Bản án về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm số 16/2024/HS-ST

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN TRẠM TẤU, TỈNH YÊN BÁI

BẢN ÁN 16/2024/HS-ST NGÀY 24/09/2024 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 24/9/2024, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện Trạm Tấu xét xử công khai sơ thẩm vụ án hình sự thụ lý số: 15/2024/TLST- HS ngày 21/8/2024 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 16/2024/QĐXXST- HS ngày 10/9/2024 đối với bị cáo:

Đường Khắc Y. Tên gọi khác: Không. Giới tính: Nam. Sinh ngày 23/10/1991, tại huyện TT, tỉnh Yên Bái. Nơi cư trú: Tổ dân phố số 2, thị trấn TT, huyện TT, tỉnh Yên Bái. Quốc tịch: Việt Nam. Dân tộc: Kinh. Tôn giáo: Không. Trình độ học vấn: 12/12. Nghề nghiệp: Lao động hợp đồng tại KBNhà nước huyện TT; con ông Đường Khắc B (Đã chết) và bà Nguyễn Thị L - Sinh năm 1965. Vợ: Hoàng Thị Ngọc A, sinh năm 1992. Con: 02 con, lớn sinh năm 2014, nhỏ sinh năm 2017.

Chức vụ, đoàn thể: Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam, sinh hoạt tại Chi bộ KB Nhà nước TT thuộc Đảng bộ KB Nhà nước Yên Bái; Tiền án, tiền sự: Không.

Nhân thân: Ngày 30/9/2013 bị Công an huyện Trạm Tấu xử phạt hành chính số tiền 1.000.000 đồng về hành vi “Đánh nhau”.

Bị cáo bị áp dụng biện pháp ngăn chặn “cấm đi khỏi nơi cư trú” và “Tạm hoãn xuất cảnh”, hiện đang được tại ngoại tại Tổ dân phố số 2, thị trấn TT, huyện TT, tỉnh Yên Bái. Có mặt tại phiên tòa.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Hoàng Đình T - sinh năm 2002 trú tại thôn TL, xã NT, huyện VC, tỉnh Yên Bái. Vắng mặt tại phiên tòa;

- Người làm chứng:

+ Nhữ Đình H - Sinh ngày 17/10/1989. Nơi cư trú: Thôn AS, xã HS, thị xã NL, tỉnh Yên Bái. Có mặt tại phiên tòa;

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Hồi 09 giờ 30 phút, ngày 26/5/2024, tổ công tác Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Yên Bái phát hiện tại quán ăn “DQ” có Hoàng Đình T và Đường Khắc Y đang thỏa thuận mua bán với nhau, dưới sàn nhà tại vị trí 02 đối tượng đang đứng có 01 bao tải xác rắn màu nâu. Nhận thấy có dấu hiệu nghi vấn phạm pháp, tổ công tác đã mời đại diện UBND thị trấn TT, người chứng kiến cùng có mặt để tiến hành kiểm tra. Kết quả kiểm tra xác định trong bao tải xác rắn màu nâu có 01 (một) túi lưới màu trắng, miệng túi lưới được buộc bằng dây nhựa màu xanh, trong túi lưới có 01 (một) cá thể động vật còn sống, có trọng lượng là 2,4 kg. Y và T không xuất trình được giấy tờ liên quan đến việc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán cá thể động vật tại thời điểm kiểm tra. Cả hai đều khai nhận cá thể động vật là cầy hương do T bán cho Y với giá 1.600.000 đồng.

