Thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu

Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự

Giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Giao dịch dân sự không có một trong các điều kiện được quy định tại Điều 117 của Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS) thì sẽ bị vô hiệu, trừ trường hợp Bộ luật này có quy định khác. Điều kiện cụ thể như sau:

- Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

- Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

- Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Ngoài ra, hình thức của giao dịch dân sự cũng là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.

Những vấn đề liên quan đến giao dịch dân sự vô hiệu

Các trường hợp giao dịch dân sự bị vô hiệu

Căn cứ theo quy định từ Điều 123 đến Điều 129 của BLDS thì những trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu gồm:

 - Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội
 - Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo
 - Giao dịch dân sự vô hiệu do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện
 - Giao dịch dân sự vô hiệu do bị nhầm lẫn
 - Giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép
 - Giao dịch dân sự vô hiệu do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình
 - Giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức.

Như vậy, nếu rơi vào các trường hợp quy định từ Điều 123 đến Điều 129 BLDS thì giao dịch dân sự sẽ bị vô hiệu, trừ trường hợp luật này có quy định khác.

Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu

Theo quy định tại Điều 131 BLDS thì trường hợp giao dịch dân sự bị vô hiệu sẽ không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập. Đồng thời, các bên phải khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Nếu không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả

Theo đó, bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó; bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.

Ngoài ra, việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định.

Thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu

Tại Điều 132 BLDS quy định tùy thuộc vào từng nguyên nhân dẫn đến giao dịch dân sự bị vô hiệu mà thời hiệu được xác định cụ thể như sau:

- Đối với trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội và giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo thì thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu không bị hạn chế.

- Ngoài ra, BLDS cũng quy định thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu quy định tại các Điều 125, 126, 127, 128 và 129 BLDS. Theo đó, thời hiệu yêu cầu tuyên bố giao dịch vô hiệu trong những trường hợp này là  02 năm kể từ những thời điểm sau:

    • Người đại diện của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự biết hoặc phải biết người được đại diện tự mình xác lập, thực hiện giao dịch;

     • Người bị nhầm lẫn, bị lừa dối biết hoặc phải biết giao dịch được xác lập do bị nhầm lẫn, do bị lừa dối;

     • Người có hành vi đe dọa, cưỡng ép chấm dứt hành vi đe dọa, cưỡng ép;

     • Người không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình xác lập giao dịch;

     • Giao dịch dân sự được xác lập trong trường hợp giao dịch dân sự không tuân thủ quy định về hình thức.

Lưu ý: Đối với trường hợp tại các Điều 125, 126, 127, 128 và 129 BLDS hết thời hiệu 02 năm mà không có yêu cầu tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu thì giao dịch dân sự sẽ có hiệu lực.

Hải Tiền

>> XEM BẢN TIẾNG ANH CỦA BÀI VIẾT NÀY TẠI ĐÂY