiểu được cho trong cột thứ 3 qua được thử nghiệm thì các mẫu bổ sung như chỉ ra trong cột thứ tư phải được thử nghiệm và phải đáp ứng trình tự thử nghiệm.

Đối với áptômát có nhiều dòng điện danh định, hai bộ áptômát riêng biệt phải chịu mỗi trình tự thử nghiệm; một bộ được điều chỉnh ở dòng điện danh định lớn nhất còn bộ kia được điều chỉnh ở dòng điện danh định nhỏ nhất. Hơn nữa, một mẫu có tất cả dòng điện danh định phải chịu thử nghiệm đối với trình tự thử nghiệm D₀ của Bảng C.1.

Bảng C.2 - Số lượng mẫu đối với trình tự thử nghiệm đầy đủ

Trình tự thử nghiệm

Số lượng mẫu

Số lượng mẫu tối thiểu phải qua thử nghiệm ^{a b}

Số lượng mẫu thử để thử lặp lại ^c

...

...

...

1

1

-

B

3

2

3

C

C₁

...

...

...

2 ^e

3

C₂^f

3

2 ^e

3

D

3

2 ^e

...

...

...

E₁

3 + 4 ^d

2 ^e + 2 ^d.e

3 + 4 ^d

E₂

3 + 4 ^d

2 ^e + 3 ^d.e

3 + 4 ^d

^a Tổng cộng có nhiều nhất là hai trình tự thử nghiệm có thể phải được lặp lại.

...

...

...

^c Trong trường hợp thử nghiệm lặp lại, tất cả các kết quả phải đạt yêu cầu.

^d Các mẫu bổ sung trong trường hợp áptômát một cực có điện áp danh định 230/400 V hoặc 240/415 V (xem Bảng 1).

^e Tất cả các mẫu thử phải đạt các yêu cầu thử nghiệm ở 9.12.10, 9.12.11.2, 9.12.11.3 và 9.12.11.4, nếu thuộc đối tượng áp dụng.

^f Đối với trình tự này, thay nội dung "số mẫu" bằng "số cực được bảo vệ".

C.3. Số lượng mẫu yêu cầu đối với quy trình thử nghiệm đơn giản

Điều này áp dụng khi nộp đồng thời một dãy áptômát có thiết kế cơ bản như nhau.

C.3.1. Đối với một loạt áptômát có thiết kế cơ bản như nhau, số mẫu cần thử nghiệm có thể giảm theo C.3.2 và C.3.3.

Đối với các bổ sung tiếp theo (ví dụ giá trị khác của dòng điện danh định, sự phân loại khác nhau theo cắt tức thời, số cực khác nhau) thì áp dụng mức độ giảm như nhau cho những loạt áptômát như vậy.

CHÚ THÍCH: Khi đem thử nghiệm điển hình loạt áptômát có sự biến động nhỏ so với một loạt áptômát đã được chứng nhận, thì sự giảm tiếp theo về số lượng mẫu và thử nghiệm có thể được thỏa thuận.

...

...

...

- Chúng có thiết kế cơ sở như nhau;

- Chúng có cùng kích thước ngoài cho mỗi cực;

- Vật liệu, sự gia công và kích thước của các bộ phận mang dòng điện bên trong là như nhau trừ các thay đổi khác cho trong điểm a) dưới đây;

- Các đầu nối có kết cấu tương tự (xem điểm d) dưới đây);

- Kích thước các tiếp điểm, vật liệu, hình dạng và phương pháp gá lắp như nhau;

- cơ cấu truyền động thao tác bằng tay (vật liệu và các đặc tính vật lý) như nhau;

- Vật liệu đúc và vật liệu cách điện như nhau;

- Phương pháp, vật liệu và kết cấu của cơ cấu dập hồ quang như nhau;

- Thiết kế cơ sở của cơ cấu cắt quá dòng là như nhau, trừ một số thay đổi cho trong điểm b) dưới đây;

...

...

...

- Thông số điện áp của chúng được dự kiến cho một loại mạch phân phối giống nhau (xem Bảng 1);

- Áptômát nhiều cực được tạo thành từ các áptômát một cực hoặc từ các thành phần như nhau ví dụ như áptômát một cực, có kích thước bao ngoài như nhau cho mỗi cực, ngoại trừ tấm ngăn bên ngoài giữa các cực.

