Bản án 68/2023/HS-ST về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN ĐÔNG HƯNG, TỈNH THÁI BÌNH

BẢN ÁN 68/2023/HS-ST NGÀY 03/08/2023 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Trong ngày 03 tháng 8 năm 2023, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình xét xử công khai sơ thẩm vụ án hình sự thụ lý số: 70/2023/TLST-HS ngày 10 tháng 7 năm 2023 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 68/2023/QĐXXST-HS ngày 21 tháng 7 năm 2023, đối với bị cáo:

Mai Thế T (tên gọi khác: không), sinh năm 1998 Nơi cư trú: Thôn D, xã P, huyện Đ, tỉnh Thái Bình. Nghề nghiệp: Lao động tự do; Trình độ văn hóa: 12/12.

Dân tộc: Kinh; Giới tính: Nam; Tôn giáo: Không; Quốc tịch: Việt Nam. Con ông Mai Thế P1, sinh năm 1969 và bà Nguyễn Thị N, sinh năm 1973.

Vợ, con: Chưa có; Gia đình có 2 chị em, bị cáo là con thứ 2 Tiền án, tiền sự: Không.

Nhân thân: Còn nhỏ được gia đình nuôi ăn học hết lớp 12/12 sau đó nghỉ học lao động tự do. Quá trình sinh sống chưa vi phạm pháp luật.

Bị cáo bị áp dụng biện pháp ngăn chặn Cấm đi khỏi nơi cư trú từ ngày 10/3/2023 hiện tại ngoại, triệu tập có mặt tại phiên tòa.

* Người chứng kiến:

Ông Nguyễn Tất T, sinh năm 1975; Địa chỉ: Thôn B, xã N, huyện Đ, tỉnh Thái Bình (vắng mặt).

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Mai Thế T là người chơi và trao đổi mua bán chim, chuột cảnh. Ngày 28/11/2022, T sử dụng tài khoản Facebook mang tên “Mai Thế T” vào ứng dụng Meseenger nhắn tin đến người không biết tên, địa chỉ có tài khoản là “Rio” bình luận trao đổi chim cảnh, sau đó T đặt mua của người này mua 02 cá thể chim Khướu ngọc linh với giá 100.000 đồng/1 con, được người này đồng ý và thống nhất giao hàng bằng xe khách Lai Châu đi Thái Bình, thanh toán tiền bằng hình thức chuyển khoản, tiền cước xe người bán sẽ trả. Thống nhất xong về giá và phương thức giao hàng, người có tài khoản “Rio” nhắn tin cho T số tài khoản ngân hàng để T thanh toán tiền. T dùng điện thoại của mình vào ứng dụng Internet banking đăng nhập vào tài khoản ngân hàng Vietcombank số 02110005xx762 mang tên Mai Thế T chuyển tiền vào số tài khoản 1078725777xx của ngân hàng Vietinbank mang tên Trần Trung K để thanh toán tiền mua chim. Sau khi nhận tiền, chủ tài khoản “Rio” trao đổi lại với T là tối ngày 28/11/2022 sẽ mang chim gửi xe khách chuyển về Thái Bình cho T. Sáng ngày 29/11/2022 xe ô tô khách về đến ngã 3 thị trấn Đông Hưng, chủ xe gọi điện cho T để ra lấy chim. T điều khiển xe mô tô biển kiểm soát 17B3- 338xx từ nhà ra khu vực ngã 3 cầu Nguyễn, thị trấn Đông Hưng để nhận chim.

