9.2.2.1.2. Hệ thống phân hủy ướt bằng vi sóng áp lực

Cho 3 ml dung dịch axit nitric (5.2) vào bình vi sóng (6.11) rồi đóng kín. Đặt bình vào lò vi sóng (6.11). Sử dụng chương trình phân hủy với hệ thống áp lực theo Bảng 2.

CHÚ THÍCH: Các thông số như chủng loại và thể tích thuốc thử được bổ sung, năng lượng vi sóng và thời gian phân hủy có thể thay đổi tùy thuộc vào loại và cỡ mẫu cần phân tích.

Bảng 2 - Hệ thống phân hủy ướt bằng vi sóng áp lực - Chương trình phân hủy

Bước

Năng lượng vào

W

Thời gian

min

...

...

...

W

Hệ thống làm mát

1

500

10

800

Thấp

2

800

...

...

...

1 000

Thấp

3

0

20

0

Cao

9.2.2.2. Bình phân hủy

Cho 3 ml dung dịch axit nitric (5.2) vào bình phân hủy (6.12) rồi đóng kín bình. Đặt bình vào lò (6.13) để ở nhiệt độ phòng. Tăng nhiệt độ lò đến 150 ⁰C và giữ bình ở nhiệt độ này ít nhất trong 3 h.

...

...

...

9.3.1. Chuẩn bị dung dịch thử

9.3.1.1. Tro hóa khô

Hòa tan tro thu được (9.2.1) vào 1 ml dung dịch axit nitric (5.2). Chuyển hết sang bình định mức một vạch 250 ml (6.3) bằng cách dùng nước để tráng. Pha loãng bằng nước đến vạch 250 ml. Trộn kỹ và tiếp tục pha loãng theo 9.3.1.3.

9.3.1.2. Phân hủy ướt

Trước hết làm nguội dung dịch phân hủy (9.2.2) đến nhiệt độ phòng trong khi giảm đến áp suất không khí khi chuyển hết sang bình định mức một vạch 50 ml (6.3). Pha loãng bằng nước đến vạch 50 ml. Trộn kỹ và tiếp tục pha loãng theo 9.3.1.3.

9.3.1.3. Pha loãng

Tùy theo loại mẫu thử và ion được đo, pha loãng ( hệ số pha loãng, f₁) dung dịch thử nghiệm (9.3.1.1 hoặc 9.3.1.2) bằng cách dùng micro pipet (6.5) cho vào các bình định mức một vạch đã yêu cầu (6.3). Thêm một phần thể tích của dung dịch lantan triclorua 10 % (5.3) ( một phần mười thể tích bình đo), sử dụng ống đong chia độ (6.6). Pha loãng bằng nước đến vạch.

9.3.2. Phép thử trắng

Tiến hành phép thử trắng song song với phép xác định, sử dụng cùng một quy trình và cùng một lượng thuốc thử được bổ sung vào các bước phân hủy (9.2) và bước xác định (9.3) của phần mẫu thử.

...

...

...

Chỉnh máy đo phổ ngọn lửa (6.14) và các điều kiện của ngọn lửa của máy theo hướng dẫn của nhà sản xuất để thu được độ chụm và độ nhạy tối ưu. Cài đặt máy đo phổ ở bước sóng cần thiết tùy thuộc vào ion (chất phân tích) cần xác định (xem 6.14).

9.3.3.1. Hiệu chuẩn

Các thể tích và các nồng độ tương ứng chỉ để hướng dẫn. Chọn cả hai giá trị này trong giải tuyến tính của các thiết bị cụ thể được sử dụng (ít nhất năm nồng độ kể cả thành phần zero).

Dùng micro pipet (6.5) chuyển từng thể tích 0 ml (thành phần zero), 1,0 ml, 2,0 ml, 3,0 ml, 4,0 ml và 5,0 ml dung dịch chuẩn làm việc (5.8) vào sáu bình định mức một vạch 100 ml (6.3). Bổ sung 10 ml dung dịch lantan triclorua (5.3) vào mỗi bình. Pha loãng bằng nước đến vạch 100 ml và trộn. Các dung dịch hiệu chuẩn thu được nêu trong Bảng 3.

