TIÊU CHUẨN VIỆT NAM

TCVN 5683 : 1996

PHÁO HOA – QUI PHẠM AN TOÀN TRONG SẢN XUẤT, BẢO QUẢN VÀ VẬN CHUYỂN

Fireworks – Safety code for manufacture, storage and transportation

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định những biện pháp kỹ thuật an toàn trong sản xuất, bảo quản và vận chuyển pháo hoa ở tất cả các hộ cá thể, các doanh nghiệp tư nhân hoặc nhà nước có chế biến thuốc pháo và sản xuất pháo hoa (gọi chung là cơ sở sản xuất pháo hoa).

Tiêu chuẩn này không áp dụng cho các loại pháo hoa lễ hội dùng súng để bắn do cơ quan nhà nước tổ chức hoặc cho phép và các loại pháo hoa dùng trong biểu diễn nghệ thuật.

2. Tiêu chuẩn trích dẫn

TCVN 4586 – 88 Vật liệu nổ - Quy phạm an toàn về bảo quản, vận chuyển và sử dụng.

...

...

...

TCVN 6172 : 1996 Pháo hoa – Yêu cầu kỹ thuật và an toàn

3. Quy định chung

3.1. Các cơ sở sản xuất pháo hóa phải có luận chứng về các biện pháp bảo đảm an toàn và vệ sinh lao động và chỉ sau khi thực hiện đúng yêu cầu về kỹ thuật an toàn phòng chống cháy nổ và có giấy chứng nhận của các cơ quan có thẩm quyền thì các cơ sở sản xuất pháo hoa mới được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép.

3.2. Cơ sở sản xuất phải dựa trên tiêu chuẩn này xây dựng quy trình an toàn cho từng công đoạn để huấn luyện cho cán bộ công nhân của cơ sở mình.

3.3. Những người làm trong khâu chế biến thuốc pháo, trộn thuốc, xe ngòi, ép viên và nạp thuốc phải được đào tạo, kiểm tra và cấp giấy chứng nhận là “thợ làm pháo hoa”.

Việc huấn luyện, kiểm tra định kỳ kiến thức của thợ làm pháo hoa tổ chức hai năm một lần.

Trong trường hợp người thợ làm pháo hoa vi phạm tiêu chuẩn này hoặc không đạt trong kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất sẽ bị tạm thời đình chỉ công việc đang làm. Sau một tháng được phép dự kiểm tra lại, nếu không đạt sẽ bị thu hồi giấy chứng nhận thợ làm pháo hoa.

Những người mới tuyển sau khi đã được huấn luyện về chuyên môn an toàn lao động phải được thợ bậc cao kèm cặp ít nhất một tháng.

3.4. Người lao động trực tiếp ở các khâu độc hại, nguy hiểm phải được cấp đầy đủ trang bị phòng hộ cá nhân (quần áo bảo hộ lao động, kính bảo hiểm, mũ, găng tay cao su, giầy …) và phải sử dụng đúng quy định.

...

...

...

3.6. Trong giờ làm, cán bộ phụ trách sản xuất phải chịu trách nhiệm về an toàn sản xuất. Khi có sự cố phải xử lý kịp thời và chỉ khi đảm bảo đầy đủ các điều kiện an toàn thì mới được phép tiếp tục sản xuất.

3.7. Tất cả các cơ sở sản xuất, bảo quản và vận chuyển pháo hoa phải trang bị đầy đủ các phương tiện phòng cháy chữa cháy do cơ quan có thẩm quyền quy định và được đặt ở những vị trí thuận tiện khi cần sử dụng.

4. Kỹ thuật an toàn trong chế biến thuốc và sản xuất pháo hoa

4.1. Kỹ thuật an toàn trong chế biến thuốc pháo hoa

4.1.1. Các cơ sở sản xuất pháo hoa chỉ được mua nguyên liệu làm thuốc pháo hoa hoặc thuốc pháo hoa thành phẩm từ những cơ sở được phép kinh doanh hoặc chế biến thuốc pháo hoa.

Cấm chế biến và mua bán trái phép nguyên liệu làm pháo hoa.

Cấm sản xuất pháo hoa bằng nguyên liệu lấy từ thuốc bom đạn, vật liệu cháy và các loại hóa chất nguy hiểm khác.

4.1.2. Nơi chế biến thuốc pháo hoa (điện phân, nghiền, tán, ép) phải bố trí xa khu vực dân cư, cuối chiều gió (xác định theo hướng gió thổi thường xuyên chủ yếu trong năm của khu vực đó). Chất thải ra phải ở cuối nguồn nước. Địa điểm chế biến thuốc pháo hoa phải được phép của các cơ quan có thẩm quyền.

4.1.3. Nơi chế biến thuốc pháo hoa phải có biển báo chống cháy, nổ và nội quy an toàn.

...

