Ngày 6 tháng 10 năm 2008, Bộ Y tế, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký ban hành Kế hoạch Liên tịch số 1070/KHLT/BYT-UBTƯMTTQVN-BVHTTDL phát động phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” đến năm 2012.

Bộ Y tế, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có các văn bản hướng dẫn các đơn vị trực thuộc triển khai Kế hoạch liên tịch.

Trờn cơ sở thống nhất chủ trương với Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Bộ Y tế xây dựng Hướng dẫn mô hình điểm thực hiện Phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” (Hướng dẫn xây dựng mô hình điểm gửi kèm).

Bộ Y tế đề nghị Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm các tỉnh, thành phố chỉ đạo, hướng dẫn và đôn đốc các đơn vị tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch liên tịch, xây dựng mô hình điểm thực hiện Phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” và định kỳ báo cáo tiến độ triển khai theo hướng dẫn.

Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn và vướng mắc, đề nghị liên hệ Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế, địa chỉ 135/3 Núi Trúc, Ba Đình, Hà Nội, điện thoại: 04.37367143, fax: 04.38465732.

Xin trân trọng cảm ơn.

HƯỚNG DẪN

XÂY DỰNG MÔ HÌNH ĐIỂM THỰC HIỆN PHONG TRÀO “TOÀN DÂN THAM GIA PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS TẠI CỘNG ĐỒNG DÂN CƯ”
(Kèm theo Công văn số 1779/BYT-AIDS ngày 01/4/2009 của Bộ Y tế)

I. MỤC ĐÍCH

1. Tổ chức xây dựng mô hình điểm thực hiện phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” nhằm rút kinh nghiệm cho quá trình triển khai và tổ chức thực hiện Kế hoạch liên tịch số 1070/KHLT/BYT-UBTƯMTTQVN-BVHTTDL ngày 7/10/2008 của Bộ Y tế, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch về phát động phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư".

2. Thông qua việc xây dựng các mô hình điểm về phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư, từng bước sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm và phổ biến, nhân rộng ra toàn tỉnh, thành phố xây dựng các xã, phường, khu dân cư đạt tiêu chuẩn "khu dân cư an toàn, lành mạnh".

3. Tạo được sự chuyển biến trong nhận thức và từng bước làm thay đổi hành vi trong phòng, chống HIV/AIDS ở những địa bàn được lựa chọn xây dựng mô hình điểm.

4. Huy động được các tổ chức, cơ quan, đơn vị và mọi người dân tham gia vào hoạt động phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn.

II. ĐỊA ĐIỂM TRIỂN KHAI XÂY DỰNG MÔ HÌNH

1. Tiêu chí lựa chọn địa bàn xây dựng mô hình điểm:

- Đại diện cho khu vực vùng, miền của tỉnh (thành thị, nông thôn, miền núi, vùng biển, khu vực giáp ranh).

- Có nhiễm HIV hoặc người nghiện chích ma tuý, mại dâm đang sinh sống tại khu dân cư, theo đặc thù của từng khu vực vùng miền.

- Hoạt động tích cực trong công tác phòng, chống HIV/AIDS và các phong trào tại cộng đồng dân cư.

- Có sự phối hợp tốt giữa các ban, ngành, đoàn thể.

- Đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm làm công tác phòng, chống HIV/AIDS và công tác phong trào .

2. Địa bàn xây dựng mô hình điểm: Điểm được chọn xây dựng mô hình điểm được triển khai tại thôn, làng, ấp, bản, ấp, phum, sóc (gọi tắt là khu dân cư) thuộc xã, phường trọng điểm.

3. Số lượng khu dân cư xây dựng mô hình điểm:

- Mỗi tỉnh chọn ra 02-03 huyện điểm, mỗi huyện chọn tối thiểu 02-03 xã điểm và mỗi xã chọn ít nhất 02 khu dân cư để triển khai mô hình.

- Phụ thuộc vào tình hình thực tế của xã và theo hướng dẫn lựa chọn địa bàn, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã/Trưởng Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm xã quyết định số lượng mô hình điểm, tuy nhiên đảm bảo ít nhất có 04 xã trọng điểm được lựa chọn và triển khai ít nhất mỗi xã 02 mô hình điểm tại khu dân cư.

III. NỘI DUNG, BIỆN PHÁP THỰC HIỆN PHONG TRÀO "TOÀN DÂN THAM GIA PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS TẠI CỘNG ĐỒNG DÂN CƯ"

1. Các hoạt động ở xã, phường, thị trấn (gọi tắt là cấp xã).

Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý mại dâm cấp xã báo cáo cấp uỷ xin chủ trương và tiến hành triển khai các hoạt động thực hiện kế hoạch liên tịch phát động phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư" ở địa phương.

a) Thành lập Nhóm nòng cốt thực hiện phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư":

- Uỷ ban nhân dân cấp xã ra quyết định thành lập Nhóm nòng cốt thực hiện phong trào "Toàn dân tham gia phòng chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư" trên cơ sở đề nghị của Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý mại dâm cùng cấp.

