Bản án 363/2024/HC-PT về khiếu kiện quyết định phê duyệt phương án bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại

TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BẢN ÁN 363/2024/HC-PT NGÀY 06/05/2024 VỀ KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH PHÊ DUYỆT PHƯƠNG ÁN BỒI THƯỜNG KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI

Ngày 06 tháng 5 năm 2024 tại trụ sở Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm công khai vụ án hành chính phúc thẩm thụ lý số: 1046/2023/TLPT-HC ngày 14 tháng 12 năm 2023 về “Khiếu kiện quyết định phê duyệt phương án bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại”.

Do Bản án hành chính sơ thẩm số: 19/2023/HC-ST ngày 29 tháng 6 năm 2023 của Tòa án nhân dân thành phố C bị kháng cáo.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm số 1146/2024/QĐ-PT ngày 19 tháng 4 năm 2024 giữa các đương sự:

- Người khởi kiện: Bà Huỳnh Yến O, sinh năm 1985; có đơn xin xét xử vắng mặt.

Địa chỉ cư trú: Khóm 1, thị trấn Cầu K, huyện Cầu K, tỉnh Tr;

Địa chỉ liên hệ: Số 84 Đường 3/2, phường Xuân K, quận Ninh K, thành phố C.

- Người bị kiện:

1. Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C; có đơn xin vắng mặt.

Người đại diện theo ủy quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C: Ông Dương Tấn H, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C; vắng mặt.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C: Ông Nguyễn Chí K, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố C; có đơn xin xét xử vắng mặt.

Địa chỉ: Số 56/8 đường Lê L, phường An Ph, quận Ninh K, thành phố C.

2. Ủy ban nhân dân quận N, thành phố C.

Người đại diện theo pháp luật của Ủy ban nhân dân quận N: Ông Huỳnh Trung Tr, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Ninh K; có đơn xin xet xử vắng mặt.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Ủy ban nhân dân quận N:

Ông Nguyễn Việt C; địa chỉ cư trú: Số A24-T82 Nguyễn Văn C, phường An H, quận Ninh K, thành phố C; có đơn xin vắng mặt.

Ông Đoàn Quốc H; địa chỉ cư trú: Số 79/2/11 đường Xô Viết Nghệ T, phường An C, quận Ninh K, thành phố C; vắng mặt.

- Người kháng cáo: Bà Huỳnh Yến O là Người khởi kiện trong vụ án.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo Bản án sơ thẩm, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Bà Huỳnh Yến O cho rằng: Việc Ủy ban nhân dân quận Ninh K áp dụng giá đất không tiếp giáp đường khi thu hồi đất của bà là không chính xác, bởi vì diện tích đất đã có sẵn đường đal ngang 3 mét đến 4 mét trước khi bà nhận chuyển nhượng; bên cạnh đó, giá bồi thường là quá thấp nên không thể sử dụng nguồn tiền này để nhận chuyển nhượng đất ở vị trí khác. Vì vậy, bà khởi kiện yêu cầu hủy: (1) Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K, thành phố C về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với bà Huỳnh Yến O bị ảnh hưởng bởi dự án xây dựng khu tái định cư Ninh K tại Khu vực 4, phường An K, quận Ninh K, thành phố C (sau đây gọi tắt là Quyết định 8060); (2) Quyết định số 973/QĐ-UBND ngày 15 tháng 3 năm 2022 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C về việc giải quyết khiếu nại lần hai đối với bà Huỳnh Yến O (sau đây gọi tắt là Quyết định 973). Ngoài ra, bà O còn yêu cầu được bồi thường theo giá thỏa thuận hoặc giá thị trường tại thời điểm nhận quyết định thu hồi đất.

