Thạch nhũ trong hang động trên vịnh Hạ Long bị cắt: Cơ quan nào chịu trách nhiệm?
Gần đây, một số tờ báo có đưa tin về việc thạch nhũ trong các hạng động trên vịnh Hạ Long bị đập phá, khai thác bán để làm hòn non bộ. Lãnh đạo Ban Quản lý vịnh Hạ Long cho biết hiện tượng mà các bài báo đề cập đến là có, tuy nhiên đã xảy ra từ cách đây nhiều năm, chứ không phải hiện nay. Mới đây nhất, ngày 17.11, lãnh đạo Ban Quản lý vịnh Hạ Long cùng một số ban, ngành liên quan và đại diện một số báo đã có chuyến đi thị sát tại một số hang động bị “tố” có thạch nhũ bị cắt đem bán làm hòn non bộ. Tại các hang như Cặp La, Trinh Nữ, Vạn Cồn…, một số thạch nhũ bị “cắt đầu” nham nhở. Tuy nhiên, theo quan sát, hầu hết những vết cắt đã rất cũ. Ở một số vết cắt có vẻ mới thì đã xuất hiện những lớp nhũ mỏng mới. Câu hỏi đặt ra ở đây là, việc để xảy ra tình trạng thạch nhũ bị cắt đem bán làm hòn non bộ như trên trách nhiệm thuộc về cơ quan nào? Việc làm này vi phạm quy định gì của luật di sản văn hóa? Cơ quan quản lý cần làm gì để tránh tình trạng nói trên có thể tái diễn?
Việc đập phá, khai thác thạch nhũ các hang động trên vịnh Hạ Long để bán làm hòn non bộ là hành vi làm sai lệch di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. Đây là các hành vi bị cấm theo quy định tại Điều 13 Luật Di sản văn hóa 2009. Để xảy ra tình trạng nêu trên thì trách nhiệm trước hết thuộc về tổ chức, cá nhân được giao quản lý, sử dụng trực tiếp di tích, cụ thể là Ban quản lý vịnh Hạ Long (Quy định tại Điều 33 Luật di sản văn hóa 2001). Ban Quản lý Vịnh Hạ Long và các ban ngành liên quan đến việc bảo quản di sản văn hóa tại địa phương phải có trách nhiệm kịp thời áp dụng các biện pháp ngăn chặn, lên kế hoạch kiểm tra bảo vệ, thông báo ngay cho Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, phối hợp UBND các cấp ở địa phương để ngăn chặn ngay tình trạng này.
Để tránh tình trạng này, các cơ quan quản lý cần tăng cường kiểm tra, bảo vệ di sản chặt chẽ hơn. Tiếp nhận đơn thư khiếu nại, tố cáo của người dân để phát hiện các hành vi vi nhanh chóng, kịp thời; Tổ chức phổ biến, tuyên truyền tại địa phương, các kênh truyền thông, du lịch để người dân và khách du lịch tới đây hiểu rõ tầm quan trọng của di sản văn hóa, nâng cao ý thức bảo vệ chung, không tiếp tay cho tội phạm; Xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm làm gương răn đe.
Đối với các hành vi vi phạm tùy theo mức độ có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 158/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính văn hóa thể thao và du lịch, nếu gây hậu quả nghiêm trọng phải chịu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm các quy định về quản lý khu bảo tồn thiên nhiên.
