Chính sách mới nổi bật có hiệu lực từ đầu tháng 03/2025

1. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chính phủ từ ngày 01/3/2025

Ngày 19/02/2025, Quốc hội thông qua Luật Tổ chức Chính phủ 2025 có hiệu lực từ ngày 01/3/2025, thay thế Luật Tổ chức Chính phủ 2015.

Theo đó, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chính phủ như sau:

- Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; bảo đảm bình đẳng giới.

- Tổ chức bộ máy hành chính quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; bảo đảm nguyên tắc cơ quan cấp dưới phục tùng sự lãnh đạo, chỉ đạo và chấp hành nghiêm chỉnh quyết định của cơ quan cấp trên.

- Phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ với Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ và chức năng, phạm vi quản lý giữa các Bộ, cơ quan ngang Bộ; bảo đảm nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, đề cao trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu.

- Phân quyền, phân cấp hợp lý giữa Chính phủ với chính quyền địa phương, bảo đảm quyền quản lý thống nhất của Chính phủ và phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương.

- Thực hiện quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu lực, hiệu quả; xây dựng nền hành chính thống nhất, thông suốt, liên tục, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, khoa học, trong sạch, công khai, minh bạch, kỷ luật, kỷ cương hành chính, tạo môi trường thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp; phục vụ Nhân dân, chịu sự kiểm tra, giám sát của Nhân dân.

- Chủ động tham gia, phối hợp chặt chẽ, tăng cường kiểm soát của Chính phủ đối với nền hành chính quốc gia và việc thực hiện quyền lập pháp, quyền tư pháp.

2. Phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương từ ngày 01/3/2025

Ngày 19/02/2025, Quốc hội thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025.

Việc phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương được quy định như sau:

- Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp được xác định trên cơ sở phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương và cơ quan nhà nước ở địa phương và của chính quyền địa phương các cấp theo hình thức phân quyền, phân cấp.

- Việc phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương phải bảo đảm các nguyên tắc sau đây:

+ Xác định rõ nội dung và phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn mà chính quyền địa phương được quyết định, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm về kết quả;

+ Bảo đảm không trùng lặp, chồng chéo về nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương, giữa chính quyền địa phương các cấp và giữa các cơ quan, tổ chức thuộc chính quyền địa phương;

+ Phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt và khả năng, điều kiện thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp. Cơ quan, tổ chức, cá nhân được giao thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan nhà nước cấp trên được bảo đảm các điều kiện cần thiết để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đó;

+ Bảo đảm tính công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình và thực hiện có hiệu quả việc kiểm soát quyền lực gắn với trách nhiệm kiểm tra, thanh tra, giám sát của cơ quan nhà nước cấp trên; kịp thời điều chỉnh nội dung phân quyền, phân cấp khi cơ quan, tổ chức, cá nhân được phân quyền, phân cấp thực hiện không hiệu quả các nhiệm vụ, quyền hạn được giao;

+ Bảo đảm tính thống nhất trong tổ chức thi hành Hiến pháp và pháp luật;

+ Đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương; ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số;

+ Những vấn đề liên quan đến phạm vi từ 02 đơn vị hành chính cấp xã trở lên thì thuộc thẩm quyền giải quyết của chính quyền địa phương cấp huyện; những vấn đề liên quan đến phạm vi từ 02 đơn vị hành chính cấp huyện trở lên thì thuộc thẩm quyền giải quyết của chính quyền địa phương cấp tỉnh; những vấn đề liên quan đến phạm vi từ 02 đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên thì thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan nhà nước ở trung ương, trừ trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội có quy định khác.

- Chính quyền địa phương được chủ động đề xuất với cơ quan có thẩm quyền về việc phân quyền, phân cấp cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở địa phương thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp với khả năng và điều kiện thực tiễn của địa phương.

- Việc quy định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, các cơ quan của chính quyền địa phương tại các văn bản quy phạm pháp luật phải phù hợp với quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025, bảo đảm quyền lực nhà nước được kiểm soát hiệu quả.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/3/2025, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 50 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 đã được sửa đổi, bổ sung hết hiệu lực kể từ ngày Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 có hiệu lực thi hành, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 50 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025.

3. Cơ cấu tổ chức của Bộ Nội vụ từ ngày 01/3/2025

Chính phủ ban hành Nghị định 25/2025/NĐ-CP ngày 21/02/2025 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Nội vụ, có hiệu lực từ ngày 01/3/2025 thay thế Nghị định 62/2022/NĐ-CP và Nghị định 63/2022/NĐ-CP.

Theo đó, cơ cấu tổ chức của Bộ Nội vụ bao gồm:

(1) Vụ Tổ chức - Biên chế.

(2) Vụ Chính quyền địa phương.

(3) Vụ Công chức - Viên chức.

(4) Vụ Tổ chức phi chính phủ.

(5) Vụ Cải cách hành chính.

(6) Vụ Công tác thanh niên và Bình đẳng giới.

(7) Vụ Hợp tác quốc tế.

(8) Vụ Tổ chức cán bộ.

(9) Vụ Pháp chế.

(10) Vụ Kế hoạch - Tài chính.

(11) Thanh tra Bộ.

(12) Văn phòng Bộ.

(13) Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước.

(14) Cục Tiền lương và Bảo hiểm xã hội.

(15) Cục Việc làm.

(16) Cục Quản lý lao động ngoài nước.

(17) Cục Người có công.

(18) Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương.

(19) Trung tâm Công nghệ thông tin.

(20) Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động.

(21) Tạp chí Tổ chức nhà nước và Lao động.

(22) Báo Dân trí.

Các đơn vị quy định từ (1) đến (18) là các tổ chức hành chính giúp Bộ trưởng thực hiện chức năng quản lý nhà nước; các đơn vị quy định từ (19) đến (22) là các đơn vị sự nghiệp công lập, phục vụ chức năng quản lý nhà nước của bộ.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ ban hành quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị thuộc bộ; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định về danh sách các đơn vị sự nghiệp công lập khác thuộc bộ theo quy định.

4. Quy trình giám định tư pháp theo vụ việc trong lĩnh vực y tế từ ngày 01/3/2025

Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành Thông tư 03/2025/TT-BYT ngày 13/01/2025 quy định về giám định tư pháp theo vụ việc trong lĩnh vực y tế, có hiệu lực từ ngày 01/3/2025.

Theo đó, việc giám định tư pháp theo vụ việc theo trưng cầu giám định, yêu cầu giám định được thực hiện theo các bước sau đây:

- Giao nhận hồ sơ, đối tượng giám định, thông tin, tài liệu, đồ vật, mẫu vật liên quan.

- Xây dựng kế hoạch thực hiện giám định tư pháp theo vụ việc.

- Thực hiện giám định tư pháp theo vụ việc.

- Kết luận giám định tư pháp theo vụ việc.

- Bàn giao kết luận giám định và hồ sơ, đối tượng giám định, thông tin, tài liệu, đồ vật, mẫu vật liên quan (nếu có).

- Lập, lưu và bảo quản hồ sơ giám định tư pháp theo vụ việc.