10 điểm mới quan trọng về chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

10 điểm mới về chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp từ 15/9/2020 (Ảnh minh họa)

1. Bổ sung chế độ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đối với NLĐ giao kết hợp đồng lao động với nhiều NSDLĐ

Theo Điều 4 Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định NLĐ giao kết hợp đồng lao động với nhiều NSDLĐ nếu bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì được Quỹ bảo hiểm xã hội về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp chi trả các chế độ sau đây:

• Chi phí giám định thương tật, bệnh tật; trợ cấp hằng tháng hoặc 01 lần; trợ cấp phục vụ; hỗ trợ phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình; dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; trợ cấp khi NLĐ chết do TNLĐ; đóng BHYT cho người nghỉ việc hưởng trợ cấp bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng;

• Hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp; khám bệnh, chữa bệnh nghề nghiệp; phục hồi chức năng lao động và huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động.

Theo đó, so với quy định tại Điều 5 Nghị định 37/2016/NĐ-CP (hết hiệu lực từ 15/9/2020) thì quy định mới bổ sung thêm nhiều chế độ được hưởng trợ cấp hơn. Ngoài ra, quy định hiện hành không giới hạn tổng các mức tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm trong trường hợp này, tuy nhiên với quy định mới thì mức này được giới hạn là không quá 20 tháng lương cơ sở.

2. Hỗ trợ 100% chi phí chữa bệnh cho NLĐ

Theo khoản 3 Điều 5 Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định NLĐ bị bệnh nghề nghiệp, thân nhân NLĐ bị bệnh nghề nghiệp được Quỹ BHXH chi trả các chế độ sau đây:

• Chi phí giám định thương tật, bệnh tật; trợ cấp một lần hoặc hằng tháng; trợ cấp phục vụ; hỗ trợ phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình; dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; trợ cấp khi NLĐ chết do bệnh nghề nghiệp; đóng bảo hiểm y tế cho người nghỉ việc hưởng trợ cấp bảo hiểm bệnh nghề nghiệp hằng tháng.

• Hỗ trợ 100% chi phí khám bệnh nghề nghiệp tính theo biểu giá khám bệnh nghề nghiệp do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành tại thời điểm NLĐ khám bệnh nghề nghiệp sau khi đã được bảo hiểm y tế chi trả; số lần hỗ trợ tối đa đối với mỗi NLĐ là 02 lần và trong 01 năm chỉ được nhận hỗ trợ 01 lần.

• Hỗ trợ 100% chi phí chữa bệnh nghề nghiệp tính theo biểu giá chữa bệnh nghề nghiệp tại thời điểm NLĐ chữa bệnh nghề nghiệp theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế sau khi đã được bảo hiểm y tế chi trả; số lần hỗ trợ tối đa đối với mỗi NLĐ là 02 lần và trong 01 năm chỉ được nhận hỗ trợ 01 lần.

Như vậy, so với Điều 6 và Điều 8 Nghị định 37/2016/NĐ-CP thì mức hỗ trợ chi phí chữa bệnh nghề nghiệp này tăng từ 50% lên 100%. Đồng thời, bổ sung thêm đối tượng được hưởng là “thân nhân NLĐ bị bệnh nghề nghiệp” thay vì chỉ giới hạn là NLĐ bị bệnh nghề nghiệp.

3. NLĐ không nghỉ việc thì không được hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi điều trị thương tật, bệnh tật

Cụ thể tại khoản 2 Điều 9 Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định trường hợp NLĐ không nghỉ việc thì không được hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi điều trị thương tật, bệnh tật (quy định mới hoàn toàn).

Ngoài ra, tại Điều 9 Nghị định 88/2020/NĐ-CP cũng quy định NLĐ sau khi điều trị ổn định thương tật do tai nạn lao động hoặc bệnh tật do bệnh nghề nghiệp, trong thời gian 30 ngày đầu trở lại làm việc mà sức khỏe chưa phục hồi thì được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe từ 05 ngày đến 10 ngày cho một lần bị TNLĐ, bệnh nghề nghiệp. Số ngày nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi điều trị thương tật, bệnh tật này bao gồm cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, nghỉ hằng tuần theo quy định của pháp luật về lao động.

4. Thêm điều kiện hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho người bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp khi trở lại làm việc

Theo quy định tại Điều 12 Nghị định 88/2020/NĐ-CP thì NSDLĐ được hỗ trợ kinh phí đào tạo nghề để chuyển đổi nghề nghiệp cho NLĐ khi NLĐ có đủ các điều kiện sau đây:

• Suy giảm khả năng lao động do bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp từ 31% trở lên;

• Được NSDLĐ sắp xếp công việc mới thuộc quyền quản lý phù hợp với sức khỏe, nguyện vọng của NLĐ nhưng công việc đó cần phải đào tạo nghề để chuyển đổi;

• Đang tham gia bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp theo quy định của pháp luật tại thời điểm bị TNLĐ, bệnh nghề nghiệp (quy định mới hoàn toàn).