Cho phép có các thay đổi sau:

a) Diện tích mặt cắt của mối nối mang dòng điện bên trong;

b) Kích thước và vật liệu của cơ cấu cắt quá dòng;

c) Số vòng dây và diện tích mặt cắt của cuộn dây làm việc trong cơ cấu cắt tức thời;

d) Kích thước của đầu nối.

C.3.2. Đối với áptômát có phân loại cắt tức thời như nhau theo 4.5, số lượng mẫu cần thử có thể giảm theo Bảng C.3.

Bảng C.3 - Giảm số lượng mẫu thử cho loạt áptômát có số lượng cực khác nhau

...

...

...

Số lượng mẫu thử tùy thuộc vào số lượng cực ^a

Một cực ^b

Hai cực ^c

Ba cực ^d

Bốn cực ^e

A

1 dòng điện danh định lớn nhất

1 dòng điện danh định lớn nhất ^{g, i}

1 dòng điện danh định lớn nhất ⁱ

...

...

...

B

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định lớn nhất ^g

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định lớn nhất

C

C₁

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định lớn nhất ^g

...

...

...

3 dòng điện danh định lớn nhất

C₂

3 dòng điện danh định lớn nhất

2 dòng điện danh định lớn nhất đối với 2 cực được bảo vệ, hoặc

3 dòng điện danh định lớn nhất đối với một cực được bảo vệ

1 dòng điện danh định lớn nhất

1 dòng điện danh định lớn nhất

D₀ + D₁

3 dòng điện danh định lớn nhất

...

...

...

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định lớn nhất

D₀

1 trong tất cả các dòng điện danh định khác

E₁

3 + 4 ^f dòng điện danh định lớn nhất

...

...

...

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định nhỏ nhất

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định nhỏ nhất

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định nhỏ nhất

E₂

3 + 4 ^f dòng điện danh định lớn nhất

3 + 4 ^f dòng điện danh định nhỏ nhất

...

...

...

3 dòng điện danh định nhỏ nhất

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định nhỏ nhất

3 dòng điện danh định lớn nhất

3 dòng điện danh định nhỏ nhất

^a Nếu thử nghiệm phải được lặp lại theo tiêu chí chấp nhận C.2 thì một bộ mẫu thử mới được dùng cho trình tự thử nghiệm thích hợp. Trong thử nghiệm lặp lại, tất cả các kết quả phải đạt yêu cầu.

^b Nếu chỉ nộp áptômát nhiều cực thì cột này áp dụng với bộ mẫu thử có số cực ít nhất (để thay cho cột thích hợp).

^c Có thể áp dụng cho áptômát hai cực, cho dù có hai cực được bảo vệ hay một cực được bảo vệ.

^d Cột này không áp dụng nếu áptômát bốn cực cũng được thử nghiệm.

...

...

...

^f  Các mẫu bổ sung trong trường hợp áptômát một cực của 5.3.1.4.

^g Trình tự thử nghiệm này phải được bỏ đi khi áptômát ba cực hoặc bốn cực đã qua thử nghiệm.

^h Trình tự thử nghiệm này phải được bỏ đi đối với áptômát hai cực có hai cực được bảo vệ khi áptômát ba cực hoặc bốn cực đã qua thử nghiệm.

 ⁱ Khi nộp áptômát nhiều cực, số lượng lớn nhất là bốn đầu nối kiểu bắt ren dùng cho ruột dẫn ngoài phải chịu thử nghiệm 9.5, có nghĩa là hai đầu nối nguồn và hai đầu nối tải.

C.3.3. Đối với một loạt áptômát bổ sung có cùng thiết kế cơ bản như nhau như mô tả trong C.3.1 nhưng khác nhau về phân loại cắt tức thời theo 4.5 thì trình tự thử nghiệm có thể được giới hạn như trong Bảng C.4, số lượng mẫu thử được cho trong Bảng C.3

Bảng C.4 - Trình tự thử nghiệm cho loạt áptômát có phân loại cắt tức thời khác nhau

Kiểu áptômát được thử nghiệm lần đầu

Trình tự các thử nghiệm tiếp theo cho các áptômát thuộc

Kiểu B

...

