Đặc xá là gì?

Đặc xá là một việc làm có ý nghĩa, tạo điều kiện để người phạm tội tái hòa nhập đồng đồng, góp phần tích cực trong công tác giáo dục, cải tạo tội phạm và đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ trật tự an toàn xã hội.

Luật đặc xá 2007 quy định: Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt. 

Mới đây, ngày 17/10 Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã ký ban hành Quyết định 2230/2016/QĐ-CTN về đặc xá năm 2016.

Quyết định nêu rõ việc thực hiện đặc xá tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân dịp Quốc khánh nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/2016) và thời gian đã chấp hành án phạt tù để xét đặc xá tính đến ngày 30/11/ 2016.

Theo đó, các đối tượng được đặc xá tại Quyết định là những người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành án phạt tù tại trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện.

Theo Quyết định 2230, người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành án phạt tù được đề nghị đặc xá phải khi có đủ các điều kiện sau đây:

• Đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 1/2 thời gian đối với án phạt tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 15 năm đối với án phạt tù chung thân, nếu sau khi đã được giảm xuống tù có thời hạn mà tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm sau đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù;
• Chấp hành tốt Nội quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động; trong quá trình chấp hành án phạt tù liên tục được xếp loại cải tạo từ loại khá trở lên; khi được đặc xá không làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
• Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, tiền truy thu, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác, trừ những phạm nhân không bị kết án phạt tù về các tội phạm về tham nhũng đã 70 tuổi trở lên hoặc từ 60 tuổi trở lên nhưng thường xuyên ốm đau hoặc người đang mắc bệnh hiểm nghèo mà bản thân người đó và gia đình không còn khả năng thực hiện.

Trường hợp người bị kết án phạt tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất là 1/3 thời gian và người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất là 13 năm, nếu có đủ các điều kiện khác quy định ở điểm b, c khoản 1 Điều 3 Quyết định 2230, thì được đề nghị đặc xá khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

• Đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, có xác nhận của trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện;
• Là thương binh; bệnh binh; người có thành tích trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, xây dựng chủ nghĩa xã hội được tặng thưởng một trong các danh hiệu: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động, Nhà giáo nhân dân, Thầy thuốc nhân dân, Nghệ sỹ nhân dân, các danh hiệu Dũng sỹ trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước; người được tặng thưởng một trong các loại Huân chương, Huy chương kháng chiến; người có thân nhân là liệt sỹ; con của Bà mẹ Việt Nam anh hùng; con của Gia đình có công với nước;
• Khi phạm tội là người chưa thành niên;
• Là người từ 70 tuổi trở lên;
• Là người đang mắc bệnh hiểm nghèo hoặc từ 60 tuổi trở lên mà thường xuyên ốm đau, không tự phục vụ bản thân được, có kết luận giám định y khoa hoặc xác nhận bằng văn bản của cơ quan y tế có thẩm quyền;
• Có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình, có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó cư trú;
• Nữ phạm nhân đang có thai hoặc có con nhỏ dưới 36 tháng tuổi đang ở với mẹ trong trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ.

Tuy nhiên, người phạm tội dù có đủ điều kiện được đề nghị đặc xá nhưng rơi vào 01 trong 16 trường hợp quy định tại Điều 4 Quyết định 2230 thì vẫn sẽ không được đề nghị đặc xá.

Đặc xá là một chính sách nhân đạo tích cực của Nhà nước, đưa người phạm tội trở về với xã hội. Song quyết định đặc xá phải được thực hiện đúng đối tượng, đúng pháp luật, bảo đảm làm sao những phạm nhân khi được đặc xá đều thực sự ăn năn, hối cải và ý thức được việc trở thành công dân tốt cho xã hội, góp phần bảo vệ tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội.

>> XEM BẢN TIẾNG ANH CỦA BÀI VIẾT NÀY TẠI ĐÂY