Bản án về tranh chấp thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn số 03/2021/HNGĐ-ST

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN THẠNH PHÚ, TỈNH BẾN TRE

BẢN ÁN 03/2021/HNGĐ-ST NGÀY 14/01/2021 VỀ TRANH CHẤP THAY ĐỔI NGƯỜI TRỰC TIẾP NUÔI CON SAU KHI LY HÔN

Trong ngày 14 tháng 01 năm 2021 tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện Thạnh Phú xét xử sơ thẩm công khai vụ án thụ lý số: 384/2020/TLST-HNGĐ ngày 01 tháng 10 năm 2020 về tranh chấp “thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn” theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 65/2020/QĐXXST-HNGĐ ngày 08 tháng 12 năm 2020 giữa các đương sự:

1. Nguyên đơn: Anh Nguyễn Hữu N, sinh năm: 1992; địa chỉ: 18/3 ấp BK, xã PK, huyện P, tỉnh Bến Tre (có đơn xin xét xử vắng mặt).

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn Nguyễn Hữu N: Anh Nguyễn Minh K, sinh năm: 1981; địa chỉ: 251 ấp TH, xã TTA, huyện MCN, tỉnh Bến Tre (có mặt).

2. Bị đơn: Chị Phan Thị Trúc P, sinh năm: 1991; địa chỉ: 67/5 ấp TTT, Thị trấn P, huyện P, tỉnh Bến Tre (có mặt).

3. Người làm chứng do bị đơn Phan Thị Trúc P triệu tập:

+ Ông Phan Văn B, sinh năm: 1979 và bà Lê Thị Ngọc D, sinh năm: 1971;

cùng địa chỉ: 106/3 ấp BK, xã PK, huyện P, tỉnh Bến Tre (cùng có mặt).

+ Anh Huỳnh Thanh S, sinh năm: 1994; địa chỉ: 67/5 ấp TTT, Thị trấn P, huyện P, tỉnh Bến Tre (cùng có mặt).

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo nội dung đơn khởi kiện, văn bản nêu ý kiến, Đơn xin xét xử vắng mặt nguyên đơn anh Nguyễn Hữu Ntrình bày:

Theo bản án số 130/2018/HNGĐ-ST ngày 18/01/2018 về tranh chấp “Không công nhận vợ chồng” giữa anh Nvà chị Phan Thị Trúc P. Tại phần quyết định của bản án, chị P được quyền nuôi con chung là Nguyễn Phan Gia Hân, sinh ngày 04/7/2016. Anh Nkhông cấp dưỡng nuôi con do chị P không yêu cầu. Từ ngày có bản án nêu trên, chị P đã đem con chung về sinh sống tại nhà số 106/3 ấp Bình Khánh, xã Phú Khánh, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre. Trong thời gian đó đến nay, chị đã kết hôn với anh Huỳnh Thanh Sung (không rõ năm sinh), nơi cư trú tại ấp Thạnh Trị Thượng, thị trấn Thạnh Phú, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre.

Đến ngày 21/8/2019, chị P đã đem con chung đến nhà anh Nđể nhờ anh Nchăm sóc, nuôi dưỡng với lý do là hoàn cảnh chị P quá khó khăn nên không thể nuôi dưỡng tốt con chung. Ba mẹ anh Nđồng ý cho con cháu Hân nhập hộ khẩu gia đình và sinh sống từ đó cho đến nay. Cách nay khoảng 03 tháng, chị P đến lấy lý do là đưa con đi học và mang con chung về số nhà 106/3 ấp Bình Khánh, xã Phú Khánh, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre để sinh sống.

Qua sự việc nêu trên, anh Nnhận thấy điều kiện nuôi con của chị P không thể đảm bảo với các lý do sau đây:

- Thu nhập hàng tháng của chị P không có do không có việc làm ổn định;

- Chỗ ở ổn định chưa đảm đảm bảo để cháu có chỗ ở lâu dài.

- Môi trường sống chưa đảm bảo cho sự phát triển cả về tinh thần lẫn thể chất của cháu.

- Tuy hiện nay chị P dành trọn thời gian để chăm sóc con chung nhưng điều này không tạo ra thu nhập thì chỉ là nhận sự giúp đỡ của người khác mang tính chất tặng cho không có nghĩa vụ chính thức.

