Kính gửi: Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh

Bộ Y tế nhận được Công văn số 18/BDN ngày 14/01/2025 của Ban Dân nguyện - Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc đề nghị trả lời kiến nghị của cử tri gửi tới sau kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, trong đó có một số kiến nghị của cử tri Thành phố Hồ Chí Minh.

Bộ Y tế xin trả lời đối với kiến nghị liên quan đến lĩnh vực quản lý của ngành Y tế, cụ thể như sau:

1. Cử tri đề nghị tiếp tục có những giải pháp quản lý chặt chẽ hơn việc kinh doanh thực phẩm chức năng.

Hiện nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong công tác quản lý thực phẩm chức năng tương đối đầy đủ từ khâu sản xuất, đăng ký bản công bố và tự công bố, ghi nhãn, quảng cáo, kinh doanh bởi Luật An toàn thực phẩm năm 2010, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm, Thông tư 43/2014/TT-BYT ngày 24/11/2014 của Bộ Y tế quy định về quản lý thực phẩm chức năng và một số văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan hướng dẫn Luật.

Thực phẩm chức năng được quy định bao gồm 04 nhóm sau đây: Thực phẩm bổ sung, Thực phẩm bảo vệ sức khỏe, Thực phẩm dinh dưỡng y học, Thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt. Thực phẩm chức năng phải được đăng ký bản công bố hoặc tự công bố sản phẩm tới cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trước khi lưu thông trên thị trường, theo đó: Thực phẩm bảo vệ sức khỏe, Thực phẩm dinh dưỡng y học, Thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt phải đăng ký bản công bố sản phẩm tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền; Thực phẩm bổ sung tự công bố và nộp bản tự công bố đến cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền. Bộ Y tế cũng quy định điều kiện sản xuất, chất lượng và quảng cáo thực phẩm chức năng như sau: (1) Về điều kiện sản xuất: Thực phẩm bảo vệ sức khỏe trong nước và nhập khẩu phải được sản xuất tại cơ sở được chứng nhận Thực hành sản xuất tốt (GMP) thực phẩm bảo vệ sức khỏe hoặc tương đương còn các sản phẩm còn lại phải được sản xuất tại cơ sở được chứng nhận đủ kiều kiện an toàn thực phẩm; (2) Về kiểm soát chất lượng thực phẩm lưu thông trên thị trường: phải đáp ứng Quy chuẩn do Bộ Y tế ban hành hoặc tiêu chuẩn do nhà sản xuất công bố với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đối với thực phẩm bổ sung nhập khẩu phải được kiểm tra nhà nước bởi các cơ quan kiểm tra nhà nước về thực phẩm nhập khẩu được Bộ Y tế chỉ định; (3) Về quảng cáo: Thực phẩm bảo vệ sức khỏe, Thực phẩm dinh dưỡng y học, Thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt phải đăng ký xác nhận nội dung quảng cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước khi quảng cáo sản phẩm và phải quảng cáo đúng với nội dung đã được xác nhận. Đối với thực phẩm bổ sung được tự quảng cáo và nộp nội dung tự quảng cáo đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nội dung quảng cáo phải phù hợp với bản chất, tính năng của sản phẩm đã tự công bố.

Từ năm 2022 đến nay, Bộ Y tế (Cục An toàn thực phẩm) đã xử phạt 87 cơ sở với số tiền 16,858 tỷ đồng, tại địa phương xử phạt 20.881 cơ sở với số tiền phạt 123,840 tỷ đồng.

Để kiểm soát chặt chẽ các sản phẩm lưu thông trên thị trường, Bộ Y tế đã thành lập Trung tâm đánh giá nguy cơ về an toàn thực phẩm thuộc Viện Kiểm nghiệm An toàn thực phẩm Quốc gia, đồng thời hằng năm ban hành các văn bản chỉ đạo: Các địa phương và các viện chuyên ngành thuộc Bộ Y tế tăng cường lấy mẫu giám sát và cảnh báo cho cộng đồng các sản phẩm không đảm bảo an toàn thực phẩm; Chỉ đạo các địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng trên địa bàn; Hàng năm, ngành Y tế ban hành và triển khai kế hoạch thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng, các trường hợp vi phạm quy định về bảo đảm an toàn thực phẩm đều được xử lý nghiêm và công khai thông tin vi phạm trên website của Bộ Y tế; Phối hợp với các Bộ Công an, Cơ quan quản lý thị trường của Bộ Công thương để kiểm soát các sản phẩm lưu thông trên thị trường. Bên cạnh đó, Bộ Y tế thường xuyên đăng tải các thông tin cảnh báo và thông tin xử lý vi phạm hành chính liên quan đến sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng để người tiêu dùng biết và không mua, sử dụng.

Bộ Y tế chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định về an toàn thực phẩm, kiến thức trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng cho Doanh nghiệp; thực hiện công tác kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm trong kinh doanh thực phẩm chức năng. Đặc biệt, tăng cường công tác hậu kiểm, rà soát các sản phẩm thực phẩm chức năng kinh doanh trên các sàn giao dịch thương mại điện tử, ứng dụng thương mại điện tử bán hàng, website thương mại điện tử bán hàng và các gian hàng kinh doanh trên các ứng dụng, từ đó phát hiện các sản phẩm thực phẩm chức năng chưa được cấp Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố hoặc chưa thực hiện tự công bố.

