Chuẩn bị dung dịch natri sunfat và manhê sunfat.

Chế tạo các dung dịch sunfat bão hoà, để còn thừa một ít tinh thể muối không hoà tan. Đối với dung dịch natri sunfat, có thể pha 215 - 350g Na₂SO₄ hoặc 700 - 750g Na₂SO₄.10H₂O vào 1 lít nước. Sau đó để dung dịch ở nhiệt độ 21 ± 1⁰C trong 48 giờ. Trước khi sử dụng đậy kín dung dịch để tránh bị nhiễm bẩn. Dung dịch có tỷ trọng khoảng 1151 - 1174 g/lit. Ngay trước khi sử dụng phải quấy lại dung dịch. Đối với dung dịch manhê sunfat, có thể pha 350g MgSO₄ hoặc 1400g MgSO₄.7H₂O vào 1 lít nước và dung dịch có tỷ trọng khoảng 1295 - 1308 g/lit.

B.4. Tiến trình thí nghiệm.

Các phần mẫu thử được ngâm riêng trong các bình ngâm mẫu đựng dung dịch natri sunfat hoặc manhê sunfat có nắp đậy. Thể tích dung dịch ngâm mẫu phải ít nhất gấp 5 lần thể tích mẫu. Trong suốt quá trình thí nghiệm phải duy trì nhiệt độ của dung dịch bằng 21 ± 1⁰C. Sau 18 giờ ngâm, vớt các phần mẫu ra khỏi dung dịch, để chảy hết nước, rồi đem sấy trong tủ sấy ở nhiệt độ 110 ± 5⁰C cho đến khối lượng không đổi. Chú ý không sấy quá, vì các hạt có thể bị tách vỡ. Sấy mẫu xong, để nguội ở nhiệt độ phòng. Đó là một chu kỳ thí nghiệm. Phải tiến hành thí nghiệm 5 chu kỳ như vậy hoặc nhiều hơn. Sau khi kết thúc chu kỳ cuối cùng, rửa từng phần mẫu bằng nước sạch cho hết muối sunfat. Giỏ vài giọt BaCl₂ vào nước đã rửa cốt liệu; Nếu thấy kết tủa trắng của BaSO₄, thì phải rửa tiếp, vì cốt liệu vẫn còn chứa sunfat. Sau khi rửa xong, sấy khô mẫu trong tủ sấy. Sàng các cỡ hạt trên các sàng qui định được nêu trong bảng B.4.1 để loại bỏ phần lọt sàng.

Bảng B.4.1. Quy định cỡ sàng.

Cỡ hạt cát, mm

Cỡ sàng qui định

Từ 9,50 đến 4,76 mm

Từ 4,76 đến 2,36 mm

...

...

...

Từ 1,18 đến 0,60 mm

Từ 0,60 đến 0,30 mm

Sàng 4,76 mm

Sàng 2,36 mm

Sàng 1,18 mm

Sàng 0.60 mm

Sàng 0,30 mm

Cân từng phần mẫu đã sàng và tính lượng tổn thất được biểu thị bằng % hao hụt của trọng lượng từng phần mẫu, rồi từ các % tổn thất của từng phần mẫu và % từng cỡ hạt trong thành phần hạt của mẫu cát gốc, tính theo quyền để được tổng lượng tổn thất của cát đã dùng để thí nghiệm.

B.5. Báo cáo kết quả thử: bao gồm các mục sau:

...

...

...

Bảng B.5.1. Kết quả thí nghiệm độ bền của cát

trong dung dịch sunfat với các trị số minh hoạ

Cỡ sàng

Thành phần hạt của mẫu cát gốc (% lọt sàng trên, sót sàng dưới)

Khối lượng các phần mẫu thử, g

Lượng tổn thất (lọt sàng qui định), % khối lượng của phần mẫu thử

Lượng tổn thất đã được điều chỉnh theo thành phần hạt của mẫu gốc, %

Sàng trên

Sàng dưới

...

...

...

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

Nhỏ hơn 0,15

5

...

...

...

0,30 mm

0,60 mm

1,18 mm

2,36 mm

4,76 mm

9,50 mm

0,15 mm

0,30 mm

0,60 mm

...

...

...

2,36 mm

4,76 mm

12

26

25

17

11

4

100

...

...

...

100

100

100

4,2

4,8

8,0

11,2

11,2^*

1,1^**

...

...

...

1,4

1,2

0,4

Tổng

S = 100

S = 5

Ghi chú: ^* Số 11,2% lấy theo số sát trên là 11,2%, vì số 4% ở cột (3) nhỏ hơn 5%, nên không phải thí nghiệm cỡ hạt này, mà dùng kết quả của cỡ hạt sát trên nó.

...

...

...

Theo qui định, cho phép lượng tổn thất đối với cát trong khoảng 5 -10% khi ngâm trong dung dịch natri sunfat và 6 - 15% khi ngâm trong dung dịch manhê sunfat./.