Ủy ban nhân dân quận Ninh K và Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C cho rằng: Trên cơ sở Quyết định số 1264/QĐ-UBND ngày 26 tháng 6 năm 2020 của Ủy ban nhân dân thành phố C về việc phê duyệt giá đất cụ thể để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất và vị trí thửa đất (không tiếp giáp đường hay các vị trí còn lại khác), Ủy ban nhân dân quận Ninh K đã xem xét phê duyệt bồi thường đối với phần diện tích đất 69,7m2, loại đất trồng cây lâu năm cho bà Huỳnh Yến O với giá 1.640.000 đồng/m2 là phù hợp nên việc bà Oanh khiếu nại yêu cầu nâng giá bồi thường lên 12.000.000 đồng/m2, đồng thời xem xét cho bà được nhận chuyển nhượng nền tái định cư là không có cơ sở để giải quyết. Trước yêu cầu khởi kiện của bà O, Người bị kiện không đồng ý vì cho rằng việc Ủy ban nhân dân quận Ninh K ban hành Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 và sau đó được Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C giải quyết khiếu nại tại Quyết định số 973/QĐ-UBND ngày 15 tháng 3 năm 2022 là đúng pháp luật.

Tại Bản án hành chính sơ thẩm số: 19/2023/HC-ST ngày 29/6/2023, Tòa án nhân dân thành phố C quyết định (tóm tắt):

Không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Huỳnh Yến O về việc yêu cầu hủy các quyết định hành chính: Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16/11/2020 của UBND quận Ninh K, thành phố C v/v phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với bà Huỳnh Yến O ảnh hưởng dự án xây dựng khu tái định cư Ninh K, khu vực 4 phường An K, quận Ninh K, thành phố C; Quyết định số 973/QĐ-UBND ngày 15/3/2022 của Chủ tịch UBND thành phố C về việc giải quyết khiếu nại lần hai đối với bà Huỳnh Yến O.

Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Huỳnh Yến O về yêu cầu được bồi thường theo giá thỏa thuận hoặc giá thị trường tại thời điểm bà Huỳnh Yến O nhận quyết định thu hồi đất và yêu cầu được xét cho mua nền tái định cư theo mức giá ưu đãi.

Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án phí và quyền kháng cáo theo luật định.

Ngày 12/7/2023, bà Huỳnh Yến O kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.

Tại phiên tòa phúc thẩm, bà Huỳnh Yến O có đơn xin xét xử vắng mặt và giữ nguyên yêu cầu kháng cáo như sau: Đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, giao hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm để xét xử lại theo đúng quy định pháp luật với các căn cứ sau đây:

Phần diện tích đất của bà bị ảnh hưởng bởi Dự án tái định cư Ninh K có nguồn gốc do bà nhận chuyển nhượng thực tế nằm trên khu đất đã được xây dựng cơ sở hạ tầng cơ bản với đường giao thông và được Sở tài nguyên và Môi trường thành phố C cho phép phân lô đất trồng cây lâu năm với diện tích nhỏ lẻ. Tại thời điểm nhận chuyển nhượng, chính quyền địa phương không có cảnh báo về việc xây dựng sai phép, đồng thời có xác nhận của Ủy ban nhân dân phường An B về việc đất không bị quy hoạch. Khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ về đất nhưng không lấy ý kiến công khai theo hình thức tổ chức họp trực tiếp với người dân trong khu vực có đất bị thu hồi là không đúng quy định pháp luật về đất đai; mức giá bồi thường với số tiền 1.640.000 đồng/1m2 là thấp so với giá thị trường và không thể tái định cư vị trí khác tương đương. Đồng thời, việc ra Thông báo thu hồi đất số 825/TB-UBND ngày 23 tháng 3 năm 2020 không được Ủy ban nhân dân quận Ninh K thông báo cho bà; cho đến ngày 07/4/2021 bà mới nhận được. Như vậy, Ủy ban nhân dân quận Ninh K đã vi phạm quy định tại Điều 74 Luật Đất đai năm 2013. Bên cạnh đó, mặc dù thửa đất của bà thuộc Khu tái định cư nhưng có vị trí tiếp giáp với Khu đô thị mới An Bình đã được giao cho chủ đầu tư tư nhân cùng nằm trên trục đường Nguyễn Văn Cừ, kết nối với khu hành chính quận Ninh K và khu thương mại khác có giá đất trung bình 20.000.000 đồng/1m2. Tuy nhiên, Ủy ban nhân dân quận N chỉ áp mức giá bồi thường 1.640.000 đồng là không hợp lý, không phù hợp với chính sách của Đảng đã được thể chế hóa tại Nghị quyết số 18/NQ-TW ngày 16 tháng 6 năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho Người bị kiện có đơn xin vắng mặt và giữ nguyên quan điểm đã trình bày tại Tòa án cấp sơ thẩm như sau:

Việc ban hành Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K, thành phố Cần Thvề việc phê duyệt phương án bồi thường về đất cho bà Huỳnh Yến O trên cơ sở giá đất cụ thể tại thời điểm triển khai, thực hiện dự án do Công ty thẩm định giá Tây Nam Bộ thực hiện theo quy định tại Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT ngày 30 tháng 6 năm 2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã được Hội đồng Thẩm định trình Ủy ban nhân dân thành phố C duyệt tại Quyết định số 1264/QĐ-UBND ngày 26 tháng 6 năm 2020 về việc phê duyệt giá đất cụ thể để tính bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất đối với Dự án khu tái định cư Ninh Kiều. Trình tự, thủ tục, thẩm quyền ban hành Quyết định 8060 được thực hiện đúng quy định pháp luật.

Không đồng ý với Quyết định 8060 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K, bà Huỳnh Yến O khiếu nại. Tại Quyết định số 4164/QĐ-UBND ngày 08 tháng 7 năm 2021, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận N giải quyết không chấp nhận khiếu nại của bà O và giữ nguyên Quyết định 8060 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K. Tại Quyết định giải quyết khiếu nại lần hai số 973/QĐ-UBND ngày 15 tháng 3 năm 2022, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C không chấp nhận khiếu nại của bà O, giữ nguyên Quyết định giải quyết khiếu nại số 4164/QĐ-UBND ngày 08 tháng 7 năm 2021 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận N. Trình tự, thủ tục ban hành các Quyết định giải quyết khiếu nại số 4164 và 973 được thực hiện đúng quy định pháp luật.

Từ những căn cứ trên, Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho Người bị kiện đề nghị Hội đồng xét xử không chấp nhận kháng cáo của bà Huỳnh Yến O và giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu quan điểm:

- Về thủ tục tố tụng: Những người tiến hành tố tụng và những người tham gia tố tụng đã thực hiện đúng quy định của Luật Tố tụng hành chính. Tại phiên tòa phúc thẩm, bà Huỳnh Yến O có đơn xin xét xử vắng mặt, đề nghị Hội đồng xét xử xét xử vắng mặt Người kháng cáo.

- Về nội dung kháng cáo của bà Huỳnh Yến O: Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K, thành phố C được ban hành đúng trình tự, thủ tục luật định; giá tính đền bù được xác định theo Quyết định số 1264/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân thành phố C phê duyệt giá đất cụ thể để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện Dự án Khu tái định cư Ninh K, phường An B, quận Ninh K, thành phố C; theo đó, giá trị bồi thường đối với đất trồng cây lâu năm không tiếp giáp đường và các vị trí còn lại khác là 1.640.000 đồng/1m2 là đúng quy định tại khoản 2 Điều 74 Luật Đất đai năm 2013. Do đó, Quyết định giải quyết khiếu nại số 973/QĐ-UBND ngày 15 tháng 3 năm 2022 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C giữ nguyên nội dung của Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân quận N, thành phố C là có căn cứ. Vì vậy, đề nghị Hội đồng xét xử không chấp nhận kháng cáo của bà Huỳnh Yến O và giữ nguyên bản án sơ thẩm.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

[1] Về việc tiến hành tố tụng giải quyết vụ án của Tòa án cấp sơ thẩm:

Về đối tượng khởi kiện, thời hiệu khởi kiện và thẩm quyền giải quyết đã được Tòa án cấp sơ thẩm xác định và thực hiện đúng theo quy định của Luật tố tụng Hành chính.