...

...

Kiểu D

Kiểu B

-

(D_o + D₁) + E

(D_o + D₁) + E

Kiểu C

D_o^a + B ^a

-

(D_o + D₁) + E

...

...

...

D_o^a + B ^a

D_o^a + B ^ab

^a Đối với các trình tự thử nghiệm này chỉ yêu cầu thử nghiệm 9.8 và 9.10.2.

^b Khi yêu cầu cấp giấy chứng nhận cùng một lúc cho áptômát kiểu B, kiểu C, kiểu D có khả năng ngắn mạch danh định như nhau, chỉ yêu cầu trình tự thử nghiệm D_o nếu mẫu kiểu B và kiểu D đã qua thử nghiệm.

Phụ lục D

(tham khảo)

Phối hợp áptômát với thiết bị bảo vệ ngắn mạch (SCPD) khác được lắp trong cùng một mạch trong điều kiện ngắn mạch

...

...

...

Để đảm bảo phối hợp giữa áptômát (C­₁) và thiết bị bảo vệ ngắn mạch (SCPD) khác được lắp trong cùng một mạch điện, trong các điều kiện ngắn mạch, cần xem xét các đặc tính của áptômát và thiết bị bảo vệ ngắn mạch riêng rẽ cũng như đáp ứng của chúng khi kết hợp với nhau.

CHÚ THÍCH: SCPD có thể có các phương tiện bảo vệ bổ sung, ví dụ cơ cấu nhả quá tải.

SCPD có thể gồm cầu chảy (hoặc bộ cầu chảy) - xem Hình D.1 - hoặc áptômát khác (C₂) (xem Hình D.2 và D.3).

Việc so sánh đặc tính tác động riêng rẽ của từng thiết bị trong hai thiết bị được lắp với nhau có thể là không đủ, khi đó cần phải xem xét đến đáp ứng của hai thiết bị này khi hoạt động nối tiếp nhau, vì trở kháng của chúng không phải lúc nào cũng bỏ qua được. Cần chú ý đến điều này. Đối với dòng điện ngắn mạch, nên xem xét l²t thay cho thời gian.

C₁ thường mắc nối tiếp với SCPD khác, lý do là phương pháp phân bố công suất chọn theo hệ thống lắp đặt hoặc do khả năng cắt ngắn mạch của riêng C₁ có thể không đủ đối với ứng dụng dự kiến. Trong trường hợp như vậy, SCPD có thể được lắp ở vị trí cách xa C₁. SCPD có thể bảo vệ một fiđơ chính cung cấp điện cho một số áptômát C₁ hoặc chỉ một áptômát riêng lẻ.

Đối với các ứng dụng như vậy, người sử dụng hoặc người được ủy quyền có thể phải quyết định, trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, mức phối hợp tối ưu có thể đạt được. Phụ lục này nhằm đưa ra những hướng dẫn để quyết định, và cũng hướng dẫn về dạng thông tin có sẵn do nhà chế tạo áptômát cung cấp cho người sử dụng.

Phụ lục này cũng đưa ra hướng dẫn về các yêu cầu thử nghiệm được coi là cần thiết đối với ứng dụng dự kiến.

Thuật ngữ "phối hợp" bao gồm xem xét tính phân biệt (xem 3.5.14.2 và xem thêm 3.5.14.4 và 3.5.14.5) cũng như xem xét việc bảo vệ dự phòng (xem 3.5.14.3).

Nhìn chung, xem xét tính phân biệt có thể thực hiện bằng nghiên cứu lý thuyết (xem D.5) trong khi kiểm tra bảo vệ dự phòng thường yêu cầu sử dụng các thử nghiệm (xem D.6).

...

...

...

D.2. Phạm vi áp dụng và mục đích

Phụ lục này đưa ra hướng dẫn và các yêu cầu về phối hợp áptômát với các SCPD khác được lắp trong cùng một mạch điện, liên quan đến tính chọn lọc cũng như bảo vệ dự phòng.

Mục đích của tiêu chuẩn này nhằm đưa ra:

- Các yêu cầu chung đối với phối hợp áptômát với SCPD khác;

- Phương pháp và thử nghiệm (nếu cần) được dùng để xác nhận rằng điều kiện phối hợp đã được đáp ứng.

