Kính gửi:  Cục Thuế tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu 

Trả lời Công văn số 2883/CT-TTr1 ngày 16/8/2005 của Cục Thuế tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu hỏi về việc xử lý truy thu thuế đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo mức thuế ổn định trong kỳ ổn định thuế phát sinh doanh thu thực tế lớn hơn doanh thu ấn định thuế; Tổng Cục thuế có ý kiến như sau:

-Tại Tiết b, Khoản 1, Điều 18 Luật thuế GTGT năm 1997 quy định quyền ấn định thuế của cơ quan thuế đối với trường hợp: “Không kê khai hoặc quá thời hạn quy định nộp tờ khai đã được thông báo nhưng vẫn không thực hiện đúng;…”.

-Tại Khoản 4, Điều 24 Luật thuế GTGT năm 1997 quy định: “Nếu phát hiện và kết luận có sự khai man, trốn thuế hoặc nhầm lẫn về thuế, cơ quan thuế có trách nhiệm truy thu tiền thuế, tiền phạt… trong thời gian 5 năm trở về trước, kể từ ngày kiểm tra phát hiện…”

-Tại Điểm 2.1c, Mục II Thông tư 173/1998/TT-BTC ngày 22/12/1998 của Bộ Tài chính hướng dẫn thu thuế đối với các cá nhân sản xuất, kinh doanh hướng dẫn: “Trường hợp hộ kinh doanh đã kê khai hoặc cơ quan thuế đã điều tra ấn định doanh số để tính thuế giá trị gia tăng nhưng có tài liệu khẳng định số liệu kê khai hoặc doanh số đã ấn định thấp hơn doanh số thực tế, cơ quan thuế có quyền tính lại số thuế giá trị gia tăng theo kết quả kinh doanh thực tế”.

-Tại Khoản 1, Điều 17 Nghị định số 79/2000/NĐ-CP ngày 29/12/2000 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thuế GTGT quy định về thẩm quyền ấn định thuế GTGT phải nộp của cơ quan thuế: “Cá nhân kinh doanh vừa và nhỏ nộp thuế theo mức ấn định từng kỳ, nếu có thay đổi về ngành nghề kinh doanh, quy mô, doanh số kinh doanh phải khai báo với cơ quan thuế để xem xét, điều chỉnh mức thuế đã ấn định. Trường hợp không khai báo hoặc khai báo không trung thực, cơ quan thuế có quyền ấn định mức thuế phải nộp cho phù hợp với thực tế kinh doanh”.

-Tại Khoản 4, Điều 29 Luật thuế TNDN năm 1997 quy định: “Nếu phát hiện và kết luận có sự khai man, trốn thuế hoặc nhầm lẫn về thuế, cơ quan thuế có trách nhiệm truy thu tiền thuế, tiền phạt… trong thời hạn 5 năm trở về trước, kể từ ngày kiểm tra phát hiện…”

-Tại Điều 16, Luật thuế TNDN năm 1997 quy định “1. Cơ quan thuế ấn định thu nhập chịu thuế để tính thuế đối với cơ sở kinh doanh trong các trường hợp sau:

… b) Không kê khai hoặc kê khai không đúng các căn cứ để tính thuế…

2. Cơ quan thuế căn cứ vào tài liệu điều tra về tình hình hoạt động kinh doanh của cơ sở kinh doanh hoặc căn cứ vào thu nhập chịu thuế của cơ sở kinh doanh cùng ngành nghề, có quy mô kinh doanh tương đương để ấn định thu nhập chịu thuế”.

Căn cứ các quy định trên, trường hợp hộ đánh bắt hải sản chưa thực hiện được chế độ kế toán, hóa đơn chứng từ để tự giác kê khai thuế nên cơ quan thuế ấn định doanh thu, xác định số thuế phải nộp ổn định theo kỳ hạn quy định. Nếu trong kỳ ổn định thuế, hộ có thay đổi về ngành nghề kinh doanh, kể cả trường hợp bổ sung thêm hình thức kinh doanh (thu mua gom); mở rộng thêm quy mô kinh doanh (như bổ sung thêm ghe, thuyền, ngư cụ đánh bắt…); hay phát sinh sản lượng tăng thêm dẫn tới doanh thu hải sản bán ra lớn hơn so với mức doanh thu ấn định trước đây khi xác định số thuế phải nộp của kỳ ổn định thuế mà hộ kinh doanh không khai báo với cơ quan thuế để điều chỉnh lại mức phải nộp của kỳ ổn định là vi phạm quy định pháp luật về thuế.

Như vậy, trường hợp hộ đánh bắt hải sản không tự giác khai báo, nếu khi cơ quan thuế kiểm tra, phát hiện và có đủ căn cứ để chứng minh doanh số kinh doanh thực tế của kỳ ấn định lớn hơn doanh số ấn định trước đây do hộ kinh doanh không tự giác kê khai bổ sung khi thay đổi quy mô kinh doanh thì cơ quan thuế có quyền truy thu đủ số thuế phải nộp theo quy định.

Tổng cục Thuế thông báo để Cục thuế được biết và thực hiện.