Đối với bản thân anh Ncó đủ các điều kiện để chăm sóc nuôi dạy con tốt, cụ thể như sau:

- Anh Ncó việc làm ổn định, thu nhập hàng tháng trung bình từ 8 triệu đồng đến 10 triệu đồng;

- Anh Nlà con trai một nên anh sống chung ba mẹ anh cố định từ trước đến nay tại địa phương;

- Môi trường sống rất tốt, gần Ủy ban, Trạm y tế, trường học,… nên thuận lợi phát triển đầy đủ về mọi mặt cho con chung;

- Thời gian chăm sóc con chung của anh Nhoàn toàn có thể chủ động. Ba mẹ anh Ncó thể hỗ trợ trong việc chăm sóc cháu Hân lúc anh đi làm. Thời gian làm việc của anh Ntập trung vào buổi sáng; buổi chiều và tối anh Nvề nuôi gà vịt, bò để tạo thêm thu nhập.

- Hiện nay anh Nchưa lập gia đình khác, cũng không sống chung như vợ chồng với ai khác. Anh Nchấp hành tốt chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước tại địa phương; không vi phạm pháp luật.

Với những lý do nêu trên, anh Nyêu cầu Tòa án thay đổi quyền trực tiếp nuôi con của chị Phan Thị Trúc P; giao con chung Nguyễn Phan Gia Hân, sinh ngày 04/7/2016 cho anh Ntrực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng. Anh Nkhông yêu cầu chị P cấp dưỡng nuôi con.

Trong quá trình giải quyết vụ án, anh có ủy quyền cho anh Nguyễn Minh Khôi, sinh năm: 1981; địa chỉ: 251 ấp Thới Hoà, xã Thành Thới A, huyện Mỏ Cày Nam, tỉnh Bến Tre tham gia tố tụng theo văn bản “hợp đồng ủy quyền” đề ngày 10/9/2020. Đến ngày 18/12/2020 anh có văn bản chấm dứt việc ủy quyền cho anh Nguyễn Minh Khôi và anh Ntrực tiếp tham gia tố tụng trong vụ án nêu trên. Anh Ncó cung cấp cho Tòa án văn bản chấm dứt việc ủy quyền cho anh Nguyễn Minh Khôi vào ngày 21/12/2020. Đồng thời anh Ncó yêu cầu anh Nguyễn Minh Khôi là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho anh Ntrong vụ án. Đối với những nội dung mà anh Nguyễn Minh Khôi đã trình bày với tư cách là người đại diện theo ủy quyền của anh Ntrước đó anh hoàn toàn đồng ý không có ý kiến gì khác. Do bận công việc gia đình nên anh Nđề nghị tòa án giải quyết vụ án vắng mặt anh.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn anh Nguyễn Hữu N– anh Nguyễn Minh Khôi trình bày:

Nay đề nghị Hội đồng xét xử xem xét chấp nhận yêu cầu khởi kiện buộc chị P giao con chung Nguyễn Phan Gia Hân, sinh ngày 04/7/2016 cho anh Ntrực tiếp nuôi dưỡng với các căn cứ sau:

Việc chị P có hộ khẩu ở ấp Bình Khánh xã Phú Khánh sau đó chuyển khẩu về sống chung với anh Huỳnh Thanh Sung tại ấp Thạnh Trị Thượng, Thị trấn Thạnh Phú cho thấy chị P không có nơi ở cố định. Chị P chỉ làm nghề nội trợ không có thu nhập, không có việc làm phụ thuộc vào anh Sung. Chị P sống chung như vợ chồng sau đó kết hôn với anh Sung sẽ có khả năng ảnh hưởng tình cảm của chị P dành cho cháu Hân không trọn vẹn. Mối quan hệ giữa anh Sung và cháu Hân hiện đang tốt nhưng chỉ nghe một phía từ anh Sung và gia đình của chị P. Hiện anh Nlà con một trong gia đình, không có người phụ thuộc, nếu cháu Hân sống cùng anh Nthì sống cùng ông bà nội sẽ thân thuộc gần gũi hơn sống cùng chị P và anh Sung.

Theo bản khai, biên bản hòa giải, trong quá trình tố tụng và tại phiên tòa bị đơn chị Phan Thị Trúc P trình bày:

Chị và anh Nguyễn Hữu Nsống chung như vợ chồng vào năm 2015 có 01 con chung là Nguyễn Phan Gia Hân, sinh ngày: 04/7/2016, giới tính: nữ. Đến năm 2018 thì chị và Nly hôn theo bản án số 130/2018/HNGĐ – ST ngày 18/01/2018, theo nội dung bản án đã có hiệu lực pháp luật thì chị là người trực tiếp nuôi dưỡng cháu Hân. Từ lúc sinh cháu Hân cho đến khi chị và anh Nly hôn thì cháu Hân sống chung với chị tại số nhà 106/3 ấp Bình Khánh, xã Phú Khánh, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre là nhà của cha mẹ ruột chị.

