Kính gửi: Bộ Giao thông vận tải

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đối với việc nghiên cứu, thúc đẩy việc nối lại chuyến bay thương mại thường lệ tới các nước theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nhằm phục vụ “mục tiêu kép” và đáp ứng nhu cầu đi lại cơ bản, thiết yếu của công dân, Cục Hàng không Việt Nam xin báo cáo các nội dung liên quan như sau:

1. Tình hình thực hiện các chuyến bay chở khách vào Việt Nam

Từ cuối tháng 3/2020 cho đến nay, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nhằm kiểm soát chặt chẽ người nhập cảnh Việt Nam, toàn bộ các chuyến bay quốc tế thường lệ, không thường lệ đi/đến Việt Nam đều được cấp phép bay theo hình thức:

- Chiều từ Việt Nam đi: chở khách, chở hàng tùy theo nhu cầu của hãng hàng không;

- Chiều vào Việt Nam: chở hàng, không được phép chở khách.

Những trường hợp hành khách là công dân Việt Nam hay nước ngoài nhập cảnh trên các chuyến bay quốc tế đều có văn bản đồng ý của các cấp có thẩm quyền và có phương án cách ly 14 ngày sau khi nhập cảnh.

Với việc kiểm soát chặt chẽ nêu trên, trong số hơn 142 nghìn người đã nhập cảnh qua đường hàng không của cả hãng hàng không Việt Nam và nước ngoài (tính từ tháng 4/2020 - 02/2021), chưa có bất kỳ trường hợp nào hành khách nhập cảnh sai quy định, toàn bộ đều được cách ly theo phương án đã được phê duyệt (kể cả các trường hợp ngoại giao, công vụ đặc biệt).

Đối với các chuyến bay giải cứu công dân bị ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành và Đại sứ quán, các hãng hàng không Việt Nam đã tổ chức hơn 350 chuyến bay theo hình thức giải cứu về cách ly tại các cơ sở quân đội vận chuyển gần 100 nghìn công dân về nước và gần 60 chuyến bay theo hình thức công dân tự chi trả toàn bộ chi phí cách ly tại khách sạn, xe đón, xét nghiệm... với hơn 15 nghìn công dân. Toàn bộ các chuyến bay được thực hiện đúng nội dung được đồng ý, thực hiện công tác cách ly đúng quy định, công dân được về nước nghiêm túc tuân thủ chương trình do hãng hàng không xây dựng, không có vấn đề phát sinh đáng kể.

2. Tình hình tiêm phòng vắc-xin trên thế giới

Tính đến hết ngày 20/3/2021, theo số liệu công bố của Tổ chức y tế thế giới (WHO) tại địa chỉ www.covid19.who.int và Tổ chức Our World in Data tại địa chỉ www.ourworldindata.org, trên toàn thế giới đã có 436,37 triệu liều vắc-xin phòng Covid-19 được trên 150 quốc gia, vùng lãnh thổ tiêm cho người, trong đó, Việt Nam đã tiêm gần 31 nghìn liều (cập nhật 19/3/2021), cụ thể:

Tình hình tiêm vắc-xin phòng Covid-19 của các quốc gia, vùng lãnh thổ có kết nối hàng không với Việt Nam cụ thể như sau (tổng số tiêm và số lượng tiêm/100 dân):

Như vậy, có thể thấy, hầu hết các đối tác đều có tỷ lệ tiêm vắc-xin trên 100 người dân cao gấp nhiều lần so với Việt Nam và tốc độ tiêm cũng nhanh hơn Việt Nam nên về lâu dài, khả năng đáp ứng miễn dịch cộng đồng từ các đối tác sẽ sớm hơn so với Việt Nam, là căn cứ quan trọng để sớm áp dụng quy chế công nhận “hộ chiếu vắc-xin” đối với từng đối tác.

3. Tìm hiểu về “hộ chiếu vắc-xin” và ứng dụng IATA Travel Pass (ITP)

Khái niệm “hộ chiếu vắc-xin” được hiểu là Giấy chứng nhận tiêm chủng dưới dạng một tài liệu mang theo người hoặc thông tin được công bố trực tuyến để xác nhận tình trạng đã được tiêm chủng của một cá nhân để cá nhân đó được tự do đi lại, thoát khỏi các yêu cầu cách ly sau khi nhập cảnh như các nước đã áp dụng thời gian quan.

