Kính gửi: Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.

Tổng cục Hải quan nhận được văn bản số 309/HQHCM-TXNK ngày 30/1/2018 của Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh về việc Hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu (Eurocham) ban hành “Sách trắng” về trị giá tính thuế (vào trung tuần tháng 3/2018). Theo đó, Cục Hải quan tp Hồ Chí Minh đã có buổi làm việc với Hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu (Eurocham) thảo luận các vấn đề mà Hiệp hội dự kiến ban hành. Về vấn đề này, Tổng cục Hải quan có ý kiến như sau:

I. Về một số nội dung phản ánh của Hiệp hội

1. Về thông báo nghi vấn:

1.1. Ý kiến của Hiệp hội: “... Các trường hợp trị giá khai báo bị hải quan nghi vấn không được thông báo cho các doanh nghiệp, các doanh nghiệp thường lúng túng về thủ tục khai báo...”.

1.2. Ý kiến của Tổng cục Hải quan:

Căn cứ quy định Điều 3 Thông tư 39/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015 của Bộ Tài chính thì: Người khai hải quan tự kê khai, tự xác định trị giá hải quan theo các nguyên tắc và phương pháp xác định trị giá hải quan quy định tại Luật Hải quan số 54/2014/QH13 ngày 23/6/2014, Nghị định số 08/2015/NĐ-CP ngày 21/1/2015 của Chính phủ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, tính trung thực về việc khai báo nêu trên.

Căn cứ quy định tại Khoản 2 Điều 25 Thông tư 38/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015 của Bộ Tài chính thì: Trường hợp cơ quan Hải quan có nghi vấn về trị giá khai báo, cơ quan hải quan thông báo nghi vấn thông qua hệ thống cơ sở dữ liệu của cơ quan hải quan (Vnaccs) hoặc thông báo theo mẫu số 02A/TBNVTG/TXNK phụ lục VI ban hành kèm thông tư này đối với trường hợp khai hải quan trên tờ khai hải quan giấy.

Như vậy, quy định hiện nay tại văn bản pháp luật đã quy định đầy đủ, rõ ràng về trách nhiệm của người khai hải quan trong việc khai báo trị giá và trách nhiệm của cơ quan hải quan thông báo nghi vấn trong trường hợp có nghi vấn về trị giá khai báo.

2. Về việc xác định trị giá hải quan:

2.1. Ý kiến của Hiệp hội:

- Việc xác định trị giá thường dựa trên cơ sở dữ liệu của cơ quan hải quan hoặc bằng 80% mức giá xác định trực tuyến. Tuy nhiên, Điều 22.2 Nghị định 08/2015/NĐ-CP của Chính Phủ ngày 21/5/2015 nêu rõ “ Cơ sở dữ liệu giá là căn cứ để đánh giá rủi ro của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ...Thông tin này chỉ được cung cấp cho cán bộ hải quan và không được chia sẻ với các doanh nghiệp có thể xác thực thông tin đó”;

- Theo nội dung quy định tại Điều 17.5 Thông tư số 39/2015/TT-BTC thì định nghĩa của thuật ngữ “Không phù hợp” cần được làm rõ vì trên thực tế Điều này thường được hiểu lầm dẫn đến tình trạng xác định giá tràn lan.

2.2. Ý kiến của cơ quan hải quan:

- Về việc xác định trị giá hải quan: Trong quá trình thực hiện tham vấn hoặc kiểm tra sau thông quan, trường hợp cơ quan hải quan có đủ cơ sở bác bỏ trị giá khai báo thì thực hiện xác định trị giá hải quan theo đúng trình tự, nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá quy định tại Thông tư số 39/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015 và phải thông báo cho người khai hải quan biết mức giá, phương pháp xác định. Các thông tin được sử dụng để xác định trị giá là thông tin tương ứng với phương pháp xác định trị giá được cơ quan hải quan áp dụng (ví dụ: trị giá hải quan của hàng hóa giống hệt tại Tờ khai hàng hóa nhập khẩu có trong cơ sở dữ liệu giá của cơ quan hải quan nếu áp dụng phương pháp Trị giá giao dịch của hàng hóa nhập khẩu giống hệt). Khi thu thập thông tin phải thực hiện kiểm chứng thông tin và quy đổi về cùng Điều kiều kiện mua bán hàng hóa.

Như vậy, cơ quan hải quan không xác định trị giá hải quan dựa vào 80% mức giá được xác định trực tuyến như phản ánh.

- Về thuật ngữ “không phù hợp”: Đối với trường hợp nêu tại Khoản 5 Điều 17 Thông tư số 39/2015/TT-BTC thì trường hợp cơ quan hải quan có căn cứ xác định trị giá khai báo không phù hợp là các trường hợp cơ quan hải quan có đủ căn cứ bác bỏ trị giá khai báo theo quy định tại Điều 33 Nghị định số 83/2013/NĐ-CP ngày 22/7/2013 của Chính phủ thì cơ quan hải quan thực hiện xác định trị giá hải quan theo trình tự nguyên tắc và phương pháp xác định trị giá hải quan quy định từ Điều 8 đến Điều 12 Thông tư này.

Như vậy, nội dung nêu trên đã được quy định đầy đủ tại văn bản pháp luật hiện hành.

