Hướng dẫn giao dịch tiền gửi tiết kiệm - Dự thảo

Theo đó, tiền gửi tiết kiệm là khoản tiền của cá nhân gửi tại tổ chức tín dụng với một kỳ hạn nhất định theo nguyên tắc hoàn trả đầy đủ tiền gốc, lãi. Giao dịch tiền gửi tiết kiệm bao gồm giao dịch nhận/gửi, chi trả/rút tiền gửi tiết kiệm và các giao dịch khác liên quan đến tiền gửi tiết kiệm.

Người thực hiện giao dịch tiền gửi tiết kiệm phải là:

• Cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật Việt Nam;
• Cá nhân từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị hạn chế năng lực hành vi dân sự được tự xác lập thực hiện giao dịch dân sự theo quy định của Bộ luật dân sự;
• Cá nhân chưa đủ 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật Việt Nam thực hiện giao dịch tiền gửi tiết kiệm thông qua người đại diện theo pháp luật.

Đối tượng gửi tiền tiết kiệm bằng đồng Việt Nam và bằng ngoại tệ là người cư trú là công dân Việt Nam. Việc thực hiện giao dịch tiền gửi tiết kiệm bằng ngoại tệ phải phù hợp với quy định của pháp luật về ngoại hối.

 Đối tượng nhận tiền gửi tiết kiệm gồm:

• Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (không bao gồm các tổ chức tín dụng phi ngân hàng) được thành lập và hoạt động tại Việt Nam theo Luật Các tổ chức tín dụng (sau đây gọi là tổ chức tín dụng);
• Ngân hàng chính sách được thực hiện việc nhận tiền gửi tiết kiệm theo quy định của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của ngân hàng chính sách và quy định tại Thông tư này;
• Tổ chức tài chính vi mô thực hiện việc nhận tiền gửi tiết kiệm theo quy định về tổ chức và hoạt động của tổ chức tài chính vi mô và quy định tại Thông tư này.

Việc nhận tiền gửi tiết kiệm bằng ngoại tệ chỉ áp dụng đối với tổ chức tín dụng được phép kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối.

Tổ chức tín dụng niêm yết công khai mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm, lãi suất rút trước hạn phù hợp với quy định của Ngân hàng Nhà nước về lãi suất trong từng thời kỳ. Phương thức trả lãi thực hiện theo thỏa thuận giữa tổ chức tín dụng với khách hàng tại Thẻ tiết kiệm.

Khách hàng được rút tiền gửi tiết kiệm trước hạn trừ trường hợp có thỏa thuận khác giữa tổ chức tín dụng với khách hàng tại Thẻ tiết kiệm và phải thông báo trước việc rút trước hạn tiền gửi tiết kiệm theo quy định của Tổ chức tín dụng. Ngoài ra, khi đến hạn thanh toán tiền gửi tiết kiệm, nếu khách hàng không tất toán và không có yêu cầu khác thì tổ chức tín dụng nhập lãi vào gốc và kéo dài thêm một kỳ hạn mới theo thỏa thuận tại Thẻ tiết kiệm.

Thủ tục gửi và chi trả tiền gửi tiết kiệm được thực hiện như sau:

Đối với khách hàng lần đầu thực hiện giao dịch tiền gửi tiết kiệm, khách hàng phải trực tiếp thực hiện giao dịch gửi tiền gửi tiết kiệm tại địa điểm giao dịch của tổ chức tín dụng và xuất trình các giấy tờ sau:

• Giấy tờ xác minh thông tin cá nhân của khách hàng;
• Trường hợp cá nhân gửi tiền thông qua người đại diện theo pháp luật thì phải xuất trình thêm Giấy tờ xác minh thông tin cá nhân của người đại diện theo pháp luật của khách hàng và các giấy tờ chứng minh tư cách của người đại diện theo pháp luật của khách hàng;
• Trường hợp tiền gửi tiết kiệm chung thì phải xuất trình Giấy tờ xác minh thông tin của tất cả các cá nhân đứng tên trên Thẻ tiết kiệm và văn bản thỏa thuận quyền và nghĩa vụ của các cá nhân cùng đứng tên chung trên thẻ tiết kiệm.

Tổ chức tín dụng hướng dẫn khách hàng kê khai thông tin nhận biết khách hàng theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền; đăng ký mẫu chữ ký; đăng ký dấu vân tay (nếu tổ chức tín dụng quy định);

Sau khi hoàn thành các quy định nêu trên, tổ chức tín dụng thực hiện các thủ tục nhận tiền gửi tiết kiệm và phát Thẻ tiết kiệm cho khách hàng.

