Soạn bài Cảm hoài ngắn nhất? Trong chương trình môn Ngữ Văn lớp 12 có phải giữ gìn và phát triển tiếng Việt?

Soạn bài Cảm hoài

* Hoàn cảnh sáng tác

Tác giả: Đặng Dung, một vị tướng tài ba dưới thời nhà Hồ.

Thời điểm: Được sáng tác trong những năm cuối đời, khi sự nghiệp chính trị của ông gặp nhiều trắc trở.

Nội dung: Bài thơ thể hiện nỗi niềm đau khổ, thất vọng của một người anh hùng thất thế trước thời cuộc.

* Nội dung và nghệ thuật

Hai câu đề: Tác giả bộc lộ nỗi niềm xót xa trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian và sự vô nghĩa của cuộc đời.

"Thế sự du du nại lão tử": Thế sự trôi qua nhanh chóng, con người ta rồi cũng già đi, không làm được gì nhiều.

"Vô cùng thiên địa nhập hàm ca": Trời đất bao la, vĩnh hằng, nhưng con người chỉ là một hạt cát bé nhỏ, cuối cùng cũng tan vào quên lãng.

Hai câu thực: Tác giả so sánh số phận của những người tài giỏi trong hoàn cảnh khác nhau.

"Thời lại đồ điếu thành công dị": Khi thời thế thuận lợi, ngay cả những người làm nghề thấp kém như đồ tể, kẻ đi câu cũng có thể thành công.

"Vận khí anh hùng ẩm hận đa": Ngược lại, những anh hùng tài ba khi gặp thời không thuận lại phải gánh chịu nhiều nỗi oan khuất, hận thù.

Hai câu luận: Tác giả thể hiện khát vọng phục quốc mãnh liệt nhưng lại bất lực.

"Trí chủ hữu hoài phủ địa trục": Tác giả luôn mong muốn giúp vua cứu nước, xoay chuyển vận mệnh đất nước.

"Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà": Tác giả muốn rửa sạch vũ khí, nhưng không có con đường để kéo sông Ngân Hà xuống, tức là không có cơ hội để thực hiện được lý tưởng của mình.

Hai câu kết: Tác giả bày tỏ nỗi đau xót vì chưa thực hiện được chí lớn và sự trôi qua nhanh chóng của thời gian.

"Quốc thù vị báo đầu tiên bạch": Thù nhà chưa trả được mà tóc đã bạc.

"Kỉ độ Long Tuyền đới nguyệt ma": Bao đêm mài gươm dưới ánh trăng, nhưng vẫn chưa thể báo thù.

* Nghệ thuật

Ngôn ngữ: Ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh, âm điệu trầm buồn.

Biện pháp tu từ:

Đối lập: "Thời lại - vận khí", "thành công - ẩm hận",...

Ẩn dụ: "Phủ địa trục", "vãn thiên hà".

Điệp ngữ: "Kỉ độ".

Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật, giúp bài thơ có vần điệu, nhịp điệu chặt chẽ, tạo cảm giác sâu lắng.

* Ý nghĩa

Bài thơ "Cảm hoài" là tiếng lòng của một người anh hùng thất thế trước thời cuộc. Qua đó, ta thấy được:

Nỗi đau của người tài năng khi gặp thời không thuận: Đặng Dung là một vị tướng tài ba, nhưng lại không có cơ hội để phát huy tài năng của mình.

Khát vọng phục quốc mãnh liệt: Ông luôn đau đáu nỗi lo nước mất nhà tan, muốn làm mọi cách để cứu nước.

Sự bất lực trước số phận: Dù có ý chí mạnh mẽ nhưng ông vẫn không thể thay đổi được dòng chảy của lịch sử.

Bài thơ "Cảm hoài" là một tác phẩm văn học có giá trị lớn, thể hiện được tài năng và tâm hồn của tác giả. Nó cũng là một bài học sâu sắc về cuộc đời, về sự phù du của danh lợi và tầm quan trọng của lý tưởng.

* Cách chia đoạn và ý nghĩa của mỗi đoạn:

Đoạn 1: Hai câu đầu

Nội dung: Tác giả bộc lộ nỗi buồn trước sự trôi qua của thời gian và sự vô nghĩa của cuộc đời. Ông cảm thấy già đi, bất lực trước sự thay đổi của thời cuộc.

Nghệ thuật: Sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú, ngôn ngữ cô đọng, giàu hình ảnh.

Ý nghĩa: Đoạn thơ đặt ra những vấn đề triết lý về cuộc sống, về sự ngắn ngủi của con người trước vũ trụ bao la.

Đoạn 2: Hai câu thực

Nội dung: Tác giả so sánh số phận của những người tài giỏi và kẻ tầm thường trong những hoàn cảnh khác nhau. Ông bày tỏ sự bất công của cuộc đời khi những người tài năng không được trọng dụng, còn những kẻ tầm thường lại có thể thành công.

Nghệ thuật: Sử dụng phép đối, phép tương phản để nhấn mạnh sự trái ngược giữa những người tài năng và kẻ tầm thường.

Ý nghĩa: Đoạn thơ thể hiện nỗi bất bình, sự oán hận của tác giả trước sự bất công của xã hội.

Đoạn 3: Hai câu luận

Nội dung: Tác giả bộc lộ khát vọng phục quốc mãnh liệt nhưng lại bất lực. Ông muốn làm mọi cách để giúp vua cứu nước, nhưng lại không có cơ hội.

Nghệ thuật: Sử dụng những hình ảnh hoành tráng, hùng tráng như "phủ địa trục", "vãn thiên hà" để thể hiện khát vọng lớn lao của mình.

Ý nghĩa: Đoạn thơ cho thấy tinh thần yêu nước, ý chí sắt đá của tác giả.

Đoạn 4: Hai câu kết

Nội dung: Tác giả bày tỏ nỗi đau xót vì chưa thực hiện được chí lớn và sự trôi qua nhanh chóng của thời gian.

Nghệ thuật: Sử dụng điệp từ "kỷ độ" để nhấn mạnh sự trôi qua của thời gian.

Ý nghĩa: Đoạn thơ kết lại toàn bộ bài thơ, khái quát nỗi niềm đau khổ, thất vọng của tác giả.

Tổng kết:

Bài thơ "Cảm hoài" được chia thành 4 đoạn, mỗi đoạn thể hiện một khía cạnh khác nhau của tâm trạng tác giả. Qua bài thơ, ta thấy được nỗi lòng của một người anh hùng thất thế trước thời cuộc, khát vọng phục quốc mãnh liệt nhưng lại bất lực. Bài thơ là một bức tranh chân thực về cuộc đời, về những thăng trầm của con người.