- Thành phần Nhóm nòng cốt tại khu dân cư bao gồm: đại diện ngành y tế, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chi đoàn Thanh niên, Chi Hội Phụ nữ, Chi Hội cựu chiến binh, Trưởng thôn (phum, sóc, ấp, bản, làng), Bí thư chi bộ, Tổ trưởng Tổ dân phố, các chức sắc tôn giáo, Trưởng Ban công tác Mặt trận, người cao tuổi có uy tín trong cộng đồng.

- Chức năng nhiệm vụ của Nhóm nòng cốt được xác định theo những nội dung chính sau đây:

+ Đặc điểm, tình hình của địa bàn dân cư nơi được chọn để xây dựng mô hình ;

+ Tổ chức và thực hiện các hoạt động xây dựng, phát động, duy trì và phát triển phong trào ở khu dân cư;

+ Định kỳ hàng tháng họp giao ban rút kinh nghiệm tại đơn vị mình để đánh giá kết quả thực hiện;

+ Đề xuất, kiến nghị, báo cáo kết quả thực hiện với Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý mại dâm xã, phường và ban ngành chức năng cấp trên khi có yêu cầu.

b) Tổ chức triển khai các hoạt động để thực hiện phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư"

- Tổ chức hội nghị triển khai, tập huấn cho cán bộ Y tế, Văn hoá, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức đoàn thể ở xã, phường và Nhóm nòng cốt tại khu dân cư:

+ Phổ biến và quán triệt Kế hoạch liên tịch và các văn bản hướng dẫn;

+ Chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống HIV/AIDS;

+ Kiến thức về HIV/AIDS và các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV;

+ Kỹ năng về thông tin-giáo dục-truyền thông thay đổi hành vi phòng, chống HIV/AIDS;

+ Các biện pháp can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV;

+ Chăm sóc, hỗ trợ và chống kỳ thị phân biệt đối xử với người nhiễm HIV.

- Tổ chức các hoạt động tuyên truyền vận động trên hệ thống tuyên truyền của địa phương.

- Tổ chức ký cam kết với các cơ quan, đơn vị, trường học đóng trên địa bàn.

- Tổ chức giao ban định kỳ và sơ kết, đánh giá kết quả sau 01 năm triển khai thực hiện phát động phong trào "Toàn dân tham gia phòng chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư" ở địa phương.

- Cấp phỏt tài liệu tuyờn truyền cho Nhúm nũng cốt tại các khu dân cư.

2. Các hoạt động tại khu dân cư:

a) Tiến hành điều tra, khảo sát:

+ Đặc điểm, tình hình của địa bàn dân cư nơi xây dựng mô hình.

+ Thực trạng và kết quả hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại địa bàn.

+ Tình hình triển khai và kết quả thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”.

b) Xây dựng kế hoạch thực hiện phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư" với những nội dung chớnh sau:

- Tổ chức các hoạt động tuyên truyền vận động theo hướng đa dạng hoá các loại hình truyền thông, đặc biệt chú trọng truyền thông trực tiếp, đến từng hộ gia đình để tuyên truyền vận động người dân tham gia, đặc biệt là các đối tượng có hành vi nguy cơ cao.

+ Tổ chức các hoạt động truyền thông qua hệ thống truyền thanh, bảng tin, pano, khẩu hiệu ở khu dân cư.

+ Tổ chức các hoạt động truyền thông thông qua các buổi sinh hoạt tại cộng đồng dân cư như họp tổ dân phố, họp chi bộ, các buổi thảo luận nhóm, thăm hỏi, động viên hỗ trợ những người nhiễm HIV/AIDS và gia đình họ.

+ Tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, các loại hình nghệ thuật dân gian, thi tìm hiểu, tuyên truyền lưu động và các hoạt động hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS.

+ Phân phát tài liệu và các vật phẩm truyền thông phòng, chống HIV/AIDS đến từng hộ gia đình trong khu dân cư.

- Xây dựng, phát triển và duy trì các loại hình Câu lạc bộ, Tổ tự quản ở địa bàn dân cư như: "Câu lạc bộ phòng, chống HIV/AIDS", "Câu lạc bộ đồng cảm", "Gia đình, dòng họ không có người nhiễm HIV/AIDS", "Khu dân cư an toàn, lành mạnh".v.v...

- Tổ chức cho các hộ gia đình, cá nhân, ký cam kết tham gia thực hiện tốt công tác phòng, chống HIV/AIDS và các biện pháp phòng, ngừa gắn với việc đăng ký xây dựng, bình xét gia đình văn hoá, khu dân cư tiên tiến, khu dân cư văn hoá.

- Xây dựng (bổ sung) quy ước, hương ước thôn (làng, ấp, bản, khu dân cư) về thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS.

- Giao ban kiểm điểm, đánh giá kết quả triển khai thực hiện phát động phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS" tại cộng đồng dân cư.