D.3. Yêu cầu chung để phối hợp áptômát với SCPD khác

D.3.1. Lưu ý chung

Một cách lý tưởng, việc phối hợp phải sao cho áptômát (C₁) riêng rẽ sẽ tác động ở tất cả các giá trị quá dòng đến giới hạn khả năng ngắn mạch danh định l_cn của nó.

CHÚ THÍCH: Nếu giá trị dòng điện sự cố kỳ vọng tại điểm lắp đặt nhỏ hơn khả năng ngắn mạch danh định của C₁ thì có thể coi SCPD chỉ nằm trong mạch điện để xem xét mà không nằm trong mạch bảo vệ dự phòng.

...

...

...

a) Nếu giá trị dòng điện giới hạn có chọn lọc I_s (xem 3.5.14.6) quá thấp, thì sẽ có nguy cơ mất tính phân biệt một cách không cần thiết;

b) Nếu giá trị dòng điện sự cố kỳ vọng tại điểm lắp đặt vượt quá khả năng ngắn mạch danh định của C₁, thì SCPD phải được chọn sao cho đáp ứng của C₁, phù hợp với D.3.3 và dòng điện chuyển giao I_B (xem 3.5.14.7), nếu có, phù hợp với yêu cầu của D.3.2.

Bất cứ khi nào có thể, SCPD phải được đặt về phía nguồn của C₁. Nếu SCPD được đặt về phía tải, nhất thiết phải nối C₁ và SCPD sao cho giảm thiểu được nguy cơ ngắn mạch.

D.3.2. Dòng điện chuyển giao

Với mục đích bảo vệ dự phòng, dòng điện chuyển giao I_B không được lớn hơn khả năng ngắn mạch danh định I_cn của riêng C₁ (xem Hình D.3a).

D.3.3. Đáp ứng của C₁ khi mắc với SCPD khác

Đối với tất cả các giá trị quá dòng đến và bằng khả năng ngắn mạch của tổ hợp, C₁ và tổ hợp phải đáp ứng các yêu cầu của 8.8.

D.4. Loại và đặc tính của SCPD lắp cùng

Khi có yêu cầu, nhà chế tạo áptômát phải đưa ra thông tin về kiểu và đặc tính SCPD cần sử dụng với C₁, và về dòng điện ngắn mạch kỳ vọng lớn nhất phù hợp cho phối hợp ở điện áp làm việc quy định.

...

...

...

Giá trị lớn nhất của dòng điện ngắn mạch có điều kiện l_nc (xem 3.5.14.8) không được vượt quá

- Khả năng cắt tới hạn danh định của SCPD, nếu SCPD là áptômát phù hợp với TCVN 6592-2 (IEC 60947-2);

- Khả năng ngắn mạch danh định, nếu SCPD là áptômát phù hợp với tiêu chuẩn này;

- Khả năng cắt ngắn mạch danh định, nếu SCPD là cầu chảy.

Nếu SCPD lắp cùng là một áptômát thì nó phải được đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn này hoặc tiêu chuẩn liên quan khác.

Nếu SCPD là cầu chảy thì nó phải phù hợp với TCVN 5926 (IEC 60269) hoặc với tiêu chuẩn cầu chảy khác.

D.5. Kiểm tra tính phân biệt

Tính phân biệt thường chỉ được xem xét bằng các nghiên cứu lý thuyết, tức là bằng cách so sánh đặc tính làm việc của C₁ và SCPD được phối hợp cùng, ví dụ khi SCPD lắp cùng là áptômát (C₂) có trễ thời gian chủ ý.

Nhà chế tạo của cả C₁ và SCPD phải cung cấp đủ thông tin liên quan đến các đặc tính làm việc liên quan để cho phép xác định I_s đối với từng phối hợp.

...

...

...

- Khi C₁ là loại hạn chế dòng và C₂ không có trễ thời gian chủ ý;

- Khi thời gian mở của SCPD nhỏ hơn thời gian ứng với một nửa chu kỳ.

Để đạt được tính phân biệt mong muốn khi SCPD lắp cùng là một áptômát, C₂ có thể cần trễ thời gian ngắn có chủ ý.

