Di chúc là sự thể hiện nguyện vọng của người lập sau khi qua đời, thông thường di chúc được lập thành văn bản. Vậy, trong trường hợp người lập di chúc không biết chữ thì việc lập di chúc được thực hiện như thế nào?
Mục lục bài viết
Di chúc của người không biết chữ có hợp pháp không?
1. Di chúc là gì? Các hình thức lập di chúc
Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 giải thích thuật ngữ di chúc như sau:
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Di chúc được lập dưới 2 hình thức:
- Bằng văn bản.
- Bằng miệng (trong trường hợp không thể lập thành văn bản).
(Quy định tại Điều 627 Bộ luật Dân sự 2015).
2. Di chúc của người không biết chữ có hợp pháp?
Căn cứ Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 thì di chúc do người không biết chữ được xem là hợp pháp khi đủ các điều kiện sau:
- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép;
- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
- Đồng thời, di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
- Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người lập di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình khi có ít nhất hai người làm chứng, và được người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ.
Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên, người không biết chữ có thể lập di chúc bằng cách nhờ người làm chứng lập thành văn bản hoặc lập di chúc bằng miệng nếu đáp ứng đủ các điều kiện về di chúc hợp pháp. Trong trường hợp lập di chúc bằng miệng thì phải có ít nhất 2 người làm chứng, được người làm chứng ghi chép lại, sau đó ký tên hoặc điểm chỉ.
3. Lập di chúc bằng văn bản cho người không biết chữ
Thủ tục di chúc bằng văn bản cho người không biết chữ được quy định tại Điều 634 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
- Người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc có thể thực hiện như sau:
+ Tự mình đánh máy.
+ Nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc.
nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng.
Lưu ý: Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.
- Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 và Điều 632 Bộ luật Dân sự 2015.
4. Thủ tục lập di chúc đối với người không biết chữ
Thủ tục lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp xã quy định cụ thể tại Điều 636 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
- Người lập di chúc tuyên bố nội dung của di chúc trước công chứng viên hoặc người chứng thực của UBND cấp xã và phải ghi chép lại nội dung mà người lập di chúc đã tuyên bố.
Theo đó, người lập di chúc kiểm tra chính xác di chúc và thể hiện đúng ý chí của mình. Công chứng viên hoặc người chứng thực của UBND cấp xã ký vào bản di chúc.
- Trường hợp người lập di chúc không đọc được hoặc không nghe được bản di chúc, không ký hoặc không điểm chỉ được thì phải nhờ người làm chứng và người này phải ký xác nhận trước mặt công chứng viên hoặc người chứng thực của UBND cấp xã.
Cuối cùng là người công chứng, chứng thực phải chứng nhận bản di chúc trước mặt người lập di chúc và người làm chứng.
Chí Nhân