...

...

4.1.4. Khi chế biến thuốc pháo hoa phải có biện pháp chống bụi, độc làm ô nhiễm môi trường sản xuất và xunh quanh.

4.1.5. Nhà xưởng chế biến thuốc pháo hoa phải có hai cửa thoát nạn, cánh cửa mở ra phía ngoài.

Những khe hở trên tường, trần nhà, đường dây điện, đường ống dẫn nước, các vết nứt ở sàn nhà đều phải bịt kín để có thể dễ dàng quét sạch và không tích tụ thuốc rơi vãi.

4.1.6. Dụng cụ nghiền tán không được dùng thép đen. Trước khi nghiền, tán, ép phải vệ sinh sạch sẽ các phương tiện, dụng cụ (thuyền tán, chày, máy xay, máy ép …).

Mỗi loại hóa chất phải nghiền tán riêng. Cấm nghiền, tán chung hai loại hóa chất trên một dụng cụ.

Trường hợp đặc biệt nếu cơ sở chỉ có một loại dụng cụ nghiên tán dùng chung cho các loại hóa chất thì khi nghiền tán xong một loại phải lau chùi sạch sẽ dụng cụ mới được nghiền tán loại khác.

4.1.7. Khi sử dụng máy xay, máy ép chạy điện phải kiểm tra an toàn điện trước khi cho máy làm việc. Động cơ phải là động cơ phòng nổ và được tiếp đất theo đúng quy định trong TCVN 4756-89.

4.1.8. Người làm nhiệm vụ chế biến thuốc pháo hoa phải luôn tuân thủ những quy định trong 3.4 và những quy định cụ thể sau đây:

- không được đi guốc, giày dép có đế đóng đinh hoặc đế cứng vào xưởng;

...

...

...

- người trước khi vào xưởng làm việc không được uống bia rượu hoặc dùng các loại thuốc an thần, thuốc kích thích.

- không được để móng tay dài.

4.1.9. Khi cần trộn hóa chất phải cân riêng từng loại, đảm bảo chính xác đúng liều lượng quy định.

Khi trộn thuốc ngòi và thuốc pháo hoa phải đúng công thức, tỷ lệ theo quy trình công nghệ quy định.

Thuốc ngòi mỗi lần trộn tổng cộng không lớn hơn 0,400 kg

Thuốc pháo hoa mỗi lần trộn tổng cộng không lớn hơn 1 kg.

Các bàn trộn thuốc ngòi và thuốc pháo hoa phải cách nhau 2 m và phải có biện pháp tự chữa cháy.

Thuốc đã trộn phải dùng hết trong ca sản xuất. Cấm trộn sản phẩm cho ca sau hoặc ngày hôm sau.

4.1.10. Khi pha trộn, ép thuốc pháo hoa cấm dùng vật cứng để cào, xúc thuốc. Trong khi pha trộn thuốc cấm nói chuyện hoặc làm thêm một việc khác.

...

...

...

4.1.12. Nơi trộn, ép thuốc pháo hoa phải thoáng. Trong gian nhà trộn thuốc pháo hoa có diện tích 40 m² không được phép có lượng thuốc pháo hoa lớn hơn 8 kg.

4.2. Kỹ thuật an toàn trong sản xuất pháo hoa

4.2.1. Các loại pháo hoa được phép sản xuất quy định trong TCVN 6172 : 1996.

4.2.2. Các nhà xưởng trong khu vực sản xuất phải bố trí riêng biệt có tường ngăn cách và phải đảm bảo các điều kiện như quy định trong 4.1.5.

4.2.3. Khu vực sản xuất phải có nội quy cấm lửa. Phải sắp xếp ngăn nắp và thường xuyên quét dọn sạch sẽ bằng chổi lông chít hoặc chổi rơm mềm.

Cấm để thuốc ngòi và thuốc pháo hoa rơi vãi trên nền.

4.2.4. Người sản xuất phải tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật đã hướng dẫn và tuân thủ những quy định ở 4.1.8.

4.2.5. Nhà xưởng xe ngòi có diện tích ít nhất 2 m²/ đầu người làm việc hoặc bàn nọ cách bàn kia 2 m. Cấm 2 người ngồi chung một bàn.

Nhà xưởng xe ngòi phải bố trí ở nơi thoáng mát.

...

...

...

4.2.7. Lượng thuốc ngòi để trên bàn cho một lần xe ngòi tối đa không được quá 0,2 kg/người. Cấm xe ngòi trong những ngày nắng nóng, nhiệt độ trong phòng làm việc trên 35⁰C/

4.2.8. Khi phơi sấy ngòi phải có người trông coi. Phải phơi ngòi trên sào tre, nứa bọc giấy hoặc vải nilon. Sào phơi cách mặt đất ít nhất là 1m, giá đỡ phải chắc chắn. Cấm phơi ngòi trực tiếp trên nền gạch, xi măng hoặc sào sắt.

