Kính gửi: Tổng cục Hải quan

Trong quá trình làm thủ tục nhập khẩu cho mặt hàng phế liệu màng nhựa, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh xin báo cáo vướng mắc như sau:

Theo quy định pháp luật hiện hành về việc nhập khẩu phế liệu thì chỉ có các doanh nghiệp được Sở Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu mới được phép nhập khẩu phế liệu để làm nguyên liệu trực liếp phục vụ sản xuất cho mình. Phế liệu nhập khẩu phải nằm trong Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu ban hành kèm theo Quyết định 73/2014/QĐ-TTg ngày 19/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với các loại phế liệu nằm trong Danh mục này. Hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có Thông tư 43/2010/TT-BTNMT ngày 29/12/2010 ban bành ba Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường:

- Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu sắt, thép, mã số QCVN 31:2010/BTNMT

- Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu nhựa nhập khẩu, mã số 32:2010/BTNMT

- Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu giấy nhập khẩu, mã số 33:2010/BTNMT

Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 32:2010/BTNMT nói trên, trong bốn loại phế liệu nhựa được phép nhập khẩu thì loại phế liệu là mẫu vụn nhựa nhập khẩu, ngoài yếu tố phải được làm sạch để loại bỏ các tạp chất nguy hại phải thỏa mãn điều kiện về kích cỡ: kích thước mỗi chiều của mẫu vụn không quả 10cm tỷ lệ các mẫu vụn có kích thước vượt quá 10cm không được vượt quá 5% khối lượng của khối. Chính vì quy định quá chi tiết đến kích cỡ mẫu phế liệu nhựa như trên đã dẫn đến vướng mắc, khó khăn cho cả doanh nghiệp nhập khẩu lẫn cơ quan Hải quan.

Thực tế mặt hàng phế liệu thời gian qua được nhập khẩu nhiều vì đây là nguồn nguyên liệu nhiều doanh nghiệp sản xuất trong nước rất cần cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Đa số các lô hàng phế liệu nhựa nhập khẩu từ trước đến nay, đều đảm bảo về yêu cầu sạch, không chứa những tạp chất nguy hại và được các cơ quan giám định theo chỉ định của Bộ Tài Nguyên và Môi Trường xác nhận đạt yêu cầu về sạch, không gây ô nhiễm môi trường, tuy nhiên kết quả kiểm tra thực tế còn có một số lô hàng chưa đảm bảo đạt chất lượng, kích cỡ, Cục Hải quan TP HCM đã xử phạt vi phạm hành chính và buộc tái xuất.

Hiện nay, phế liệu nhập khẩu doanh nghiệp khai báo trị giá tính thuế rất thấp và mỗi doanh nghiệp khai báo giá khác nhau, mặc dù hàng nhập khẩu có cùng nước xuất khẩu, xuất xứ, số liệu như sau:

Khi làm thủ tục nhập khẩu cho loại phế liệu này, Hải quan các cửa khẩu có phối hợp với cơ quan Cảnh sát Môi trường (C49B) nhưng không nhận được ý kiến gì từ phía cơ quan này hoặc không có thông tin nào cho thấy cơ quan này đã hoặc đang tạm giữ hàng để điều tra vì lý do không thỏa mãn tiêu chí kích cỡ. Mặt khác, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cũng chưa nhận được bất kỳ ý kiến gì của Sở Tài nguyên và Môi trường các địa phương, nơi cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu cho doanh nghiệp phản ánh về việc phế liệu không đảm bảo kích, cỡ; đồng thời, khi kiểm tra thực tế bằng cảm quan không xác định được đã chuyển mẫu đi giám định, kết quả xác nhận của cơ quan giám định đạt yêu cầu về sạch, không gây ô nhiễm môi trường, không xác nhận về kích cỡ.

Theo ý kiến của Hiệp hội doanh nghiệp ngành nhựa TP.HCM thì điều kiện để có được Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu hiện nay rất nghiêm ngặt; chỉ có các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất có đủ các diều kiện về kho, bãi, trang thiết, công nghệ chế biến, xử lý phế liệu không gây ô nhiễm môi trường được Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương kiểm tra đánh giá đạt yêu cầu mới được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu phụ vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Ngoài ra theo quy định mới tại Nghị định 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu thì từ 15/6/2015 muốn được thông quan lô hàng phế liệu, doanh nghiệp nhập khẩu phải thực hiện ký quỹ một số tiền theo quy định để đảm bảo cho việc xử lý nếu phế liệu nhập khẩu không đạt yêu cầu. Điều kiện quan trọng nhất là phải đảm bảo yêu cầu về vệ sinh môi trường và chỉ sử dụng trực tiếp làm nguyên liệu cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp nhập khẩu; Do vậy, việc quy định kích cỡ mẫu phế liệu là không cần thiết.

Tham khảo định nghĩa về phế liệu của Danh mục hàng hóa HS, hàng hóa xếp vào phế liệu không quy định kích cỡ mà căn cứ vào mục đích sử dụng.