Tính phân biệt có thể là một phần (xem Hình D.3a) hoặc hoàn toàn khả năng ngắn mạch danh định I_cn của C₁. Đối với tính phân biệt hoàn toàn, đặc tính không cắt của C₂ hoặc đặc tính trước hồ quang của cầu chảy phải nằm bên trên đường đặc tính cắt (thời gian cắt) của C₁.

Hai ví dụ minh họa về tính phân biệt hoàn toàn được cho trên Hình D.2a và D.2b.

D.6. Kiểm tra bảo vệ dự phòng

D.6.1. Xác định dòng điện chuyển giao

Có thể kiểm tra sự phù hợp với các yêu cầu của D.3.2 bằng cách so sánh đặc tính làm việc của C₁ với đặc tính làm việc của SCPD lắp cùng đối với mọi giá trị đặt (nếu có) của C₂.

D.6.2. Kiểm tra bảo vệ dự phòng

...

...

...

Sự phù hợp với các yêu cầu của D.3.3 thường được kiểm tra bằng các thử nghiệm phù hợp với D.6.3. Trong trường hợp này, tất cả các điều kiện đối với thử nghiệm phải như quy định trong 9.12.11.4.3 với các điện trở và điện cảm điều chỉnh được đối với các thử nghiệm ngắn mạch trên phía nguồn của phối hợp.

CHÚ THÍCH: Ví dụ về mạch thử nghiệm được cho trong TCVN 6592-2 (IEC 60947-2), Hình A.6.

D.6.2.2. Kiểm tra bằng cách so sánh các đặc tính

Trong một số trường hợp thực tế và khi SCPD là áptômát (xem Hình D.3a và D.3b), có thể so sánh các đặc tính làm việc của C­₁ và SCPD lắp cùng, với một số chú ý đặc biệt sau:

- Giá trị tích phân Jun của C­₁ tại I_cn của nó và giá trị tích phân Jun của SCPD tại dòng điện kỳ vọng của phối hợp;

- Ảnh hưởng lên C₁ (ví dụ bằng năng lượng hồ quang, dòng điện giá trị đỉnh lớn nhất, dòng điện ngưỡng) tại dòng điện làm việc đỉnh của SCPD.

Tính thích hợp về phương diện phối hợp có thể được đánh giá bằng cách xem xét đặc tính I²t làm việc lớn nhất của SCPD, trên phạm vi từ khả năng ngắn mạch danh định I_cn của C₁ đến dòng điện ngắn mạch kỳ vọng của ứng dụng, nhưng không vượt quá giá trị I²t cho qua lớn nhất của C₁ ở khả năng ngắn mạch danh định của nó hoặc giá trị giới hạn thấp hơn khác do nhà chế tạo quy định.

CHÚ THÍCH: Khi SCPD lắp cùng là một cầu chảy thì nghiên cứu lý thuyết chỉ có giá trị đến I_cn của C₁.

D.6.3. Các thử nghiệm để kiểm tra bảo vệ dự phòng

...

...

...

Nếu SCPD lắp cùng gồm một bộ các cầu chảy thì từng thử nghiệm phải được thực hiện sử dụng bộ cầu chảy mới ngay cả khi một số cầu chảy được sử dụng trong thử nghiệm trước vẫn chưa bị nổ.

Khi thuộc đối tượng áp dụng, các cáp kết nối phải phù hợp với 9.12.4 ngoại trừ nếu SCPD lắp cùng là áptômát (C₂) thì chiều dài toàn bộ của cáp (75 cm) kết hợp với áptômát có thể nằm về phía nguồn.

Mỗi thử nghiệm phải gồm một trình tự thao tác O-t-CO được thực hiện theo 9.12.11.4.3 ở I_cn, thao tác CO được thực hiện trên C­₁.

Thử nghiệm được thực hiện với dòng điện kỳ vọng lớn nhất đối với ứng dụng dự kiến. Dòng điện này không được vượt quá giá trị danh định của dòng điện ngắn mạch có điều kiện (xem 3.5.14.9).

Thử nghiệm tiếp theo phải được thực hiện ở giá trị dòng điện kỳ vọng bằng khả năng cắt ngắn mạch danh định I_cn của C₁, đối với thử nghiệm này có thể sử dụng một mẫu C­₁ mới, và nếu SCPD lắp cùng là một áptômát thì cũng có thể sử dụng mẫu C₂ mới.