Đến ngày 21/8/2019 cháu Hân đã gần 03 tuổi nên chị và anh Nthống nhất cho cháu Hân nhập hộ khẩu vào hộ gia đình của anh Nđể thuận tiện cho việc cháu Hân đi học. Tuy nhiên trên thực tế cháu Hân vẫn sống cùng chị và chị là người trực tiếp nuôi dưỡng, từ trước đến nay cháu Hân không có sống cùng anh Nhân. Đến ngày 13/08/2020 chị và anh Huỳnh Thanh Sung kết hôn và có thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn theo quy định pháp luật. Và sau đó ngày 22/9/2020 thì chị và cháu Hân cùng nhập hộ khẩu và chuyển về sinh sống với chồng chị là anh Huỳnh Thanh Sung tại số nhà 67/5 ấp Thạnh Trị Thượng, Thị trấn Thạnh Phú, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre. Chị và anh Sung hiện chưa có con. Quá trình sống chung mối quan hệ giữa anh Sung và cháu Hân rất tốt, anh Sung rất quan tâm, chăm sóc cho chị và cháu Hân, anh Sung không có hành vi phân biệt đối xử hay ngược đãi cháu Hân mà rất yêu thương cháu Hân như con ruột của mình. Cháu Hân cũng rất quý mến anh Sung. Trong quá trình giải quyết vụ án chị có cung cấp văn bản về việc anh Sung cam kết sẽ yêu thương, chăm sóc cháu Hân như con ruột của mình. Mặc dù hiện nay chị không đi làm tạo ra thu nhập thực tế nhưng lý do chị không đi làm vì do anh Sung đề nghị chị ở nhà đảm nhiệm việc nội trợ và dành thời gian chăm sóc cháu Hân còn anh Sung sẽ đi làm và thu nhập của anh Sung hiện nay từ việc sửa xe, lái xe thuê cho 02 cơ sở là Doanh nghiệp Mai Huyền thu nhập 5.000.000 đồng/tháng và cơ sở bán cá của bà Phạm Thuý Phượng là 7.000.000 đồng/tháng đủ để lo cho chị và cháu Hân. Từ trước cho đến nay chị là người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục cháu Hân vẫn đảm bảo phát triển tốt về thể chất và tinh thần. Chị có cung cấp Giấy khám sức khoẻ của cháu Hân kết luận của Trung tâm Y tế huyện Thạnh Phú sức khoẻ cháu bình thường, xác nhận của Cơ sở Mầm non Bé Yêu nơi bé đang học thì cháu Hân hoà đồng với bạn bè, tích cực tham gia các hoạt động học và chơi, ăn ngủ ngoan.

Theo chị được biết anh Nhiện nay đang làm nghề lái xe dịch vụ thuê khi nào cần thì chủ xe gọi, ba mẹ của anh Nđã hơn 60 tuổi, mẹ anh Ncó bệnh lý về tiêu hoá đại tiểu tiện phải thông qua một túi ở bên ngoài, bác sĩ chỉ định không được mang vác quá 05 kg nên từ đó khó có thể phụ giúp anh Ntrong việc chăm sóc cháu Hân, việc anh Nlàm nghề lái xe thì cũng không có thời gian để chăm sóc con. Chị vẫn đủ điều kiện để tiếp tục chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chung nên không đồng ý giao cháu Hân cho anh Ntrực tiếp nuôi dưỡng. Chị không yêu cầu anh Ncấp dưỡng nuôi con chung.

Tại phiên tòa người làm chứng ông Phan Văn Bé và bà Lê Thị Ngọc Dung trình bày:

Chị P là con của ông bà, khi chị P và anh Nly hôn thì P và cháu Hân sinh sống cùng với ông bà tại 106/3 ấp Bình Khánh, xã Phú Khánh, gia đình vẫn hỗ trợ chị P trong việc chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục cháu Hân. Khi chị P và anh Sung kết hôn thì chị P và cháu Hân cùng chuyển hộ khẩu về sinh sống với anh Sung tại số nhà 67/5 ấp Thạnh Trị Thượng, Thị trấn Thạnh Phú. Anh Sung đối xử với cháu Hân rất tốt, không có phân biệt đối xử. Từ trước cho đến nay chị P vẫn yêu thương, chăm sóc lo lắng cho con đầy đủ.