Do T đến muộn so với thời gian hẹn nên khi đến nơi thì xe khách đã đi và gửi lại 01 thùng catton ở quán nước ven đường. Nhận được thùng catton trên, T mang về nhà mở ra kiểm tra, bên trong có 02 cá thể chim Khướu ngọc linh còn sống. T mang 02 cá thể chim trên cho vào lồng sắt để nuôi nhốt. T có truy cập Internet tra cứu thông tin về loài chim này để biết cách nuôi và chăm sóc chim. Qua tra cứu thông tin, T biết loài chim Khướu ngọc linh là loài chim hoang dã thuộc loài có nguy cơ tuyệt chủng chỉ có ở miền núi. Tuy nhiên T vẫn nuôi nhốt và chụp ảnh, trao đổi với nhiều khách mua chim. Sáng ngày 03/12/2022, có một số điện thoại lạ của một người đàn ông gọi đến số điện thoại 0329.004.729 của T. Người này nói muốn mua 02 cá thể chim Khướu ngọc linh của T. T đồng ý bán với giá 300.000 đồng/1 con và hẹn địa điểm giao chim đến khoảng 09 giờ cùng ngày, T cho 02 con chim Khướu ngọc linh vào hộp bìa catton rồi điều khiển xe mô tô biển kiểm soát 17B3-338xx đến khu vực cây xăng Hoàng Trọng ở Quốc Lộ 10 địa phận thôn C, xã Đ1, huyện Đ để bán thì bị tổ công tác của Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh Thái Bình phát hiện kiểm tra, thu giữ 02 cá thể ghi chim Khiếu ngọc linh còn sống và đưa T về trụ sở Ủy ban nhân dân xã Đ1 lập biên bản, quản lý vật chứng.

Tại bản kết luận giám định động vật số 1849/STTNSV ngày 06/12/2022 của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam kết luận 02 (hai) cá thể động vật thu giữ của Mai Thế T là Khướu ngọc linh, có tên khoa học là Trochalopteron ngoclinhense, thuộc lớp Chim, có tên trong Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính phủ về tiêu chí xác định loài và chế độ quản lý loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ và công ước CITES, đồng thời cũng thuộc nhóm IB Nghị định 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật nguy cấp, quý, hiếm.

Tại phiên tòa bị cáo Mai Thế T đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội như đã nêu trên.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Đông Hưng giữ quyền công tố tại phiên tòa vẫn giữ nguyên nội dung Cáo trạng số 69/CT-VKSĐH ngày 07/7/2023 đã truy tố, hành vi của bị cáo Mai Thế T đủ yếu tố cấu thành tội: “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”, quy định tại điểm b khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự và đề nghị Hội đồng xét xử:

- Áp dụng điểm b khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1 Điều 51; Điều 50; Điều 38; Điều 65 của Bộ luật Hình sự tuyên phạt bị cáo Mai Thế T từ 01 năm 03 tháng đến 01 năm 06 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách từ 02 năm 06 tháng đến 03 năm tính từ ngày tuyên án sơ thẩm và áp dụng hình phạt bổ sung từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với bị cáo.

- Ngoài ra còn đề nghị HĐXX giải quyết về vật chứng và án phí của vụ án.

Bị cáo Mai Thế T nói lời sau cùng: Bị cáo nhận thức hành vi của bị cáo là vi phạm pháp luật đề nghị Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt cho bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hành vi, quyết định của Cơ quan điều tra Công an huyện Đông Hưng, Điều tra viên, Viện kiểm sát nhân dân huyện Đông Hưng, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo và những người tham gia tố tụng khác không có ai có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện đều hợp pháp.

[2] Tại phiên tòa bị cáo Mai Thế T đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của bị cáo và phù hợp với chính lời khai của bị cáo tại giai đoạn điều tra; Phù hợp với biên bản vụ việc lập hồi 10 giờ 45 phút ngày 03/12/2022 của Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh Thá Bình; Biên bản quản lý vật chứng thu giữ; Kết luận giám định số 1849/STTNSV ngày 06/12/2022 của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Lời khai của người chứng kiến ông Nguyễn Tất T và toàn bộ các tài liệu, chứng cứ khác có trong hồ sơ.

[2.1] Do vậy có đủ cơ sở kết luận: Khoảng 10 giờ ngày 03/12/2022, tại Quốc lộ 10 thuộc địa phận thôn Cổ Dũng 1, xã Đông La, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình, tổ công tác Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh Thái Bình, kiểm tra phát hiện Mai Thế T có hành vi buôn bán 2 cá thể động vật còn sống là Khiếu ngọc linh có tên trong Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính phủ. Vật chứng đã được thu giữ quản lý và bàn giao cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội cứu hộ, chăm sóc và bảo tồn. Hành vi của bị cáo Mai Thế T đã phạm vào tội:“ Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo điểm b khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

“Điều 244. Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm “1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc thuộc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;

b) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật quy định tại điểm a khoản này;

…”.

