Hiện nay, hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam đang ngày một tăng cao. Vậy, pháp luật đã quy định gì về các biện pháp xử lý khi bị xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan?
Xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan: Xử lý như thế nào? (Ảnh minh họa)
Theo quy định tại Điều 199 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của tổ chức, cá nhân khác thì tuỳ theo tính chất, mức độ xâm phạm, có thể bị xử lý bằng biện pháp dân sự, hành chính hoặc hình sự. Đồng thời, trong trường hợp cần thiết, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, biện pháp kiểm soát hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu liên quan đến sở hữu trí tuệ, biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.
Cụ thể, hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan sẽ bị xử lý theo quy định sau đây:
1. Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan
Theo quy định tại Nghị định 131/2013/NĐ-CP, phạt tiền đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan như sau:
-
Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng tác phẩm mà không nêu tên thật, bút danh tác giả, tên tác phẩm hoặc nêu không đúng tên thật hoặc bút danh tác giả, tên tác phẩm trên bản sao tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng;
-
Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi vận chuyển hàng hóa được sản xuất mà không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan;
-
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi tàng trữ hàng hóa được sản xuất mà không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan;
-
Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi tự ý sửa chữa, cắt xén tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả;
-
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi xuyên tạc tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả;
-
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi công bố tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định;
-
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
Như vậy, căn cứ theo quy định trên, người có hành vi xâm phạm về quyền tác giải, quyền liên quan sẽ bị phạt từ 2 triệu đến 10 triệu đồng tùy theo mức độ vi phạm. Đồng thời, đối tượng thực hiện hành vi vi phạm này sẽ bị áp dụng biện pháp công khai khắc phục hậu quả như: cải chính công khai trên phương tiện thông tin đại chúng, tịch thu tang vật vi phạm, Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường Internet và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật,….
Có thể thấy, pháp luật đã quy định cụ thể các mức phạt đối với các hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan, do đó, cá nhân, tổ chức xét thấy tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu bị xâm phạm có thế báo cáo với cơ quan các cấp có thẩm quyền để xử lý hành vi vi phạm này.
2. Chịu trách nhiệm hình sự khi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan
Bên cạnh việc xử lý vi phạm hành chính, hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan tuỳ theo mức độ còn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015.
Cụ thể, tại Điều 225 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi Điểm a Khoản 52 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan như sau:
- Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm đối với người nào không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan mà cố ý thực hiện một trong các hành vi sau đây, xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đang được bảo hộ tại Việt Nam với quy mô thương mại hoặc thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, thì bị:
-
Sao chép tác phẩm, bản ghi âm, bản ghi hình;
-
Phân phối đến công chúng bản sao tác phẩm, bản sao bản ghi âm, bản sao bản ghi hình
Lưu ý: Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng đối với pháp nhân thương mai phạm tội.
- Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm (phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 02 năm đối với pháp nhân thương mai phạm tội) nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:
-
Có tổ chức;
-
Phạm tội 02 lần trở lên;
-
Thu lợi bất chính 300.000.000 đồng trở lên;
-
Gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan 500.000.000 đồng trở lên;
-
Hàng hóa vi phạm trị giá 500.000.000 đồng trở lên.
Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Đặc biệt, đối với pháp nhân thương mại phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
Như vậy, có thể thấy, pháp luật xử phạt nghiêm ngặt đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan, ngoài việc bị xử lý vi phạm hành chính, tùy theo mức độ vi phạm mà người có hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan còn có thể bi phạt tù đến 03 năm và bị phạt tiền lên đến 1 tỷ đồng, đồng thời cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Đặc biệt, đối với pháp nhân thương mại phạm tội thì sẽ chịu trách nhiệm hình sự nặng hơn.
Tuy nhiên, quy định hình phạt hình sự là vậy, nhưng hiện nay hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan hầu hết đều xử lý bằng biện pháp hành chính và rất ít khi được xét xử hình sự, đồng thời, có những trường hợp việc áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính cũng còn rất hạn chế.
Ty Na