Cho đến nay, Trung Quốc là quốc gia đầu tiên chính thức công nhận việc áp dụng kết quả tiêm chủng vắc-xin phòng Covid-19 để dỡ bỏ mọi hạn chế, yêu cầu về cách ly đối với người đã được tiêm chủng khi di chuyển trong nội địa Trung Quốc. Kết quả tiêm chủng này đã được đưa vào 1 ứng dụng (app) để người dân phối hợp khai báo với chính quyền. Tuy nhiên, “hộ chiếu vắc-xin” này của Trung Quốc mới áp dụng cho những người đã tiêm 1 trong 4 loại vắc-xin do Trung Quốc sản xuất, trong đó, hiệu quả phòng dịch của các loại vắc-xin chưa cao (vắc-xin SINOVAC được đánh giá là chỉ đạt hiệu quả 50% trong khi vắc-xin khác của the Pfizer-BioNTech được đánh giá là hiệu quả lên đến 95%) nên công cụ này chưa nhận được sự công nhận, tham gia của bất kỳ đối tác nào khác ngoài lãnh thổ Trung Quốc.

Đối với Hoa Kỳ và châu Âu, cơ quan quản lý cũng ủng hộ giải pháp áp dụng “hộ chiếu vắc-xin” tuy nhiên hiện vẫn đang vướng mắc để thống nhất cùng áp dụng tính hiệu quả trong phòng dịch của một hay nhiều loại vắc-xin phòng Covid-19.

Đối với ứng dụng IATA Travel Pass, ITP là ứng dụng điện thoại thông minh giúp hành khách lưu trữ và quản lý kết quả xét nghiệm COVID-19 hoặc giấy chứng nhận tiêm chủng vắc xin COVID-19, được phát triển như một công cụ hỗ trợ hữu hiệu để giúp các Chính phủ trong việc mở cửa biên giới lại một cách an toàn nhờ khả năng kết nối, trao đổi các thông tin cá nhân về y tế của hành khách.

Hiện nay, do quy định, yêu cầu về sức khỏe của mỗi quốc gia đối với hành khách nhập cảnh có sự khác biệt và phân mảnh, đồng thời đã xuất hiện tình trạng hành khách làm giả giấy chứng nhận kết quả xét nghiệm COVID-19, ITP là giải pháp tổng hợp giúp cho các cơ quan có thẩm quyền, hãng hàng không, hành khách tiếp cận được với các nguồn thông tin chính thống và xác thực được nguồn gốc của giấy chứng nhận kết quả xét nghiệm/tiêm chủng.

Hiện nay cũng có một số giải pháp tương tự đã được phát triển trên thế giới như CommonPass, Verifly, Health Pass, ... Tuy nhiên giải pháp ITP của IATA có tính ưu việt hơn khi gồm các cấu phần riêng biệt, có thể tích hợp được vào các ứng dụng của các giải pháp khác. Ngoài ra ITP được phát triển bởi IATA, là tổ chức đại diện cho 269 hãng hàng không của 112 quốc gia chiếm 83% khối lượng vận chuyển trên thế giới, phù hợp với các tiêu chuẩn, quy chuẩn, sáng kiến của ICAO.

4. Kiến nghị Kế hoạch triển khai các chuyến bay quốc tế thường lệ có chở khách vào Việt Nam

4.1. Giai đoạn 1: khôi phục các chuyến bay trọn gói (combo)

Ø Đối tượng: công dân Việt Nam;

Ø Hình thức: các hãng hàng không Việt Nam cùng đối tác (doanh nghiệp lữ hành) phối hợp cơ quan đại diện ngoại giao, địa phương tiếp nhận cách ly tại khách sạn tổ chức chuyến bay sau khi có phê duyệt của các cơ quan có thẩm quyền (Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia) với chi phí trọn gói vé máy bay, xét nghiệm Covid-19, khách sạn cách ly + ăn trong 15 ngày, phương tiện mặt đất đón về khách sạn cách ly...;

Ø Thị trường triển khai: theo đề nghị của hãng hàng không Việt Nam;

Ø Tổ chức thực hiện: triển khai ngay đồng thời với các chuyến bay giải cứu công dân do Chính phủ tổ chức (công dân về cách ly tại các cơ sở cách ly quân đội);

Ø Tần suất khai thác: theo năng lực tiếp nhận cách ly của địa phương, chỉ được cấp phép bay sau khi phương án tiếp nhận cách ly được địa phương thống nhất.