Tại phiên tòa người làm chứng anh Huỳnh Thanh Sung trình bày:

Anh và chị P kết hôn vào tháng 8/2020 và đến tháng 9/2020 thì chị P và cháu Hân chuyển hộ khẩu về sinh sống cùng nhà với anh ở ấp Thạnh Trị Thượng, Thị trấn Thạnh Phú. Hiện nay với mức thu nhập của anh bình quân 12.000.000 đông/tháng đủ để lo cho chị P và cháu Hân. Vì vậy anh đề nghị chị P không đi làm mà ở nhà nội trợ và có thời gian để chăm sóc cho cháu Hân. Từ lúc chị P và cháu Hân về sinh sống cùng anh, anh luôn quan tâm, chăm sóc và yêu thương cháu Hân như con ruột của mình, không có hành vi phân biệt đối xử với cháu Hân. Anh cam kết sẽ có nghĩa vụ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục cháu Hân như con ruột của mình theo quy định của pháp luật.

Kiểm sát viên tham gia phiên tòa phát biểu quan điểm:

Việc tuân theo pháp luật của Thẩm phán, Thư ký trong thời gian chuẩn bị xét xử: Trong thời gian chuẩn bị xét xử Thẩm phán, Thư ký thực hiện đúng với quy định tại Điều 203 Bộ luật tố tụng dân sự.

Việc tuân theo pháp luật của Hội đồng xét xử tại phiên tòa: Hội đồng xét xử đã tuân theo đúng các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự về việc xét xử sơ thẩm vụ án.

Việc chấp hành pháp luật của người tham gia tố tụng:

Nguyên đơn, bị đơn thực hiện quyền và nghĩa vụ theo đúng quy định tại các Điều 70, 71, 72 Bộ luật tố tụng dân sự.

Về nội dung: anh Nyêu cầu khởi kiện thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi anh Nvà chị P ly hôn vì cho rằng chị P không có đủ điều kiện nuôi con chung và anh có điều kiện nuôi con chung tốt hơn chị P. Anh Ncho rằng chị P không có việc làm và chỗ ở ổn định, chị P và anh Nsống chung như vợ chồng, anh Sung làm nghề lái xe tải thời gian hoạt động không ổn định và có nhiều mối quan hệ xã hội không đảm bảo cho sự phát triển thể chất và tinh thần của cháu Hân. Nhưng anh Nnhưng không cung cấp được chứng cứ, chứng minh việc chị P không có chỗ ở ổn định, chị P chăm sóc nuôi dạy cháu Hân không tốt, anh Sung có mối quan hệ xã hội phức tạp ảnh hưởng môi trường sống của cháu Hân cũng như anh Sung có hành vi phân biệt đối xử với cháu Hân dẫn đến chị P không còn đủ điều kiện nuôi cháu Hân như anh Ntrình bày mặc dù cả anh Nvà chị P đều có đủ điều kiện để trực tiếp nuôi con. Mặt khác qua các tài liệu chứng cứ mà chị P cung cấp như: giấy khám sức khỏe của cháu Hân, xác nhận của cơ sở mà cháu Hân đang học hiện cháu Hân vẫn đang phát triển tốt về thể chất và tinh thần.

Do đó căn cứ khoản 2 Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình quy định:

“…2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.” Xét yêu cầu khởi kiện của anh Nlà không có căn cứ chấp nhận.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

[1] Sau khi nghiên cứu các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án đã được xem xét tại phiên tòa. Hội đồng xét xử nhận định:

[2] Về quan hệ pháp luật tranh chấp và thẩm quyền giải quyết vụ án: nguyên đơn anh Nguyễn Hữu Nkhởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn với chị Phan Thị Trúc P là “tranh chấp về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn” theo quy định tại khoản 3 Điều 28 Bộ luật tố tụng dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án; bị đơn Phan Thị Trúc P có nơi cư trú tại 67/5 ấp Thạnh Trị Thượng, Thị trấn Thạnh Phú, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre nên theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 35, điểm a khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án Ndân huyện Thạnh Phú.

[3] Về tố tụng: nguyên đơn anh Nguyễn Hữu Ncó yêu cầu xét xử vắng mặt.Vì vậy căn cứ khoản 1 Điều 228 Bộ luật Tố tụng Dân sự Tòa án tiến hành xét xử vắng mặt nguyên đơn.

