Soạn bài Nỗi buồn chiến tranh lớp 12? Thời lượng đọc của môn Ngữ văn lớp 12 thế nào?

Hướng dẫn soạn bài Nỗi buồn chiến tranh lớp 12

I. Tác giả tác phẩm

1. Tác giả

- Nhà văn Bảo Ninh sinh năm 1952, tên thật là Hoàng Ấu Phương, quê quán tại xã Bảo Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.

- Bảo Ninh là một nhà văn quân đội, ông tham gia quân đội năm 1969. Vì là nhà văn quân đội nên ông rất am hiểu về chiến tranh, ông chuyên viết về đề tài về chiến tranh và muốn “văn của mình phải mang vẻ đẹp quân đội”.

2. Tác phẩm

- Thể loại: Tiểu thuyết

- Bố cục:

- Phần 1 (từ đầu đến trí tưởng tượng): Trạng thái luôn sống với kí ức chiến tranh của nhân vật Kiên - dòng kí ức đã thôi thúc anh cầm bút để ghi chép lại tất cả trải nghiệm của một đoạn đời đặc biệt.

- Phần 2 (phần còn lại): Những ấn tượng, cảm xúc và suy tư của mình khi đối diện với “núi bản thảo” bộn bề mà Kiên bỏ lại.

- Giá trị nội dung: Thể hiện ý nghĩa của sự nhớ lại là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi con người. Những kỉ niệm về những người mình yêu quý, những trải nghiệm đáng nhớ và những thành tựu đã đạt được đều là những điểm sáng tạo nên màu sắc và ý nghĩa của cuộc sống. Nhớ lại quá khứ cũng là một nguồn động viên và sức mạnh khi ta đối mặt với nhứng khó khăn.

- Giá trị nghệ thuật: Ngôi kể thứ ba xen lẫn ngôi kể thứ nhất, nhân vật trong đoạn trích gần như không có "hành động bên ngoài" mà chỉ có "hành động bên trong”.

II. Soạn bài Nỗi buồn chiến tranh

Câu 1: Đánh giá ban đầu của bạn về sự khác biệt của đoạn trích này so với đoạn trích của một số tiểu thuyết khác đã học.

- Đoạn trích Nỗi buồn chiến tranh ít có những sự kiện diễn ra như các tiểu thuyết khác

- Nhân vật chỉ có hành động bên trong suy nghĩ không thể hiện ra ngoài

- Câu chuyện được kể từ hai ngôi: ngôi thứ ba và thứ nhất

Câu 2: Tóm tắt nội dung từng phần của đoạn trích.

- Phần 1: Người kể chuyện ngôi thứ ba, kể về trạng thái luôn sống với kí ức chiến tranh của nhân vật Kiên, dòng kí ức đã thôi thúc anh cầm bút để ghi chép lại tất cả trải nghiệm.

- Phần 2: Người kể chuyện xưng tôi, kể về những ấn tượng, cảm xúc, suy tư của mình khi đối diện với núi bản thảo bộn về mà Kiên bỏ lại.

- Thông qua đó có thể thấy sự kiện là một phần không thể thiếu của một tiểu thuyết, mọi thứ trong tiểu thuyết đều phải bắt đầu và kết thúc bởi sự kiện. Sự kiện tạo ra cốt truyện, thách thức và phát triển cho câu chuyện.

Câu 3: Trạng thái tâm lí thường trực của nhân vật Kiên là gì? Liệt kê những từ ngữ đã được tác giả sử dụng để miêu tả trạng thái tâm lí đó.

- Nhân vật Kiên trong 'Nỗi buồn chiến tranh' thường chứa đựng sự buồn bã, mất mát, cô đơn và tuyệt vọng, là kết quả của những trải nghiệm đau thương trong thời chiến tranh.

- Các từ ngữ mô tả tâm trạng ấy: “cô quạnh”, “đau buồn”, “lực bất tòng tâm"...

Câu 4: Trong ký ức của Kiên, chiến tranh được miêu tả như thế nào? Theo quan điểm của bạn, liệu đó có phải là khía cạnh duy nhất của chiến tranh không? Và vì sao?

- Chiến tranh thường được mô tả với một “gương mặt” đau buồn, khó khăn và mất mát. Hình ảnh của chiến tranh thường là một thế giới đầy bạo lực, cô đơn và tuyệt vọng, nơi mà con người phải đối mặt với sự khổ đau và mất mát hàng ngày.

