Xác định người thừa kế
Ba tôi là chủ hộ của gia đình, hộ khẩu chỉ có tên ba, mẹ và tôi. Ba tôi đã mất, để lại mảnh đất đứng tên của ba. Xin hỏi sau khi ba mất, quyền thừa kế thuộc về mẹ và tôi không? Bà nội tôi không chung hộ khẩu của nhà tôi thì có được thừa kế không? Nếu là tài sản chung của ba mẹ thì bà nội có được thừa kế của ba không?
1. Xác định người thừa kế
Ðiều 631 Bộ luật Dân sự quy định: Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Việc xác định người thừa kế không phụ thuộc vào sổ hộ khẩu gia đình, mà sẽ phụ thuộc vào nội dung di chúc (nếu có) hoặc theo quy định của pháp luật về thừa kế.
Nếu ba bạn để lại di chúc thì di sản thừa kế được chia trong những người được chỉ định trong di chúc. Nếu ba bạn không để lại di chúc thì di sản được chia cho người thừa kế theo pháp luật. Người thừa kế theo pháp luật được xác định theo Điều 676 Bộ luật Dân sự:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Theo quy định trên thì người được hưởng di sản của ba bạn là những người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ba bạn, gồm: mẹ bạn (với tư cách là vợ người để lại di sản), bạn (với tư cách là con người để lại di sản) và bà nội bạn (với tư cách là mẹ đẻ của người để lại di sản) và những người thừa kế khác (nếu có).
2. Xác định di sản
Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác (Ðiều 634 Bộ luật Dân sự). Nếu mảnh đất là tài sản chung của ba mẹ bạn thì di sản do ba bạn để lại được xác định là quyền sử dụng một phần mảnh đất đó. Bà bạn và những người thừa kế khác của ba bạn có quyền thỏa thuận phân chia di sản là phần thửa đất thuộc quyền sử dụng của ba bạn.
