Quy trình xử lý hành vi lấn chiếm vỉa hè

Theo quy định tại Điều 35 Luật giao thông đường bộ 2008: Lòng đường và hè phố chỉ được sử dụng cho mục đích giao thông. Trong một số trường hợp vẫn cho phép tổ chức một số hoạt động văn hóa, thể thao, diễu hành, lễ hội trên đường bộ. Trường hợp đặc biệt, việc sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố vào mục đích khác phải do UBND cấp tỉnh quy định nhưng không được làm ảnh hưởng đến trật tự, an toàn giao thông. Đặc biệt, nghiêm cấm các hành vi sau:

• Họp chợ, mua, bán hàng hóa trên đường bộ;
• Phơi thóc, lúa, rơm rạ, nông sản hoặc để vật khác trên đường bộ;
• Đặt biển quảng cáo trên đất của đường bộ;
• Đổ rác hoặc phế thải không đúng nơi quy định;
• Xây, đặt bục, bệ trái phép trên đường;
• …

Thực tế hiện nay vỉa hè hành cho người đi bộ đang bị lấn nghiêm nghiêm trọng. Nhiều biển hiệu kinh doanh được đặt ngay vị trí vốn dĩ phần đường dành cho người đi bộ, nhiều gánh hàng rong mọc lên tùy ý, tự do trên vỉa hè,… rồi xe máy, xe đạp cứ ùn ùn kéo lên lối dành cho người đi bộ để chạy,… Tất cả những hành vi đó đều là hành vi vi phạm, bị nghiêm cấm thế nhưng người vi phạm vẫn cứ vi phạm.

Nghị định 46/2016/NĐ - CP đưa ra mức xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm như sau:

• Phạt tiền từ 1- 2 trăm nghìn đồng đối với cá nhân và từ 2 - 4 trăm nghìn đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
  • Bán hàng rong hoặc bán hàng hóa nhỏ lẻ khác trên lòng đường đô thị, trên vỉa hè các tuyến phố có quy định cấm bán hàng;
  • Phơi thóc, lúa, rơm, rạ, nông, lâm, hải sản trên đường bộ; đặt máy tuốt lúa trên đường bộ.
• Phạt tiền từ 3 - 4 trăm nghìn đồng đối với cá nhân và từ 6 - 8 trăm nghìn đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
  • Sử dụng, khai thác tạm thời trên đất hành lang an toàn đường bộ vào mục đích canh tác nông nghiệp ảnh hưởng đến an toàn công trình đường bộ và an toàn giao thông;
  • Trồng cây trong phạm vi đất dành cho đường bộ làm che khuất tầm nhìn của người điều khiển phương tiện giao thông;
  • Chiếm dụng dải phân cách giữa của đường đôi làm nơi: Bày, bán hàng hóa; để vật liệu xây dựng;
  • Họp chợ, mua, bán hàng hóa trong phạm vi đất của đường bộ ở đoạn đường ngoài đô thị;
  • Đổ rác, xả nước ra đường bộ không đúng nơi quy định;
• Phạt tiền từ 5 trăm nghìn - 1 triệu đồng đối với cá nhân và từ 1 -  2 triệu đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
  • Sử dụng đường bộ trái quy định để tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, diễu hành, lễ hội;
  • Dựng cổng chào hoặc các vật che chắn khác trái quy định trong phạm vi đất dành cho đường bộ gây ảnh hưởng đến trật tự, an toàn giao thông đường bộ;
  • Treo băng rôn, biểu ngữ trái phép trong phạm vi đất dành cho đường bộ gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông đường bộ;
  • Đặt, treo biển hiệu, biển quảng cáo trên đất của đường bộ ở đoạn đường ngoài đô thị
  • Chiếm dụng dải phân cách giữa của đường đôi làm nơi để xe, trông, giữ xe;
  • Sử dụng trái phép đất của đường bộ ở đoạn đường ngoài đô thị làm nơi sửa chữa phương tiện, máy móc, thiết bị; rửa xe, bơm nước mui xe gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông đường bộ.
• Phạt tiền từ 2 - 3 triệu đồng đối với cá nhân và từ 4 – 6 triệu đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
  • Dựng rạp, lều quán, cổng ra vào, tường rào các loại, công trình tạm thời khác trái phép trong phạm vi đất dành cho đường bộ;
  • Sử dụng trái phép lòng đường đô thị, hè phố để: Họp chợ; kinh doanh dịch vụ ăn uống; bày, bán hàng hóa; sửa chữa phương tiện, máy móc, thiết bị; rửa xe; đặt, treo biển hiệu, biển quảng cáo; xây, đặt bục bệ; làm mái che hoặc thực hiện các hoạt động khác gây cản trở giao thông;
  • Chiếm dụng lòng đường đô thị hoặc hè phố dưới 05m² làm nơi trông, giữ xe;
  • Chiếm dụng phần đường xe chạy hoặc lề đường của đường ngoài đô thị dưới 20m² làm nơi trông, giữ xe.
• Phạt tiền từ 4 - 6 triệu đồng đối với cá nhân và từ 8 -12 triệu đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
  • Đổ, để trái phép vật liệu, chất phế thải trong phạm vi đất dành cho đường bộ;
  • Tự ý đào, đắp, san, lấp mặt bằng trong: Hành lang an toàn đường bộ, phần đất dọc hai bên đường bộ dùng để quản lý, bảo trì, bảo vệ công trình đường bộ;
  • Tự ý gắn vào công trình báo hiệu đường bộ các nội dung không liên quan tới ý nghĩa, mục đích của công trình đường bộ;
  • Sử dụng trái phép đất của đường bộ hoặc hành lang an toàn đường bộ làm nơi tập kết hoặc trung chuyển hàng hóa, vật tư, vật liệu xây dựng, máy móc, thiết bị, các loại vật dụng khác;
  • Dựng rạp, lều quán, công trình tạm thời khác trái phép trong khu vực đô thị tại hầm đường bộ, cầu vượt, hầm cho người đi bộ, gầm cầu vượt;
  • Bày, bán máy móc, thiết bị, vật tư, vật liệu xây dựng hoặc sản xuất, gia công hàng hóa trên lòng đường đô thị, hè phố;
  • Chiếm dụng lòng đường đô thị hoặc hè phố từ 05m² đến dưới 10m² làm nơi trông, giữ xe;
  • Xả nước thải xây dựng từ các công trình xây dựng ra đường phố;
  • Chiếm dụng phần đường xe chạy hoặc lề đường của đường ngoài đô thị từ 20 m2 trở lên làm nơi trông, giữ xe.
• Phạt tiền từ 6 - 8 triệu đồng đối với cá nhân và từ 12 - 16 triệu đồng đối với tổ chức thực hiện hành vi chiếm dụng lòng đường đô thị hoặc hè phố từ 10m² đến dưới 20m² làm nơi trông, giữ xe.
•  Phạt tiền từ 10 - 15 triệu đồng đối với cá nhân, từ 20 - 30 triệu đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau:
  • Chiếm dụng lòng đường đô thị hoặc hè phố từ 20m² trở lên làm nơi trông, giữ xe;
  • Dựng biển quảng cáo trên đất hành lang an toàn đường bộ khi chưa được cơ quan quản lý đường bộ có thẩm quyền đồng ý bằng văn bản hoặc dựng biển quảng cáo trên phần đất dọc hai bên đường bộ dùng để quản lý, bảo trì, bảo vệ công trình đường bộ.
• Phạt tiền từ 15 - 20 triệu đồng đối với cá nhân và từ 30 - 40 triệu đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau:
  • Xây dựng nhà ở, công trình kiên cố khác trái phép trong phạm vi đất dành cho đường bộ;
  • Mở đường nhánh đấu nối trái phép vào đường chính.