- Đó không phải khía cạnh duy nhất của chiến tranh, chiến tranh đương nhiên đi kèm với đau buồn, mất mát hi sinh, tuy nhiên về nhiều góc độ khác chiến tranh còn có nhiều ý nghĩa khác ví dụ như chính nghĩa, bảo vệ dất nước, giải phóng dân tộc, vinh quang chiến thắng....

Câu 5: Trải qua đoạn trích, ta có thể hiểu được ý nghĩa sâu xa của việc nhớ lại đối với tinh thần con người.

- Việc nhớ lại không chỉ giúp con người sống lại những kỷ niệm huy hoàng của quá khứ, mà còn giúp hình thành nhận thức về giá trị, niềm tin và định hình bản thân.

- Kí ức và hình ảnh từ quá khứ là nguồn cảm hứng và học hỏi không ngừng cho cuộc sống hiện tại và tương lai.

Câu 6: Người kể chuyện đã nêu những nhận xét gì về cuốn tiểu thuyết mà nhân vật Kiên đang viết đó? Những nhận xét đó gợi liên hệ tới đặc điểm nào của tiểu thuyết hiện đại?

Người kể chuyện nhận xét:

- Một tác phẩm dựa trên nguồn cảm hứng chủ đạo từ sự rối bời

- Mạch truyện không ngừng bị đứt gãy. Tác phẩm không có một tuyến chung... như thể rơi vào một kẽ nứt của thời gian tác phẩm.

- Gọi là mất bố cục. Sự thiếu mạch lạc, thiếu bao quát...

- Nhận xét này liên quan đến đặc điểm thể hiện sự đa dạng và bao quát một phạm vi hiện thực rộng lớn của tiểu thuyết hiện đại.

Câu 7: Trong đoạn trích, phần kể về 'Kiên bỏ đi' và tôi đọc bản thảo của Kiên đã giúp làm sáng tỏ điều gì về bản chất và nỗi đau buồn của nhân vật chính, cũng như về quá trình viết tiểu thuyết.

Trong đoạn trích Nỗi buồn chiến tranh phần kể lại chuyện Kiên bỏ đi và việc đọc bản thảo của Kiên, chúng ta có thể thấy rõ về bản chất và nỗi đau buồn của nhân vật chính, cũng như về quá trình viết tiểu thuyết của anh ta:

- Kiên là một người lính đã trải qua những trận chiến đẫm máu và những mất mát đau thương trong cuộc chiến tranh. Sau cuộc chiến anh cảm thấy sự cô đơn và tuyệt vọng, mất hướng, mất niềm tin vào cuộc sống và không thể tìm thấy ý nghĩa trong môi trường xã hội sau chiến tranh.

- Kiên chứng kiến và trải qua nhiều khía cạnh của nỗi đau buồn trong cuộc chiến tranh, từ việc mất đi đồng đội đến sự phân biệt đối xử và cảm giác mất mát liên tục.

Câu 8: Nêu nhận xét khái quát về sự ý thức của tác giả Bảo Ninh đối với việc lựa chọn hình thức viết phù hợp khi thể hiện vấn đề nỗi buồn chiến tranh.

- Nhà văn đã thể hiện một sự hiểu biết sâu sắc về thực tế, chọn lựa hình thức viết tác phẩm một cách rất chân thực. Ông không làm cho câu chuyện trở nên lãng mạn hoặc thu hút độc giả, mà tập trung vào việc phản ánh những trải nghiệm thực tế của lính trong chiến tranh.

- Nỗi buồn chiến tranh viết dưới dạng tiểu thuyết lồng trong tiểu thuyết (hình tượng người kể chuyện xưng tôi). Cách viết phi tuyến tính, chồng xếp lẫn lộn các bình diện thời gian, không gian, nương theo dòng tâm tư nặng nề nhưng cũng đấy biến động của nhân vật.

Nhóm lớp

Đọc

Viết

Nói và nghe

Đánh giá định kì

Từ lớp 1 đến lớp 3

khoảng 60%

khoảng 25%

khoảng 10%

khoảng 5%

Từ lớp 4 đến lớp 5

khoảng 63%

khoảng 22%

khoảng 10%

khoảng 5%

Từ lớp 6 đến lớp 9

khoảng 63%

khoảng 22%

khoảng 10%

khoảng 5%

Từ lớp 10 đến lớp 12

khoảng 60%

khoảng 25%

khoảng 10%

khoảng 5%