Theo đó, từ ngày 15/9/2020, khi đáp ứng đủ cả 3 điều kiện trên thì NLĐ mới được hưởng chế độ này. Bên cạnh đó, điểm b khoản 2 Điều 13 Nghị định 88/2020/NĐ-CP cũng quy định về số lần hỗ trợ tối đa đối với mỗi NLĐ trong trường hợp này là 02 lần và trong 01 năm chỉ được nhận hỗ trợ 01 lần (quy định mới hoàn toàn).

5. Giảm bớt điều kiện hỗ trợ khám bệnh nghề nghiệp cho NLĐ

Theo quy định tại Điều 16 Nghị định 88/2020/NĐ-CP thì NSDLĐ được hỗ trợ kinh phí để khám bệnh nghề nghiệp khi có đủ các điều kiện sau đây:

• Có thời gian đóng bảo hiểm TNLĐ, bệnh nghề nghiệp đủ từ 12 tháng trở lên và đang tham gia tính đến tháng liền kề trước tháng đề nghị hỗ trợ kinh phí khám bệnh nghề nghiệp cho NLĐ;

• Đã được phát hiện bệnh nghề nghiệp tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nghề nghiệp.

So với quy định tại Điều 11 Nghị định 37/2016/NĐ-CP thì từ 15/9/2020, NSDLĐ để được hỗ trợ kinh phí để khám bệnh nghề nghiệp cho NLĐ không cần phải thực hiện quan trắc môi trường lao động trong trường hợp này. Ngoài ra, tại Điều 17 Nghị định 88/2020/NĐ-CP cũng quy định thêm mức hỗ trợ trên bằng 50% chi phí khám bệnh nghề nghiệp tính theo biểu giá khám bệnh nghề nghiệp do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành tại thời điểm NLĐ khám bệnh nghề nghiệp sau khi đã được bảo hiểm y tế chi trả, nhưng không quá 800 nghìn đồng/người/lần khám (trước đây là không quá 1/3 mức lương cơ sở/người/lần khám).

6. Đơn giản điều kiện hỗ trợ kinh phí chữa bệnh nghề nghiệp cho NLĐ

Theo quy định tại Điều 20 Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định thì NLĐ được hỗ trợ kinh phí chữa bệnh nghề nghiệp khi có đủ các điều kiện sau đây:

• Đã được chẩn đoán bị bệnh nghề nghiệp tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nghề nghiệp;

• Đã tham gia bảo hiểm TNLĐ, bệnh nghề nghiệp đủ 12 tháng trở lên và đang tham gia tính đến tháng liền kề trước tháng đề nghị hỗ trợ kinh phí chữa bệnh nghề nghiệp;

• Có tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc trong thời gian làm các nghề, công việc gây bệnh nghề nghiệp.

Theo đó, đã bỏ đi điều kiện NSDLĐ đóng bảo hiểm TNLĐ, bệnh nghề nghiệp cho NLĐ trong thời gian NLĐ làm các nghề, công việc có nguy cơ bị bệnh nghề nghiệp và NSDLĐ đã tổ chức khám, phát hiện bệnh nghề nghiệp cho NLĐ theo quy định.

Ngoài ra, tại Điều 21 Nghị định 88/2020/NĐ-CP cũng quy định mức hỗ trợ này bằng 50% chi phí chữa bệnh nghề nghiệp tính theo biểu giá chữa bệnh nghề nghiệp tại thời điểm NLĐ chữa bệnh nghề nghiệp theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế sau khi đã được bảo hiểm y tế chi trả, nhưng không quá 15 triệu đồng/người (trước đây là không quá 10 lần mức lương cơ sở/người).

7. Hồ sơ đề nghị hỗ trợ kinh phí phục hồi chức năng lao động

Theo quy định tại Điều 26 Nghị định 88/2020/NĐ-CP thì hồ sơ đề nghị hỗ trợ kinh phí phục hồi chức năng lao động bao gồm:

• Văn bản đề nghị hỗ trợ kinh phí phục hồi chức năng lao động cho NLĐ.

• Bản sao có chứng thực giấy chuyển viện đến đơn vị phục hồi chức năng lao động của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đối với trường hợp phải chuyển viện; đối với trường hợp bệnh viện có khoa phục hồi chức năng, bản sao có chứng thực bệnh án có nội dung chuyển bệnh nhân về khoa phục hồi chức năng.

• Bản sao chứng từ thanh toán chi phí phục hồi chức năng, không bao gồm kinh phí cho trang thiết bị hỗ trợ phục hồi chức năng.

Theo đó, đã bỏ Bản sao có chứng thực Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng giám định Y khoa trong bộ hồ sơ này. Ngoài ra, tại Điều 25 Nghị định 88/2020/NĐ-CP cũng quy định mức hỗ trợ kinh phí phục hồi chức năng lao động tối đa bằng 50% chi phí phục hồi chức năng lao động tính theo biểu giá phục hồi chức năng lao động tại thời điểm NLĐ phục hồi chức năng lao động theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế sau khi đã được bảo hiểm y tế chi trả, nhưng không vượt quá 3 triệu đồng/người/lượt (trước đây là không vượt quá 02 lần mức lương cơ sở/người/lượt).

