Mẫu phân tích bài thơ Vịnh cây vông lớp 8? Hình thức đánh giá bằng điểm số đối với các môn học của học sinh lớp 8 ra sao?

"Bài Vịnh Cây Vông" của Nguyễn Công Trứ là một tác phẩm văn xuôi nổi tiếng thuộc thể loại quan ngôn, viết vào thế kỷ XVII, thời kỳ phong kiến Việt Nam. Tác phẩm này không chỉ là một trong những tác phẩm xuất sắc của văn học Việt Nam mà còn là biểu tượng của sự tài năng và tầm vóc của Nguyễn Công Trứ - một nhà văn, nhà thơ, và quan trọng trong lịch sử văn hóa Việt Nam.

Biền, nam, khởi, tử, chẳng vun trồng,

Cao lớn làm chi những thứ vông.

Bài thơ được viết với sự sáng tạo trong mô tả về cảnh thiên nhiên, đặc biệt là hình ảnh của cây Vông. Cây Vông trong bài thơ không chỉ là một đối tượng mô tả mà còn là biểu tượng của sức sống, lòng kiên nhẫn và sự mạnh mẽ. Hình ảnh cây Vông được tô điểm bằng những từ ngữ tinh tế, tạo nên bức tranh sống động và sâu sắc về vẻ đẹp tự nhiên.

Tuổi tác càng già, già xốp xáp,

Ruột gan không có, có gai chông.

Nguyễn Công Trứ biểu hiện tâm trạng của mình qua từng câu thơ, những nỗi niềm, lo lắng và hy vọng của ông hiện rõ trong từng dòng chữ. Bài thơ không chỉ là nơi Nguyễn Công Trứ diễn đạt những suy nghĩ cá nhân mà còn là một cách ông kết nối với độc giả, chia sẻ những cảm xúc tinh tế và sâu sắc về cuộc sống và tình người.

Ra tài lương đống không nên mặt,

Dựa chốn phiên ly chút đỡ lòng.

Bài thơ Vịnh Cây Vông chứa đựng sự chân thành và triết lý của Nguyễn Công Trứ. Những câu thơ lôi cuốn người đọc không chỉ bởi vẻ đẹp ngôn ngữ mà còn bởi sự chân thành, chân thật của tác giả. Nguyễn Công Trứ không ngần ngại thể hiện quan điểm cá nhân và triết lý sống qua từng dòng thơ, tạo nên một tác phẩm văn học độc đáo và đầy ảnh hưởng.

Đã biết nòi nào thì giống nấy,

Khen cho rứa cũng trổ ra bông!

Câu thơ mang tính chất tự do, chủ thể của nó có vẻ là tác giả đang phát ngôn, đưa ra quan điểm của mình.Từ "Đã biết nòi nào thì giống nấy" thể hiện quan điểm về tính chất di truyền, ám chỉ rằng con người thường kế thừa những đặc tính từ bậc cha mẹ hoặc tổ tiên.Tác giả sử dụng ngôn từ dân dụ và gần gũi với đời sống hàng ngày. "Nòi" ở đây có thể hiểu là dòng họ, gia tộc.Việc sử dụng "giống nấy" nhấn mạnh sự đồng nhất, giống hệt, không thay đổi.Câu thơ mang yếu tố hài hước và mỉa mai. Tác giả có thể đang muốn nhấn mạnh sự hiển nhiên, không cần thiết phải khen ngợi về những điều đương nhiên, những đặc tính di truyền.Hình ảnh này có thể được hiểu như việc khen ngợi là không cần thiết, giống như việc khen ngợi cho một thứ gì đó đã rất quen thuộc và tự nhiên, giống như việc hoa bông tự mọc trổ ra mà không cần sự giúp đỡ hay đánh giá từ bên ngoài.Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ một cách sáng tạo, với hình ảnh sinh động và ngôn từ giản dị nhưng mang đầy ý nghĩa.

Bài thơ không chỉ là một sáng tác văn học nổi bật mà còn là một phản ánh của tâm hồn dân tộc Việt Nam trong thời kỳ phong kiến. Nó là một tài liệu quý giá giúp hiểu rõ hơn về tư duy, tình cảm, và tri thức của người Việt Nam thời đó."Bài Vịnh Cây Vông" của Nguyễn Công Trứ là một kiệt tác văn học kết hợp giữa tài năng sáng tác và sự tri thức sâu rộng của tác giả. Bài thơ này không chỉ làm giàu thêm di sản văn hóa Việt Nam mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho các thế hệ về sau.

Nguyễn Công Trứ là nhân vật lịch sử nổi tiếng, in đậm dấu ấn không chỉ trong lĩnh vực văn chương mà còn ở nhiều phương diện của đời sống xã hội Việt Nam nửa đầu thế kỷ XIX. Ông thường viết về chí nam nhi, triết lý cầu nhàn hưởng lạc; cản nghèo và nhân tình thế thái. Bài thơ “Vịnh cây vông” là bài thơ tiêu biểu cho nhân tình thế thái. Tương truyền bài thơ này làm để nhạo quan Lại bộ tham tri Hà Tôn Quyền triều Minh Mạng (1820-1840), trong bữa tiệc họ Hà mừng con thi đậu. Mượn hình ảnh cây vông, Nguyễn Công Trứ đã để lại tác phẩm có giá trị sâu sắc.