Trong quá trình kiểm tra, Y còn tự nguyện giao nộp 02 túi lưới màu trắng được buộc kín tại khu vực sàn của góc bếp quán ăn, trong mỗi túi lưới có chứa 01 (một) cá thể động vật bò sát, còn sống, nghi là cá thể Rắn hổ chúa. Trong đó, một túi lưới được buộc bằng dây nhựa màu đỏ, túi còn lại có miệng túi được buộc thắt nút. Y khai nhận: 02 cá thể động vật bò sát được đựng trong 02 túi lưới màu trắng đều là Rắn hổ chúa, được Y mua lại của 01 người đàn ông không quen biết với giá 680.000 đồng vào khoảng 08 giờ cùng ngày 26/5/2024. Cá thể Rắn hổ chúa được đựng trong túi lưới màu trắng, buộc dây màu đỏ nặng khoảng 1,6 kg; cá thể Rắn hổ chúa đựng trong túi lưới buộc thắt nút còn lại nặng 1,8 kg. Mục đích Y mua 02 cá thể Rắn hổ chúa để bán lại kiếm lời. Ngoài ra, Y tự giác giao nộp 01 điện thoại di động màu đen, nhãn hiệu Iphone X, T tự giác giao nộp 01 thẻ căn cước công dân mang tên Hoàng Đình T. Quá trình điều tra Y giao nộp thêm 01 cân đồng hồ lò xo, màu xanh đã sử dụng trong quá trình mua bán trái phép động vật;

Tổ công tác đã tiến hành lập biên bản vụ việc, niêm phong, tạm giữ 03 (ba) cá thể động vật và các đồ vật có liên quan.

Tiến hành khám xét khẩn cấp tại quán ăn “DQ” và nơi ở của Đường Khắc Y thuộc tổ dân phố số 2, thị trấn TT, huyện TT tỉnh Yên Bái, Cơ quan điều tra phát hiện thu giữ: 03 (ba) camera lắp đặt tại quán ăn “DQ”.

* Tại Kết luận giám định hình thái động vật số 862/STTNSV, ngày 27/5/2024 của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật - Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam kết luận:

“Xác định tên loài động vật:

02 (hai) cá thể động vật đựng trong hai sọt nhựa được ghi sọt nhựa số 2, sọt nhựa số 3 là loài Rắn hổ chúa có tên khoa học là Ophiophagus hannah, thuộc lớp Bò sát (Reptilia).

01 (một) cá thể động vật đựng trong một sọt nhựa được ghi sọt nhựa số 1 là loài Cầy vòi hương có tên khoa học là Paradoxurus hermaphroditus, thuộc lớp Thú (Mammalia).

Xác định tình trạng bảo tồn theo quy định của pháp luật:

Loài Rắn hổ chúa có tên trong Phụ lục I, Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP, ngày 16/7/2019 của Chính phủ.

Loài Rắn hổ chúa cũng có tên trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP, ngày 22/9/2021 của Chính phủ.

Loài Cầy vòi hương có tên trong Nhóm IIB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Nghị định số 84/2021/NĐ-CP, ngày 22/9/2021 của Chính phủ.”

* Tại Kết luận định giá tài sản số 1175/KLĐGTS, ngày 13/6/2024 của Hội đồng định giá tài sản thường xuyên trong tố tụng hình sự tỉnh Yên Bái xác định: 01 cá thể Cầy vòi hương tại thời điểm ngày 26/5/2024, trọng lượng 2,4kg có giá trị là 2.880.000 đồng.

Cáo trạng số 56/CT-VKSYB-P1, ngày 19/8/2024 của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái, đã truy tố Đường Khắc Y về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”, quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự. Tại phiên tòa:

- Kiểm sát viên luận tội, xác định bị cáo phạm tội như Cáo trạng đã truy tố. Đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm a khoản 1 Điều 244; các điểm r, s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 65 của Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo từ 01 năm đến 01 năm 06 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách từ 02 đến 03 năm. Giao bị cáo cho Ủy ban nhân dân thị trấn TT, huyện TT, tỉnh Yên Bái để giám sát và giáo dục. Gia đình bị cáo có trách nhiệm phối hợp với chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục. Kiểm sát viên còn đề nghị: Xử lý vật chứng theo điểm a khoản 1 Điều 47 BLHS; điểm a, điểm c khoản 2 Điều 106 BLTTHS và án phí theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội.