Đồng thời, nâng cao trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp, nâng cao năng lực cho hệ thống thanh tra ơ các địa phương, đào tạo nghiệp vụ cho các cán bộ làm công tác quản lý an toàn thực phẩm ở địa phương. Trong thời gian tới, Bộ Y tế đang phối hợp với các Bộ ngành và địa phương hoàn thiện hệ thống văn bản quản lý về an toàn thực phẩm (sửa đổi Luật An toàn thực phẩm, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ) theo hướng đơn giản hóa hơn nữa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, tăng cường hậu kiểm để nâng cao chất lượng, kiểm soát tính năng, công dụng, đảm bảo đúng bản chất sản phẩm, tránh quảng cáo quá mức công dụng sản phẩm.

2. Cử tri kiến nghị Bộ Y tế tăng cường quản lý chặt chẽ việc kê đơn, bán thuốc và sử dụng thuốc kê đơn, tránh tình trạng lạm dụng, tự ý sử dụng thuốc gây ra những hậu quả đáng tiếc.

Việc kê đơn, bán thuốc và sử dụng thuốc kê đơn được quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Dược và các văn bản hướng dẫn như: Thông tư số 52/2017/TT-BYT ngày 29/12/2017 của Bộ Y tế quy định về việc kê đơn thuốc hóa dược, sinh phẩm trong điều trị ngoại trú tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; Thông tư số 23/2011/TT-BYT ngày 10/6/2011 của Bộ Y tế hướng dẫn sử dụng thuốc trong các cơ sở y tế có giường bệnh; Thông tư số 07/2017/TT-BYT ngày 03/5/2017 của Bộ Y tế ban danh mục thuốc không kê đơn.

Căn cứ vào các quy định hiện hành, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, chấn chỉnh nhằm tăng cường sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, hiệu quả tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh[1]. Đồng thời, Bộ Y tế đang tiến hành nghiên cứu, sửa đổi các Thông tư[2] để đảm bảo cập nhật các nội dung phù hợp với thực tiễn.

3. Cử tri băn khoăn trước những tồn tại, hạn chế trong cấp phép, chứng chỉ hành nghề trong lĩnh vực khám, chữa bệnh như: công tác thanh tra, kiểm tra chưa được thường xuyên và sâu sát; chưa huy động được các cấp chính quyền, các cơ quan liên quan và nhân dân trên địa bàn cùng tham gia kiểm tra, giám sát hoạt động khám bệnh, chữa bệnh tư nhân; do đó cử tri kiến nghị Bộ sớm có những giải pháp khắc phục tình trạng trên.

Theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2024) và Nghị định số 96/2023/NĐ-CP ngày 30/12/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Bộ Y tế có trách nhiệm quản lý nhà nước về hoạt động khám bệnh, chữa bệnh trên toàn quốc, bao gồm việc ban hành các quy định, hướng dẫn chuyên môn và giám sát thực hiện.

Ngày 31/12/2024, Bộ Y tế ban hành Thông tư số 57/2024/TT-BYT quy định việc phân cấp giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Y tế nhằm tăng cường phân quyền cho các Sở Y tế địa phương. Cụ thể, Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được giao thẩm quyền cấp mới, cấp lại, điều chỉnh, gia hạn giấy phép hành nghề khám bệnh, chữa bệnh cho nhân sự làm việc tại các bệnh viện tư nhân trên địa bàn quản lý. Ngoài ra, Sở Y tế còn có trách nhiệm cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh và tiếp nhận đăng ký hành nghề đối với người hành nghề tại các bệnh viện tư nhân. Việc phân cấp này nhằm giảm tải cho cơ quan Trung ương, tăng tính chủ động cho địa phương và rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ.

Trong thời gian vừa qua, Bộ Y tế đã liên tục ban hành các văn bản gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để nhắc nhở, đôn đốc xử lý vi phạm đối với người hành nghề và cơ sở y tế theo quy định của pháp luật và Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Đồng thời, Bộ Y tế thường xuyên yêu cầu các Sở Y tế phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan rà soát, chấn chỉnh hoạt động khám bệnh, chữa bệnh của các cơ sở nhằm tránh xảy ra sai sót chuyên môn; tăng cường thanh tra, kiểm tra và tuyên truyền, giáo dục pháp luật để các cơ sở thực hiện nghiêm túc quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Nghị định số 96/2023/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn. Nhiều Sở Y tế đã đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, đồng thời báo cáo kết quả xử lý, xử phạt các cơ sở vi phạm. Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả quản lý, Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu và đề xuất các cấp có thẩm quyền xem xét tăng mức xử phạt cao hơn so với các quy định hiện hành.

Trên đây là nội dung trả lời đối với kiến nghị của cử tri Thành phố Hồ Chí Minh liên quan đến lĩnh vực Y tế, Bộ Y tế trân trọng kính gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh để biết, thông tin tới cử tri.

Xin trân trọng cảm ơn./.