Bảng 3 – Các dung dịch hiệu chuẩn

Số lượng bình cầu

Dung dịch ion canxi

mg/l

Dung dịch ion natri

...

...

...

Dung dịch ione kali

mg/l

Dung dịch ion magie

mg/l

1

0

0

0

0

...

...

...

1,0

0,2

0,2

0,1

3

2,0

0,4

0,4

0,2

...

...

...

3,0

0,6

0,6

0,3

5

4,0

0,8

0,8

0,4

...

...

...

5,0

1,0

1,0

0,5

9.3.3.2. Lập đường chuẩn

Đối với mỗi ion riêng rẽ, đo lần lượt dung dịch thành phần zero và năm dung dịch hiệu chuẩn, mỗi dung dịch đo 3 lần. Tính trung bình của các giá trị độ hấp thụ. Lấy các giá trị trung bình của độ hấp thụ trừ đi giá trị trung bình của độ hấp thụ của dung dịch zero. Dựng đồ thị của các giá trị hấp thụ thực với nồng độ ion tương ứng.

CHÚ THÍCH: Tùy thuộc vào các thiết bị, việc trừ này có thể thực hiện tự động.

9.3.3.3. Đo dung dịch thử nghiệm

Đo các giá trị hấp thụ của dung dịch thử (9.3.1) và thử trắng (9.2.3) ngay sau các phép đo hiệu chuẩn trong cùng điều kiện đối với từng ion. Pha loãng ( hệ số pha loãng, f₂) dung dịch thử với dung dịch thành phần zero (xem 9.3.3.1) nếu tính hiệu của nó thấy cao hơn tín hiệu của dung dịch chuẩn cao nhất. Thêm vào mỗi dung dịch pha loãng 1 lượng dung dịch lantan triclorua (5.3) để thu được dung dịch 10 % phần thể tích cuối cùng. Lặp lại các phép đo. Để kiểm tra độ trệch trong quá trình đo, cần đo ít nhất một dung dịch hiệu chuẩn tại cuối dãy đối với từng ion.

...

...

...

10. Tính và biểu thị kết quả

10.1. Tính toán

Tính hàm lượng ion, w, theo công thức sau đây:

Trong đó

w  là phần khối lượng ion (của Ca²⁺, Na⁺, K⁺, Mg²⁺) của mẫu thử, tính bằng miligam trên gam;

c   là nồng độ ion có trong dung dịch thử (9.3.1), đọc được từ đường chuẩn (9.3.3.2), tính bằng miligam trên lít;

V  là thể tích của bình định mức đựng các lượng được chuyển vào tương ứng, lượng tro (V = 250 ml) hoặc dung dịch đã phân hủy (V = 50 ml) (9.3.1), tính bằng mililit.

m là khối lượng mẫu thử được sử dụng trong quy trình (9.1.1 hoặc 9.1.2) ( đối với bơ, lấy m là khối lượng của mẫu bơ tương ứng với khối lượng của mẫu huyết thanh được sử dụng trong thử nghiệm, xem 8.6) tính bằng gam;

...

...

...

f₂  là hệ số pha loãng của dung dịch thử được sử dụng trong bước đo (9.3.3.3).

10.2. Biểu thị kết quả

Ghi kết quả chính xác đến ba chữ số thập phân.

11. Độ chụm

Các giá trị giới hạn độ lặp lại và độ tái lặp thu được từ kết quả của phép thử liên phòng thử nghiệm thực hiện theo TCVN 6910-1 (ISO 5725-1) và TCVN 6910-2 (ISO 5725-2). Báo cáo đầy đủ về phép thử đã được công bố trong tạp chí IDF [6].

Các giá trị này biểu thị đối với mức xác suất 95 % có thể không áp dụng được cho các dải nồng độ và chất nền khác với các dải nồng độ và chất nền đã nêu, cụ thể là đối với các hàm lượng gần với giới hạn của phép xác định (xem ví dụ về casein trong Phụ lục A).