Trong từng thao tác

a) Nếu SCPD lắp cùng là áptômát (C₂):

- Cả C₁ và C₂ phải tác động tại cả hai giá trị dòng điện thử nghiệm, khi đó không yêu cầu thử nghiệm thêm.

Đây là trường hợp tổng quát trong đó chỉ cung cấp bảo vệ dự phòng.

...

...

...

Điều này yêu cầu các tiếp điểm C₂ phải tách rời ngay lập tức trong từng thao tác. Trong trường hợp này, ngoài bảo vệ dự phòng (xem chú thích 1 của Hình D.3a), còn có cả phục hồi nguồn cung cấp. Thời gian gián đoạn nguồn cung cấp, nếu có, phải được ghi lại trong các thử nghiệm này.

- Hoặc C₁ phải tác động ở giá trị dòng điện thử nghiệm nhỏ hơn, và cả C₁ và C₂ phải tác động tại giá trị dòng điện thử nghiệm cao hơn.

Điều này yêu cầu các tiếp điểm C₂ phải tách rời ngay lập tức tại giá trị dòng điện thử nghiệm thấp hơn. Phải thực hiện các thử nghiệm bổ sung ở các giá trị dòng điện trung gian để xác định giá trị dòng điện thấp nhất tại đó cả C₁ và C₂ tác động, đến giá trị dòng điện để có phục hồi nguồn cung cấp. Thời gian gián đoạn nguồn cung cấp, nếu có, phải được ghi lại trong các thử nghiệm này.

b) Nếu SCPD lắp cùng là cầu chảy (hoặc bộ cầu chảy):

- Đối với thử nghiệm ở giá trị dòng điện ngắn mạch danh định có điều kiện:

- Trong trường hợp mạch điện một pha, ít nhất phải có một cầu chảy bị nổ;

- Trong trường hợp mạch điện nhiều pha, phải có nhiều hơn một cầu chảy bị nổ hoặc một cầu chảy bị nổ và C₁ phải tác động;

- Đối với thử nghiệm tại khả năng cắt ngắn mạch danh định C₁, phải tác động và ít nhất một cầu chảy phải bị nổ.

D.6.4. Các kết quả cần đạt được

...

...

...

Ngoài ra, nếu SCPD lắp cùng là áptômát (C₂), thì phải kiểm tra bằng các thao tác bằng tay hoặc phương tiện thích hợp khác để cho thấy các tiếp điểm của C₂ không bị dính chặt vào nhau.

Chú giải

I = Dòng điện ngắn mạch kỳ vọng

I_cn = Khả năng ngắn mạch danh định (5.2.4)

I_s = Dòng điện giới hạn có chọn lọc (3.5.14.5)

I_B = Dòng điện chuyển giao (3.5.14.7)

A = Đặc tính trước hồ quang của cầu chảy

B = Đặc tính tác động của cầu chảy

...

...

...

CHÚ THÍCH 1: A được coi là giới hạn dưới; B và C được coi là các giới hạn trên

CHÚ THÍCH 2: Vùng không đoạn nhiệt đối với I²t được thể hiện bằng các đường gạch chấm.

Hình D.1 - Phối hợp quá dòng giữa áptômát và cầu chảy hoặc bảo vệ dự phòng bằng cầu chảy - Đặc tính làm việc

Chú giải

C₁ = áptômát giới hạn dòng (L) (đặc tính thời gian cắt)

C₁ = áptômát không giới hạn dòng (N) (đặc tính thời gian cắt)

C₂ = áptômát không giới hạn dòng (N) (đặc tính tác động)

C₂ = áptômát có trễ thời gian ngắn chủ ý (STD) (đặc tính tác động)

...

...

...

Hình D.2a

Hình D.2b

Hình D.2 - Tính phân biệt hoàn toàn giữa hai áptômát

Chú giải

C₁ = áptômát không giới hạn dòng (N)

C₂ = áptômát giới hạn dòng (L)

C₁, C₂ = áptômát không giới hạn dòng (N)

I_B = Dòng điện chuyển giao

...

...

...

CHÚ THÍCH 2: I_cn(C₁ + C₂) ≤ I_cn (C₂)