Bàn về một số điểm mới trong Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi)

Người đứng đầu cơ quan phải giải trình khi có thông tin phát hiện lãng phí

Theo Thứ trưởng Trương Chí Trung, Luật (sửa đổi) đã kết cấu lại và làm rõ hơn phạm vi điều chỉnh về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân.

Luật sửa đổi, bổ sung làm rõ nguyên tắc thực hành tiết kiệm chống lãng phí được quy định tại Điều 4,. Đây là nhiệm vụ thường xuyên từ chủ trương, đường lối, cơ chế chính sách đến tổ chức thực hiện gắn với kiểm tra, giám sát. Mặt khác, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải gắn với cải cách hành chính và bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao, không để ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức.

Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi) đã bổ sung quy định xác định công khai trong quản lý ngân sách nhà nước, vốn, tài sản, lao động, thời gian lao động và các nguồn tài nguyên là biện pháp để bảo đảm thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Đồng thời, để tạo điều kiện cho việc giám sát thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, cũng như tăng tính nghiêm minh trong thực thi, Luật sửa đổi đã bổ sung quy định công khai kết quả thực hành tiết kiệm; hành vi lãng phí và kết quả xử lý hành vi lãng phí.

Một điểm mới quan trọng trong Luật sửa đổi là thông tin phát hiện lãng phí dưới mọi hình thức phải được người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi có lãng phí xem xét, xử lý, khắc phục kịp thời và thực hiện việc giải trình về việc để xảy ra lãng phí. Quy định này tạo cơ chế khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia phát hiện và cung cấp kịp thời các thông tin về lãng phí, góp phần ngăn chặn lãng phí cũng như để xác định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc để xảy ra lãng phí.

Bên cạnh đó, Luật sửa đổi cũng quy định các hành vi vi phạm trong ban hành, thực hiện và kiểm tra định mức, tiêu chuẩn, chế độ, gồm: ban hành định mức, tiêu chuẩn, chế độ trái nguyên tắc; thực hiện vượt định mức, tiêu chuẩn, chế độ; không tổ chức kiểm tra thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ; không xử lý hoặc báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý kịp thời đối với trường hợp thực hiện không đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ và các chế tài đối với các hành vi vi phạm. 

Thứ trưởng Trương Chí Trung nhấn mạnh: Những quy định mới về hệ thống định mức, tiêu chuẩn, chế độ sẽ là căn cứ quan trọng để xem xét, đánh giá thực hành tiết kiệm, chống lãng phí một cách khách quan và phát huy hiệu quả.

Để xảy ra lãng phí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Về hành vi gây lãng phí, Thứ trưởng cho rằng nếu như Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hiện hành chưa quy định trực tiếp về các hành vi gây lãng phí thì Luật sửa đổi đã bổ sung một cách tương đối đầy đủ và toàn diện. Hành vi gây lãng phí được quy định chi tiết trong một số lĩnh vực như: hành vi gây lãng phí trong lập, thẩm định, phê duyệt, phân bổ và giao dự toán, quyết toán, quản lý, sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước, quỹ có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước (Điều 27); hành vi gây lãng phí trong mua sắm, trang bị, quản lý, sử dụng phương tiện đi lại...(Điều 32); hành vi gây lãng phí trong đầu tư xây dựng, quản lý, sử dụng trụ sở làm việc, nhà ở công vụ và công trình phúc lợi công cộng (Điều 45)… Những quy định này giúp cho việc nhận diện hành vi gây lãng phí thuận lợi hơn, đưa công tác chống lãng phí đi vào thực chất, hiệu quả.

Luật sửa đổi đã khắc phục kịp thời những tồn tại của Luật hiện hành và hoàn thiện cơ chế đấu tranh chống các hành vi gây lãng phí thông qua việc tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, bổ sung quy định đối với các trường hợp sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước để tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa đàm, đi công tác… phải kiểm toán nội bộ hàng năm để kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm.

Mặt khác, để khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hành tiết kiệm, tham gia phát hiện lãng phí, Luật sửa đổi có cơ chế thưởng, phạt rõ ràng. Khen thưởng đối với tổ chức, cá nhân có thành tích trong thực hành tiết kiệm, tham gia phát hiện lãng phí, chống lãng phí. Đồng thời, Luật sửa đổi quy định cụ thể về các trường hợp phải xử lý vi phạm và bồi thường thiệt hại. Trong đó, cơ quan, tổ chức, cá nhân, người đứng đầu có hành vi vi phạm, để xảy ra lãng phí ngoài trách nhiệm giải trình còn có thể bị xử kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Bên cạnh đó, trách nhiệm liên đới cũng đặt ra với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp trên nếu để xảy ra lãng phí trong cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp dưới và trong đơn vị cấp phó của mình trực tiếp phụ trách (Điều 78).

Một điểm mới nữa để khắc phục quy định của Luật hiện hành là báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong năm tại kỳ họp cuối năm dẫn đến không đủ số liệu của năm báo cáo, Luật đã sửa đổi theo hướng quy định việc báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của năm trước sẽ được thực hiện tại kỳ họp Quốc hội đầu tiên của năm tiếp theo.

Theo Thứ trưởng Trương Chí Trung, để Luật nhanh chóng đi vào cuộc sống, sớm phát huy hiệu quả, ngay sau khi Luật được Quốc hội thông qua, Bộ Tài chính đã tiến hành rà soát các nội dung hướng dẫn tại Luật để xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện.

Nguồn: tapchitaichinh.vn