Kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội

Kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội (Hình từ internet)

Về vấn đề này, LawNet giải đáp như sau:

Ngày 27/3/2024, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông báo 123/TB-VPCP về Kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội.

Kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội

Theo đó, sau khi nghe báo cáo của Bộ Xây dựng về việc tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, ý kiến phát biểu của đại diện một số Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, chuyên gia và doanh nghiệp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã kết luận, chỉ đạo như sau:

(1) Đánh giá cao các báo cáo rất cụ thể, đầy đủ của Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành và địa phương về thực trạng kết quả thực hiện, hạn chế, nguyên nhân và giải pháp thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Hội nghị cũng đã nhận được nhiều tham luận, đề xuất có tâm huyết và thiết thực từ các doanh nghiệp đầu tư, phát triển nhà ở xã hội. Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của các Bộ, ngành, chính quyền địa phương và doanh nghiệp, việc triển khai phát triển nhà ở xã hội đã đạt được một số kết quả sau:

- Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Đất đai (sửa đổi); Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), trong đó có nhiều cơ chế ưu đãi cho phát triển nhà ở xã hội như: 

(i) Được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với toàn bộ diện tích đất của dự án; chủ đầu tư không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất; 

(ii) Được dành tối đa 20% tổng diện tích đất để xây dựng công trình, dịch vụ, nhà ở thương mại; 

(iii) được vay vốn với lãi suất ưu đãi; 

(iv) cắt giảm quy định về điều kiện cư trú đối với đối tượng mua, thuê mua nhà ở xã hội; 

(v) các đối tượng là công nhân, lực lượng vũ trang được hưởng thêm các chính sách riêng về nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp và nhà ở cho lực lượng vũ trang.

- Các Bộ, ngành đã và đang tích cực rà soát, sửa đổi nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan với nhiều nội dung mới, tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn…phấn đấu hoàn thành các Nghị định hướng dẫn và báo cáo Quốc hội để xin có hiệu lực đối với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) sớm hơn từ 01/7/2024 (hiệu lực hiện nay là từ 01/01/2025).

- Nhiều dự án nhà ở xã hội đã được triển khai và hoàn thành, góp phần hỗ trợ người có thu nhập thấp, công nhân, người lao động “an cư lạc nghiệp”. Từ năm 2021 đến nay, cả nước có 499 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô hơn 411 nghìn căn hộ (trong đó 72 dự án đã hoàn thành với quy mô hơn 38 nghìn căn; 129 dự án đã khởi công xây dựng với quy mô gần 115 nghìn căn; 298 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô gần 259 nghìn căn). Nhiều địa phương đã tích cực trong việc thu hút đầu tư, thúc đẩy khởi công xây dựng nhà ở xã hội (các tỉnh, thành phố: Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng, Bình Dương, Đồng Nai, Bình Dương, Thanh Hóa...).

- Nguồn vốn tín dụng gói ưu đãi 120.000 tỷ đồng đạt được những kết quả bước đầu, góp phần thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội tại các địa phương; các ngân hàng đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7 nghìn tỷ đồng; trong đó đã có 08 dự án nhà ở xã hội tại 07 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 640 tỷ đồng.

- Cải cách, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh được tăng cường; phân cấp, phân quyền, kiểm tra, giám sát được đẩy mạnh.

Việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua đã đạt được kết quả quan trọng như nêu trên, tuy nhiên quá trình triển khai thực hiện các chính sách về nhà ở xã hội cũng còn một số tồn tại, hạn chế cần được khẩn trương khắc phục nhằm thúc đẩy việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian tới.

(2) Một số tồn tại, khó khăn

Hội nghị thống nhất, chỉ ra những tồn tại, khó khăn cần tập trung khắc phục trong thời gian tới để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, cụ thể:

- Vẫn còn vướng mắc, khó khăn của các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhất là: 

(i) trong tiếp cận đất đai (quy hoạch bố trí quỹ đất, công khai dự án); 

(ii) nguồn vốn và khả năng tiếp cận tín dụng; 

(iii) thủ tục hành chính (trong đầu tư xây dựng, lựa chọn chủ đầu tư, phê duyệt giá bán nhà)…. 

Thủ tục lựa chọn nhà đầu tư của dự án nhà ở xã hội cơ bản vẫn thực hiện như các dự án nhà ở thương mại, dẫn đến không hấp dẫn các nhà đầu tư và còn một số khó khăn, vướng mắc về điều kiện, đối tượng làm hạn chế đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.

- Một số địa phương đã có quy hoạch đất làm nhà ở xã hội, tuy nhiên các nhà đầu tư tham gia dự án còn yếu về năng lực, tài chính. Một số chủ đầu tư dự án thiếu động lực triển khai vì hiệu quả dự án không cao dẫn đến chậm trong triển khai dự án; mức lợi nhuận quy định tối đa chỉ 10% không phải là cao nếu như các địa phương không tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ.

- Nhiều tỉnh, thành phố lớn, tập trung nhiều khu công nghiệp có tỷ lệ thực hiện nhà ở xã hội còn thấp so với mục tiêu của Đề án “ Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, thậm chí nhiều địa phương chưa có dự án nhà ở xã hội khởi công từ năm 2021 đến nay (như các tỉnh: Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Quảng Ngãi, Long An, Vĩnh Long…).

- Việc giải ngân gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng còn chậm so với mong muốn và nhu cầu thực tiễn (mới cam kết cấp tín dụng được 5,8%, giải ngân chưa được 1%).

Xem chi tiết nội dung tại Thông báo 123/TB-VPCP ban hành ngày 27/3/2024

Nguyễn Ngọc Quế Anh