Khi nào thì thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can?
Các trường hợp thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can được quy định thế nào? Xin chào Ban biên tập Thư Ký Luật. Tôi hiện đang công tác tại UBND quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng. Gần đây, do nhu cầu công việc, tôi có tìm hiểu thêm về hoạt động tố tụng hình sự. Tôi được biết, khi có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can. Tuy nhiên, tôi thắc mắc trên thực tế đã có những trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố bị can. Vậy, pháp luật có quy định cụ thể những trường hợp nào thì quyết định khởi tố bị can bị thay đổi, bổ sung hay không? Rất mong nhận được phản hồi từ Ban biên tập. Xin cảm ơn rất nhiều!
Đặng Hoàng Nam (nam***@gmail.com)
Các trường hợp tiến hành thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can được quy định tại Khoản 1 Điều 180 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018). Theo đó:
Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát thay đổi quyết định khởi tố bị can khi thuộc một trong các trường hợp:
a) Khi tiến hành điều tra nếu có căn cứ xác định hành vi của bị can không phạm vào tội đã bị khởi tố;
b) Quyết định khởi tố ghi không đúng họ, tên, tuổi, nhân thân của bị can.
2. Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát phải bổ sung quyết định khởi tố bị can nếu có căn cứ xác định bị can còn thực hiện hành vi khác mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm.
Về thủ tục, trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải gửi quyết định này và tài liệu có liên quan đến việc thay đổi hoặc bổ sung đó cho Viện kiểm sát cùng cấp để xét phê chuẩn. Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can hoặc yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn và gửi ngay cho Cơ quan điều tra.
Trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được chứng cứ, tài liệu bổ sung, Viện kiểm sát ra quyết định phê chuẩn hoặc hủy bỏ quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can.
Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi Viện kiểm sát ra quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải gửi cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.
Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can, quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can của Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định này cho người đã bị khởi tố.
Việc giao, nhận các quyết định nêu trên được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật tố tụng hình sự 2015.
Như vậy, so với quy định rất chung trước đây về việc thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can, Điều luật này đã quy định tương đối cụ thể việc thay đổi quyết định khởi tố bị can. Việc thay đổi quyết định khởi tố bị can được tiến hành khi có căn cứ xác định hành vi của bị can không phạm vào tội đã bị khởi tố; còn việc bổ sung quyết định khởi tố bị can được tiến hành khi có căn cứ xác định còn hành vi phạm tội khác nhưng chưa bị khởi tố. Thẩm quyền quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can thuộc về Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát.
Về các nội dung khác của điều luật như việc gửi quyết định thay đổi quyết định khởi tố bị can, quyết định bổ sung quyết định khởi tố bị can cho Viện kiểm sát để xét phê chuẩn, thời hạn Viện kiểm sát phải quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ các quyết định này, việc giao các quyết định đó cho bị can… nhìn chung được quy định tương tự như đối với quy định về quyết định khởi tố bị can.
Trên đây là nội dung tư vấn về các trường hợp tiến hành thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can. Để hiểu chi tiết hơn vấn đề này, bạn vui lòng tham khảo thêm tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015.
Trân trọng!