Tham khảo công văn 160/TCMT-KSON ngày 04/2/2015 của Tổng cục Môi trường v/v nhập khẩu phế liệu nhựa của Công ty TNHH SXTM Hải Thanh, theo đó đối với một số phế liệu nhựa có kích thước một chiều nhỏ hơn 10cm, một chiều lớn hơn 10cm với tỷ lệ khối Iượng vượt quá 5% tổng khối lượng lô hàng thì cơ quan Hải quan yêu cầu doanh nghiệp giải trình bổ sung thông tin liên quan đến tỷ lệ kích thước vượt quy định để cơ quan Hải quan có thể xem xét, giải quyết thủ tục cho lô hàng nhằm tránh thiệt hại về kinh tế không đáng có của doanh nghiệp. Tổng cục Môi trường đề nghị cơ quan Hải quan và Sở Tài nguyên và Môi trường giám sát hoạt động nhập khẩu, sử dụng phế liệu đúng mục đích, đảm bảo yêu cầu về bảo vệ môi trường. Điều này cho thấy quan điểm của Tổng cục Môi trường về phế liệu nhập khẩu: phải đúng mục đích sử dụng là làm nguyên liệu phục vụ trực tiếp cho sản xuất của doanh nghiệp nhập khẩu và đảm bảo yêu cầu về môi trường.

Ngày 23/6/2015, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã tổ chức Hội nghị bàn về vướng mắc liên quan đến kích cỡ mẫu phế liệu nhựa nhập khẩu, với sự tham dự của đại diện Lãnh đạo Cục Giám sát Quản lý về Hải quan, đại diện Lãnh đạo các cơ quan C49B - Bộ Công An, PC49 - Công an TP HCM, Sở Tài Nguyên & Môi trường Bình Dương, Long An, Đồng Nai, TT3, Vina Control TP HCM, Hiệp hội Doanh nghiệp nhựa TP HCM, Hội Cao su - nhựa TP HCM, Hiệp hội Nhựa Việt Nam. Đa số ý kiến của Hội nghị cho rằng: Hiện nay việc nhập khẩu phế liệu nhựa làm nguyên liệu sản xuất đều phải tuân thủ theo quy định hiện hành, tuy nhiên yêu cầu việc băm nhỏ phế liệu là tốn kém rất nhiều chi phí dẫn đến giá thành sản phẩm hàng hóa tăng cao, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn trong sản xuất; mục đích về công tác quản lý hiện nay là để bảo vệ môi trường. Do đó tại Hội nghị đã thống nhất đề nghị: Đã là phế liệu sạch thì khi nhập khẩu để làm nguyên liệu sản xuất thì không nhất thiết phải áp dụng kích thước.

Từ nhu cầu nguồn nguyên liệu cần thiết cho hoạt động sản xuất của ngành nhựa và từ thực tế mặt hàng phế liệu nhựa nhập khẩu trong thời gian qua, để đảm bảo nguồn nguyên liệu cho sản xuất, giảm chi phí cho doanh nghiệp đồng thời vẫn đảm bảo yêu cầu bảo vệ môi trường, các Chi cục tiếp tục thực hiện đúng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 32:2010/ESTNMT. Để thống nhất trong công tác quản lý về giá và tránh thất thu cho ngân sách nhà nước và tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu trên cơ sở tuân thủ đúng quy định của pháp luật, Cục Hải quan Tp.HCM báo cáo Tổng cục Hải quan và đề nghị:

1/ Đưa mặt hàng phế liệu vào danh mục hàng trọng điểm để quản lý rủi ro và danh mục quản lý về giá đối với mặt hàng nhập khẩu. Giá đề xuất phế liệu nhựa theo quy chuẩn của Bộ tài nguyên và môi trường.

Theo quan điểm của Cục Hải quan TP HCM, mặt hàng phế liệu nhựa có khả năng gây ảnh hưởng đến môi trường tương tự như mặt hàng túi nylon. Tuy nhiên hiện nay mặt hàng phế liệu nhựa không thuộc đối tượng chịu thuế BVMT theo quy định tại luật thuế BVMT và các văn bản hướng dẫn; do vậy đề xuất đưa mặt hàng phế liệu nhựa vào nhóm các mặt hàng chịu thuế BVMT, mức thuế áp dụng tương tự mặt hàng túi nylon là 40.000 VNĐ/Kg.

2/ Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang khẩn trương xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với các loại phế liệu trong Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất ban hành theo Quyết định 73/2014/QĐ-TTg ngày 27/3/2014 của Thủ tướng Chính phủ, kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét điều chỉnh lại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 32:2010/BTNMT đối với mặt hàng nhựa phế liệu nhập khẩu theo hướng đảm bảo về yêu cầu bảo vệ môi trường, bỏ yêu cầu về kích cỡ mẫu phế liệu và biện pháp kiểm tra bằng trực quan, đồng thời phải áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong việc kiểm tra phế liệu nhập khẩu.

Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh kính đề nghị Tổng cục Hải quan quan tâm xem xét và sớm có ý kiến chỉ đạo.

Trân trọng.