- Trong dịp tổ chức "Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc" ở khu dân cư hàng năm, phối hợp thực hiện có hiệu quả các nội dung:

+ Kiểm điểm, đánh giá kết quả thực hiện phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư" gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”;

+ Bình xét, biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích tiêu biểu trong phong trào;

+ Tổ chức cho các đại biểu dự "Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc" thảo luận thông qua chương trình hành động thực hiện phong trào trong năm tới.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Cục phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), Ban Phong trµo (Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam), Ban chỉ đạo Dân số, AIDS và Các vấn đề xã hội (Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) phối hợp thực hiện các công việc sau :

- Hướng dẫn và hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật cho các tỉnh, thành phố.

- Xây dựng các tài liệu mẫu gửi cho các tỉnh, thành phố in ấn và phân phối.

- Phối hợp với một số địa phương triển khai mô hình điểm của trung ương.

- Báo cáo Lãnh đạo Bộ Y tế, Lãnh đạo Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Lãnh đạo Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch về kết quả triển khai.

2. Sở Y tế, Sở văn hoá Thể thao và Du lịch, Ban Thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc tham mưu cho Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý, mại dâm của tỉnh, thành phố hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các đơn vị trực thuộc và Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý, mại dâm cấp huyện, xã triển khai thực hiện Kế hoạch 1070/KHLT/BYT-UBTƯMTTQVN-BVHTTDL ngày 7/10/2008 của Bộ Y tế, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch về phát động phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư" theo Hướng dẫn này; đồng thời thực hiện tốt một số nội dung sau đây:

a) Phân công trách nhiệm thực hiện cụ thể cho ngành Y tế, Văn hoá Thể thao và Du lịch và Mặt trận Tổ quốc theo hướng sau:

Sở Y tế các tỉnh, thành phố:

Chỉ đạo Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS các tỉnh, thành phố phối hợp với Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm các huyện, xã tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động chuyên ngành và tham gia các hoạt động chung, trong đó tập trung vào những hoạt động chính sau đây ở cấp xã và khu dân cư:

- Chuẩn bị tài liệu truyền thông, tài liệu chuyên môn và hướng dẫn về chuyên môn kỹ thuật.

- Chuẩn bị các điều kiện, phương tiện phục vụ cho hội nghị tập huấn ở cấp xã.

- Tổng hợp báo cáo tiến độ triển khai và định kỳ báo cáo kết quả về Ban chỉ đạo phòng chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý, mại dâm cấp trên.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố:

 Hướng dẫn Mặt trận Tổ quốc các quận, huyện, xã, phường tổ chức triển khai các hoạt động chuyên ngành và tham gia các hoạt động chung, trong đó tập trung vào những hoạt động chính sau đây ở cấp xã và khu dân cư:

- Hướng dẫn công tác tổ chức tập hợp, vận động nhân dân tham gia các hoạt động phong trào tại địa bàn dân cư.

- Hướng dẫn Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS, phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm của xã, phường và Nhóm nòng cốt thực hiện phong trào ở khu dân cư về các nội dung:

+ Thành lập và xây dựng Quy chế hoạt động của Nhóm nòng cốt ở khu dân cư.

+ Điều tra, khảo sát, Xây dựng kế koạch và triển khai thực hiện phỏt động phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư"

+ Ký cam kết giữa các cơ quan, đơn vị, trường học; hộ gia đình với chính quyền xã, phường và Nhóm nòng cốt vận động thực hiện phong trào ở khu dân cư.

- Chủ trì, phối hợp hướng dẫn xây dựng các loại hình câu lạc bộ ở khu dân cư.

- Hướng dẫn các khu dân cư tổ chức sơ kết, đánh giá hoạt động phòng, chống HIV/AIDS gắn với việc tổ chức "Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc" ở khu dân cư hàng năm.

Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch:

Chỉ đạo Phòng Văn hoá các quận (huyện), xã (phường) tổ chức triển khai các hoạt động chuyên ngành và tham gia các hoạt động chung, trong đó tập trung vào những hoạt động chính sau đây ở cấp xã và khu dân cư:

- Hướng dẫn tổ chức các hoạt động tuyên truyền: các hình thức tuyên truyền, các hoạt động biểu diễn văn hoá, văn nghệ tại địa bàn dân cư.

- Hướng dẫn việc xây dựng (bổ sung) quy ước, hương ước thôn (làng, ấp, bản, khu dân cư...) về thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS.

- Chủ trì phối hợp với các ngành liên quan hướng dẫn việc tổ chức mít tinh hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia, thi tìm hiểu về phòng chống HIV/AIDS ở khu dân cư và xã, phường.

b) Định kỳ 6 tháng, 1 năm ngành Y tế các cấp chủ trì phối hợp cùng với Mặt trận Tổ quốc và ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch tổ chức sơ kết đánh giá kết quả triển khai thực hiện phong trào và báo cáo lãnh đạo Bộ Y tế, Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch, Ban Thường trực Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

c) Hàng năm, ngành Y tế, ngành Văn hoá Thể thao và Du lịch và Mặt trận Tổ quốc xây dựng Kế hoạch, dự trù kinh phí thực hiện đề xuất Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý, mại dâm cùng cấp trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. (Kinh phí tổ chức thực hiện phong trào được sử dụng kinh phí từ Chương trình mục tiêu Quốc gia phân bổ hàng năm cho các địa phương và các nguồn khác)./.