4.2.9. Chỉ được tiến hành xén ngòi pháo khi đã phơi khô để nguội. Dao xén phải mỏng và sắc. Trước khi xén dao phải được lau bằng một lớp mỡ mỏng hoặc bằng giẻ ướt. Động tác xén phải dứt khoát, nếu một nhát không đứt cấm cứa đi cứa lại vào bó ngòi.

4.2.10. Mỗi lần chỉ được xén cho một nó (100 dây ngòi), xén xong hai bó phải dùng giẻ ướt thấm vào lưỡi dao để giảm nhiệt độ. Các bó ngòi chưa xén phải để cách người ít nhất 1,0 m. Chỉ được xén ngòi vào lúc trời mát, xa nơi sản xuất và nơi có tia lửa, tàn lửa.

4.2.11. Ngòi đã xén xong phải chứa trong các hộp các tông hoặc hòm gỗ có dán giấy bên trong. Những đầu thừa của bó ngòi phải để vào nơi quy định.

4.2.12. Nạp thuốc vào pháo hoa phải nhẹ nhàng tránh va đập cọ sát mạnh. Nút đáy quét hô phải hết sức nhẹ nhàng, cấm dùng vật cứng để chà sát.

4.2.13. Sàn phơi pháo hoa phải sạch, không có các mảnh gạch, sỏi, đá, kim loại, v.v…. Chỉ được phơi pháo trên bàn trải cactông, sàn ván gỗ. Cấm phơi trực tiếp trên sàn lát gạch hoặc láng xi măng.

Phải có biện pháp ngăn chặn gia súc vào khu vực phơi pháo.

4.2.14. Sấy pháo hoa ở nhiệt độ dưới 60⁰C. Nguồn cung cấp nhiệt là hơi nước, nước nóng hoặc không khí nóng. Cấm sấy trực tiếp với ngọn lửa trần.

...

...

...

5. Kỹ thuật an toàn trong bảo quản nguyên liệu và thành phẩm pháo hoa

5.1. Kho chứa nguyên liệu làm pháo hoa hoặc thành phẩm pháo hoa phải đảm bảo các yêu cầu sau:

- kho làm bằng vật liệu khó cháy, mái ngói hoặc fibro xi măng (có thể làm bằng gỗ, song phải được quét một lớp sơn chống cháy):

- kho phải cách xa khu vực sản xuất ít nhất 30m. Trường hợp chứa trên 500 kg nguyên liệu hoặc số thành phẩm pháo hoa có lượng thuốc pháo tương đương phải cách xa ít nhất 50 m.

- cửa kho phải mở ra phía ngoài;

- nhà kho phải cao ráo, thông thoáng và chống mất cắp, chống chuột.

5.2. Các nhà kho chứa từ 500 kg nguyên liệu hoặc số thành phẩm pháo hoa tương đương trở lên, phải làm hệ thống chống sét theo đúng quy định của phụ lục 10 TCVN 4586-88.

5.3. Chỉ được phép chiếu sáng trong kho bằng đèn điện phòng nổ có công suất không lớn hơn 60 W; đèn ắc quy hoặc đèn pin. Các cầu chì, ổ cắm, công tắc, cầu dao điện phải đặt ngoài nhà kho. Bóng đèn điện phải để cách nguyên liệu hoặc thành phẩm pháo hoa ít nhất 1.5m.

Cấm dùng đèn dầu hoặc ngọn lửa trần chiếu sáng trong kho.

...

...

...

Kali clorat, kali peclorat phải để ở kho riêng.

Cấm chứa nguyên liệu ở dạng hỗn hợp.

5.5. Pháo hoa thành phẩm phải có kho chứa riêng, bao gói, che chắn, chống va đập và tàn lửa.

5.6. Sắp xếp trong kho phải theo lô, mỗi lô cách tường 0,2 m, sàn kê cao 0,3 m, chiều dài không quá 3m, rộng không quá 1,3 m, cao không quá 2m, khoảng cách giữa 2 lô ít nhất 1 m.

Sắp xếp sao cho loại nhập trước có thể xuất trước, nhập sau xuất sau.

5.7. Trong nhà kho chứa nguyên liệu và thành phẩm pháo hoa không được chứa các vật liệu dễ cháy, nổ, dễ sinh nhiệt khác.

5.8. Xuất nhập nguyên liệu phải có sổ ghi chép thống kê đầy đủ. Sổ có số trang, dấu giáp lai, cuối ngày phải ghi rõ số tồn kho.