8. Thêm điều kiện hỗ trợ kinh phí huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động

Theo Điều 32 Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định NSDLĐ được nhận kinh phí hỗ trợ huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động khi có đủ các điều kiện sau:

• NSDLĐ có thời gian liên tục đóng bảo hiểm TNLĐ, bệnh nghề nghiệp cho NLĐ thuộc đối tượng đề nghị hỗ trợ huấn luyện từ đủ 12 tháng trở lên cho đến tháng đề nghị hỗ trợ kinh phí huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động.

• Thuê tổ chức huấn luyện có đủ điều kiện theo quy định hoặc tự huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động cho đối tượng đề nghị hỗ trợ huấn luyện lần đầu hoặc huấn luyện định kỳ theo đúng quy định pháp luật hiện hành.

• Thực hiện báo cáo định kỳ công tác an toàn, vệ sinh lao động, báo cáo tình hình TNLĐ của năm trước liền kề năm đề nghị cho Sở Lao động - Thương binh và Xã hội theo đúng quy định của pháp luật (quy định mới hoàn toàn).

Ngoài ra, tại Điều 34 Nghị định 88/2020/NĐ-CP cũng quy định NSDLĐ được nhận kinh phí hỗ trợ tối đa một lần trong vòng 24 tháng với mức 70% chi phí huấn luyện thực tế cho từng đối tượng đủ điều kiện được hỗ trợ huấn luyện nhưng tối đa không quá mức dưới đây:

- Hỗ trợ huấn luyện lần đầu:

• Không quá 150.000 đồng/người với đối tượng được huấn luyện là an toàn vệ sinh viên;

• Không quá 300.000 đồng/người với đối tượng được huấn luyện là người quản lý phụ trách an toàn, vệ sinh lao động và người làm công tác y tế;

• Không quá 600.000 đồng/người với đối tượng là người làm công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động;

• Không quá 700.000 đồng/người với đối tượng được huấn luyện là người làm công tác an toàn, vệ sinh lao động.

- Riêng đối với hỗ trợ huấn luyện định kỳ không quá 50% mức hỗ trợ huấn luyện lần đầu theo quy định trên (trước đây là không quá 30% mức giá dịch vụ huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động theo quy định).

9. Kéo dài thời gian ra quyết định hỗ trợ kinh phí huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động

Theo quy định tại Điều 36 Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định trong thời hạn 15 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tiến hành thẩm định hồ sơ, quyết định việc hỗ trợ và gửi quyết định (kèm theo dữ liệu danh sách hỗ trợ) cho cơ quan Bảo hiểm xã hội. Trường hợp không hỗ trợ thì phải trả lời bằng văn bản cho NSDLĐ và nêu rõ lý do.

Theo đó, thời hạn để Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tiến hành thẩm định hồ sơ, quyết định việc hỗ trợ là 15 ngày làm việc (trước đây là 05 ngày làm việc).

10. Lập kế hoạch kinh phí hỗ trợ phòng ngừa, chia sẻ rủi ro về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

Tại Điều 38 Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định về việc lập kế hoạch kinh phí hỗ trợ phòng ngừa, chia sẻ rủi ro về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, cụ thể như sau:

• Hằng năm, trước ngày 01/6, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan liên quan dự kiến nhu cầu sử dụng kinh phí hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, hỗ trợ các hoạt động phòng ngừa, chia sẻ rủi ro và chi phí hoạt động quản lý về bảo hiểm TNLĐ, bệnh nghề nghiệp của năm sau, lập kế hoạch đề xuất theo Mẫu số 13 tại Phụ lục của Nghị định này, gửi Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội để xem xét, quyết định.

• Việc lập, phân bổ, giao dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán các khoản chi từ Quỹ bảo hiểm TNLĐ, bệnh nghề nghiệp thực hiện theo quy định của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế quản lý tài chính về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.

Đây là quy định mới hoàn toàn so với trước đây. Bên cạnh đó, tại Điều 44 Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định NSDLĐ có trách nhiệm: Thực hiện đầy đủ trách nhiệm đóng bảo hiểm TNLĐ, bệnh nghề nghiệp cho NLĐ theo quy định của pháp luật; kịp thời lập hồ sơ đề nghị giải quyết các chế độ cho NLĐ từ Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;…

Trên đây là những điểm mới đáng chú ý về chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp từ 15/9/2020, theo đó quy định mới này theo hướng có lợi cho NLĐ, bổ sung thêm các chế độ hỗ trợ phù hợp để bảo vệ NLĐ, nhất là khi NLĐ bị tai nạn nghề nghiệp, bệnh nghề nghiệp.

Lê Vy