CHÚ THÍCH: Trong phép thử liên phòng đã nói ở trên, các mẫu thử được lấy từ một dung dịch pha loãng sau khi khoáng hóa, đồng thời được phân tích bằng phép đo quang phổ phát xạ cặp plasma cảm ứng quang (ICP-OES). Từ thiết kế này và các kết quả của nó có thể kết luận rằng:

a) nhìn chung, dữ liệu về độ chụm đối với ICP-OES tốt hơn so với phương pháp xác định bằng đo phổ hấp thụ nguyên tử (AAS), trừ kali;

b) cả hai phương pháp cho các giá trị trung bình gần giống nhau, có hơi cao hơn nhưng không đáng kể đối với ICP-OES. Do đó, phương pháp AAS được mô tả trong tiêu chuẩn này được coi là chính xác;

...

...

...

11.1. Độ lặp lại

Chênh lệch tuyệt đối giữa kết quả thu được của hai lần thử nghiệm độc lập riêng rẽ, thu được khi sử dụng cùng một phương pháp, phân tích trên cùng nguyên liệu, do cùng một người tiến hành trong cùng một phòng thí nghiệm, dùng cùng thiết bị, trong một khoảng thời gian ngắn, không quá 5 % các trường hợp lớn hơn:

Đối với natri (Na⁺):         13 %;

Đối với kali (K⁺):            10 %;

Đối với canxi (Ca²⁺):      8 %; và

Đối với magie (Mg²⁺):    8 %.

CHÚ THÍCH: Giá trị phần trăm được biểu thị liên quan đến trung bình các kết quả đối với natri, kali, canxi và magie tương ứng.

11.2. Độ tái lập

Chênh lệch tuyệt đối giữa kết quả thu được của hai lần thử nghiệm độc lập riêng rẽ, thu được sử dụng cùng một phương pháp, phân tích trên cùng nguyên liệu, do các người khác nhau phân tích trong phòng thử nghiệm khác nhau, dùng cùng thiết bị khác nhau, không được quá 5 % các trường hợp vượt quá:

...

...

...

Đối với kali (K⁺):            16 %;

Đối với canxi (Ca²⁺):      19 %; và

Đối với magie (Mg²⁺):    13 %.

CHÚ THÍCH: Giá trị phần trăm được biểu thị liên quan đến trung bình các kết quả đối với natri, kali, canxi, magie tương ứng.

12. Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải ghi rõ:

a) mọi thông tin cần thiết về nhận biết đầy đủ về mẫu thử;

b) phương pháp lấy mẫu đã sử dụng, nếu biết;

c) phương pháp thử đã sử dụng, viện dẫn tiêu chuẩn này;

...

...

...

e) kết quả thử nghiệm thu được hoặc nếu đáp ứng yêu cầu về độ lặp lại thì ghi kết quả cuối cùng thu được.

PHỤ LỤC A

(tham khảo)

PHÉP THỬ LIÊN PHÒNG THÍ NGHIỆM

Các phép thử cộng tác quốc tế gồm 8 phòng đến 13 phòng thử nghiệm thực hiện trên hai mẫu khác nhau của từng sản phẩm sữa được liệt kê trong các bảng có chứa các phần khối lượng ion natri, kali, canxi và magie khác nhau. Phép thử này do MUVA, Kempten, Đức tổ chức.

Các kết quả thu được đã được phân tích thống kê theo TCVN 6910-1 (ISO 5725-1) và TCVN 6910-2 (ISO 5725-2) để cho dữ liệu về độ chụm như trong các Bảng từ A.1 đến A.4.

Bảng A.1 – Kết quả nghiên cứu liên phòng đối với natri

Mẫu

Số phòng thử nghiệm có kết quả có giá trị

...

...

...

(ngoại lệ)

Trung bình của các kết quả có giá trị

g/kg

Độ lệch chuẩn của độ lặp lại

s_­r

Giá trị lặp lại

...

...

...

r=2,8s_r

Hệ số biến thiên lặp lại,

CV(r)

%

Độ lệch chuẩn của độ tái lập

s_R

Giá trị tái lập

...

...

...

R=2,8s_R

Hệ số biến thiên tái lập,

CV(R)

%

CV(R)_H^a

%

...

...

...

HorRat^b

Dung dịch kiểm chứng

8 (1)

40,2

(mg/l)

0,7

2,0

...

...

...

0,7

2,0

1,6

9,2

0,2

Mẫu chuẩn BCR 603

12

4,34

0,17

...