- Bị cáo Đường Khắc Y nhận tội, không tranh luận, xin Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Hoàng Đình T thừa nhận hành vi bán trái phép cá thể cầy vòi hương cho Đường Khắc Y bị Công an bắt quả tang. Ngày 24/6/2024, Hạt kiểm lâm Trạm Tấu - Nghĩa Lộ đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với T số tiền 3.000.000 đồng là đúng.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hành vi, Quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Điều tra viên, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo và những người tham gia tố tụng khác không có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi, quyết định của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng đã được thực hiện hợp pháp.

[2] Tại phiên tòa, bị cáo Đường Khắc Y đã thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội. Lời khai nhận của bị cáo phù hợp lời khai tại cơ quan điều tra, phù hợp kết luận giám định, cùng các tài liệu, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án. Hội đồng xét xử có đủ căn cứ kết luận:

Khoảng 09 giờ 30 phút ngày 26/5/2024, Đường Khắc Y có hành vi mua, nhốt giữ trái phép động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ là 02 cá thể Rắn hổ chúa nhằm mục đích bán kiếm lời. Hai cá thể Rắn hổ chúa có tên trong Phục lục I, Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định số 64/2019/NĐ-CP, ngày 16/7/2019 của Chính phủ và trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định số 84/2021/NĐ-CP, ngày 22/9/2021 của Chính phủ.

Hành vi của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm các quy định của Nhà nước về bảo vệ môi trường, bảo vệ sự cân bằng sinh thái, đa dạng sinh học của các loài động vật hoang dã, quý, hiếm. Bị cáo là người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự, nhận thức được hành vi của mình là vi phạm pháp luật nhưng vì vụ lợi vẫn cố ý thực hiện. Do vậy đã phạm vào tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”, quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự. Cáo trạng của Viện kiểm sát truy tố bị cáo là đúng người đúng tội. Bị cáo phạm tội nên phải chịu hình phạt theo quy định của pháp luật hình sự.

[2] Xét về tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội và các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

Tội phạm mà bị cáo đã thực hiện là nghiêm trọng. Đối với Rắn hổ chúa, người có hành vi vi phạm chỉ cần 01 cá thể đã là hành vi phạm tội. Đường Khắc Y mua bán 2 cá thể nên mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi gia tăng đáng kể. Do đó, cần có mức hình phạt nghiêm khắc.

Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Không có. Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

Quá trình điều tra, truy tố và tại phiên tòa, bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải.

Sau khi cơ quan chức năng bắt quả tang Đường Khắc Y mua bán trái phép cá thể Cầy vòi hương (Hành vi vi phạm hành chính) thì Đường Khắc Y còn tự nguyện vào sàn bếp lấy ra giao nộp 2 cá thể Rắn hổ chúa (Hành vi phạm tội bị truy tố) khi chưa bị phát giác. Việc tự nguyện giao nộp và khai báo về hành vi phạm tội của bị cáo được ghi trong biên bản vụ việc và biên bản ghi lời khai của những người làm chứng.

Trong thời gian được tại ngoại, bị cáo 01 lần nhặt được túi xách trong có giấy tờ tùy thân, giấy phép lái xe, căn cước công dân, thẻ ATM và tiền mặt 2.000.000,đồng đã giao nộp cho Công an thị trấn Trạm Tấu trả lại cho người bị mất.

Bị cáo có mẹ đẻ là bà Nguyễn Thị L trong quá trình công tác được các cấp có thẩm quyền tặng thưởng nhiều giấy khen nên bị cáo được hưởng thêm tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự;

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nêu trên được quy định tại điểm r, s khoản 1 và khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự.

[3] Về nhân thân: Ngày 30/9/2013 bị Công an huyện Trạm Tấu xử phạt hành chính số tiền 1.000.000 đồng về hành vi “Đánh nhau”, đã nộp xong tiền phạt ngày 09/10/2013. Sau đó đã sửa chữa sai lầm khuyết điểm, Y đi làm Hợp đồng Bảo vệ tại KBNhà nước huyện TT, phấn đấu được kết nạp Đảng. Quá trình sinh sống, làm việc luôn chấp hành tốt quy định của cơ quan và địa phương.

