Có thể xử lý hình sự người vi phạm quy định cách ly làm lây lan dịch bệnh

Có thể xử lý hình sự người vi phạm quy định cách ly làm lây lan dịch bệnh (Ảnh minh họa)

Cụ thể, theo quy định pháp luật hiện hành, tùy vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm mà người vi phạm quy định cách ly y tế có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự:

1. Xử phạt vi phạm hành chính

Theo Điều 11 Nghị định 117/2020/NĐ-CP, mức phạt đối với hành vi vi phạm quy định về cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế được quy định như sau:

Điều 11. Vi phạm quy định về cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế

1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Không tổ chức cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế đối với trường hợp phải thực hiện việc cách ly y tế theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản 2 Điều này;

b) Từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều này;

c) Không lập danh sách và theo dõi sức khỏe của những người tiếp xúc với người bị áp dụng biện pháp cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế theo quy định của pháp luật.

2. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Không tổ chức cách ly y tế đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A;

b) Từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A đối tượng kiểm dịch y tế biên giới mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A hoặc khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu;

c) Cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế tại địa điểm không đủ điều kiện thực hiện cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế theo quy định của pháp luật.

Có thể thấy, người có hành vi từ chối hoặc trốn tránh việc cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể bị áp dụng mức phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng. Trường hợp việc từ chối hoặc trốn tránh cách ly, cưỡng chế cách ly y tế là đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A thì người này có thể bị áp dụng mức phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Ngoài ra, người có hành vi vi phạm quy định về cách ly còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là buộc thực hiện việc cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế.

Trước đây, theo quy định tại Điều 10 Nghị định 176/2013/NĐ-CP, hành vi vi phạm quy định cách ly, cụ thể hành vi từ chối hoặc trốn tránh cách ly có thể bị áp dụng mức phạt tiền từ 2 triệu đồng đến 10 triệu đồng tùy trường hợp.

=> Hiện hành mức phạt đối với hành vi vi phạm quy định cách ly đã tăng lên gấp đôi.

>> Xem thêm mức phạt đối với các hành vi khác tại bài viết Phòng, chống dịch Covid-19: Căn cứ xử phạt đối với 13 hành vi vi phạm.

2. Truy cứu trách nhiệm hình sự

Bên cạnh hình thức xử lý vi phạm hành chính, người có hành vi vi phạm quy định cách ly y tế nếu dẫn đến hậu quả làm lây lan dịch bệnh có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, tại Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:

Điều 240. Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;

b) Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người;

c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế;

b) Làm chết người.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 12 năm:

a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ;

b) Làm chết 02 người trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Căn cứ quy định này, tùy tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định 1-5 năm.

Ngày 30/03/2020 Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Công văn 45/TANDTC-PC năm 2020 về xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Trong đó, hướng dẫn xác định trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015 bao gồm:

• Trốn khỏi nơi cách ly;

• Không tuân thủ quy định về cách ly;

• Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly;

• Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.

Theo đó, người thực hiện các hành vi nêu trên sẽ bị xử lý về Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người. Đồng thời, tại Công văn 45/TANDTC-PC Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao cũng yêu cầu áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với trường hợp phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng (như làm lây lan dịch bệnh cho từ 02 người trở lên, làm chết người...).

Có thể thấy, hành vi của nam tiếp viên hàng không Vietnam Airlines đã vi phạm nghiêm trọng quy định cách ly, làm lây lan dịch Covid-19 cho 3 người, có dấu hiệu hình sự, vì vậy theo quy định hiện hành người này có thể sẽ bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người theo quy định trên.

Trường hợp này nếu xác định được có hành vi buông lỏng quản lý trong cách ly tập trung của Vietnam Airlines thì căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 4 và Điều 11 Nghị định 117/2020/NĐ-CP có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 10.000.000 đến 40.000.000 đồng (gấp đôi mức phạt với cá nhân tại Điều 11 Nghị định 117/2020/NĐ-CP). Tuy nhiên, Vietnam Airlines sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015 căn cứ quy định tại Điều 76 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bởi Khoản 11 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017, tội này không thuộc phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại.

Thùy Trâm

>> XEM BẢN TIẾNG ANH CỦA BÀI VIẾT NÀY TẠI ĐÂY