[2] Tại phiên tòa phúc thẩm, Người khởi kiện và Người bị kiện có đơn xin xét xử vắng mặt. Hội đồng xét xử căn cứ vào Điều 255 Luật Tố tụng hành chính để tiến hành xét xử vắng mặt những người này.

[3] Xét kháng cáo của bà Huỳnh Yến O như sau:

[3.1] Đối với Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Uỷ ban nhân dân quận Ninh K, thành phố C về việc phê duyệt phương án bồi thường về đất cho bà Huỳnh Yến O:

Ngày 16 tháng 11 năm 2020, Ủy ban nhân dân quận Ninh K ban hành Quyết định số 8011/QĐ-UBND thu hồi đất của bà Phạm Thị Yến D (sau này điều chỉnh lại là bà Huỳnh Yến O) để thực hiện Dự án khu tái định cư Ninh K, khu vực 4, phường An B, quận Ninh K, thành phố C. Tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án thể hiện diện tích đất bị ảnh hưởng là là 69,7m2 đất trồng cây lâu năm (không thể hiện đường đi) thuộc thửa đất số 287 Tờ bản đồ số 27 theo Giấy chứng nhận quyền sử đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số CS11774 do Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố C cấp ngày 30 tháng 03 năm 2017. Cùng ngày này, Ủy ban nhân dân quận Ninh K tiếp tục ban hành Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Uỷ ban nhân dân quận Ninh K, thành phố C về việc phê duyệt phương án bồi thường về đất cho bà Huỳnh Yến O.

Trước thời điểm có quyết định thu hồi đất của bà O, ngày 26 tháng 6 năm 2020 Ủy ban nhân dân thành phố C đã ban hành Quyết định số 1264/QĐ-UBND phê duyệt giá đất cụ thể để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện Dự án Khu tái định cư Ninh K, phường An B, quận Ninh K, thành phố C; theo đó, giá trị bồi thường đối với đất trồng cây lâu năm không tiếp giáp đường và các vị trí còn lại khác là 1.640.000 đồng/1m2.

Trên cơ sở Quyết định số 1264/QĐ-UBND ngày 26 tháng 6 năm 2020 của Ủy ban nhân dân thành phố C, Ủy ban nhân dân quận N đã ban hành Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 là đúng quy định tại khoản 2 Điều 74 Luật Đất đai năm 2013: “Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất”. Bên cạnh đó, việc Ủy ban nhân dân quận Ninh K ban hành quyết định số 8060 nêu trên còn phù hợp với Điều 66, Điều 69 Luật Đất đai năm 2013 quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục thu hồi đất đối với bà Oanh. Như vậy, Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K được Tòa án cấp sơ thẩm xác định được ban hành đúng trình tự, thẩm quyền và hợp pháp là có căn cứ.

[3.2] Đối với Quyết định số 973/QĐ-UBND ngày 15 tháng 3 năm 2022 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C về việc giải quyết khiếu nại của bà Huỳnh Yến O:

Ngày 08 tháng 7 năm 2021, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Ninh K ban hành Quyết định số 4164/QĐ-UBND giải quyết khiếu nại của bà Huỳnh Yến O với nội dung: Giữ nguyên Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K; không chấp nhận khiếu nại của bà O về yêu cầu bồi thường giá đất là 12.000.000 đồng/1m2 và xét chuyển nhượng nền tái định cư.

Ngày 15 tháng 3 năm 2022, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại số 973/QĐ-UBND có nội dung: Giữ nguyên Quyết định giải quyết khiếu nại số 4164/QĐ-UBND ngày 08 tháng 7 năm 2021 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Ninh K.