Với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cũng như nhân thân của bị cáo như trên. Hội đồng xét xử thấy cần áp dụng hình phạt tù nhưng xét Bị cáo có khả năng tự cải tạo nên không cần thiết phải bắt bị cáo chấp hành hình phạt trong trại giam mà cho bị cáo được hưởng án treo theo quy định tại Điều 65 Bộ luật Hình sự; các Nghị quyết số: 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 và số: 01/2022/NQ-HĐTP ngày 15/4/2022 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao, thể hiện tính khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước đối với người phạm tội có nhân thân tốt, có nhiều tình tiết giảm nhẹ; tự thú; thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; có nơi cư trú cụ thể, rõ ràng, nhưng cũng cần áp dụng mức hình phạt nghiêm minh, tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội để giáo dục đối với bị cáo và răn đe phòng ngừa chung.

[4] Về hình phạt bổ sung: Bị cáo phạm tội vì động cơ vụ lợi. Tuy nhiên giá trị thị trường của hai cá thể rắn hổ mang chúa khi Y mua vào chỉ 680.000 đồng. Bị cáo tự thú về hành vi phạm tội, bản thân Y là lao động chính trong gia đình, hiện lương và các khoản phụ cấp 11.605.260 đồng, lại đang nuôi 2 con nhỏ, vợ Y lao động tự do thu nhập không ổn định, Y cũng không có tài sản riêng có giá trị nên Hội đồng xét xử không áp dụng hình phạt thêm hình phạt bổ sung là phạt tiền.

[6] Về vật chứng:

- Cơ quan đã thu giữ và trả lại cho Hoàng Đình T 01 (một) thẻ căn cước công dân số 015202007948; Đối với 02 cá thể rắn hổ chúa (còn sống) và 01 cá thế Cầy vòi hương (đã chết) - sau khi hoàn tất việc giám định Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Yên Bái đã bàn giao cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã thuộc Sở Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Hà Nội để cứu hộ, xử lý theo quy định. Việc thu giữ, xử lý vật chứng của cơ quan Điều tra là phù hợp với quy định của pháp luật nên được Hội đồng xét xử chấp nhận.

- 01 (một) điện thoại di động màn hình cảm ứng, màu đen, nhãn hiệu Iphone X; 01 (một) cân đồng hồ lò xo, màu xanh bị cáo sử dụng làm công cụ, phương tiện phạm tội nên cần tịch thu nộp ngân sách.

- 03 (ba) camera màu trắng (01 camera nhãn hiệu Viettel; 02 camera nhãn hiệu Imou) không liên quan đến hành vi phạm tội cần trả lại cho bị cáo.

[7] Trong vụ án này:

- Đường Khắc Y khai mua 02 cá thể Rắn hổ chúa của một người đàn ông không quen biết vào sáng ngày 26/5/2024. Người này có đặc điểm khoảng hơn 20 tuổi, dáng người đậm, cao khoảng l,55m, mặc quần dài màu đen, áo phông tối màu, đeo khẩu trang, đội mũ bảo hiểm (loại mũ bảo hiểm thời trang) màu đen, nói giọng của người dân tộc thiểu số. Quá trình mua bán, người đàn ông này sử dụng số điện thoại 0822.185.516 để liên lạc với bị can Y và giới thiệu hiện đang làm công nhân ở xã Bản Mù, huyện TT, tỉnh Yên Bái. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Yên Bái đã tiến hành tổng hợp các biện pháp điều tra, xác minh, nhưng không có kết quả. Do đó, Cơ quan điều tra không đủ căn cứ để điều tra, xử lý.