[2.2] Xét tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi phạm tội của bị cáo thì thấy hành vi phạm tội của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, bởi lẽ: Đã vi phạm đến các quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý hiếm, xâm hại đến sự bền vững và ổn định của môi trường sinh thái nên cần phải có hình phạt nghiêm khắc đối với bị cáo để nhằm giáo dục bị cáo và phòng ngừa chung. Tuy nhiên, khi xem xét cân nhắc hình phạt đối với bị cáo, HĐXX thấy rằng: Bị cáo không phải chịu tình tiết tăng nặng quy định tại khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự. Về nhân thân và các tình tiết giảm nhẹ: Bị cáo có nơi cư trú rõ ràng, có nhân thân tốt, chưa có tiền án, tiền sự; trong quá trình điều tra và tại phiên tòa bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải về hành vi phạm tội; Ông bị cáo được tặng thưởng Huân chương kháng chiến hạng nhì; Sau khi bị phát hiện bị cáo đã tự nguyện giao nộp lại 02 cá thể chim Khướu ngọc linh sau đó đã được bàn giao cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội để cứu hộ, chăm sóc và bảo tồn; Gia đình bị cáo có hoàn cảnh khó khăn, bị cáo phạm tội do không hiểu biết pháp luật nên bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ quy định tại các điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự. Vì vậy, không cần thiết phải cách ly bị cáo ra khỏi đời sống xã hội mà chỉ cần giao bị cáo cho chính quyền địa phương nơi bị cáo cư trú và gia đình có trách nhiệm phối hợp trong việc giám sát, giáo dục cũng đủ điều kiện để bị cáo học tập trở thành người có ích cho xã hội, đồng thời vẫn đảm bảo được tính răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung. Do đó, cần áp dụng Điều 65 của Bộ luật Hình sự cho bị cáo được hưởng án treo để bị cáo thấy được tính nhân đạo của Nhà nước và sự khoan hồng của pháp luật và cũng nhằm giáo dục, giúp đỡ bị cáo nhận thức, sửa chữa sai lầm nên cần áp dụng mức hình phạt như đề nghị của vị đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Đông Hưng tại phiên tòa là phù hợp.

[2.3] Về hình phạt bổ sung theo quy định tại khoản 4 Điều 244 Bộ luật Hình sự: “4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm”. Bị cáo buôn bán động vật quý hiếm mục đích kiếm lời nên cần áp dụng hình phạt bổ sung bằng hình phạt tiền, tuy nhiên theo các tài liệu, chứng cứ bị cáo có hoàn cảnh khó khăn nên áp dụng Điều 35 Bộ luật Hình sự giảm mức phạt tiền bổ sung đối với bị cáo.

[2.4] Trong vụ án này: Về nguồn gốc chim Khiếu ngọc linh bị cáo khai mua trên mạng Facebook, có tài khoản tên là “Rio” trên nhóm “Chim cảnh Lai Châu” và chuyển tiền đến tài khoản 1078725777xx của ngân hàng Vietinbank mang tên Trần Trung K để thanh toán tiền mua chim. Cơ quan điều tra đã sao kê tài khoản của T và triệu tập anh Trần Trung K, sinh năm 1996 ở bản T, phường Đ1, thành phố L, tỉnh Lai Châu là chủ tài khoản để làm việc. Anh Ki khai số tài khoản trên là của anh và ngày 29/11/2022 anh ra chợ S, xã S, thành phố Lai Châu mua đồ ăn có người đàn ông không biết tên, địa chỉ hỏi mượn tài khoản của anh để nhận chuyển tiền, do là người dân tộc nên anh đồng ý cho mượn số tài khoản. Anh K không biết người này mượn tài khoản của anh để nhận tiền bán chim Khiếu ngọc linh và anh không nhớ tên tuổi địa chỉ của người này. Bị cáo cũng không biết tên, tuổi địa chỉ của người bán chim Khiếu ngọc linh nên Cơ quan điều tra không có căn cứ điều tra làm rõ để xử lý.