Hội đồng xét xử xét thấy: Như đã phân tích tại tiểu mục [2.1], Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K được ban hành đúng pháp luật nên việc Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Ninh K và Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C lần lượt ban hành các Quyết định giải quyết khiếu nại có cùng nội dung không chấp nhận khiếu nại của bà Huỳnh Yến O cũng là đúng quy định tại khoản 2 Điều 21, Điều 38 và Điều 39 Luật Khiếu nại năm 2011.

[3.3] Từ những phân tích, nhận định trên cho thấy việc Tòa án cấp sơ thẩm xét xử không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Huỳnh Yến O đề nghị hủy Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân quận Ninh K để xác định lại giá bồi thường đối với diện tích đất bị thu hồi và yêu cầu hủy Quyết định giải quyết khiếu nại số 973/QĐ-UBND ngày 15 tháng 3 năm 2022 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố C là hoàn toàn có căn cứ, đúng quy định pháp luật. Ở giai đoạn xét xử phúc thẩm, bà Oanh không xuất trình được chứng cứ nào khác ngoài những chứng cứ đã được Tòa án cấp sơ thẩm đã thu thập nên Hội đồng xét xử không có cơ sở chấp nhận kháng cáo của bà Oanh và quyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm như đề nghị của Đại diện Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh.

[4] Về án phí hành chính phúc thẩm: Do kháng cáo không được chấp nhận nên bà Huỳnh Yến O phải chịu.

[5] Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, không bị kháng nghị đã có hiệu lực pháp luật theo quy định pháp luật.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

- Căn cứ: Khoản 1 Điều 241 Luật tố tụng hành chính.

Không chấp nhận kháng cáo của bà Huỳnh Yến O và giữ nguyên Bản án hành chinh sơ thẩm số 19/2023/HC-ST ngày 29 tháng 6 năm 2023 của Tòa án nhân dân thành phố C.

- Áp dụng: Điều 62, Điều 63, Điều 66, Điều 69, Điều 74 Luật Đất đai năm 2013 và Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án.

- Tuyên xử:

1. Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Huỳnh Yến O đề nghị hủy các quyết định hành chính gồm:

Quyết định số 8060/QĐ-UBND ngày 16 tháng 11 năm 2020 của UBND quận Ninh K, thành phố C về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với bà Huỳnh Yến O ảnh hưởng dự án xây dựng khu tái định cư Ninh K, khu vực 4 phường An K, quận Ninh K, thành phố C;

Quyết định số 973/QĐ-UBND ngày 15 tháng 3 năm 2022 của Chủ tịch UBND thành phố C về việc giải quyết khiếu nại lần hai đối với bà Huỳnh Yến O.

2. Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Huỳnh Yến O đề nghị được bồi thường theo giá thỏa thuận hoặc giá thị trường tại thời điểm bà Huỳnh Yến O nhận quyết định thu hồi đất và yêu cầu được xét cho mua nền tái định cư theo mức giá ưu đãi.

3. Về án phí:

Án phí hành chính sơ thẩm: Bà Huỳnh Yến O phải chịu 300.000 đồng, được trừ vào số tiền tạm ứng án phí đã nộp theo Biên lai thu số 0000397 ngày 17 tháng 10 năm 2022 của Cục Thi hành án dân sự thành phố C.

Án phí hành chính phúc thẩm: Bà Huỳnh Yến O phải chịu 300.000 đồng, được trừ vào số tiền tạm ứng đã nộp theo Biên lai thu số 0001891 ngày 12 tháng 7 năm 2023 của Cục Thi hành án dân sự thành phố C.

4. Các quyết định khác của Bản án hành chính sơ thẩm số: 19/2023/HC- ST ngày 29 tháng 6 năm 2023 của Tòa án nhân dân thành phố C không có kháng cáo, kháng nghị có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

5. Bản án hành chính phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.