3. Về cơ sở dữ liệu trị giá:

3.1. Ý kiến của Hiệp hội: “ Cơ sở dữ liệu giá là căn cứ để đánh giá rủi ro của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ...Thông tin này chỉ được cung cấp cho cán bộ hải quan và không được chia sẻ với các doanh nghiệp có thể xác thực thông tin đó”.

3.2. Ý kiến của cơ quan hải quan:

Căn cứ quy định Điều 3 Thông tư 39/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015 của Bộ Tài chính thì: Người khai hải quan tự kê khai, tự xác định trị giá hải quan theo các nguyên tắc và phương pháp xác định trị giá hải quan quy định tại Luật Hải quan số 54/2014/QH13 ngày 23/6/2014, Nghị định số 08/2015/NĐ-CP ngày 21/1/2015 của Chính phủ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, tính trung thực về việc khai báo nêu trên.

Căn cứ quy định tại Khoản 2 Điều 22 Thông tư số 39/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015 của Bộ Tài chính thì Danh Mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu rủi ro về trị giá và mức giá tham chiếu là cơ sở để cơ quan hải quan so sánh, đối chiếu, kiểm tra trị giá khai báo của người khai hải quan trong quá trình làm thủ tục hải quan hoặc sau khi hàng hóa đã thông quan theo quy định, không sử dụng để áp đặt trị giá hải quan, được lưu hành nội bộ và sử dụng thống nhất trong ngành Hải quan.

Như vậy, trách nhiệm của doanh nghiệp là tự kê khai trị giá thanh toán hay sẽ phải thanh toán và chịu trách nhiệm về tính chính xác của trị giá khai báo. Cơ sở dữ liệu trị giá chỉ được dùng để xác định dấu hiệu nghi vấn, không được sử dụng để áp đặt trị giá hải quan và chỉ được lưu hành nội bộ trong ngành hải quan.

4. Về tổ chức thực hiện:

4.1. Ý kiến của Hiệp hội: Trong một số trường hợp trị giá khai báo bị cơ quan hải quan nghi vấn nhưng cán bộ hải quan không thông báo nghi vấn cho doanh nghiệp; Một số trường hợp doanh nghiệp không nhận được thông báo chính thức từ cán bộ hải quan về rõ lý do, phương thức xác định trị giá hải quan, cơ sở xác định trị giá hải quan; Xác định trị giá hải quan áp dụng giữa các cơ quan hải quan khác nhau; Lạm dụng chức vụ dẫn đến nguy cơ vòi vĩnh, tiếp nhận các Khoản tiền phi pháp...

4.2. Ý kiến của cơ quan hải quan: Hiệp định trị giá hải quan của WTO đã được nội luật hóa đầy đủ tại các văn bản pháp quy: Luật Hải quan số 54, Khoản 1 Điều 39 Luật Quản lý thuế, Nghị định số 08/2015/NĐ-CP ngày 21/01/2015 của Chính Phủ, Điều 33 Nghị định số 83/2013/NĐ-CP ngày 22/7/2013 của Chính phủ, Thông tư 39/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015 của Bộ Tài chính.

Văn bản quy phạm pháp luật đã quy định đầy đủ, rõ ràng và minh bạch trong việc thực hiện kiểm tra, xác định dấu hiệu nghi vấn, cơ sở bác bỏ trị giá khai báo, xác định trị giá hải quan. Tuy nhiên, một số công chức tại một số Cục Hải quan tỉnh, thành phố thực hiện chưa đúng quy định nêu trên. Để chấm dứt tình trạng này, Tổng cục Hải quan đã ban hành một số văn bản chấn chỉnh việc thực hiện không đúng quy định của tại số Cục Hải quan tỉnh, thành phố.

II. Một số kiến nghị:

1. Ý kiến của Hiệp hội: Đề nghị Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan cần xem xét các thủ tục và thông tin rõ ràng tại dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 38/2015/TT-BTC; bổ sung quyền xác định trị giá trong một số trường hợp; Phổ biến các quy định về trị giá hải quan cho cán bộ hải quan.

2. Ý kiến của Tổng cục Hải quan:

- Các nội dung này, Tổng cục Hải quan đã tiếp thu và đưa vào dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 38/2015/TT-BTC theo hướng minh bạch, rõ ràng, tạo Điều kiện cho doanh nghiệp.

- Về việc phổ biến các quy định về trị giá hải quan: Tổng cục Hải quan tiếp thu đề nghị của Hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu và sẽ triển khai trong thời gian sớm nhất sau khi Nghị định sửa đổi Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 38/2015/TT-BTC ban hành.

- Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp nâng cao trình độ tác nghiệp, chấn chỉnh các biểu hiện tùy tiện, thực hiện không đúng quy định, lạm dụng chức vụ, vòi vĩnh, tiêu cực... của công chức hải quan.

- Đề nghị Hiệp hội, các doanh nghiệp phối hợp, kịp thời phản ánh về trường hợp công chức hải quan thực hiện không đúng, nhũng nhiễu, tiêu cực,... để Tổng cục Hải quan và các đơn vị kịp thời xử lý, chấn chỉnh.

Tổng cục Hải quan thông báo để Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh trao đổi với Hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu./.