- Đối với hành vi mua, bán trái phép cá thể cầy vòi hương của Đường Khắc Y và Hoàng Đình T. Quá trình điều tra xác định cá thể cầy vòi hương có tên trong Nhóm IIB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Nghị định số 84/2021/NĐ-CP, ngày 22/9/2021 của Chính phủ nên hành vi không cấu thành tội phạm. Cơ quan Cảnh sát điều tra đã chuyển hồ sơ, tài liệu có liên quan hành vi vi phạm nêu trên đề nghị xử lý vi phạm hành chính. Ngày 24/6/2024, Hạt kiểm lâm Trạm Tấu - Nghĩa Lộ đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với Hoàng Đình T và Đường Khắc Y mỗi người số tiền 3.000.000 đồng về hành vi “Mua bán lâm sản trái pháp luật”. Riêng đối với Hoàng Đình T, hình thức phạt bổ sung: Tịch thu 01 (một) cá thể cầy vòi hương, trọng lượng 2,4 kg, (đã chết) sung quỹ nhà nước; Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc tiêu hủy cá thể cầy vòi hương và nộp lại số tiền 1.600.000 đồng thu lợi bất hợp pháp sung quỹ nhà nước. Đồng thời gửi Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đến Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã thuộc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội để thực hiện việc tiêu hủy theo quy định. Việc chuyển tài liệu và xử phạt hành chính của các cơ quan có thẩm quyền là đúng theo quy định của pháp luật nên Hội đồng xét xử chấp nhận.

Các đề nghị có căn cứ, phù hợp với quy định của pháp luật của Kiểm sát viên; Bị cáo; Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan như Hội đồng xét xử đã nhận định nêu trên, cần được chấp nhận.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Tuyên bố bị cáo Đường Khắc Y phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

1. Áp dụng điểm a khoản 1 Điều 244; các điểm r, s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 65 của Bộ luật hình sự Xử phạt bị cáo Đường Khắc Y 01 (Một) năm 06 (Sáu) tháng tù nhưng cho bị cáo được hưởng án treo, thời gian thử thách là 03 (Ba) năm tính từ ngày tuyên án sơ thẩm.

Giao bị cáo Đường Khắc Y cho Ủy ban nhân dân thị trấn TT, huyện TT, tỉnh Yên Bái để giám sát và giáo dục. Gia đình bị cáo có trách nhiệm phối hợp với chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục. Trường hợp bị cáo thay đổi nơi cư trú thì thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều 92 của Luật Thi hành án hình sự.

Trong thời gian thử thách, nếu bị cáo Đường Khắc Y cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật Thi hành án hình sự 02 lần trở lên, thì Tòa án có thể quyết định buộc bị cáo Đường Khắc Y phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo. Trường hợp thực hiện hành vi phạm tội mới thì phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới theo quy định tại Điều 56 của Bộ luật Hình sự.

2. Xử lý vật chứng: Áp dụng điểm a khoản 1 Điều 47 BLHS; điểm a, điểm c khoản 2 Điều 106 BLTTHS

- Tịch thu nộp ngân sách nhà nước: 01 (một) điện thoại di động màn hình cảm ứng, màu đen, nhãn hiệu Iphone X; 01 (một) cân đồng hồ lò xo, màu xanh.

- Tịch thu tiêu hủy 03 túi lưới màu trắng, 03 sọt nhựa màu đen, 01 bao tải xác rắn màu nâu, 01 dây nhựa màu xanh, 01 dây nhựa màu đỏ.

- Trả lại cho bị cáo Đường Khắc Y: 03 (ba) camera màu trắng (01 camera nhãn hiệu Viettel; 02 camera nhãn hiệu Imou) không liên quan đến hành vi phạm tội.

3. Án phí: Áp dụng Điều 136 Bộ luật Tố tụng hình sự, Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định về án phí, lệ phí Tòa án.

Bị cáo Đường Khắc Y phải chịu 200.000,đ (Hai trăm nghìn đồng) để nộp ngân sách.

4. Quyền kháng cáo: Áp dụng Điều 331; Điều 333 Bộ luật Tố tụng hình sự. Bị cáo được quyền kháng cáo bản án trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan được quyền kháng cáo phần bản án trực tiếp có liên quan đến quyền, nghĩa vụ của mình trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được bản án hoặc ngày niêm yết bản án.