Hàng tháng lãnh đạo cơ sở phải tiến hành kiểm kê (nếu thấy mất hoặc thiếu phải có biện pháp truy tìm). Nếu mất trên 5 kg thuốc trở lên phải báo ngay cho cơ quan công an địa phương để kịp thời xử lý.

5.9. Cấm đi guốc, giày, dép có đế cứng hoặc đóng đinh vào kho.

...

...

...

5.10. Kho phải có nội quy cụ thể, có biện pháp phòng ngừa sự cố cháy nổ và có biển báo cấm lửa, cấm hút thuốc.

Người giữ kho không được uống rượu, dùng thuốc an thần và các loại thuốc kích thích trước khi làm việc.

5.11. Việc nhập hoặc xuất thành phẩm pháo hoa phải do người giữ kho trực tiếp thực hiện. Khi nhập, xuất xong người giữ kho phải kiểm tra an toàn trong kho trước khi rời kho.

5.12. Cấm những người không có nhiệm vụ vào kho chứa nguyên liệu và kho sản phẩm pháo hoa.

6. Kỹ thuật an toàn trong xếp dỡ, vận chuyển thuốc pháo và thành phẩm pháo hoa

6.1. An toàn trong xếp dỡ

6.1.1. Việc xếp dỡ phải làm tại những nơi được cơ quan có thẩm quyền cho phép, có biên bản, xác định giới hạn an toàn. Những người không có liên quan đến việc xếp dỡ không được ở trong khu vực cấm.

6.1.2. Nếu xếp dỡ vào ban đêm phải được chiếu sáng đầy đủ bằng đèn phòng nổ, hoặc đèn sử dụng dòng điện một chiều. Bóng đèn điện phải để cách xa nguyên liệu và thành phẩm ít nhất 1.5m.

Cầu dao phải đặt cách vị trí xếp dỡ ít nhất 5m.

...

...

...

6.1.3. Khi xếp dỡ phải nhẹ nhàng. Cấm ném, quăng hoặc kéo lê thùng, bao gói nguyên liệu hoặc thành phẩm.

6.1.4. Dụng cụ tháo gỡ thùng đựng nguyên liệu phải bằng vật liệu mà khi sử dụng không phát ra tia lửa.

6.2. An toàn trong vận chuyển

6.2.1. Nghiêm cấm vận chuyển thuốc pháo hoa ở dạng hỗn hợp dưới mọi hình thức.

6.2.2. Vận chuyển thuốc pháo hoa phải có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền.

6.2.3. Cấm vận chuyển thuốc pháo hoa hoặc thành phẩm pháo hoa trong một toa, một khoang với người, gia súc, với các chất dễ cháy nổ và các hàng hóa khác.

6.2.4. Cấm chở thuốc pháo hoa chung với thành phẩm pháo hoa.

6.2.5. Thuốc hoặc thành phẩm pháo hoa khi vận chuyển phải đóng gói, sắp xếp vững chắc, chằng buộc chắc chắn, có biện pháp chống va đập trong quá trình vận chuyển. Mỗi hòm không quá 30 kg.

6.2.6. Các phương tiện vận chuyển nguyên liệu và thành phẩm pháo hoa phải được bịt kín và phải có những bình chống cháy đặt ở vị trí thuận tiện, dễ dàng sử dụng.

...

...

...

a) xe thồ, xích lô: không được vượt quá 2/3 tải trọng;

b) xe súc vật kéo: không được vượt quá 500 kg;

c) súc vật thồ: không được vượt quá 2/3 sức thồ.

d) xe ô tô, xe công nông, xe gắn máy: không được vượt quá tải trọng cho phép.

6.2.8. Các phương tiện vận chuyển không được dừng ở nơi đông người, gần các kho tàng, các cơ sở kinh tế, quốc phòng.

6.2.9. Trong quá trình vận chuyển thuốc pháo hoa hoặc thành phẩm pháo hoa gặp đám cháy, các phương tiện vận chuyển phải dừng cách xa ít nhất 200 m hoặc tìm đường khác để tránh đám cháy.

7. Thử pháo

7.1. Các cơ sở sản xuất phải có nơi thử pháo. Địa điểm thử pháo phải cách nơi sản xuất ít nhất 100 m. Việc thử pháo phải thực hiện tại địa điểm được cơ quan có thẩm quyền cho phép.

7.2. Chỉ những người có giấy chứng nhận “thợ làm pháo hoa” quy định trong 3.3 mới được phép tiến hành thử.

...

...

...

7.4. Cấm thử pháo ở những nơi tàng trữ xăng, dầu, bãi đỗ xe ô tô, xe gắn máy và những kho tàng trữ chất dễ cháy nổ.

7.5. Sau khi thử pháo phải vệ sinh sạch xác pháo. Những pháo hoa không hoạt động phải thu gom và đưa hủy bằng cách đốt ở địa điểm an toàn đã quy định.