...

...

4,0

0,30

0,85

7,0

4,5

1,5

Whey protein cô đặc

13

1,74

...

...

...

0,29

6,1

0,16

0,44

9,2

5,2

1,8

Sữa bột nguyên chất

13

...

...

...

0,14

0,40

4,8

0,26

0,72

8,6

4,8

1,8

Phomat chế biến 1

...

...

...

8,17

0,29

0,82

3,6

0,29

0,82

3,6

4,1

0,9

...

...

...

13

6,30

0,29

0,81

4,6

0,47

1,33

7,5

4,3

...

...

...

Casein (axit)

8 (1)

0,040

0,041

0,11

102

0,046

0,13

114

...

...

...

12

Phomat chế biến ii

12 (1)

6,06

0,25

0,71

4,2

0,43

1,19

...

...

...

4,3

1,6

Phomat đông khô

13

16,8

0,5

1,5

3,2

0,7

...

...

...

4,0

3,7

1,1

Bột sữa gầy

13

4,05

0,26

0,73

6,4

...

...

...

0,82

7,2

4,6

1,6

^a hệ số biến thiên tái lập [(s_R/x)x 100] tính từ công thức Horwitz, nghĩa là CV(R)_H = 2^(1-0.5lgw).

^b CV(R)/CV(R)_H (xem Horwitz, 1982^[4]), tỷ số Horwitz cho phép so sánh độ chụm thực tế thu được với độ chụm dự đoán của công thức Horwitz đối với phương pháp đo tại mức phân tích cụ thể.

Bảng A.2 – Kết quả nghiên cứu liên phòng đối với kali

Mẫu

Số phòng thử nghiệm có kết quả có giá trị

...

...

...

(ngoại lệ)

Trung bình của các kết quả có giá trị

g/kg

Độ lệch chuẩn của độ lặp lại

s_­r

Giá trị lặp lại

...

...

...

r=2,8s_r

Hệ số biến thiên lặp lại,

CV(r)

%

Độ lệch chuẩn của độ tái lập

s_R

Giá trị tái lập

...

...

...

R=2,8s_R

Hệ số biến thiên tái lập,

CV(R)

%

CV(R)_H^a

%

...

...

...

HorRat^b

Dung dịch kiểm chứng

8 (2)

121 (mg/l)

2

6,2

1,8

...

...

...

9,0

2,7

7,8

0,3

Mẫu chuẩn BCR 603

11 (1)

17,0

0,5

1,3

...

...

...

0,6

1,6

3,4

3,7

0,9

Whey protein cô đặc

12 (1)

5,52

0,27

...

...

...

4,8

0,37

1,0

6,6

4,4

1,5

Sữa bột nguyên chất

11 (2)

11,8

...

...

...

1,3

4,0

0,76

2,1

6,4

3,9

1,6

Phomat chế biến I

11

...

...

...

0,16

0,45

4,5

0,19

0,53

5,3

4,7

1,1

Bột whey

...

...

...

23,5

0,6

1,6

2,4

1,2

3,4

5,2

3,5

1,5

...

...

...

10 (2)

0,026

0,015

0,042

58

0,022

0,062

85

9,8

...

...

...

Phomat chế biến ii

11 (2)

3,38

0,11

0,30

3,2

0,12

0,34

3,5

...

...

...

0,7

Phomat đông khô

11 (2)

1,13

0,06

0,18

5,5

0,10

0,28

...

...

...

5,6

1,6

Bột sữa gầy

10 (1)

16,0

0,25

0,7

1,6

0,68

...

...

...

4,7

3,7

1,2

Bảng A.3 – Kết quả nghiên cứu liên phòng đối với canxi

Mẫu

Số phòng thử nghiệm có kết quả có giá trị

(ngoại lệ)

Trung bình của các kết quả có giá trị

...

...

...

Độ lệch chuẩn của độ lặp lại

s_­r

Giá trị lặp lại

r=2,8s_r

Hệ số biến thiên lặp lại, CV(r)

...

...

...

Độ lệch chuẩn của độ tái lập

s_R

Giá trị tái lập

R=2,8s_R

Hệ số biến thiên tái lập, CV(R)

%

...

...

...