4.2. Giai đoạn 2: triển khai các chuyến bay thường lệ chở khách vào Việt Nam có cách ly sau khi nhập cảnh

Ø Đối tượng: công dân Việt Nam và nước ngoài;

Ø Thị trường triển khai thực hiện ban đầu: các đường bay giữa Việt Nam và Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan;

Ø Tần suất ban đầu: 04 chuyến/tuần/chiều cho các hãng hàng không của mỗi bên;

Ø Hình thức triển khai:

+ Hãng hàng không đệ trình kế hoạch bay phải bao gồm phương án tiếp nhận khách cách ly được phê duyệt của địa phương nơi có cảng hàng không tiếp nhận chuyến bay;

+ Hành khách thanh toán cho hãng hàng không hoặc đối tác được chỉ định trọn gói dịch vụ gồm tiền vé máy bay, chi phí cách ly 15 ngày tại các khách sạn của địa phương nơi có cảng hàng không tiếp nhận chuyến bay, chi phí phương tiện mặt đất đón từ sân bay tới khách sạn cách ly, tiền ăn tiêu chuẩn 3 bữa/ngày, chi phí xét nghiệm Covid-19 theo quy định; Các chi phí phát sinh khác (nếu có), hành khách sẽ thanh toán tại khách sạn cách ly. Mỗi chuyến bay định hướng bố trí hành khách nhập cảnh lưu trú tại 2 - 3 khách sạn để công tác giải tỏa khách được tập trung, nhanh chóng.

+ Hành khách không yêu cầu phải có xét nghiệm Covid

Như vậy, tổng số lượng chuyến bay hàng tuần có chở khách vào Việt Nam từ Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan là 24 chuyến bay/tuần với lượng hành khách cần cách ly là 6.000 ~ 7.000 hành khách/tuần.

Ø Tổ chức thực hiện: triển khai từ tháng 7/2021 và tiến hành đồng thời với các chuyến bay trọn gói (combo) được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt chở công dân Việt Nam về nước từ các thị trường khác ngoài Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan.

4.3. Giai đoạn 3: triển khai các chuyến hay thường lệ chở khách vào Việt Nam không yêu cầu cách ly sau nhập cảnh khi áp dụng cơ chế “hộ chiếu vắc- xin”

Ø Thị trường triển khai thực hiện: các quốc gia/vùng lãnh thổ công bố chấp nhận hiệu quả phòng dịch COVID-19 của cùng loại vắc-xin mà Việt Nam đã công bố để áp dụng rộng rãi trong lãnh thổ Việt Nam;

Ø Tần suất ban đầu: 07 chuyến/tuần/chiều cho các hãng hàng không của mỗi bên;

Ø Hình thức triển khai:

+ không yêu cầu cách ly tập trung đối với hành khách có Giấy xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật Real-time PCR trong thời gian 03-05 ngày trước khi nhập cảnh Việt Nam và Giấy chứng nhận tiêm chủng quốc tế do các cơ sở tiêm chủng được Chính phủ phê duyệt hoặc thuộc hệ thống cơ sở tiêm chủng của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đối với loại vắc-xin phòng COVID-19 được Việt Nam công nhận tính hiệu quả để triển khai áp dụng tại Việt Nam. Hành khách sau nhập cảnh phải khai báo với chính quyền địa phương nơi cư trú và tự cách ly tại nơi cư trú từ 7 - 14 ngày (theo hướng dẫn của Bộ Y tế);

+ hành khách không có đủ Giấy xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 và Giấy chứng nhận tiêm chủng quốc tế phải cách ly đủ 14 ngày theo hình thức chi phí trọn gói (tương tự chuyến bay combo).

Ø Tổ chức thực hiện: dự kiến triển khai từ tháng 9/2021, tùy thuộc vào tiến trình tiêm vác-xin tại Việt Nam và đánh giá về tính miễn dịch cộng đồng sau khi tiêm vắc-xin đại trà trong xã hội.

Cục HKVN trân trọng báo cáo./.