[3] Về vật chứng:

- Đối với 02 cá thể chim Khướu ngọc linh, sau khi tiến hành giám định, Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh Thái Bình đã làm thủ tục bàn giao cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội để cứu hộ, chăm sóc và bảo tồn.

- Cơ quan điều tra quản lý của T chiếc xe mô tô nhãn hiệu YAMAHA Sirius màu xám đen, biển kiểm soát 17B3-338xx đã qua sử dụng T sử dụng mang chim Khiếu ngọc linh đi bán, quá trình điều tra xác định chiếc xe trên là tiền của bố mẹ T là ông Mai Thế P và bà Nguyễn Thị L mua và mang tên T để gia đình sử dụng chung. Ông P và bà L không biết T sử dụng để phạm tội nên Cơ quan điều tra đã trả lại cho ông P và bà L theo quy định của pháp luật;

01 giấy phép lái xe mô tô; 01 căn cước công dân đều mang tên Mai Thế T mà Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường đã quản lý, Cơ quan điều tra đã trả lại bị cáo T là phù hợp.

- Đối với chiếc điện thoại di động nhãn hiệu XIAOMI, loại Mi10s, màn hình cảm ứng, vỏ màu trắng có vết nứt vỡ ở lưng điện thoại, đã qua sử dụng T sử dụng để liên lạc mua bán chim Khiếu ngọc linh cần tịch thu hóa giá sung ngân sách nhà nước; Đối với 01 hộp bìa catton là vật chứng có liên quan đến vụ án không còn giá trị sử dụng cần tịch thu, tiêu hủy.

[4] Về án phí và quyền kháng cáo: Bị cáo Mai Thế T phải chịu án phí hình sự sơ thẩm và bị cáo có quyền kháng cáo theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên:

QUYẾT ĐỊNH

1. Tuyên bố: Bị cáo Mai Thế T phạm tội: “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

2. Áp dụng điều luật và hình phạt: Áp dụng điểm b khoản 1, khoản 4 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 50; khoản 1, 2 Điều 65 của Bộ luật Hình sự.

- Xử phạt bị cáo Mai Thế T 01 (một) năm 03 (ba) tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách là 02 (hai) năm 06 (sáu) tháng tính từ ngày tuyên án sơ thẩm (03/8/2023).

- Về hình phạt bổ sung phạt bị cáo Mai Thế T: 7.000.000 đồng để sung ngân sách nhà nước.

Giao bị cáo Mai Thế T cho UBND xã P, huyện Đ, tỉnh Thái Bình giám sát, giáo dục trong thời gian thử thách. Trường hợp người được hưởng án treo thay đổi nơi cư trú thì thực hiện theo quy định tại Điều 92 Luật thi hành án hình sự.

Đối với bị cáo Mai Thế T được hưởng án treo: Trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên thì Tòa án có thể quyết định buộc người được hưởng án treo phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.

3. Về vật chứng: Áp dụng điểm a khoản 1 Điều 47 Bộ luật Hình sự; điểm a, c khoản 2 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự.

- Tịch thu hóa giá sung ngân sách nhà nước: 01 điện thoại di động nhãn hiệu XIAOMI, loại Mi10s, màn hình cảm ứng, vỏ màu trắng có vết nứt vỡ ở lưng điện thoại, đã qua sử dụng thu của bị cáo Mai Thế T.

- Tịch thu, tiêu hủy 01 hộp bìa catton thu của bị cáo Mai Thế T.

Toàn bộ vật chứng có đặc điểm như biên bản giao nhận vật chứng giữa Công an huyện Đông Hưng và Chi cục thi hành án dân sự huyện Đông Hưng ngày 13/7/2023.

4. Về án phí: Áp dụng khoản 2 Điều 136 Bộ luật Tố tụng hình sự; điểm a khoản 1 Điều 23 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016.

Bị cáo Mai Thế T phải chịu 200.000 đồng án phí hình sự sơ thẩm.

Quyền kháng cáo: Bị cáo Mai Thế T có quyền kháng cáo trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án sơ thẩm (03/8/2023).