Hai câu thơ đề giới thiệu về loài cây vông và tương quan giá trị giữa cây vông với một số loài cây khác.

Biền, nam, khởi, tử, chẳng vun trồng,

Cao lớn làm chi những thứ vông.

“Biển, nam, khởi, tử” là bốn loài cây gỗ quý, có giá trị cao đối với con người. Bên cạnh đó, vông một loại cây to lớn nhưng gỗ xốp, mềm, cao lớn nhanh nhưng dễ bị mối, mọt, chịu lực kém, thuộc loại ngô đồng. Cây vông về hình thức giống với bốn loại cây được nêu ở câu thơ đầu tuy nhiên so về công dụng thì cây vông kém hẳn về giá trị. Chính vì thế, Nguyễn Công Trứ đã dùng cụm từ “chẳng vun trồng” để nhắc tới biền, nam, khởi, tử trong khi lại dùng “những thứ vông” để nói về cây vông. Phép đảo ngữ “ cao lớn làm chi – những thứ vông” nhấn mạnh thái độ chê bai, xem thường của tác giả đối với loài cây này, đồng thời mỉa mai người trồng không biết chọn loại cây quý, có giá trị để nuôi dưỡng.

Tuổi tác càng già, già xốp xáp,

Ruột gan không có, có gai chông.

Nếu hai câu đề giới thiệu cây vông thì hai câu thực tập trung miêu tả đặc điểm của cây. Theo lẽ thường, các loài cây gỗ càng nhiều năm tuổi càng có giá trị cao tuy nhiên cây vông lại trái ngược. Phép đối “tuổi tác càng già - già xốp xáp”; Ruột gan không có - có gai chông” nhấn mạnh đặc tính xốp, mềm, chịu lực kém của cây vông. Từ láy “xốp xáp” gợi sự xốp rỗng, yếu ớt của thân cây, không những không có sức chịu đựng tốt còn đầy rẫy gai nhọn, gây hại cho con người. Hai câu thơ gợi liên tưởng đến quan lại họ Hà mục ruỗng, rỗng tuếch, vừa không có đạo đức, không làm đúng bổn phận của mình vừa tàn ác, bóc lột dân nghèo.

Ra tài lương đống không nên mặt,

Dựa chốn phiên ly chút đỡ lòng.

Nguyễn Công Trứ đã lấy công dụng ít ỏi của cây vông để ví với vai trò bộ máy quan lại Hà Tôn Quyền ở hai câu luận. Trong khi các loại cây: biển, nam, khởi, tử được dùng làm cột trụ, bệ chống chắc chắn thì với đặc điểm “xốp xáp” của cây vông thì chỉ có thể làm bờ rào, phên giậu. Cũng như quan lại họ Hà, mặc dù Mang danh “lương đống”, trụ cột triều đình nhưng không làm tròn nhiệm vụ, chỉ biết dựa vào chống lưng, quyền lực để duy trì chế độ cai trị của mình. Tác giả sử dụng từ “lương đống, phiên ly” thay vì dùng rường cột, phên giậu khi nói về tác dụng của cây vông bởi hai từ Hán Việt mang sắc thái nghiêm trang, trang trọng trong khi các từ “không nên mặt, chút nỡ lòng ” lại mang nghĩa phủ định, đánh giá thấp. Sự tương phản, đối lập này càng làm cho câu thơ mang tính châm biếm, đả kích sâu hơn.

Đã biết nòi nào thì giống nấy,

Khen cho rứa cũng trổ ra bông!

Hai câu kết là lời chê bai, khinh rẻ, xem thường của tác giả đối với cây vông hay trực tiếp là cha con nhà họ Hà. “Nòi nào thì giống nấy – cũng trổ ra bông” - vừa chế giễu giống cây kém giá trị nhưng vẫn trổ bông phát triển mạnh mẽ, vừa mỉa mai hai cha con nhà họ Hà nòi nào giống nấy vô dụng nhưng mới có chút khen ngợi đã hãnh diện, ngày càng duy trì cường quyền. Mặc dù “khen” nhưng thực chất là sự chê bai, khinh thường. Trong hoàn cảnh bấy giờ không thể trực tiếp đứng ra vạch trần sự vô dụng, xấu xa của bọn quan lại, Nguyễn Công Trứ đã gián tiếp mượn hình ảnh cây vông để thể hiện sự phẫn nộ, khinh bỉ của tác giả và của nhân dân đối với quan lại chỉ biết dựa vào chống lưng làm càn.

Bằng thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật với niêm, luật chặt chẽ, vận dụng hình ảnh ẩn dụ độc đáo tạo sự đa nghĩa, có sự kết hợp với ngôn ngữ Hán Việt, giọng thơ châm biếm, mỉa mai... Nguyễn Công Trứ đã chỉ trích thực trạng hàng ngũ quan lại vô tài vô đức cũng như việc dùng người mù quãng của triều đình nhà Nguyễn.