Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Thời gian qua, Bộ Giao thông vận tải và Cục Hàng hải Việt Nam ban hành nhiều Quyết định công bố các cảng và vùng nước (trên biển, trên sông) cho phép tàu bè nước ngoài được phép ra, vào hoạt động. Vấn đề này có liên quan đến hoạt động của lực lượng Hải quan được quy định trong Luật Hải quan. Bộ Tài chính báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ như sau:

Theo quy định tại Điều 6, Luật Hải quan thì địa bàn hoạt động Hải quan là khu vực cảng biển quốc tế, cảng sông quốc tế. Theo quy định tại Điều 4, Nghị định  số 101/2001/NĐ-CP ngày 31/12/2001 của Chính phủ hướng dẫn một số Điều của Luật Hải quan về thủ tục hải quan, các chế độ kiểm tra giám sát hải quan thì địa điểm làm thủ tục hải quan là trụ sở Hải quan cửa khẩu. Cũng theo Điều 4 Nghị định 101/2001/NĐ-CP thì trụ sở Hải quan ngoài cửa khẩu do Thủ tướng Chính phủ quyết định. Như vậy, theo Luật Hải quan thì lực lượng Hải quan không thể tùy ý đến bất kỳ đâu để lập trụ sở, để làm thủ tục hải quan cho phương tiện vận tải xuất nhập cảnh và hàng hóa xuất nhập khẩu.

Theo Bộ Tài chính thì việc (1) công bố tàu thuyền nước ngoài, Việt Nam được phép vào, ra một cảng nào đó với việc (2) công bố 01 cửa khẩu quốc gia là 02 việc khác nhau. Việc (1) chỉ là công bố về điều kiện hạ tầng kỹ thuật (luồng lạch, độ sâu, hệ thống phao tiêu...) cho phép tàu bè lớn đếnđộ nào đó được vào cảng, còn việc (2) là việc công bố 01 cửa ngõ quốc gia, liên quan đến an ninh quốc gia, đến chức năng, nhiệm vụ của nhiều ngành khác nhau, không chỉ một Bộ Giao thông vận tải.

Mặt khác, là một cơ quan hành chính, biên chế cán bộ của Ngành Hải quan được Nhà nước quản lý chặt chẽ, không có biên chế để đảm nhiệm các nhiệm vụ không có kế hoạch, không được thảo luận, chuẩn bị trước như trường hợp này.

Vì vậy, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải:

1. Chủ trì làm rõ việc công bố cho phép tàu nước ngoài vào, ra một cảng nào đó có đồng thời là việc công bố đó là cửa khẩu quốc gia hay không?

2. Thực hiện việc quy hoạch các cảng và công bố trước ít nhất là 01 năm kế hoạch đưa từng cảng vào hoạt động cho các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan đến chuẩn bị điều kiện, lực lượng.

3. Mỗi khi công bố một cảng với tư cách là cửa ngõ quốc gia, Bộ Giao thông vận tải phải bàn thống nhất với các cơ quan liên quan (Biên phòng, Hải quan, Y tế, Kiểm dịch...).

Bộ Tài chính xin báo cáo các nội dung trên, kính trình Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến chỉ đạo.