Ngoài việc bị áp dụng hình thức xử phạt tiền nêu trên, cá nhân, tổ chức vi phạm còn bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả sau đây: Buộc phải đỡ bỏ các công trình xây dựng trái phép, biển quảng cáo, di dời cây trồng trái phép, thu dọn rác, vật tư, vật liệu, chất phế thải, hàng hóa, máy móc, thiết bị, các loại vật dụng và khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành chính gây ra.

Trong quá trình xử lý những hành vi vi phạm nêu trên, cần thực hiện đúng quy trình sau:

• Đầu tiên, lập biên bản đối với người có hành vi lấn chiếm vỉa hè, xây dựng trái phép. (Trừ trường hợp xử phạt không lập biên bản được áp dụng khi xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 250.000 đồng đối với cá nhân, 500.000 đồng đối với tổ chức và người có thẩm quyền xử phạt phải ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính tại chỗ).
• Thứ hai, xác minh tình tiết của vụ việc vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt. 
  Trong trường hợp cần ngăn chặn kịp thời vi phạm hành chính hoặc để bảo đảm việc xử lý vi phạm hành chính, người có thẩm quyền có thể áp dụng các biện pháp tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.
• Thứ ba, người vi phạm thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính: Nộp tiền phạt.
• Trường hợp đã hết thời hạn xử phạt thì ra quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả khôi phục lại tình trạng ban đầu và buộc người có hành vi xây dựng trái phép tháo dỡ.
• Nếu không tiến hành tháo dỡ thì mới ra quyết định cưỡng chế. Trong quá trình thực hiện cưỡng chế đập phá/ thu hồi công trình vi phạm thì phải có biên bản kê khai các tài sản.