[4] Về nội dung vụ án: Xét yêu cầu khởi kiện của anh Nguyễn Hữu Nyêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con, giao con chung là cháu Nguyễn Phan Gia Hân, sinh ngày 04/07/2016 cho anh Ntrực tiếp nuôi dưỡng với lý do chị Phan Thị Trúc P không có đủ điều kiện để nuôi con và anh có điều kiện nuôi con tốt hơn chị P. Hội đồng xét xử thấy rằng:

Tại khoản 2 Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình quy định:

“…2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.” Anh Nnêu những lý do như: việc chị P không có việc làm và chỗ ở ổn định, chị P và anh Nsống chung như vợ chồng, anh Sung làm nghề lái xe tải thời gian hoạt động không ổn định và có nhiều mối quan hệ xã hội không đảm bảo cho sự phát triển thể chất và tinh thần của cháu Hân. Nhưng anh Nkhông cung cấp được chứng cứ, chứng minh việc chị P không có chỗ ở ổn định, chị P chăm sóc nuôi dạy cháu Hân không tốt, anh Sung có mối quan hệ xã hội phức tạp ảnh hưởng môi trường sống của cháu Hân cũng như anh Sung có hành vi phân biệt đối xử với cháu Hân dẫn đến chị P không còn đủ điều kiện nuôi cháu Hân như anh Ntrình bày mặc dù cả anh N và chị P đều có đủ điều kiện để trực tiếp nuôi con. Mặt khác qua các tài liệu chứng cứ mà chị P cung cấp như: giấy khám sức khỏe của cháu Hân, xác nhận của cơ sở mà cháu Hân đang học hiện cháu Hân vẫn đang phát triển tốt về thể chất và tinh thần. Anh Sung là cha dượng của cháu Hân cam kết có nghĩa vụ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục cháu Hân như con ruột của mình theo quy định của pháp luật. Việc chị P làm công việc nội trợ vẫn được xem là lao động có thu nhập theo quy định tại khoản 2 Điều 16 Luật hôn nhân và gia đình.

Từ đó thấy rằng, cháu Hân sống chung với chị P vẫn phát triển tốt cả về thể chất lẫn tinh thần, chị P không vi phạm nghĩa vụ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục cháu Hân làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của cháu Hân. Do đó, để đảm bảo cuộc sống ổn định của cháu Hân, Hội đồng xét xử không chấp nhận yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con của anh Nguyễn Hữu Nhân.

Chị P được quyền tiếp tục trực tiếp nuôi dưỡng cháu Nguyễn Phan Gia Hân, sinh ngày 04/07/2016. Anh Ncó quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không được ai cản trở.

[5] Về cấp dưỡng nuôi con: chị P không yêu cầu anh Ncấp dưỡng nuôi con chung, anh Nkhông tự nguyện cấp dưỡng nuôi con chung nên không xem xét.

[6] Về án phí: Do yêu cầu khởi kiện của anh Nhân không được chấp nhận nên anh Nphải chịu án phí theo quy định.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào điểm a, khoản 1 Điều 35; các Điều 39, Điều 147, khoản 3 Điều 228 Bộ luật tố tụng dân sự; các Điều 81, 82, 83, 84 Luật Hôn nhân và gia đình; Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH ngày 30-12-2016 quy định về mức thu, miễn giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án.

1. Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện về việc yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn của anh Nguyễn Hữu Nvề việc yêu cầu chị Phan Thị Trúc P phải giao con chung Nguyễn Phan Gia Hân, sinh ngày 04/7/2016 cho anh Nguyễn Hữu Ntrực tiếp nuôi dưỡng. Chị Phan Thị Trúc P được trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục cháu Nguyễn Phan Gia Hân, sinh ngày 04/7/2016.

Anh Ncó quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không được ai cản trở.

2. Về cấp dưỡng nuôi con: chị P không yêu cầu anh Ncấp dưỡng nuôi con chung, anh Nkhông tự nguyện cấp dưỡng nuôi con chung nên không xem xét.

3. Về án phí hôn nhân và gia đình sơ thẩm: Anh Nguyễn Hữu Nphải chịu 300.000 đồng nhưng được khấu trừ vào số tiền tạm ứng án phí đã nộp theo Biên lai số 0003115 ngày 25/9/2020 của Chi cục Thi hành án dân sự huyện Thạnh Phú xem như đã nộp xong.

4. Đương sự có mặt được quyền kháng cáo bản án trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án, đương sự vắng mặt tại phiên tòa được quyền kháng cáo bản án trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được bản án hoặc được tống đạt hợp lệ