%

Tỷ số Horwitz

HorRat^b

Dung dịch kiểm chứng

...

...

...

91,4    (mg/l)

0,8

2,2

0,9

1,9

5,3

2,1

8,1

0,3

...

...

...

12

12,1

0,2

0,66

2,0

0,8

2,3

6,7

3,9

...

...

...

Whey protein cô đặc

11 (2)

3,85

0,12

0,33

3,1

0,27

0,76

7,1

...

...

...

1,5

Sữa bột nguyên chất

12

9,49

0,23

0,64

2,4

0,56

1,6

...

...

...

4,0

1,5

Phomat chế biến I

11 (2)

4,04

0,06

0,18

1,6

0,26

...

...

...

6,4

13,0

0,5

Bột whey

12 (1)

4,82

0,36

1,0

5,5

...

...

...

1,1

7,9

4,5

1,8

Casein (axit)

12 (1)

0,382

0,023

0,06

...

...

...

0,16

0,44

41,3

6,5

6,3

Phomat chế biến II

12 (1)

2,73

0,06

...

...

...

2,2

0,20

0,57

7,4

4,9

1,5

Phomat đông khô

12 (1)

11,7

...

...

...

0,61

1,8

0,7

2,0

6,1

11,1

0,5

Bột sữa gầy

12 (1)

...

...

...

0,2

0,69

1,9

0,9

2,4

6,7

3,8

1,7

Bảng A.4 – Kết quả nghiên cứu liên phòng đối với magie

...

...

...

Số phòng thử nghiệm có kết quả có giá trị

(ngoại lệ)

Trung bình của các kết quả có giá trị

g/kg

Độ lệch chuẩn của độ lặp lại

s_­r

Giá trị lặp lại

...

...

...

r=2,8s_r

Hệ số biến thiên lặp lại,

CV(r)

%

Độ lệch chuẩn của độ tái lập

s_R

Giá trị tái lập

...

...

...

R=2,8s_R

Hệ số biến thiên tái lập,

CV(R)

%

CV(R)_H^a

...

...

...

%

Tỷ số Horwitz

HorRat^b

Dung dịch kiểm chứng

9 (2)

15,1    (mg/l)

0,2

...

...

...

1,1

0,2

0,56

1,3

10,6

0,1

Mẫu chuẩn BCR 603

12

1,08

...

...

...

0,07

2,3

0,04

0,01

3,3

5,6

0,6

Whey protein cô đặc

13

...

...

...

0,020

0,06

4,0

0,03

0,09

5,5

6,1

0,9

Sữa bột nguyên chất

...

...

...

0,843

0,025

0,07

2,9

0,03

0,07

3,1

5,8

0,5

...

...

...

13 (1)

0,225

0,006

0,017

2,5

0,008

0,02

3,5

7,1

...

...

...

Bột whey

13

1,14

0,02

0,06

1,9

0,05

0,14

4,3

...

...

...

0,9

Casein (axit)

12 (1)

0,054

0,003

0,008

6,2

0,008

0,002

...

...

...

8,8

1,8

Phomat chế biến II

13

0,171

0,008

0,022

4,7

0,013

...

...

...

7,4

7,4

1,0

Phomat đông khô

13

0,472

0,02

0,056

4,2

...

...

...

0,098

7,3

6,3

1,2

Bột sữa gầy

12 (1)

1,14

0,012

0,033

...

...

...

0,027

0,076

2,4

5,5

0,4

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] TCVN 6400 (ISO 707), Sữa và các sản phẩm sữa. Hướng dẫn lấy mẫu.

[2] TCVN 6910-1 (ISO 5725-1), Độ chính xác (độ đúng và độ chụm) của phương pháp đo và kết quả đo. Phần 1: Nguyên tắc và định nghĩa chung.

...

...

...

[4] HORWITZ, W. Evaluation of analytical methods for regulation of foods and drugs. Anal. Chem. 1982, 54, 67A - 76A

[5] HORWITZ, W. BRITTON, P., CHIRTEL, S.J. A simple methods for evaluation data from an interlaboratory study, J. AOAC Int, 1998, 81, 1257 - 65.

[6] CARL, M., NOEL, L. Collaborative study report. Bull. IDF (in preparation)