Thủ tục nhận tiền gửi tiết kiệm trong các lần gửi tiền tiếp theo 

• Khách hàng phải trực tiếp thực hiện giao dịch gửi tiền gửi tiết kiệm tại địa điểm giao dịch của tổ chức tín dụng và xuất trình các giấy tờ như trường hợp lần đầu thực hiện giao dịch tiền gửi tiết kiệm;
• Tổ chức tín dụng hướng dẫn khách hàng cập nhật các thông tin nhận biết khách hàng theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền;
• Sau khi hoàn thành các bước trên, tổ chức tín dụng thực hiện các thủ tục nhận tiền gửi tiết kiệm và phát Thẻ tiết kiệm cho người gửi tiền.

Nếu khách hàng có nhu cầu gửi tiền gửi tiết kiệm bằng phương tiện điện tử, tổ chức tín dụng hướng dẫn người gửi tiền các nguyên tắc, thủ tục gửi tiền gửi tiết kiệm bằng phương tiện điện tử phù hợp với đặc điểm, điều kiện kinh doanh của mình và quy định của pháp luật về giao dịch điện tử, phòng chống rửa tiền, các quy định của pháp luật có liên quan, đảm bảo việc thực hiện giao dịch tiền gửi tiết kiệm chính xác, an toàn.

Vấn đề chi trả gốc và lãi tiền gửi tiết kiệm, Tổ chức tín dụng thực hiện chi trả gốc, lãi tiền gửi tiền gửi tiết kiệm tại các địa điểm giao dịch của tổ chức tín dụng theo các thủ tục sau:

• Yêu cầu khách hàng xuất trình Giấy tờ xác minh thông tin cá nhân;
• Khách hàng thực hiện các thủ tục rút tiền gửi tiết kiệm và ký vào chứng từ rút tiền. Trường hợp tiền gửi tiết kiệm chung thì từng cá nhân cùng gửi tiền gửi tiết kiệm chung có thể ủy quyền cho người khác thay mặt mình thực hiện rút tiền gửi tiết kiệm nhưng phải được sự đồng ý bằng văn bản của các cá nhân còn lại;
• Tổ chức tín dụng thực hiện kiểm tra, đối chiếu chữ ký và thông tin nhận biết khách hàng đảm bảo trùng khớp với các thông tin về khách hàng lưu giữ tại tổ chức tín dụng;
• Sau khi hoàn thành các quy định tại điểm a, b, c khoản 1 Điều này, tổ chức tín dụng thực hiện chi trả gốc, lãi tiền gửi tiết kiệm cho khách hàng bảo đảm chính xác và an toàn. Trường hợp ngày chi trả gốc, lãi trùng với ngày nghỉ, ngày nghỉ lễ theo quy định của pháp luật, việc chi trả gốc và lãi tiền gửi tiết kiệm được thực hiện vào ngày làm việc tiếp theo.

Loại đồng tiền chi trả gốc, lãi là loại đồng tiền mà khách hàng đã gửi. Đối với tiền gửi tiết kiệm bằng ngoại tệ, khi khách hàng có yêu cầu, tổ chức tín dụng có thể chi trả gốc, lãi bằng đồng Việt Nam theo tỷ giá do tổ chức tín dụng quy định. Việc chi trả đối với ngoại tệ lẻ được thực hiện theo quy định của tổ chức tín dụng.

Khách hàng có yêu cầu chuyển tiết kiệm bằng đồng Việt Nam sang tài khoản khác do chính khách hàng đứng tên mở tại chính tổ chức tín dụng đó sau khi tất toán tiền gửi tiết kiệm hoặc thanh toán tiền vay của chính khách hàng tại tổ chức tín dụng đó, tổ chức tín dụng thực hiện theo yêu cầu của khách hàng phù hợp với quy định pháp luật có liên quan. Khách hàng không được chuyển tiền gửi tiết kiệm bằng ngoại tệ sang tài khoản thanh toán hoặc sang các tài khoản khác theo quy định của pháp luật hiện hành về quản lý ngoại hối.

Việc chi trả tiền gửi tiết kiệm đối với khách hàng vắng mặt tại nơi cư trú, bị tuyên bố mất tích, tuyên bố chết thực hiện phù hợp với quy định tại Bộ luật dân sự.

Khách hàng gửi tiết kiệm bằng phương tiện điện tử, tổ chức tín dụng hướng dẫn khách hàng nguyên tắc, thủ tục chi trả tiền gửi tiết kiệm thông qua phương tiện điện tử đảm bảo có đủ thông tin cần thiết để kiểm tra, đối chiếu nhận biết khách hàng, đảm bảo việc chi trả tiền gửi tiết kiệm cho khách hàng chính xác, an toàn.

Dự thảo Thông tư hướng dẫn giao dịch tiền gửi tiết kiệm đang được lấy ý kiến thông qua. Nếu Thông tư này có hiệu lực thì Quyết định 1160/2004/QĐ-NHNN, Quyết định 47/2006/QĐ-NHNN sẽ hết hiệu lực thi hành.